Skip to main content

Full text of "A. Persii Flacci et Dec. Jun. Juvenalis satirae: Ad optimas editiones ..."

See other formats 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 

About Google Book Search 

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 



at |http : //books . qooqle . com/ 



ffil^OX LlBRARY 




?Tt»ttdtif\xtXS7S, 




A. PERSII FLAC(:i 

E T • * -. 

DEC. JUN. JUVENALIS 

S A T I R JE 

AD OPTIMAS EDITIONES COLLAT^ 

ACCEDIT SULPICI^ SATIRA ' 

C. L U C I L I I 

SATIROGRAPHORUM PRINCIPIS 

FRAGMENTA 




LDITIO ACCURJTA 



B I P O N T I 
Ex Typographia Societatis 

C I 3 I 3 C C i X*X X V 



AULI PERS II 

ET 

DEC. JUN. JUVENALIS 

S A T I R iE. 



in 



A U L I PERSII 
V I T A 

AUCTQRE, UT PUTATUR, SUETONIO 
TRANQUILLO. 

JTLulits PERSIVS Flaccvs natus tfipridU 

nonas Dcctmbris ^ Fabio Pcrjico^ £, FiuUio Coffi 

Dcujfit VIII KaUnd. Dcambris^ Rubrio Mario^ 

Afinio Gallo Cofil Natus in Etruria Volatcrris. Pa* 

ur cjus Flaccus , Equts Romanus , fanguinc & afii^ 

nitatc primi ordinis viris con/unSus ^ dcccj^t ad oSa^ 

yum milliarium via Appia , inpradiis fiiis : cum pu», 

pillum rcUquit moricns , annorum fcrcfcx. Fulvia Si-^, 

fcnnia matcr nupfit poJUa Fufioy Equiti Romarto , & 

cttm quoquc cxtulit intra paucos annos. Studuit Flac^ 

cus ufquc ad annum XII Volatcrris : indc Romcs 

apud Grammaticum Rcmnium Palcmoncm^ & apud 

Rhctorcm Vcr^niumFlaccum. Cum cfifct annorumXVl 

amicitia cctpit uti Anruci Comutif ita ut ab co nunquam 

difudcru^ a quo introduSus aliquatcnus in philofo^ 

phiam cft. Amicos habuit aprima adoUfccntia Cafiurn 

Baffum & Calpumium Staturam , quLco vivojuvcnis 

dtujfit. 

' Coluit ut patrcm Scrvilium Nonianum. Pcr Cor^ 
mtum cognovit Anncttm ctiam Lucanum , aquavum ^ 
duditorcm Cornuti. Nam Comutus iUo tcmporc Tra^ 
Pcrfius & Juvcnalis. ^ a 



av AULI PERSII 

gJcus fuit 9 fiB^ StoiM , qui libros philofophia reli^ 
^uit, Std Lucanus adto mirabatttr fcripta Flaui^ la 
vix rctincret fc illo recitante a clamore , quiTi illa efft 
verapoemata dictrct, Sero cognovit Scnccam^ fed non 
ut caperctur ejus ingenio. Vfus ejl apud Comutum duo^ 
rum conviclu doSiJpmorum & fanclijjimorum virorum , 
ucriter tum philofophantium^ Claudii j4gatemi^ Mc^ 
dici Lacedamonii^ & Petronii Ariflocratis Magnetis^ 
quos unice miratus ejl & amulatus^ cum ctqualcs ejfent^ 
& Cornuto minores. Ipfe etiam decemfcre annisfummc 
dilectus a Pato Thrafea efly ita ut percgrinaretur quo^ 
que cum co alitpiando , cognatam ejus Arriam uxorem 
habente. Fuit morum Unifjimomm^ verecundice fere vir* 
ginalis ^forma pulchra^ pietatis erga matrem &forores^ 
& amitam txempio fufficitntis. Fuit fnigi & pudicus^ 
Reliquit circa HS. vigefies matri & fororibus. infcriptis 
tantum ad matrem codicillis rogavit eam^ ut daret Comu- 
tofeftertia , ut quidam dicunt y centum , ut alii voluni, 
argenti fadi pondo vigintiy & libros drca feptingen^ 
N tos 9 five bibliothecam fuam omnem. Vemm Comutus 
fublatis libris pecuniam fororibus , quas frater hcredes 
fecerat^ reliquit. Et raro & tardc fcripfit. Hunc ipfum 
libmm imperfeSum reliquit. Verfus aliquot demtifunt 
in ultimo libri^ & quafi Jinitus effety leviter contraxit 
CorniuuSy & Ozfiopuenn^ ut ederUy tradidit edendumm 
Scripfcrat etiam in pueritia Flaccus prcctcxtam & Odoi* 
poricon libmm unum , & paucos in focrum Thrafect 
Arrice matrem verfus , quce fc antc virum occiderat. 
Omnia ea autem Cornutus auSor fuit matri e/us ut 
abpieret* Sed moxy ut a fchola & magifris deveruraty 



V I T A. V 

kSo Uhr& Lucilii decimo vtkemcnter Satiras compo^ 
ncrc fluduit^ cujus libn principium iimtatus cfi^ fibti 
primo^ mox omnihus detrcclaturus ^ cum tanta rcun^ 
tium poctarum & oratorum infcSationc , ut ctiam Ne^ 
roncm culpariu cujus vcrfus in Neroncm cum ita fi 
kahtretj 

Auriculas afini Mida rex habet» 

in hunc modum a Comuto y ipfo nondum mortuo » efl 
mmdatits ^ 

. Auricutas aiini quts non habet? 

nc hoc Ncro infe diclum arbitraretttr. Edittm Uhrum 
continuo mirari homines & deperire ccepcrunt, Decefiii 
autem vitia fiomachi ^ anno atatis XXyilL 



a £ 



VI 



NOTITIA LITERARIA 

DE 

P E R S I O 

E X 

Jo. Alb. Fabricii Bibliotheca Latina, a Jo. Aug« 
Erneiti audius edita, Lib« II, cap. XIL 



Persii atas. 



Persius « Flaccus natus Volaterris, 
^ Eques Romanus , aequalis Lucani poetae , & una 



1 Perjii^ dubitq an noftri , 
effigies in marmore apud 
Fulv. Urfiilum pag. 46. elog. 
in thefaur. Antiq. Graecarum 
Qronoviano T. 3. . a a a a. 
r uit & Cajus Manius Perfius 
homo dodtiflimus, de quo 
Cicero de Orat. U , 6 , & de 
fin. I, 3. refert Liicilium di- 
cere folitum ; Perfium hac 
ligere nolo^ Lalium Decimum 
volo» Alius Julius Perfius in 
Apuleji Floridis. 

2 Ita plerifque perfuafum 
cft audtore Eufebio in Cfaron. 



& fcriptore vitae Perfii, lieet 
ipfe fe poeta Ligurem, « 
Tiguiia prope portum Lu- 
nae, innuere videtur, Sat. 
VI, verf. 6 fq. Vide Cafpart 
Maffae , & Ludovici Aprofii 
differtationes Italico idioma* 
te fcriptas de patria Perfii, 
quae recufae leguntur ad c^- 
cem libci Raphaelis Soprani 
de fcriptoribus Liguriae ; Gre- 
gorium Led in Italia regnan- 
te parte IV, pag. 373. Adde 
Auguft. Oldoinum in Athc- 
nxo Liguft. p. 80 fq. 



NOT. LTT. DE PERSIO. 



VII' 



cum eo Annaei Cornuti, ' philofophi Stoici, au- 
ditor , vix duodetriginta annos natus , obiit anno 
iiniperii Neronis nono. Reliquis Perfii poematis ju* 
venilibus juffu Comuti poft auftoris mortem abo- 
litis, utpote indignis luce, folus ad nos pervenit 
Kber fcx Satirarum * doSus & argutus, fed cum 
acerbis 3 falibus plenus, tum ita^ obfcurus , ut pro- 
pterea aliquibus abjiciendus effe videretur, 

C O D I C E S. 

Codicem Perfii fcriptum antiquiffimum in Bi'^ 
bliotheca prsdicatorum Vindoboneniium memo-- 
rat, ex eoque verfum affert Vadianus in Epifiola 



I Cornutum fuum multis 
laudat Perfius Satira V, quae 
ridicule infcribitur etiam in 
Schrevelianaeditione, adMa" 
pftrum E^uitum Cornutum , 
pro eo, quod legi debebat,. 
ad Magiftrum Annceum Cor» 
nutum. De Cornuto & ejus 
fcriptis dixi lib. III Bibl. 
Grsecas cap. 15 pag. 398 
iq. 

a P. Pithocus teftatur , in 
antiquo MS. fmgulas paginas 
hanc infcriptionem pras fe 
tulilTe : Tkthaidorum Firfi 
Satira , & in extremo : £Af- 
plicuit Perfii Thebaidorum Sa* 
iira feliciter, / 

3 Hinc Severi appellatio- 
nem Periius tulit» ut Luoi^^ 



h*us a Juvenale didtus eftiar- 
dtns , Catullus doQus ab Ovi- 
dio , Horatius ]a Perfio vafir 
dicitur , Lucretius a Lucano 
difficilis. Confer Baelii Lexi- 
con in Perfio, qui propter 
fingularem carminum obfcu- 
ritatem non dubitat Latino- 
tum Lycophronem appella- 
re. Neque ignotum eft, quod 
paflim narratur de S. Hie- 
ronymo, qui non capiens 
ejus tenebras, intelUHuris ignii 
bus illa dedit^ abjedtoque libra 
fi non vis intelligiy dixit, non 
dehes legi, Minus praeclare der 
Perfio fentit VavalTor libro 
de ludicra di(ftione p. 239 
fq.. 

t $ 



vm NOTITIA LITERARIA 

ad Ru(L Agricolam, qiia Mels fuo prs&tun JtiveS 
nalis & Perfii autem cod?x fcr. in BibL Gerfdor- 
£a in Ephemerid. literar. LipT. 1710. memoratur^ 
itemque Ludov. Ctndratct nots MSS. in Sat. i & 
2. in Bibliotheca Rhedigeriana : in Labbei autem 
Bibliotheca nova MSS. p. 68. comment. in Perfium 
Cantalycii e Sec. XIll ^ 



I Communicavit &.nobifcum pro benignitate fua cgre^ 
gia Vir illuftriff. & patronus nobis fummo colendus opere , 
Heideggerus , ampltirimae Reip. Turicenfis a confiliis & Tri- 
bunus, Codicem Perfii IViS. chartaceum fol. min. fed ju- 
iiiQrem eumque feculo XV fcriptum ab Adamo Wernhtr 
Temarenfi, ab an. 1483 ad an. 1491. Paedagogus is fuit Lu- 
dovici principis beredis Archipalatini , tum Prof. publicus 
juris Can. in Acad. Heidelbergenfi , ^efundus d. 7 Sept. 
1 5 37 ; ( quod docuit vir dodliffimus , fed praematurc vivi$ 
creptus Car. Wund\ Prof. eloq. & hift. Heidelb. in progr*» 
de origine & progr. fac. jurid. in Acad. Heidelb. P. H, p, 
14, & III, p. 2 fq. Adde ejus epitaphium in M. Adami Apogr. 
Monum. Heidelb. p. 15.) poeta id temporis haud ince- 
lebris , ( quem & Reuchlini amicitia floruiffe non teftatur 
folum tetraftichum a Wundio ex Conr. Gefneri bibl. univ. 
p. 3 addudum , fed fk Carmen in ejus laudem didum in 
Scenicis progymnafm. Heidelb. 1498 , 4 ; inde a Jac. Bur- 
ckardo in Comm. de linguas iat. in Germania fatis vol. 11« 
p. 262 fq. ) Is autem in Perlii fui fronte pofuit tpUafhxum 
a fc fiEium : 

JIU ega qui in Satyris non ukimus effe poetis 

Dicor & ohfcurum compofuijfe librum, 
Ex Flaccb gravida peperit me Fulvia mater 

Tu mihi , Cornute do6ie , magifter eras : 
Quatuor in ftudio nec adhuc ego luftra peregi : 

Cumque opus haud facite fingere Mufa dedit. 
Ante expeElatum Lachefis me prejfit acerbo 

Funere: Dic^ Perfi {Le^for amice) vale* 



DE PERSIO. IX 

Tn amfk pagma legicur Argununtum in opus Perfii : 

Corrigii in prima laudantts malle poema : 
Perverfos mores ac impia vou fecunda : 
Molles & pigrorum Jatirarum tertia mordef: 
Corrigit in quarta juvenem fatis ambitiofum : 
Libertate opus efl ex quinta philofophanti: 
Qui miferi vivunt per fextam rodit avaros, 

Prologi Perfiani litera initialis N quadrata coIoribus« pur- 
pureo , viridique & auro diftinda eft , & uterque pagin» 
primx margo iioribus pulchre ad vivum pidis ornatus. 
Textus dein gloflis verbalibus ii{que levioribus interlinea- 
ribus^ credo in ufum principis alumni, perfperfus nihil 
fere fingulare habet, quod Cafaubonus non viderit, & ju. 
dicaveric, plerumque improbarit. Speciminis tamen caufa 
prologum damus, cum tertius prasfertim verfus aliam ledtio* 
nem , Cafaubono certe haud memoratam^inferat: 

Nec fonte labra prolui caballino 
Nec in biclpiti jomniajfe parnafo 
Menuni me ut fic repente poeta prodirem 
Heliconiaddfqiu pallidamque pirenem 
Illis relinquo quorum imagines lambunt 
Hedera fequaces , ipfe fenupagonus 
Ad facra iatum carmen affero noftrum, . 
Qms expedivit pfittaco fuum chsere 
Picafque docuit noftra verba conari? 
Magifter artis^ ingeniique largitor 
Venter^ negatas artifex fequi voces^ 
Quod fi dolofi fpes refulferit numi : 
Corvos poetas , & poetridas picas 
Cantare credas i^eipegafcnra melos» 

Satirarum dein literae initiales O, H , N, R, V, A defuntj> 
quod arrificis manus defecerit. In Sat. I , v. 2 fqq. fic in- 
terpuntfti leguntur: 

Quis leget hec ? min tu iftud dis ? 

Nemo ? hercule nemo. 

Vel duo vel? Nemo, turpe & miferabile. quare? 

a 4 



X NQT. LIT. DE PERSIO. 

Sed mittamus cetera Codicis apographi, forfati cx ed. aB- 
()ua vetuftiore defcripti , cum parum incfe accedere queat 
ad emendandum textum^menda plura ipfe admiferit. 

Sub finem foL 24 ( a ) ( tot enim habet MS. ) legitur : 
A. Perfii Fldcci Sanrarum firds. 

Tum fubjicitur, quod Palatinis ccrte haud ingratum fuerit: 

llluftrijfimum principem Pkilippum amdtem palaiimim RJieni 
£* ducem Bavarie facri Romani Imperii archidapiferum princi" 
pem eleflorem accedat ad Caliopen carmen heroicum 

llluftrijfimo Principi Philippo &ۥ 
Suo genitori Ludwicp &c. 
' S. P. D. 

Si placet has referans genitor clarijfime chartas 
Noftre primicias Mufe Aee lege carmina : noftra 
Si Jint dicenda , qua ex profa carmina JecL 

VaU. 
Si placet has chArtas clementia veftra recludat 
llluftris princeps pater & legat hec metra noftra 
Si Jint dicenda , qua ex profa carmina feci. 

Fol. 24 b, quae ultima elt pag. adfperfa leguntur varia 
Ad» Wernheri in quendam Auguftinum Brechtcl , ( credo 
Rohrbacenfem ) iudicra L inveifUva, quae nihil huc pertinent. 



XI 

D. JUR JUVENALIS 
V I T A 

AUCTORE, UT PUTATUR, SUETONIO 
TRANQUILLO. 



X 



UNius JuVEKALlsllhernni locupUtis in^ 

ccrtumfilius , an alumnus , ex Aquinio Volfcorum op^ 

pido oritmdus , temporibus Claudii Neronis ad mediam 

fert (ztatem^declamavit j animi magis caufa^ quam quod 

fcholce fc aut foro prapararet. Dcindc ad poeticcs fc 

appUcavity & pojiquam diu tacuitj uberiori vitiorum 

jam glifccntc contagione ab indignationc incepit : Sem- 

per ego auditor tantiim? dcfunc paucorum verfuum 

Satira non abfurdc compojita in Paridem Domitiahi 

^pamomimum y poctamquc P. Statium , cjus fcmcflribus 

militiolis tumcnum , hoc genus fcripturce indufhie exco^ 

luit; & tamen ienc diu nc modico qiudem auditori^ 

quidquam committcre cjl aufus : mox magna frcqiun^ 

tia^ magnoquc fuccejfu bis ac ter auditus cfl^ ut ea quB^ 

qut^ qiia prima fcccrat j infcrcirct novis fcriptis : 

IUe & militias multis largitur honorem» 
Quod non dant proceres , dabit hiftrio, Tu Ca- 

merinos , 
£t Bareas , tu nobilium magna atrik curas ? 
Praefedos Pelopea facit, Philomela tribunos 1 



xn D. JUN. JUVENALIS VITA. 

Erat tum in dc&ciis aulcs kijirioy multiqiu fiaaofum^ 
e/us quotidie provehebantur. Venit ergo Juvenalis in 
fufpiciontm^ quaji tempora prafcntia figurate notajfety 
ac Jtatim per honorem mititiolce , quanquam octogena" 
rius , urbe fummotuSj mijfufque ad prcefiSuram co* 
hortis in extremam Mgypti partem tendends. Id fup^ 
plicii genus placuit , ut levi atque joculari deliSo par 
effet. Verum intra brevijjimum tempus ©e^^ ttiT\^ ad^ 
fcribitur Divorum choro^ reveniturqae Juvenalis Ro-- 
mamy qultandem ad Nerva & Trajani principatum fu* 
pervivenSy feaio & tadio vita confeHus^ properantem 
fpiritum cum tuffi exfpuit. 



XIII 

NaXITIA LITERARIA 

D E 

J U V E N A L I 

E X 

Jo. Alb. Fahricu Bibliotheca Latina, a Jo. Aug. 
Ernefti audius edita, Lib. II, cap. XVIII. 



JVVENALIS «Uas. 



D. 



1. JL/ecimus ' JuNius JuvENALis Aquinas , ut 
ipfe teftatur III, 3 19. unde iq nonnuUis libris fcript. 
& edd. hOoxtn Arpinasy cum Satira non abfurde 
compoiita in Paridem pantomimum, qui in deliciis 
aulacerat, Domitianum ^ ofFendiffet, per honorem 



1 Non D^c/a/n, fed Deci- 
mumhujusfcriptoris praeno- 
men effe, d<5cet Lud. Carrio 
libro emendationum & capi- 
tc primo. Ab antiquis libra- 
riis communiter Ethicum co- 
gnominari notat Barthius in 
Adverf. VI, i. ut Martialefti 
wjttttWjPropert^um nautam^ 
Ovidium Getam^ Statium A- 
quHinum^ Prudentium Ama^ 
nm, Confer Nic. Antonium 

Bibl.Yct.Hifpan«Ub. I. p. 
62, 



a Fallitur vetus Schobar 
ftes, qui ad Sat. 7, v, 92. no- 
tat Neronem a Juvenale tan- 
gi, & hunc propterea mif- 
fum effe in exfilium a Clau- 
dio Ncrone. Forte legendum : 
a Calvo Nerone yid eft, a Do- 
mitiano. In Fentapolin Li- 
bya reiegatum efle a Do- 
mitiano Juvenalem fcribit Jo, 
Malalas T. i.Chronographiae 
p. 341. cujus verba repetitj- 
Suidas in Lexico. 



XIV MOTITIA LITERARIA 

militis, quanquam odogenarius^ urbe rummotus 
eft, miffufque ad praefefturam cohortis in extrema 
parte tendenti^ -'Egypti > ^t narrat Suetonius in ejus 
vita : quamobrem Hijlrionis exful vocatur a Sido- 
nio IX , 270. Scripfiffe pleraque Trajani imperio , 
immo Hadriani , jam obfervavit Lipfius, quem vide 
lib. ly Epiftolicarum quaeft. 10. & Salmafius ad 
Solini c. 3i^pag^3i9 feq. Marium Prifcum^qui 
fub Trajano condemnatus eft , tangi Sat. i , v« 49« 
notat Camillus Silvefter Comes Rhodiginus in no- 
tis ad Italicam Juvenalis Metaphrafin p. 47. Sub 
\ Hadriano demum Satiras edidiffe^ ab eodemque in 
exfilium miffum effe a. C. 119, contendit Dbd- 
weUus in Annal. Quinflilianeis , in quibus & Ju- 
venalis vitam perfequitur. Ethici nomine pafiim 
laudant fequioris aetatis fcriptores , ut Petrus Blae- 
fenfis in Epiftolis, Jo. Sarisberienfis , Vincentius 
Bellov. & alii. Honorius Auguftod. prsfat. ad lib. 
4. de philofophia Mundi : ut jam verbis Verbicii 
( leg. Umbricii ) poffit uti , atque ideo ntdli comes 
ex eo tanquam mancus 6* cxjijlens ■ corpus non uti^ 
Ifi dextrce. Petriis, Epift. 77. Non fumus crgo pares ^ 
diclt Umbricius, melior qui femper & otnni n^3e die^ 
que &c. Juvenal. III, 104. 

S A T I R M. 

n. Exftant ejus Satirce JCVI^ in tibros quinquc 
digtjia^ ut primus quinque priores, fecundus fex- 

I ExflinSla Juvenal. III , 48. 



DEJUVENALL xv 

tam^ tertius & qiiartus £nguli ternas^ quintus re- 
liquas quatuor compledatun Satira i, alios poetas 
perftringit, expoiita caufa^ cur ipfeacceflerit ad hoc 
genus fcribendi, i,tangit hypocritas: 3, urbis incom* 
moda : 4, convivas Domitiani ; 5, paraiitos : 6, mu- 
lierum fla^itia & fcelera. 7, artium < negleda* 
rum querelam continet; & 8, de claritate natalium; 
9 , perflringit cinsdos: 10, vota inania ridicula: 
1 19 luxum: 1 19 heredipetas. 13» docet fcelera tandem 
non impunita abire : 14, de exemplis parentum : 15^ 
dereligionibus peregrinis: 16, de * privilegiis com- 
modifque militiae. — Quod ad genus Satirs atti- 
net, in ea imitatus eft Comoediam graecam antr- 
quam , & dum voluit vitia invifa reddere, afperius 
atqueetiam obfcoenius fcripfit, (neque enim amo- 
re obfcoenitatis ita fcripfit) cum Horatius lenitatem 
potius Comoedias novae fequatur^ ridendo magis, 
quam indignando verum dicens : veterem imitatus 
in eo, quod & nominatim , fed fere obiter perftrinr 
git hominum vitia. 

I Tartcronus prgcf. ad Ju- fa tnfiitti > •« momttt. Confer 

▼ena!. la fepticmcj quinT^ieme quae de Juvcnali Francifcut 

&feriieme Satire nefurent pour Vavaffor libro de ludicra di« 

iui^edescoupsd^eJfaiAlcom^ dtione p. 242. feq. 



mtnca Jes coups de maitre dge 2 Dc audorc Satirae 16. 
d'environ quarantetrouans^& addubitat Grotius ad Lucx 
fo les trei^e autres dans It cours 
de yingt annees^ c^efl-^-dire ^ 
jufqiid la troijieme du regne de 
lEmpereMr Adrien^ &fe rep§^ 



1'environ quarantetroisans^& addubitat Grotius ad Lucac 

ft les treiie autres dansUcours III, 14. & Rutgerlius p. 338 

dt yingt annees^ c^eft-^-dire^ Var. Led. Genuinam negat 

jufqiid la troijieme du regne de Deccmbr. p* 59 fq. 



XVI 

I N D E X 
EDITIONUM 

TUM PERSII, TUM JUVENALIS 

I 
VEL SINGULORUM, VEL SECUM JUNCTORUM 
LONGE AUCTIORFABRICIOErNESTINO 
ET IN QUATUOR ^TATES DIGESTUS, 



PE.RSII lETAS I natalis 1469 1499; ^"8^ ^d Per- 

fium tum feparatim fine loco & ahno , tum Romdt 
ap. ^Udalr. Gallum (an. 1470) cum Juvenale edi* 
tum origines refert. has exceperunt Brixienfes ab 
an. 1473 ^ Mediolanenfes Zarotinae ab an. 1474; 
Venetae dein, quarum I cum Comm. Barth. Fontii 
prodiit 1480. Ab alterius commentatoris Jo. Britannici 
cura commendatur Brixienfis II 1481. Uterquc jun- 
<Jli comparent in Veneta VI, 149 1. Perfius vero 
vel folus , vel cum Juvenale edi confuevit. 

JWENALIS JETAS I natalii 1470 — 1499 a Romaria 
Udalr. Galli (1470) oriunda. hinc eam Perfio jun- 
xere etiam Brixienfes, Mediolanenfes, Venetae quae» 
dam. Sed & Romas edere primum coepit Ang. Sa*. 
binus in Juvenalem quaeftiones ; quem ftatin^ !"f<^"" 
cutus eftgravis eemulus Domitius Calderinuszn. 14J4* 
, An. feq. prodiit cum Commentario Ge. MeruUz. 

Quartus poft hos in Juv. fcripfit Geo» Valla 1491^ 
Codice MS.ufus^ qui interpretamenta habebat Pnu 
bi cujufdam Grammatici ad Satir. ufque L. III aL 
teram, CSat. VIII, quacis a fe religiofiffime addita 
profeffus, ac Pithoeus poftea (1585) vett. Scholiis 



NOT. UT. DE PERSIO ETJUyENJLL xv« . 

adjecit. Quintus acceffit intcrpres Ant. Manclnellus 
• Veiiternus, cujus familiare Conimentuin publicarl 

an. 1491 coepit, & dein vei cum prioribus Ve- 

netas occupat, etiam Norunbergac , & Parifiis repe« 

titum eft. Sed eum mox iu^twit }o, Britatmicus ^ a 

quo tanquam principe novam statem ordiri liceat. 
£ anno & ioco : Perfii Satyra ; quam fcrigtor Catal. BibL 

Hulfianae omnium principem cenfet ex verfu, qut 

in fine legitur: 

Explicit ignotus per wmw^Perfius orhem, 
C anno (1470) Romana^ fol. quse vulgo habebatur princeps ; 

Juvenalis Satyrtt & Flacci Perfii Volaterrani — Rom^ 

apud Udalricum Gallum. v. Maittaire Ann. typogr. T. 

I , p, 207 , & Hambergerum T. H, p. 270; qui & 

aliam (1470) adducit: Juvenalis Satyra^ fine loco 

& nota typographi , laudatque Maittaire 1. c. ^; 

^96. f. loco & anno Juvenalis Satyrae memorantur 

4n Cat. Bibl. Hulfianae. 

Etiam fineanni nota Perfii edd. memorat Bauerut 

in Bibl. libr. rariorum T. HI, p. 185 & 215 tres 

fo\, Sed ea, quam dicit effe in 8 forma , videtur eife 

Aldina (1501.) 
^. Perfii Flacci nobiliflimi Satyrici unicus, fed elegan- 

tiifimus Satyrarum liber foL occurrit in Ckt. Bibl. 

UfFenbach. T. II. App. Incunab. artis typogr. AddittJ 

n. 346, p. 817. 
i— — — 4. Perfius cum gtofTis Scipionis Ferrarii Georgii 

filii de Monferrato , memoratur Engelio in Bibl. 
^ felect. p. 123. Idem Scipio etiam in Val. Flacci 

Argonaut. gloffas edidit. 
fine anno , Perfii Satyrae ; ciijus cd. vetuftatem , certe in 

Gallia principatum,coiligit fcriptorCat. Bibl. HulC 

ex verfibus in fine : 

Excepit claros Andegavenfe poetas 

Ut ftudiuM , Perfi , tu cito fi:ulptus ades : 

Gallorum egregias fic fiulptus perge per UrbeSy 
Ut pojfit fpatium cernere glojfa fitum, 

11473 Brixienfisl^ utriufque poetse : fa<fta jubentc Presby-t 
Pcrjius & Juvcnalisp • b 



Xvin nOTITJA LTTERARlU ' 

tcro , Pctre Filla fine notis. Vide Spccimcn literai; 

Brixienfis. P. I, p. 125 fq. 
1474 FerrarUnfis , foL Pcrfius memoratur Fabricio. 
p» Mediolantnjis I , fol. ap. Zarotufa , quee Perfium Ja« 

venali jundtum habet 
i Roma : Angeli Sahini^^dX^daxB. in Juvcnalem. — per 

Angelum Sachfel de Reichenhal & Barthol. Goifch 
. qk Hohenbart Clericos. Roihe, 1474. fol. 
^ Romana^ fol. Juvenalis cura Comm. Domitii Calderini 

yeronenfis ad Juiianum Medicem ^Petri Cofmi F. De 

iudtore horum Comm. vide audorem Dial. deLin" 

^uac Lat. repar. (M. Ant. Coccium Sabcllicum) 

Tccuf. ad Galcem Obff. L. L. ObertiGiphanii, an. 

1624 s & Henninii praef. Comm. Domitii Cald. prasr 

miflam in ipfius ed. Juvenalis p. 710 — 712. 
. *475 Lovanienfis, (oLterfius per Joannem de ff^eftpkalio i 

arte charaEUrifandi novijjhnsr^ ut in fine dicitur^ Ita 

Fabricius. 
^ ; r Vencta I , fol, Juvenalis per Jacobum de Rubeis cum 

Comm. Georgii Merula. 
h sBfixicnfis ^foh Domitii Calderini Comm. in Juvcna* 

lem — Brixiae typis Hcnrici de Colonia. vid. Nach- 

richt von den Buchern in der Stollifchcn BibL I 

TheiL p. 35, §JV. 
1476 Mediolancnfis II , Zarotiiva , Perfii & Juvenalis. Fabr. 

1478 Tarvijma ^ioi Juvenalis. Georgii MemlaB fatyrarum 
Juv.item adverfus Demitii Cemm.in Martialem, item 
110 tae in M. T. Cic. Orationem pro Ligario — Tar- 
vifu per Barthol. de Confotoneris , vid, StoUe 1. c. 
P* 96 § V, & Cat. BibL Ha&anas Brem. p. 503 , n. 
85. 

^ Vencta II, foL Juvenalis per Gabrielem Petri, c. 

Comm. Ge. Merula, 

1479 Pinarolii^ fol. Juvenalis. c. Comm. Gc. MeruU^ pcr 
Jac. dc Rubeis, tefte Fabricio. . 

1480 Veneta 1 Fontii , fol. Auli Perfii Flacci ppeta Satyra^ 
rum opus. « — Conftat 28 foliis iifque Cgnatis , fcd 
caret paginarum numero & cuftode. Praemifla Bar- 
tholomaei Fontii dedicatio ad Laur. de Medicis. 
Textum notae ambeunt. In fine lcgitur :' A. Perfii 

' Flacci Satyrarm finis imCCCCLKXX» VcnctiU*-^ 



DE PERSIO ET JUFENAU. XIX 

Adjedusepilogus Fontii ad Franc Saxettum de men- 
fura & pondere Roman; — * tandem brevis vita Per^ 
fii cura indice quaternionum. — Exemplar hujus edj 
Fabricio » Erneftio , aliiique incognitx , fed fine tit. & 
literis init. fervatur in BibL civ. Ratisbonenfis. cf. Car, 
Th. Gcmeinm Nachrichten von den in der Regensbur^ 
ger Stadtbibliothec beiindlichen Biichern aus dem 
15 Jahrh. Regensb. 1785 p. 9J fq. qui & excitat 
Saffii hift. typogr. lit. Mediol. in ind. libr. Medio- 
lani editorum lit. M. uiide conilet, Fondi CommJ 
jam reperiri in edd. vetuftioribus , (quarum nos quu 
dem novimus nullam.^ 
f ■ Vicintict^ fol. Juvenalis per Henr. Lihtrarium, cum 

Comm.Dom. CaidcrinL 
1^48 1 Brixienfis 11, Petfius. cum Jo. Briianmci Commefl- 
tariis p^r Mag, GdbrieUm tarviji/mm & Paulum filium 
e;i/^. Britannicus in praef. fatetur^ fe hunc Commen- . 
tarium feftinantius fcripGfle. 
.1484 Divemriiz^ fol. Petfius. vid. Corn. a Beughem incu* 

nab. Typogr. p. 1O5. 
f ■ Fenetally Foi. min. rerfii Satyrae cum Comm. B. Ftfn^^ 
ni^ per Bapt. dc Tortis^ Exftat in Bibl. Archipal; 
Manhemii. 
^ i i ' Veneta III, fol. Perfii Satyra, cum Comm. Barthj 
. Fontii. — ^ A. Perfii Flacci Satyrarum finis. Anno 
M. CCCC. LXXXa Menfis Decembris die XXIV 
per me Magiftrum Renaldum dc Novimagio Theuto- 
nicum Venetiis linpteffum. 

De his duabus Venetis vide Beughcm. L c. pag» 
105. Bauerum L c. p. 1^5. Goetzium in memorab. BibL 
Drefd* T. Ill , p. 126. ii. 207. & Catal. Bibl. Traje. 
<^ino - Batavae ( editum i7i8.f.) in Libr. £ p. 87. 
y , I, « Veneta III, Juvenalis Cum Comm. Dom. CaUerlni pet 
Baptiftam de Tortis. Fuit inter libros M* Fontaine^ 
Manhemii venumdatos 1779. 
11483 Feneta IV , fol. Juvenalis c. Comm. Dom» Caldcr. 

per Thomam de Alexandria, 
» ' t ■ M ediolan. fol. Juvetialis , per Leonk. Pachci & W- 

der^ Scinienreler fiycios. 
1484 Feneta IV, tol. Berfius, cum Comm. Fontil— pe» 
Bapt, df Tonis^ tefte Fabricio. 



XX NOTtTlA LITERARIA 

«485 ' Veneta V , fol. Perfitis, cum Comih* Fontti per Antofl, 
de Ba^ibobus. c£ Lengnich Beitraege zur Kenntnift 
lcltener Biicher &c. 2 Theil. p. 126. Exftat quo- 
que in Bibl. Archipal. IVlanhem. hujus anni editio. 

fci ■ Veneta V , fol. Juvenalis, cum Comm. Dohi. Calderm 

per Bapt. de Tortis. 

1486 Srixienjis III, fol. Perfius cum Comm. Jo. Britan^ 
nici , & Juvenalis c. Comm. Ge. Merufa, typis Jacobi 
Britannici Brixiani. ^ 

1487 VenetaVl, fol. Juvenalis, cum Comm. Dom. Calderini, 

per Banhol. de Zanis de Portefio, Exftabat ctiam 

inter libros in duplo Bibl. Goettingenfis divenditos 
1784, tefte Cat. p. li. n. 92. 

1491 Veneta VI, fbl. Perfius cum Comm. Jo. Britarmid 

Brixlani & BarthoL Fontii. Imprejfum Venetiis per 

Bernardinum Benalium Bergomenfem &. Matheum Cap- 
cafam Parmenjem anno nativ. Dom. MCCCCXCL 

. ' d. III. Aug. Sic in Engelii Bibl. feled. p* 1 1 5 fub 
Terent, & in Cat. librorum in Bibl. Goetting. in du- 
plo exftantium an. 1784. p. 16. n. 120 (b). 

y ; ■ ■ Mediolan, fol. Juvenalis Satyrae impreff, Mediolani 
per Udalricum Sinzeler an. MCCCCXCI. Ita expref- 
fum hujus typographi Mediolan. natione Bavari no- 
mdn , quod vulgo effertur MaittarJo & alias Sinc^en» 
reller , vidit clar. IC. & hiftoricus Phil. Wilb. Gercke 
Itinerar. Germ. fcripti T. I , per Bav. & Suev. p. 
255, n. 9. cf. p. 250, n. 3. 

H*~— Fe;2«<2 VII^ fol, Juvenalis c. Comm. Dom. Calderini & 

Georgii Valla Venetiis per Magiftrum Theod. de 

Regaionibus de Afula. v. Engelii Bibl. fel. Atque haEC 
eft prima ed Comm. Ge. VatU., qui ufus eft MS. cuni 
interpretamentis Probi cujufdara Grammatici. cf. 
fup^ in defcriptione aetatis 1. 

1492 Veneta VII , fol. Perfius c. Comm. Jo. Britannicl 
per Barth, de Rago^ionibus. vid. Lengnichii Beitraege 
&c. P. II, p. 120. 

■ ■ Veneta VIII , fol. Perfius c. Comm. Brit. ^ Fomii. 

Juvenalis, c. Comm. Merula & Calderini, — apud 
Fetrum Joannem de Quarengis. cf. Bauerum T. Ill^ 
p. 185, & MyUum Bibl. Jcnenf. p* 214» n. j2a^ 



2>E PERSIO ET JirVENALl. xxt 

Exftabat etiam in Bibl. Zecfaiana^ tdlc CataL LipC 
1780 p. 38. n, 530. 

> ■■ * >■ M Fisneta IX , fol. Juyenalis , cum tribus Comm. vide*^ 
licet Ant. MancinelU , Dom. Calderini , Georgii VaU 
la. Venetiis impreflum eft hoc Juvenalis opus cum 
Iribus. Comm^ per Jpannem de Cereto de Tridino 
1492. Sic eft in Cat. BibL librorum in BibL Goet^ 
ting. -in duplo exftantium p.. 16* n. 120. — '- Hafce ,. 
quas alma virtutis p^rpetuas opes 6* bona vepha ap« 
pellat, 'H^xz.Rubeo patricio Veneto , ffidis Geminia- 
nae antiftiti & D. Marci Canonico dedicavit — Ni- 
Kil non «magnificum polKcetur Mancinellus; fei 
intra fabularum proUxam enarrationem , fi quanda> 
eas poeta attingit^ & paraphrafes fere fubfiftic, ra- 
nus in interiora & recondita fe penetrat Sic de^ 
cq judicat H^nninius m praef. notis fcledis ad Juv. 
prgemifra p. 7^4 Juvenalis fui. 

»493 Veneta Juvenalis, Fabricio- memoratur.- 

1494 Veneta IX^ foL Perfius c. n. Jo. Brit. & B. Fbntii, ~j 
Venetiis fumptibu» Jo, de Tridino; c^Kk%. a Barth» 
Merula. ^ ' 

m. ..1 Veneta X, foL JuvenaUs cum tribus Commenti^.*-^ 
Venedis , p» Johannem dt Tridino. cf. Lengnich L g^ 

*49f Veneta X, foL Perfius, a Comm. B, FontU.. 

1596 Parifiis, foL JUvenalis. 

1497 Veneta XI , foL Perfius. 
Veneta XII, foL Juvenalis.. 

.,1 Lipfice^ foL Juvenaljs. 

^. ■ ^i'NQrimberga , foL Juvenalis, Anto^ AfancL Domiciiiu 
Georg, VaL Nurnb, per A. Koberger, Sic eft in Cat., 
BibL Z^ch. p. 37, n. 518, & CataL BibL Goetting.^ 
1: c. p. 21. n. 164. Hac editione ufus eft Henninius ia. 
excerpendis notis Georgii Valta, 

1498 Veneta XIII , foL JuvenaHs Satyrae cum Comm, Ant. 
Mancinelli Veliterrii-, Domitii Calderini Veton. Geit. 
MeruUy nec non Georgii iT^a//^-^ V^enetiis pv Joan-v 
n^m de Cereto alias Tacuinum de Tridino 1498. Dic 
HL JuliL 

■ M. ■ Lugdun, 4. JuVcnah*s c. annott. A-nt. Mancinelli^-^ 
ImprefTum eft hoc^opus pro fido & bono BibKopolak, 
Stephano Gua^nardo.c\^Q Lugdunenfi , arte & iad*K 



«xn NOTITIA LITKRARIA 

ftria Nic. JVolff Alcmami , ipfo Afcenfio vitiorum 
cxpundtore Annd 1498 ad 14 KaL Dca cf. Engeli 
BibL fcledifll p, 86. 

JE T A S II , 

PERSII 1499 '$85 audioris fcholiis veteribus ; 

qux fub Comuti nomine feruntur. Ea nimirum 

1499 primus protulit Jo. Bonardus facerdos Vero- 

nenns, dein curatius Rob. Stephanus 1544, locuple- 

tiora autem Eiias Vinetus 1560. Textus vero inde & 

ab Aldina 1501 ( cujus filia videtur /z//2fi/rtf 151 3) 

a Farifina Corintzi , Lugdunenfibus Seb. Oryphii 15 34 

& 1538, Parilina R. Stephani i J44 , Bafilienfi Fro- 

bcniana Caelii Sec. Curionis 1551 , Pidavienfi Vineti: 

1 560, Plantiniana Pulmanni 1 565, & Bafd, Th. Freigii 

profecit. — Novi Commentatores acceffere Ph. Be-^ 

roaldus, 6SrAng. Politianus 1 507, Jo. Murmellius Rure- 

mundanus, & Jo. Bapt. PUutius 1516, Jod. Badius 

Afcenfius 1543, qui & Plautii^ Murmellii, Britannr- 

ci , iElii Ant. Nehtijfenfis ac Jo. Scoppce Curis fuas 

leviores conjundtiores edidit,& ab an. 1525 Herm. 

Sufchius^ cujuV obfT. in Sat I Murmellian» edd. 

fibi vindicarunt, & Def. Erafmus Roterod. Afcen- 

fiana filia melior cft Frobeniana Curionis ; quem 

excepit novus Commentator Ant. Foquelinus. deni- 

que paraphraftas munus fibi fumfit Nic. FrifchUnus. 

Tacemus alios. 

JUVENALIS 1499 ^*^ ^585* quam ut comparem faciamus 

Perfianae II, ordimur a Jo. Britannici Commentario 

ctiam in Juvenalem 1499 Venetiis edito, eoque il- 

luftriori, mox Brixiae 1501 repetito, & dbAldina 

Juvenalis Perfio fociati. Britannici certe Comm. fere 

unus jam obtinere coepit in edd. majoribus Venetis 

& Mediol.. nifi quod Mancinelli leviorem explana- 

tionem fufcepit Afcenfiana 1505, mox repetita 

•1519. Sed Veneta 1539 Afcenfii curas Commenta- 

riis Britannici adjunxit , & BafiL Frobeniana eod 

dem exhibet Caelii Sec. Curionis fcholiis auclos. AU 

dina vero tcxtum fere fecutae funt poft Juntinam 

Gryphiana , quae tamen & fua habent bona > Vene- 



DR P ERSKh ET JV VENALl, xxnt 

tse Stagnini , Patifinae Sim. Colinai & Rob. Stephani, 
Tandem Th. Pulmaanus Plantinianarum' curator tex- 
tum adhibitis tribus MSS; bene'tra(flavit,fuamqi|C 
ed. 1566 notis Hadr. Junii in margine auxit. 

ii4g9fy Veneta- XII , cum^ piduris , fol. Perfnis cum Comm. 
Cornuti philofophi, Jo. Britannici & Barth. Fontii 
'—Imprejpwu Fenetiis fiimptu diligentij^i yiri Joan^ 
nis de Tridino.-^-^ln hujus cd. capite eft epift,* Jb* 
Bonardi , faccrdotis Veronenfis ad Atigelum Mar- 
cellum, Patricium- Venetum : in qua fe dicit Cor^ 
mti Comm. diu lacerum & valde depravatum ope- 
rofa induftria Cia reftituiffe & Tacuino exprimendum 
dediflc. Exftabat W& in clar. Jo* Aug. Erneftii 4}ibL 
tefte Catal. p. 172, n. 2565 & 2595.. 

r ■ Vemta XIV , fol. Juvenalis , prima cum G^m. Jo. 
Britu^nici tefte HambeEgero P. JI, p. a/a extr.* ad 
quam referenda, quaein BrixfaQa.literat. p. 145 e 
prsefat. ed. Afcenfianac difputantur de priori^ ed. ante. 
Brixicnfem illam 1501. 

lafoo lugdun. .4. Perfius. c. Comml Jp. Britannici. Exftat 
in BiH. Archipal. Mahhemi. 

Brixienjis IV, fol.' Perfius c. Cbmm. ^o. Brltarmich 
& ex ejus recognitione. per Jac. Britannicum, 

»f or Veneta XV , fol. Juvenalis Satyrse c. Ant. Mancinelli , 
Dom. Calderiru^ G. Mtntla, & G. ValU Commentariis^ . 
—-Imprcffum Venetiis per Jo. dc Cereto, ah*a» 
Tacuinum de Tridino. Sic legiturMn Catal. Bibl. 
Erneftianae p^ 172 , n. 25^5 , Sc in Catal. libr.: 
Bibl. GoBtting. in duplo exftantium, p. 23, n. 180». 

t ■■ B rixienjis Vj fol. Juvcnalis cumCemm^Jp. Britannici 
&" fchbliis veterum^^ memoratur inter edd. Juv. ab 
Henninio iriprolegg. Jiivcnalis fui laudatas, & in Bri^ 
xiana Literatura, p. 145. ubi & de prtori difputa*^ 
tur. cf. fupra ad an. 1499. 

{15011) Aidina Br)& anni nota, o. Juvenalis &'Perfius ex 
• ^ officina Aldi. Eodem anno & prodiit ex ofF. Aldi 
Hotatius; quocum jundi memorantur in Solgeri 
Oatah Bibl. (quK deui aceeffitad Bibl.^Norimber- 
genfem.) T. III, p. 278 ,.m 1833, ubi annotatnnx 
legitur : O^. notas MSS. Laiari Spengleri -Syndict . 
Notsmbergenjis dofiijjimi (f 1 534) inpretio habenda,. 

b4. 



XXIV NOriTlA LltERARlA 

1 5 02 Uffict^ fol. Perfins. vid. Goetze Merk wurdigkciteif der 
Drefdner Bibl. T. III, p. 179, n. tip. 

1503 {Brixia VI,) fol. Perfius cum Comm. BritannJci; 
itemque Juvenalis c. Comm. Brit cf. Fabricios BibL 
lat. Ed. i72i,vol. II, p. 733/& Catal. Bibh Lu- 
dewigianae Hal. P. IV , p. 1457, n. 12604, 

1 5P4 Lipf. fol. jy Junii Juvenalis Aquinatfs Satyrx copiis 
annotationibus & marginatibus MSS. ab anonymo 
quondam vet. ornatus. — H^bes amatc Lciftor tex- 
tura Junii Juvenalis Aquinatis , Satyrarum fcripto- 
ris lepidiflinii , itcrum atque iterum fatis laboriofe 
emendatum vigilique jdiligentia fiaccalarii Martmi 
HerbipoUn/is LipdenGs civis ibidem a novo impreC 
fum Dominicas Incarnationis an. Milefimo quingen- 
tefimo quarto , feptimo Idua Menfis Aiigufti frnitom, 
Si qudd tamen vitii humano errore adtniffum fue- 
rit : cura benevolentia radito atque inter legendum 
caftigatK). Non enim omnia poffumus omnes.,, Sic 
legitur in Cat. Bibl. Uffenbach. T. II. Apa Incu- 
nab. artis typogr. n. 227 , p. 79. conftabat V Imper.. 

1505 Parif. 4. Afcenfiana. Jurrii Juvenalis Satyrae cum 
Ant. MancinelU viri erudttiff. explanatione. ImpreflC 
in aedibus Afctnfianis apud Parrhifios MCCCCCV , ad 
Nonas Martias. Sic eft in Cat. Bibl. Uffenbach. L c, 
n. 229 , p. 80. Pretium 3 Imp. Ceterum hanc ed. 
-triviali fuo Comm. au^Sara infcripfit Badios Hcnrica 

Valuphino^ artium bottarum ProfeJJoTi & difertijjima 
apud Lugdunenfes Grammatico, 

1506 Lugd. 8. Perfius c. interpr. Jo. Britannici. Exftabat 
in BibL Zechiana, tefte Catal. Lipf. 1782 edito,, 
p. 61 , n. 995. nifi mendum fubeft. 

1507 Lipfienfis (^Lip^^k) foLPerfius, fine notis. 
"LugduH. foL min. f. 4. A. Perfii familiaris explana- 

tio c. interpr. Jo. Britannici ; pnemiffae Beroaldi & 
Politiani in Perfium prxledtiones ; vid. Cat. BibL 
Ul. L -B. de Zech. n. 658 , p. 46. 

--'Lue^dun. foL min. Juvenalis cum Ant. Mancineili » 

viri eruditiffimi, explanatione. Impreffum eft hoc 

opus pro-fido & bono Bibliopola Stephano Guey^ 
nardo , cive Lugdunenfi , arte & induftria Stephani ^ 
Baland, anno falutis Chriftian» M. quingemefima 



DE PERSIO ET JUf^ENALL xxv 

{eptimo VII Kalend. Novemb^ -— Excmplar hujuf 
cd. in Bibl UfFenbach. (vid. 1. c. p. 83) vcnditum 
6 nuniis imperialibus. 
-1509 Venet. fol. Juvenajis cum Commento Jo. Britankku 
— Venetiis, per Joh. de Tridino. Sic eft in Engelii 
Bibl. feledtiff. p. 118. 
1510 Lugdun. 4. Perfius, Repet ed. 1507, tcfte eodem 

Catal. n, 659. 
15^2 Lugdun. 4. JuvenalfS cum Comm. Mancinelli & Badii, 

Exftabat in Bibl. Patrurii S. J. Lovanii divendiu. " 
1513 Florentina f. Juntina , 8. Juvenalis & Periius. Vide 
Goetze Merkwiirdigkeiten der Drefdner Bibliothec » ^ 
p. 173, n. 213. & Bauefum T. II, p. 216. Exftabat 
etiam in Bibl. clar. J. A. Ernefiil 1782 divendita 
Lipfiae, tefte Cat. p. 188, n. 2825 (b> 
» Argentor. Juv. & Perfii Satyrse 4. per Jo. Knoblauch. 

Sic certe eftin Cat. libr. Matth. Fontaine. Manhem. 
1779. 
3514 Mediolan, foL Junius JuvenaUs. Opus quidem divi- 
num antea impreftbrum vido mancum & inutile : 
nunc antcm a Viro dodo bene recognitum : adeo. 
que diligenti caftigatione excultum ; ut ne pundtus : 
coma : feu interrogatiuncula : cuni in textu : tum 
* in Commento dcBciat : ut facile legcntibus videre 

cft. Scribente Joanne Britannico, viro eruditiflima ' 
cum figuris fuis locis apte difpolitis. Nec non ele« 
gantiffima fabula noviter ^vifa : quae omnia fecun- 
dum Alphabeti ordinem mirifice compledtitur. At^ 
que etiam nuper accurata Fratrum de Lignano du 
ligentia : cum pluribus additis elega^tiffimis & acj- 
tiifimis annotanientis infra fcriptorum virorum cla* 
riffimorum; fciiicet Angeli Politiani. Philippi Be^ 
rualdi. Baptifte Egnatii. «— In fine mutilo exempli 
legitur : . . . aureum Juvena. opus: noviffime in- 
finitis pene erroribus emendatum : maximaque di- 
ligentia imp. per Joannem Angelum Scin^enieler. 
Impenfis nolpiiiura virorum Jo. Jacobi & ft^{trufn 
^ de Idgnano /wtfrcacorum Mediolanenfium. Annq Do- 
mini 15 14, die XI|I Junii. — Notitiam hujus edit. 
debemus vircKeruditiffimo A. C. Borheck. 
1515 Pcrfius. (forfan cum interpr. Jo. irk^/iflfci , Betoaldi 



XXVI 'NOTITtA LtTERARIA 

& Politiani praeleAt. & imprefla per J. A.- Scin^efpi 
Teler. ) Exftatin Bibl. Francof. ad M. teftc Catal. Jbk- 
Jac. Lucii. 
tr L ipf. {Liptiky 4. Perfiiis. vid; ill. Zechii BibL Cafc. 

1. c. n. 66o. 
l ' Veneta , fol. ,, Jnnius Juvenalis. Opus quidem divi- 
num .antea impcefTorum vitio mancum & inutilQ : 
nunc autem a Viro dodlo bene recognitum : adeo* 
que diligenti caftigadone ^excultum \ ut ne pundus : 
coma : (eo^ interrogatiuncula : cum in textu : tum^ 
in Commento deficiat :, ut facire legentibus videre 
eft. Scribente Joanne Britanmco , viro eruditiflimo 
cum figuris fuis locis apte difpofitis. Nec non ele- 
gantiflima fkbula noviter reviia : — Venetiis pcr 
Georgium^ Rufcombus^ Mediolan. A. D. 1515.^ 
Sic Hambcrgerus 1. c. p. 270, titulum exhibet.. 
' 1 $ i<$ . Veneta , fol. Caftigatiflimum Ferfii poema : cum Joan J 
Baptifta Plautii frugifera interpretatione : nec non 
cum Cornuti philofophi ejus prxeeptoris: Jeannis 
Bruannici Brixianv : ac Bartholomei Fondi aureis 
commentariis. In fine : ImpreiTum Venetiis per Joan- 
nem rubewn Vercellenfem. Anno a nacivitate Domi- 
ni MDXVI, dieveroXXVMenfis Aprilis Regnante 
inelyto ac foeliciifimo principe Leonardo Laureda* 
no. — Sic titulum nobis defcriptum communicavit 
vir humanifliimus Aug. Ghrift. Borl^ck. 
\ Daventria,4, Pcrfius cum Ecphrafi & Scholiis Jo. 

Murmellii. Vid. Cat. Bibl. Zcch. n. 661. ( Jo. Mur^ 
mellius obiit Daventria 1527.) 
[fjiy Colonice^ ^ min. Nova commentaria in Perfium. A;^ 
Perfii Flacci Satyrse complufculis quibus fcatebant 
mendis repurgatae. cum Ecphtafi & Scholiis Joanr 
nis Murmellii Ruremundenfis : 

Martialis. 
Sepius in libro memoratur Perfius uiw 
Quam tetus magna Marfus Ama^nidc 
In fine : Imprcflum Colonic in officina libraria 
Quentell. Anno Domini MDXVII , in Septembri.. 
Hujus ed. rarioris notitiam debernus vir« literatif- 
fimo A. C. Borkeck. 
>y Lugd. 4. Juvenalis.. Ferfan repetitio.ed» x$x2«p 



DE PERSIO ET JUVENALI. xxvn 

xjiS Venttay fol. Javenalis & Perfios. Ex indic^ Henni- 

niano in prolegg. 
fc A rgennna^ 4. Juvenalifi, pcr Joh. Knoblauch. v. En- 

gelii Bibl. fel. p. 86. 

15 19 Afctnfiana II» JuvenaUs. Repet. ed. 1505. 

1520 Panj: 4. Perfius c. incerpr. Jo. BritannicL BiU. 
Zecn. n. 662. 

/X521 Lugdun. 8. Perfius cum Juvenaii. Exftabat in Bibl. 
Schwarziana , P. I, h. 2063 , p. 120. 

ija2 Colon. 4. A. Perfii Flacci Satyrae, luculentiflima Ec- 
phrafi & Scholiis dodtiflimi viri Joh. MurmeHii Ru- 
remundenfis enarratae. — Herm. Bufchii epiftola^ 
qua Perfiani Prologi & primae Satyrae argumentuiii 
explicatur. ". — Apud San<flam Ubiorum Coloniam 
Anno MDXXII. — In fine folii B legitur : Colo^ 
nia in adibus Eucharii Cervicorni. Menfe Augufto. 
»— Servatur in BibU Acad. Heidelberg. fignificante 
nobis perhumane Viro pl. rev. & doft. Car. Bucting- 
- haufen, Theol. D. & Prof. 

^ - i ' S afU. 8. Juvenalis. 

2523 Afcenfiana , fol. Perfii Satyrx cum quinque Commen. 
tariis & eorum indice ampliffimo : ac Satyrarum ar. 
gumentis Jodoci Badii Afcenfa^ Jo. Bapt. Plautii^ 
Jo. MumulUi , Jo. Britannici, Mii Antonii Nebrif 
fenfis. Additis ad calcem L. Joannis Scoppee in eun- 
dem annotationibus. Venundantur in aedibus Jodoi- 
ci BoiUi Afccnfii 1523. ~- ItaHambergerus, T.II, 
p. 72. 

.1525 Eadem ex prelo Afcenfiano. cf. Engelii Bibl. fel. 
p. 124. 

i » Colon. 8. Perfius c. fcholiis Jo. Murmellu & Herm, 

Bufchii ad eum epiftola. v. BibL Erneftianas Cat. 
Lipf. 1782 , p. 192 , n.~ 2898. 

1527 Parif. 8. ap. Rob. Stephanum. Perfius c. notis ML 
Ant. Nebriffenfis. 

1528 Parif 8. Colinai. Junii Juv. & A. Perfii Satyraj ap. 
Sim. CoUnaum^ fine notis. Sic eft in Catal. Bibl. 
Hemmonis Am. Werumaei^Idt. GrcBning. 1783,5. 
74, n. 976. ^ 

{IJ29 Lucronii (in Hifpania) 8. Perfius a n. iElii Ant 
Nebrijfenfis. 



xxvni NOTITIA LITERARIA 

>I53Q^ Venetdy i2. Perfius cum Juvenalh Venetiis ap. Ber< 
nardinum Stagninum. cf. Fabricii Bibl. Lat. ed» 
^ 1721, vol. II, p. 553. 

IJ31 Parif. 4. Perfius c. fcholiis Jo. MurmelHi & cp; 
Herm. Bufchii, ap. Chrift, WeckeL 

■ ■■ Bafil. 8. Perlius. vid. Goetze, 1. c. T. I, p. 526, 
n. 616. 

1533 Eadem , ibid. ap. eund. 

1534 LugduH, Gryfhai 1^8. Perfius & Juvenalis. vide acf 
an. 1^38. 

1535 Veneta^ 8. Perfius cum Juvenali. ap. Bem. Stagninum^ 
. Parif 8. PerGus c. annott. & Juvenalis Satyrae XVI. 

1537 Maedeburgi^ 8. c. fcholiis J. MurmelUi. Servatur i» 
Bibl. Archip. Manhem. 

1538 Parif 4. Perfius c. fcholiis Jo. Murmeltu & ep^ 
Herm. Bufchii ex ofF. Chriftiani^ Wechel. cf. ad an. 
1 5 3 1 , & Engelii Bibl. fel. p. 1 23. Bauerum , T. III ,. 
p. 186. 

> Colonia^S. Perfii Satyrae obfcuriffiraas aliequi lucu-^ 

lentiffima ecphraii & fcholiis Jo. Murmellii illuftra-- 
tx. Acceflerunt Def. Erafmi^ Rpterod. Annotatio- 
nes & Herrii. Bufchii epiftola, ad intelligenciam 
Perfii multum conducens. Colonise exc. Joannes. 
Gymnkus^ »53^* v- Cat. Bibt. Bunav. T. I, vol. I, 
p. 345. cf. fupra an. 1522 & 152$* 

^. ■ ■■ Lugdun. Gryphii II , 8. Jun. Juvenalis & Auli PerfiJ 
Flacci Satyrae jam recens recognitae , fimul ac anno^ 
tatiunculiSj quac brevis Commentarii vice effepoll 
funt, illuftrataB— .apud Seb. Gryphium. Lugdani^ 
1538. Habet 159 pagg. haec editio pulchrius lite- 
rls Italicis expreffa. Textus fere cohvenit cumAldi. 
no exemplari^ fed ik ab eo difcedit, maxinie or- 
thographica ratione & interpretatione. Bonas fub- 
inde ledtiones habet, quas Henniniiis uc rn junio^ 
ribus repertas probat Exempla aifert clar. Lengni* 
chius Beitraege &c. 2 Theil, p, 141 — 148, ubt 
hanc edi' pluribus defcribit. 

1539 Veneta^ fol. Juvenalis Satyroe cum tnterpr. Joannis 
Britannici & Jodoci Badii Afcenfii explanationibus. 
Venetiis per Bernardinum deBindonis. -Sic legitur 
m coll. librorum (Joach. Chph. Neraei:«ii Gonil 



X>E PERSIO ET JUVENALl. XXIX 

AuKci Bipont. ) Argentorati venundatorum , 174 ^. 
!I54I Antverp, 8. Perfms. v. Cat. Bibl. Ultrajcdl. in 8, 

p. 133. 
X 544 Parlf. Rob. Stephani I, Juvenalis &PerGu8 cum fcho. - 

iiis antiquis. ^ 

« Aug. VindeL fol. Perfius c, Plauni^ Comuti^ Britou 

nis f. Britannici Brixiani , & Fontii Commentariis. 
\ ■ Francof. 12. Perfius cum Juvenali. vide Catal. BibL 

J. G.<jraevii, Traj. ad Rhenum 8 excufae, p. 229, 

n. 4j. 
1546 Bajil. 12. Perfius cum Juvenale. Exftabat in BibL 

fel. Jo. Henr. Harfcheriy Bibliopolae Bafil. ( 1769. > 

n. 1033. 
1 549 Parif. Rob. Stephani II, 8. Juv. & Perfius c. fcho. 

liis antiquis. Ex eadem Rob. Stephani off. prodiit 

quoque Perfius, 12; quem fine anno memorat Cat.. 

Bibl. Thuana , P. II , p. 278. ed. Hamburg. 
155 1 Bajil: Frobeniana. fol. Perfii Satyrae cum Comm.Jo. 

Badii^ Jo. Britannici^^o. Bapt. Plautii, Ant. Ne^ 

trijfenjis^- Jo. Murmellii &c. Filia igitur cft Afcen- 

iianae ; fed in ea notae Nebnffenfis non funt integrae. 
y Bafil, Frobeniana. foL Juvenalis cum Comm. Jos,' 

Britannici & fcholiis Caslii Secundi Curionis. 
1553 P^rifl 8. ap. Wechel. Perfius c. n. Murmellii * 

Eralmi Fabricio memoratur. 

1555 Parif. 4. Perfius cum Ant. Foquelini Conim. 

1556 Lugdun. 12. ap. Jo. Frellonum: Junii Juven. & A#' 
Perfii Satyrae, annotatiunculis quae brevisCommen-i 
tarii vice elTe poffunt iiluftratae. Quod exemplat 
nos etiam contulimus. Eft vero ex rec. Junii. 

1558 Parif 4. Perfius. v. Bauerum Suppl. T. II, f. 264J 

1559 Antverp. 8. Juvenalis & Perfius , cum annotatiuncu< 
lis in raargine. 

1560 Pi6i^. 4. Perfius c. Comm. A. Comuti & Eh'as ^/zr- 
ti , Santonis — Piftavis apud Enguilbertum Mar- 
nefium. Exftitit in Bibl. Cordefiana ( Parif 1643, 

-4.) 2^chiana (Lipf. 1780) p. 46. Graviana^ p. 
210, n. 71. & fervatur inBibl Lugdun.{iy 16 fol.) 
T. II, p. 117. 
^1562 Lugd. Frelloni^ 12. Juvenalis & Perfius. rep. ex cd» 



XXX NOTITIA LITERARIA 

1556. y. Engelii Bibl. feledt. p. 40, fub voce Cdi 
tmus. 

1563 PiSiavienfem Vined^ ad hunc annum referunt Fa« 
bricius B. L. ed. V. 172 1. vol. II, p. 553 & Erne* 
fiius in noviflima edit. B. L. nefcio an per meti« 

' dum. Forfan hoc anno repetita. 

1564 Lugd. 12. Perfii , repetita. vid. Bauer. T.II,p. 217, & 
Bibl. fel. Jo. KQnt.Harfcheri^ bibliopolae Ba^, xu 
1975 , tefte Catal. 1769. 

1565 Antverp. Plantin. 8. Perfius e rec & c^ notis Th; 
Pulmanni^ 

1566 Antverp. Plantin. 11, Juvenalis & Perfius e rtfc;; 
& c. n. Th. Pulmanni , qua ed. ufus eft Henninius. 

m Antverp, Plantin. 8. Juvenalis ex ed. Theod. PuL 

manni \ ( additis in margine fcholiis Hadr. Junii. ) 

•I 578 Bafil. 4. Perfius c. n. varr. ex edit. Th. Freigii. Ba- 
filea^ apud Petrum Pemam. cF. Engelii Bibl. fel. p. 
124 ab initio, & Bauerum, T. III, p. 186. 

1 579 Parif 4. Perfius cum indice vocabulorum. 

^1580 BafiL 4. in Perfium notas Phil. Engelherti comme« 
morat Lipenius. 

:i 582 BafiL 4. Perfius c. paraphrafi Nic. Frifchlini noti{gue 
Valentini Volfci , Engentini, & FoqueUni. cf. Becrna-i 
niCataLBibl. Francof. p. 223,^0!. I, Catal. Bibl. Ul- 
trajedt. in 4. p. 51 , &Bauerum T. III, p. 186, Cat. 
Bibl. Zechianse p. 46, n. 664. & Bibl. felecft. Jo« 
Hetir. Harfcheri; Bafil. p. 249, n. 7J2. 

11585 Antverp. Plantin. 24, Juvenalis Satyrarum libf. V^' 
& Perfii Satyr. L. I. cum Theod, Pulmanni^nnotu 
vid. Mylii BibL Jenenf. p. 544, n. 1593. 

; ■■ Antverp. Plantin, 16. quam aeque ut priorem refert 
• Catal. BibL Thuanae, JP. II, p. 280. 

iE T A S III 

PERSII 1 585 — 1648 Pithcto — Cafauhoniana. Petfus m'mi- 
rum Puhaus , Cod. antiquiffimum Budenfem nadlus, 
ex eo Perfii & Juvenalis textum longe melius con- 
ftitutum fimulque e vcteri exemplari gloffas veteres 
in Ferfium fele^^iores confUio Jof. Scaligtri ^ & yifsm 



iJ 



ȣ PERSIO ET JVVEUALU xxxi 

Perfii a Probo vel alio vetufto audlore fcrlptam primus 
«didit 1585, quam ed. repetiit H. Commtlinus 1590. 
Denuo illum gioiTafque veteres recenfuit If. Cafaubom 
nus, poetam Commentario, quem Scaliger dixit 
dlvinum^ illuilravit Parif. an. 1605, quas ed. rei 
pedta ibid. 161 5 , & cura Mcrici Cafaub. fiiii , Lon-> 
dini 1647. Ante cum jam praeclare de Pcrfio meri-i 
tus erat commentando Th. Marcilius , a cujus & Jo« 
Tomupaei curis audlior prodiit ¥arifina Claudii Mo« 
relli,cum notisvarr. 1601, & Orrii 161 j. Sed Ca* 
■ faubonum nemo fuperavit. Poft Nic. Frifchlinum 
tamen novi fupervenere paraphraftas ab an. 1595,' 
Eilh. Lubinus , qui & ipfe Wechelianas Perfii 1603 » 
1607 & 1619 curavit» & Franc. Sandius an. 1599W 
In Perfium commentati etiam Steph. Claverius & 
Bernh. Autumnus , Galli , notafque breviores ad juve« 
num ftudia aptiores fcripferunt Th. Farruibius, i6i%i 
& Jo. Bond^ 1614; qux dein fxpiflime recufae funt. 

IfVVENALlS 1585 — iSjfiyPulmanno^ Pithaana. Cunt 
jamab an. 1566 textum Juvenalis bene conftituiffe 
videretur Th. Pulmannus, Flantinianarum curator^' 
tribus ipfe Codd. ufus , & ab Hadr. \/unio quarti 
Codicis coUatione & fcholiis audtus , vicit tamen P, 
Pithcd cura ex antiquiftimo Codice etiam Juvenali ^ 
Perfii focio , adhibita , cui & debetur Commenta* 
rius in Juv. ex vetufto exempL 1585; quam edj 
' Perfii ac Juv. cum Sulpiciae fatira r^periit H. Com^ 
melinus i5<^o. Neqye tamen edam inde non pro«: 
fuit textui Eilhardi Lubini cura, qui Juvenalem cum 
Ferfio paraphrafi fua aucto in Wechelianis 1603 6t 
1619 emendatum dedit ex tribus MSS. Prae ceteria . 
dein de Juvenali eft promeritus Nic. Rigaltius^ 
ab a. 161 3 & 1616, fed inter Commentatores paU 
mam retulit Ifaacus Grangaus^ ab an. 16 14. Ju-* 
venturi vero ftudiofse confuluit fuis notis breviori* 
bus Th. Famabius. 

1585 Parif 8. Pithod I, A. Perfii Satyrarum lib. I. D; 
Junii Juvcnalis Satyrarum -lib. V. Sulpiciae Sa- 
tyra I ^ cum veteribus Commentariis nunc primum 
editis. Ex bibliotheca P. Pithau. J. C. cujus edam 
Notas quacdam adjedtae funt* — — Lutedse ap. JMa- 



xxxn iJOTlTlA LITERARIA , 

mertum Patijfbnim. Perfium & Juvenalem ex Cod* 
antiquiflimo olim Mattjjiae Corvini regis Hung. fibi 
oblato meliores edidit primum Pithaus^ gloflas vc- 
roinPerfium veteres felediores longe, quam.illas R. 
fitephani & Vineti fub Cornuti nomine; itemquc 
Commentarium in Satiras D. -Junii JuvenaKs fub- 
junxit e vetuftiflimo exemplari confilio maxime Jo- 
fephi Scaligeri decerptura ; praeterea ex codice illa 
unico optimo aliifque lecftt. varias quafdam in Per- 
fium & Juv. inque gloflas Perfii & Comm. Juv. no- 
tarum inftar confcriptas fubjunxit ; atque fic prae ce- 
teris cuncftis edd. utriufque poetae & fcholiorum 
editoribus dq illis meritus eft. 

1586 Parif 8. Perfius c. verf Gallica G. Durandi. 

1587 Francof, 8. Perfius cum paraphr. Kic, Frifchlini. 
1590 Lugdun, Plantin, 12. Junii Juvenalis Satyrarum libj 

V. Periii Flacci Sat. liber unus. Catal. Bibi. Hafaea- 
nae. Brem. 1732, p. 639, n. 56. 
ifc~— H«<fe/^tfr^^e, (Genevae; vel in ofticina Sandt - Anw 
dreana ) 8. A. Perfii S^tyrarum liber L D. Junii Jo- 
venalis Satyrarum lib. V. Sulpicia: Satyra I , cum 
veteribus Commentariis nunc primum ediris. Ex 
bibliotheca P. Pithai , J. C. cujus eriam notae quae- 
dam adjpcftae funt. ( Infigne Andreanum f. Commelt- 
i1ianum)Heidclberga2 Cioioxc. Eft reperitio Pithoea- 
nae , praeter quod ad calcem prolegg. legitur ; Ob^ 
fervandum eft , Nos in rwnnullis locis exemplar Pithcd a 
Patiffbnio . Lutetia editum , fecutos non efje ; quos tibi 
hic reprcefeniare vifum ejt: pagina t , verfu Sat, /, 3> 
vel duo, vel nemo addito poft vel pun<fto &c. 

Exemplar hujus ed. fervatur hodic in Bjbl. 
,Acad. Heidelberg. quod ejc libris J. G. Gravii 
philologi quondam humaniflimi a Ser. quondam 
principe elcdlore Joh. Wilhelmo coemtis & Aca- 
demiaj Heidelb. donaris cum ed. Perfii Cafaubo- 
niana Londini repetita fupereft. Fuit id ante Grae- 
vium pofleiforem Viri quondam eruditiflilni , ora- 
toris , poetse & polirici, Dan. Eremitcs (f 1613 ) 
qui & vetera Comm. a Pithoeo edita moltis locis 
cmendavit. Quibus emendd. neque Henniniusia 



2>E PERSIO ET JVf^ENALI. xxxill 

Juv; nequc Cafaubqniange Perfii e^itor, Mericus 

. Cafaub. ufi funt. — Fuit quoque cxemplar ei 

cffic. Sanft- Andreana ii^ pibl. perill. Lud. Bcrnh^ 

de Zccn , 1780 Lipfige 4>vendita , tcfte Cat. pag. 

61 , A. 1003 , quod quondam fuerat J. Fr. Chriftii, 

qui fua manu marginibus arinotatiunculas Fr. £mi* 

. denhrpgii delcriptas adjunxit. 

1595 AmfteL 8. Periius cum paraphrafi & notis Eilhardt 

Lubim. memorat Crenius P. IIL Animadver/^. p. 16 , 

& CajaL BibL Zech. p. 61, n. 996. BibL Hafaea- 

na %x^m. p, 592 , n. 146. 

^596 Francof. 8. Nicodcmi Frifchlinii cum in Q. Hora. 

tii Epp. libros duos : .tjjm in A. Pcrfii FL Volatcrr. 

Satyras fex — : — paraphrafes. Francof. ad Mce* 

• num typis Joh. SpiciTii MDXCVL Servatur in Bibl^ 

Acad^.Hcidelb. fignificante oobis ciar. BiittinghaufcQ» 

X 5P7 Veneta^ 4. Juvenalis cum paraphrafi Fcdcrici Qruti.^ 

' Yeronenfis. — Ultra .verbalcm conftruftionem ra- 

riffime affurgit; unde negle<fhis Henninio. 

i<^99 Salmaniica^ 8. Pcrinis, gum ccphrafi f. paraphr. 4^ 

fcholiis Fianc. SaniUi^ Bfocenfis. 
•■ Augufta VJndcUcor. 4. cum paraphr. Fed. Ceruti. £x- 

ftabat in BibL feL Jo. Henr. Harfcberi Bafil. 1769» 
Sed in Fabr. B. L. cticitur imprcflk Auguft^c Tauri* 
. norum. 
1600 Raphelengiana y 8. v. BibL Cordefiana , p. 500. ^ 
Parif 8. Perfius cum Comm. Thcod. Marciiii ^ com-» 
mcmoratur Lipcnjo. 

^ Aj^. Vindel J. Juv. exftitit in BibL Soc. Jef. Lo- 

. van. & Bruxeli. 
x6oi Parif 4. Perfii Satyrae cum Comm. Theod. Mar^ 
ciiii^ Jo. Tornup<si; L. A. Cornuti in eundem Comm. 
ex BibL Jo. Kouffati ; EL Vmeti Santonis in eun- 
dem notac. acc. P. ^Pithod varia» le(flt- & notae ad 
veteres gloffas. — Lut. Parif apnd Cl: Morellwh.^ 
x6q7, Parif. 4. Juvenali& S^tyrae c. Britannici Comm. im- 
mixtis fcholiis Curionis ; ex ed. Frobeniana (1551) 
quam Claud. Mortllus Kcttk 'tUcl fecutus , haud at& 
que plurimis mendis expreffit.^ 

Pcrjius &. Juyenaiist . . V C 



XXXIV NOTITIA LITERARIA^^ 



t Rkpoca^ 8. Juvenalis e rec, EiDi. Luhim. Henninio 

memoratur. . 

1603 • Lugd, Gryphii, la. PerGi & Juvenalis Satyrse. v. Ca« 

tal. Bibl. Zech. p. 69, n. 1171. 
fc Ai^, Taurinor. 4. c. paraphr. Fed. Ccrutu ^ 

\ ' ^ Hanovia ^Wccheh 4. D. Jtinii Juvenalis Satyrarum 
, libri V ex duobus manufcriptis exemplaribus & 

- vetuftiff. manufcripto Cammentario plufquam. du- 

centis locis corredti. Pfaeterea A. Flacci Perfd 
Satyrarum liber unus. Cum analyfi & doiftiffirnis 
cemmentariis , partim nunc primum, partim de 
integro editis, Eilhardi X«^i/ri. In fine acceflh r©* 
lum & verborum index. Hanovise, typ. Wechel. 
' ap. Cl. Marnium & ha?r. Jo. Aubrii, Exftabat in 

4 bibl. clar. Erneftii tefte Cat. p. 181. n, 2.701. Ple- 

niorem titulum dedit Hambergerus P. II, p. 271. 

>■ I Genevce. CAureliae Allobr. ) 4. in Corp. poet. Lat* 
excufo a Sam. Crifpino. Perfiu& in vol. I. Juvenalis 
vol.II. 

^605 Parif Cafauhoni 1 , 8. Perfii Satyrarum liher. Ifaa* 
cus Cafsfubonus recenfuit & commentario librb il- 
luftravit. Parifiis. H. Drouart. ^ 

♦2607 Parif 8. Juveiialis & Perfii Satyrae cum Commen- 
talionibus & Paralipomems B. Autufnni. .Pa;r. 1 607. 
Item Steph. Claverii Commentarius in A- Perfii Saty« 
ras,Parif. 1607. It. ejufdem paraphr. aenignaaticae ia 
Juvenalem; ad}unds? Jof. Scaligeri^ Upfii & alio- 
rum Gxplicationes 5 ibid, apud Rob. Fouit.^^Iit Cla- 

- ^ 'verio, .<iui« in Martiale|n quoque & Claudianum 
fcripfit, vid. Barthium aa Statium T. I, p. 432. 
de Autumno vid. mox ad Juvenalem an. 1614, Ex;- 
ftabat haec ed. in Bibl. fcL Jo. Henr. Harfcheri Bi- 
£1. n. 2298, &plenius laudatain Bibl. Hafseana Bre- 
. msg, p. 591, n, 137. ' ^ 

h Hanov. 8. ferfius c. n.* & paraphr. Eilh. Luhini. 

1608 * Frihurgi,4. Juvenalis & Perfius cum indice omniuoi 
vocabulorum Jbf. Langii, '^' 

t6io Colon, 8. Juvenalis , expurgatus memoratur Tabricio 
B. L. ed. V vol. I, p. 455 ad vcrf. Tarteroni. 

161 1 Genev<ey 4. yerfius*& Juvenalis in Corp. pbet. Lat. 
Crifpiniano ed. a. vid. fupra ad an. i6oy 



PE PERSIO ET IVyEMJLT. xxxy 

1612 Genevct^ 12. Juvenalis & Perfios Oi n. & ind omniunl 
.verborumfc 

■ ' * Lond. 8. Perfius C* n. Tho- farnahU. 

.1613 Parif, 4. Perfii Satyree , cum antiquiflimis com- 
mentariis , qui Cornuto tribuuntur , coUatis cum \e* 
• teribus membranis & audis ; Eliae Fincti praefatio^ 
ne & annotationibus , Johmms Britannici interpreta» 
tione , Phil. Beroaldi oratione habita in enarratione 
Perfii , Angeli Politiani praeledtione in eundem ; 
Petri Pithai variis ledtionibus & notis; Theodorl 
Marcilii emendationibus & comfiientario. Lutetiae^ 
ap. Joh. Orris, ' v. Catal. Bibl. Bunat. T. I, vol. I, 

. P- 345* 

» ■■ Pajif. 4. D. Jun. Juvenalis Satyrae fexdecim cum 
^ veteris fiholiajla & Jo. Britannici commentariis ; qui-* 

bus accefferunt P. Pithai^ Qelii Secundi Curionis^ 
& Theodori Pulmanni notae & variae ledtiones : ad 
calcem adjedta t^*Sulpicut Satyra de ftatu reipubli- 
cae tempore Domitiani , cum edidto phiiofophos ur« 
^ be eifegifreL Lutetiae , Cl. Morellus, vid. tatd, dt 

la BihL du Roy BelL Lettr. T* I, p. 318. 

\ Parif, 12.. Rigaltii I, Juven. Sat. cura TAxQ.Rjgaltii; 

ciim ejufdem de Satyra Juvenalis differtatione. PariC 
ex ofF. Rob. Stephani. Exftabat in Bibl. Thuan. 
Yide plura ad an. 1616 , quo denuo edita eft. 

V ' ■ Parif 12. Perfius cx off. Rob. Stephant 

>■■ M ' " Colon. A^ipp. 

i6>X4 Lond. 8. Perfius cum jiotis poftumis Jo. Bond. 

e .i.. ■ P arif. 4. Juvehalis Satyrac cum comm. If. Graneai^ 
Bern. Autumniy 6: Dom. Calderini. Parifiis ap* Robert* 
Fouet. — If. Grangaus , Gymnafiarcha Vindocinenfis, 
Synopfes fingulis Satyris & notas fcripfit, quas Hen-t 
ninio placuit fuo Juvenali cum fcholiis veterum fub" 
jicere ,, cum non folum abftrufiora Juyenali^ ftlici- 
ter plerumque explicet, fed & vagatus per omne 
genus audorum , Alexandros Neap. Beroaldos , Bro- 
dseos, CanteroS) Cujacios^ Douzas ^ Egnatibs , £ra& 
mos, Flavios, Floridos^ Gyraldos, Junios, Leo- 
pardos, Lipfios, Loenfes» Magios, Muretos, Par- 
ihafios, Politianos, Ramirefios, Rhodiginos, Twf? 

C X. 



xxxvr NOTITIA LlTERARtA 

nebos, Vidorios, & plurimos alios viros do^iflt- 
mos laudet , • quorum ioca Juvenalem illuftrantra 
magna cum fide frequentat. ^, Sic de eo Hennituus, 
ejufdem de fe verba etiam laudans : Cum ex mul- 
tis nuUum juvenibus Juvenale noftroxtum. curvis 
moribus corrjgendis, tum reftis inftituendis^ mu- 
^is utilem nad:us fuiffem; attentius folitp legi: 
cumque perobfcurior, quam mihi propofueram, 
^ lcgenti ocourriffet, non tamen deftiti, fed eo attentius 
& cum majori cura volvi iterum, iterumque revolvi» 
aliquan3o folum , aUquando commentariis , ut pan. 
nis , involutum , quibus comparandis nuUi impenfae , 
nulii labori .peperci ; ita ut plures MSS. & omnes 
commentarios diverforum , qui diverfis temporibu& 
in hunc aucftorem fcripferunt, triennio /^uam diii-»^ 
gentiflime undequaque exquifiverim ; ex quibus &* 
fere ex omnibus Poetis, Hiftoricis, Oratoribus, 
f hilofophis, quse ad tanti audoris explanationem 
facerent, collegi, five ad ea, qua hiiloriam tan- 
gunt, refpicias, five ad morum & verborum puri- 
; tatem : omnes laudans , neminem Isdens , nifi cu- 
~ jus error aut infcitia plane fit intolerabilis. — r- Noi> 
aeque modeftc fe geffit Bern. Autumms , Nitiobrix , 
in Senatu Burdigalenfi patronus, qui^fumma cuni 
porapa promittat Commentatt Obff. Paralipomena 
in has Satyras a fe ex MSS. ( fi Diis placet J reftt- 
tutas , omnefque ante eum imerpretes nominatim 
mox ab initio jadet caltigatos. Verum ( inquit Hen- 
nimus in praef. nott. fel. p. 755 ) fine invidia ve- 
rum mihi liceat dicere, fi finguii fua repetitumve- 
nirent , nudus remaneret procul dubio ineptiflimus 
rhapfodus, ut Barthio Adverf. XXVII , aliifque non 
fine ingenti merito fuo dicitu^. 

1615 Parif Cafauhoni II, 8. Perfii Satyrarum Liber. Ifaa-% 
cus Cafaukhnus receijfuit & commeiitario libro il. 
luftravit, Parifiis. H. Drouart. 

1616 Parif 8. Perfii Satyr. cum Juyenale & Sulpic. ed. 
JRigaitinge, ex offic. Rob. Stepliani. Memorantur in 
Bibl. Cordefiana, p. 49^. 

> ■ Parif 12. Rigaltii II, Juven. Satyrarum lib. V. SuU 

picia Satyra : nova editio : cura & ctim noti^ Nic. 



JDE PERSia ET JUVENALh xxxvn 

RigahlL Lutetiae » Ro. Stephan. vid. Cat. dela Bibh 
du RoiBelles Lettrcs. T. I,p. 318. Sed Henniniuj. 
hanc ed. m 8 forma elegantem & nitidam dicit p. 
698 Jti?enal1s fui. Nota Rigaltii ad calcem fubje- 
^ae', hafque excipiunt notiz aliquot repetitte ieSiionis, 
Pauculag funt notae 6c brevioree, fedquae Prifciani, 
Scrvii , Acronis & fimilium ex Juvenale citationes , 
nec non nonnuUas MSS. Codicum Yariantes Le(flio- 
nes repraefentent. 

i5t7 Lugd, 4. in' Alex. Ficheti Choto pbetarum. Pcrfius 
& Juvenalis, uterque- expurgatus. , 

16 19 Hanovia, Wecheliana , 8. Perfius & Juvena!is*repe- 
titio ed. 1603. U'^ ^^^^ ^ Henninius. 

i ■ Amflerd. 24. ap. Janflbn. Juvenalis & PcFfids. 

162» Parmc^ , 4. ^Aflerii ManBi in i & 2 Perfii Satyram- 
commentarius & notae.. 

1623 Francof, ad M. vel Hanovm^ 8. JuvenaKs & Perfiua 
c. annott. Tho. Farnahiil ad marginem. v. Fabricii 
B. L. edit. 1721 , vol. alt p. 396 extr. & Becmani 
Cat. Bibl. Francot p. 223 goLi. C^t. Bibi. Zech^ 
p. 58. n, 935. 

X624 Amfl, 8. Juvenalis & Perfius. mcmoratur in Cat. BibL 
S. J. Bruxell. p. 235. 

162 J Norimh. 12. Perfius C, n. poftumis ^o. Bond, v^. 
Fabricium I. c. 

1626 Parif, X2. Juvenalis & Perfii Satyraf. 

1627 Genev. 4. Perfius & Juvenalis in Corp. poet Lat. vid^ 
fupra ad ani 1603. 

16.31 Amfterd. 12. ap. GuiL Blaeuw. Juvenalis &Perfiu& 
e. annott. Th. Famahii. 
" Norimh. 12. Perfius c. n. poftumis J. Bond. 
1633- Lond.S. Juvenalis & Perfm», c. annofct. Th. Farnahiu, 
1634 Amfterd. 12. Eadem. 

*63y Jenif^ 12. A. Perfii Satyrae c. n. J. M. Ditherru 
vid. Cat. Bibl. Zechianae Lipf. i68o,p. 69, a 11 68. 
Ab eodem Dilhewo anno feq. Satyrici mino- 
les de corraptis feculi moribus, Var Cato, Pe-- 
tronius, Sutpicia poetria, &c. editi funt. 
164^ Amft.^8. Juvenalis (SrPerfius c. annott. Th. Farnahii^ 
1644 Parif. foL ex typogr. Regia. Juvenalis & PerfiiJSi, 
' P arif, 8». IJdem c annott.. Tii. Farnahii. 



xxxvm NOTITIA LITERARIA 

'Friburgiy 8. Perfius. 



«645 AmfUL 12 maj. Perfius c. pofthutnis commentariii» 
Joannis Bond^ quibus recens^accefiit index verbo- 
lum : nuDC primum excufus. Amftel. apud Jo. JanC 
fonium. 

1647 Lc^nd. 8. Perfius Cafauhoni, III editio : A. Perfii FI. 
Satyrarum Liber , cum ejus vita , vetcre fcholiafte , 
& Ifaaci Cafduboni notis , qui eum recenfuit & com. 
mentario libro illuftravit , una cum ejufd. Perfia-i 
na Horatii imitatione. Editio noviifima» audtior Sc 
cmendatior ftx ipfius auiJloris codice : eura & ope- 
fa Merici Cafauhoni If. F. Acceflit & Graecorum?, 
ubi opus erat, interpretatio , item Index audtorum» 
rerum , verborum locupletifTimus. 

1648 Arnftil. 12« Juvenalis & Perfius cum annott. Th« 
FamaHu 

JE T A S IV 

PERSII CASAUBONIO — SCHREVELIANA 

JUVENALIS SCBREVELIO^HENNINIANA 

tb an« 1(^48 ad noftram ufque aetatem procedens. Ratiote- 
nem , 1)ua hanc actatem a priori diftinximus , do- 
ceantipfa Gom. Schrevehl verba ad ipfius ed.prl- 
inam cum notis varr. 1648 laudata , e quibus di- 
fcimus , ipfum Claudii Salmafii confiliis adjutum» 
ufumque duobus AISS. coUatis > prseterea edd. R. 
Stephani & P. Pithoei, textum poetarum & veterum 
fcholiaftarum emendatiorem dediiTe ;. hinc repetita 
Schrevelii ed. aliquoties regnare maxime coepit. 
Praeftantior editio eft illa ed. c. n. Varr. 1684, etiam 
J. Graevii notis aufta , quas uti textum Juvenalis & 
veterum fchoiiorum ex Schreveliana receafione re* 
petitum ivit i68j Henr. Chrift. Henninius , qui 
commentarios ab eruditis antea fcriptos vel integtos 
vel excerptos , variorumque Obff. in fuae edit. mo- 
iem congeffit, neque nifi fpicilegium haud adeo 
• jnagnum contulit : tantum abelt, ut novam recen- 
fionem dederitt quam mentiuntur novelli edd. U- 



'DE FERSIO ET JUVRNALI. XXXM 

tcumque poetam t paulo. ante- quam Henninius Juve- 
nalem fuum edidifTet, in ufum Delphini curaverat 
Lud. Prtf^j;.unde & Javenalis expurgatus prodiit 
i68^, dein cum Perfio Juvencii notis ab an* 1697 ♦. 
& Tarterbni interpreto's Gallici verfione i689,.fatis 
bene illuftratus , ac fa&pius recufqs eft; De utroque 
poeta porro. promeriti funt Hetrufcus interpres, 
Comes Camillus. 5y/vtf/?<;r Rhodiginus 171 2, & qui 
yarias^ etiam ledkt collegit Mich. Afa/Wizirtf 1716;, 
tum 1723 Th. Marshally^ 1747 fuo modb Steph. 
Andn Philippe Gallus, ut ceterOs taceamus. Perfia 
inprimis,.quem jam an. 1664 Dav. IVtddcrhumus 
in gratiam juventutis illuftraverat , & 1690 Henr. 
Scalcfius commentario ingenti obruerat, contigic 
noftra aetate 1765 « ut etiam culn variis ledtt. Co^f- 
dicis £^;zerMAi» cura Ge...Ffiid«.5f^tf^', 89re ihci- 
, ^ fus prodiret Norimbergae , tum ut cum navis 
verfT. Gallicis , vel profariis vel metricis , notifque 2- 
luftraretur 1765 a Jo. Rud. Sinmro , Bernate , 1771 ~ 
1776 a Carron de Gihcrt & Monnierio du %fiidx^ 
(qui & Juvenalem vertit ) Sclis^ & Tailladc d^Het-^ 
villiers, Cet&ros interpretes vid. mfra^ 
»648: SchrevelianA L, Lugd. B. D. Junii Juvcnalis & A. 
Perfii Fl* Satyne cum vefe. Scholiaftae & variorun». 
commentariis , accurante Gorn. SchrevelioJ Lugd*. 
B; ap. Franc. Hackium. Scbrevelius in prxf. ruti^ 
dijjimum & correSiijfimum textum fe.dare^ ait> infpeSUs 
ejfe.fibi varias accuratijjiniajque editiones ^ collata inter 
Je exemplaria ^ fed pra eeterisfibi arrifijfe Rab.Stepha^ 
m & Pithcd editiones. ufum ej^e quoque duobus MSS^, 
A CL .SsihnsL{io fuppeditatis.: qui etiamfibi veterem in^ 
terpretem propria manu multis iri locis emendatum ultro 
obtulerity quas etiam caftigationes fix fecutus : fcepius 
^mtfred in diJ^Uioribus confultum a fe Salmafium ^cuK 
uni^ fi quid nominis ac famoi. mereatur fua editio , de-» 
ieri vult.. 
tfijo j4mfi, 12. Ji3venaEs,& Eerfius camiott. Farnabii^ 

typis.Jo. Blaeu^ fump.tibus {bcietatis. i 

16 5X. Amfier. 8 min. f. 16 maj. Juvenalis. & Perfius ck: 

dodt. virorum emendatione, ap. Lud. El^evirium. 
16J.8. Sjchreveliana II ^Lugd.B. Juvenalis.& Pei iii . Satxraet 

C4 



X' 



Jft NOTITIA tlTERARIA 

c. vet. Scholiaftae & varr. commentariis acctrratitc 

Corn. Schrevelio, Repctita ex ed. 1648. 
% ■ ■ Parif, 8. Perfiuslat. & gaD. avec des remarques par 

leSr. Gejrw. -^ , 

1x664' AmfteL 12^ £/^wV. Pcrfius c. commentario Dair. 

Wedderburni Scoti , AbredonenOs , edente poft fra- 

tris mortem AIcx. IVedderburno. 
j668 Amfiel. 12. 

1670 Amftel. 12. ap. Boomios: Juvenalis & Perfius cum 
annott» FarnaBii^ qua ed. ufus eft Henninius. 

1671 Amfter. 16. D. Jun. Juven. & A. Perfii FI. Satyrac 
ex doc^. viforum emendatione. Amfterodami , typis 
Danielis £/^wm , fumptibus Societatis; 1671. ( Ad 

. calcem, p. 118. adje(fla legitur Sulpicia Satyra. ) 
Parif. 8. Juvenalis & Perfius c. n. varr. •& Mich. 
Martillejli ,. c. cjufd. verf. Gallica. Lutetiae. 
1681 Parlf. 8.. Juvenalis & Perfius latine cum Verfione 
gallica Vaherii ( de la Valterie. ) 

1683 HngiE Com. 12. Juvenalis & Perfius c. n. Tho. Far" 
* nahu. 

1684 ParJf. in ufum Delphini , 4. D. Junii Juvenalis & 
A. Perfii Flacci Satyrae. Intcrpretarione ac.notis iL 
luftravit Ludovicus Prateus. In ufum Delph. Pari- 
fiis, c typ. Fred. Lconard. 

P Schrevelio - Graviana, J. H. Wetftenii. Amftel' 8. Per- 

fius & Juvenalis c- n. varr. (in quibus-edam funt 
Graevianae & ad text;um & ad fchoha , ab Henninio 
in fuam Juven. ed..mox translatac. ) Praeftai: igitur 
haec editio prioribus Schrevelianis, & omnium ver* 
borum indice auda eft. Sed vetus Scholiaftcs Pi^ 
thcd non integcr eft, & Pithod' aniiptt. negled» 
funt. 
Schreveliana. Amftel. 8. 



1685 Turonibus^ 12. Juvenalis^Satyrae omni obfcoenitate 
eitpurgatgfe. Turonibus, Phil. Majfon. vid. Catal.de 
la BibL du Roi. BelL Lettr. T. /, f. 419. Ab hac 
ed. ortje funt Juvencii cditt. 
■ I Ukrajefiiy 4. D. Junii Juvenalis Satyrae, fcholiis 
veterum & fefe omnium eruditorum , qui cx pro- 
feflb in eas fcripferunt , commentariis tam antea 
vulgatis ; quam noVis ; partim integris, ut K Gran^ 



JSE PERSIO ET JUVENALl. XL» 

gtti^ Jo. Britannici^ Nic Rigaltii^ Pct Pithoti & 
aliorum; partim feledis, ut G. yalia^ Eilh. iMhini 
&c. partim etiam conquifids, ut If. Fojffii^ Odt. 
Ferrarii^ Cl. Sabnafii^ J. G. Grctvii aliorumque, nec 
non animadverfis Th. J. Almelovenii^ illufhatac : 
acceflerunt eorundem W. cl. ad fcholia veterum 
notae ; quibus fubjicitur index omnium in Satyris 
hifce vocabulorum. — Omnia figillatim recenfuit, 
concinnavit, & fua illis fpicilegia adjecit Henricus 
Chriilianus Henninius. Ultrajedti , Rud. a Zyll, 1685. 
— Henninius hift. & eloq. in Acad. Duisburg. Prof. 
( qui diem obiit 1706 & dcceiforfuit Henr. Mafcam- 
pii) praefationi de.confilio edendi fubjunxit prole- 
gomena i ) vitajtn Juvenalis veterem ex Cod. Voffii 
audiorem c. n. Pithcd & fuis ; a ) elogia , teftimo- 
monia & judicia de Juv. 3 ) Nic. Rigaltii Diil. de 
Satyra Juvenalis ; 4. ) Indicem Codd. MSS. editio- 
num (quarum tamen nullam ipfe contulit nifi R. 
Stephani I & Grangaei, collationes exR. Steph. II 
fubmifit Almelovenius ) verfipnum; & varias le(5tt. 
notabiliores ex Codd. MSS. vel editis fibi miiTas 
vd fumtas , vix trium pagg. Textum Schrevelianum 
& poetae & fcholiorum veterum expreiTit, fcholia 
vetera primum, tum If. GrangM cpmm. textui Sa- 
tyrarum fubjecit, in quarum fingularum fronte po- 
fuit verficulos illos fingulares , qui in MSS. pro ar- 
gumento.reperiuntur cftm Synopfibus Grangaei. Seor- 
fim deinde. comparent Jo. Britannici cc^mmentarius 
& Clblii Sec. Curionis Scholia cum excerptis enar- 
rationibus Ge. Merula; hinc notae & caiiigationes 
Th. Pulmanni^ P. Pithai^ Nlc Rigaltii; Commen- 
tarii Dom. C<?tori;M*, & feledla exquaeft. Ang. Sabini 
fuper Juvenale, ex Ge. Falla, knt, Mancinelli^ Jod. 
Badii Afcenfii comm. fcholiifque Adr. Turnebiy 
Eilh. Luiini , Bernn. Autumni & Th. Farnabit. Has 
OblT. excipit Cento variorum f. Sylloge notarum e 
fcriptis utriufque Vofili , Jo. Scaligeri^^ Salmafii , 
Grcevii , Odt. Ferrarii , Barthii , Bocharti , Claverii , 
Lud. d^Orleans , J. A. Gonfalii de Salis , Scioppii , 
R$itgerfii , J. Fr. Gronovii , N. Heinfii , Ez. Spanhc'^ 
mii , Ph. Rubenii & aliorum excerptarum. deinde Thu 



iXLii NOTITIJ LITERJRI2 

Jac. Oiz^tf/rf, Janf. -^Ww^niianimadverfaadJuw* 

nal. & ipfius Henmnii. Spicilegia infequuntur cum pe- 

plo notarum adVett. fcholia &c. deniquc finem facit 

. index omnium vocabb. ad hanc ed. accommodatus. 

1689 ParU: 12. Perfius & Juvenalis cum gallica verfionQ 
proferia Tanerom S. J. — Is vero ad exemplum ed. 
Colon. 1610. 8. ad Pratei , Rodelli & Jof. Juvencii, 
loca obfcoena praetermifit ; .propter quam .foedita- 
tem Caefar Scaliger L. III , 98 Poetices ait , fe vel ju- 
bere vel optare , toto opere abftinere virum probum ; 
cf. & Odtavium Ferrarium Eledl. II ,14- 

1690 Ncapoli. Perfius cum Conjm. Henr. Scalefii^ Ord. 
Fr. pecc. 3 voll. qua& fmgula confhnt 500 pagg. Qua? 
ed. nobis non cognita, nifiex J. Rud. Sinneri.ptdtL 
Perfii- fui ed. 1765. 

1691 Londini, 8. Juvenalii & Perfius ex cd. Lud. Pratei 
in ufum Delphini recufus. 

1695 Lugd. Bat. 4. ap. Petrum van der Aa^ qui Juvena- 
lem Henni^ianum a. 1685 editum novo titulo ton- 
junxit Perfio Cafaubonijino exed. Lond. 1647 nunc 
recens recufo ; cf. Lengnlchii Beitraege zur Kennt- 
nifs feltener &c. Bucher.a Theil. p. 134 141. 

\ Amfl. 12. Perfius & Juvenalis c. verf. Tarteroni. 

1697 Jloth^magiy 12. Juvenalis & Perfius cum inteipr. ac 
• notis Jof. Juvencii S. J. Juvencius de conlilio fuo 
ipfe inquit : Qui commentarios & notas in Juvena- 
lem ediderunt ; alii , quia breviores, ideo obfcuri; 
alii,'quia prolixiores, obtundunt-potuis quam ju- 
vant ; alii denique foedos quofdam locos illuftrare 
conteijdunt , quos obfcurare ac premere debuerant. 
hasc tria fugere diligenter ftuduimus. 

1699 Londini^ 8. Juvenalis & Perfius ex ed. Lud. Pratei 
in ufum Delphini recufus. 

( f. a.) Amftel 16. ap. Henr. TTdfftenium. Juvenalis &'Perfius 
ex do(ft. vii;orum emendatione. Imitatur quidem 
Elzevirianam , fed & fubinde ab ejuj ledione difFert. 

1702 Roterod. 12. Juvenalis & Perfius c. n. Th. Famabii^ 

1706 Amft. 8. lat. cum gallica verf. Nobilii (^le NohU.^ 
Parif 12. Perfius & Juvenalis. cum profaria para. 
phrafi Tarteroni. 



JDE PERSIO ET JUVENALl. XLin 

t7oS Londifdy 8. Juvenalis & Ferfius ex ed. Lud. Pr^ei iii 

ufym Delph. recufus. 
11709 Roeomagi^ ap. Lallem^nt. 12. Juvenalts & Perfii Sa- 

tyrae, commentariis Jof. Juvtncy illuftratx : cum 

appendice de Diis & heroibus poeticis: editio no- 

va, audior & emendatiOr. 
»712 Pmtavii^ 4. Juv^n. & Perfius cum metaphrafi He- 

trufca, e regione; & adjundtis notis eruditts Comi- 

tis Camilli Sylv$flris Rhodigipi. 
171 3 Londini^ fol. in Mich. Maittarii coUedione: Opera 

& fragmenta vett. poet lat. Perfius in vol. il, p. 884- 

889. Juvenal. 1. c. p* 1 142 — 1 166. Sulpiciae Sat. 

p. 1167. 

1715 Parif 12 maj. Juvenalis & Pcrfius c. Comm. Juven^ 
cy &c. ex ed. 1709. 

1716 Lond. 12. J. Tonfon. Juvcnalis & Perfius ex rec. Mich. 
• Maittaire. praefixx funt variae iedtt editionum qua« 

rundam antiquiorum , quse annum 1 500 anteceffere. 
^723 Londini, 8. Perfius & Juvenalis ex edit Th. Marshall. 
1725 RoRochii^ 8. Perfii Satyr. c. verf. germ. profaria M. 

JoiL Benj, Dragheim. 
1729 Parif. 8. Perfius & Juvenalis cum verf. gall. Tarte^ 

^roniy nova ed. aucfla argg. Satyr. 
1735 Amfl, 12. ap. Waesberge, Wetftcnium & Smith. 

Juvenalis & Perfius. 

1737 Parif. 1 2. Per fius & Ju venah's lat cum verf Taruronu 
\ Mediolani , 4. Perfius c. verf. Italica Ant Marise SaU 

vini^ in Corp. omnium vet poet lat Mediol. T. XVL 

1738 Upjfl 8. Perfius c. verf. Germ. poetica Jo. Dan. Hey^ 
dii. Quae quidem interpretntio fatis eft fufa. 

1739 Mediol. 4. Juvenalis Satyr» c. verf. Ital. & notis 
Camilli Silveflris. in Corp. omniuin vett poet Lat 
cum eorundem Ital^ verfione. T. XXVIII. 

1742 Gattinga^ i2. Jiivenalis & Perfius. 
.1744 Londin. 12. Juvenalis & Perfius typis J. Brindley. 
1747 Parif. Grange. 12. Juvenalis & Perfius ex recogn. 
Steph. Andr. Philippe. 

1749 Berolin. 8. Juvenulis & Perfius cum Chreftomathia 
J. P. Milleri. 

1750 Glafgua, 8. Juvenalis & Perfius. 

1752 Parif ;[2. Perfius & Juvenalis c. vcrC Tancrom* 



XLiv NOTITIA LITERARIJ 

1754 Parif. 8..typis Ja. Barbou. Juvenalis & Perfios tx, 
recogn. St. A. PhlUppe. ' , . 

1763 Caruahrigut ^ 8. Juvenalis & Perfius. editio niddiflBma^ 

176,5 Norimhtrga^ 4. A. Perfii Satyras fex ad fidem opti- 
marum editionum una cum variis let^ionibus codi- 
cis Ebneriani edidit Gcorg. Frid. Schaldus , tabulifl 
que aeneis incidit Jo. Mich. Schmidius , fumtibus b. 
Balth; Schmidii: haeredum. 

t Bema , 8. Les Satyres de Pesfe; A Berne chez B. L. 

Walthard , 1765. Auli Perfii Flacci Satyrae. Ber- 

nae, ex t>fficina hered; Wagncri, 1765. Sumpt. B. 
L. Walthardi. Duplicem hunc titulum excipit prac- 
fatio editoris (Jo. Rud. 5i/in^n , Bibliothecarii tum 
Bernenfis, ab an. 1776 Advocati provinc. in Er- 
• lach) in qua fe praecipue ex Theod. Marcilii & If. Ca- 
fauboni Comm. profeciffe , Tarteroni verf. gall. ut ut 
faephis a fenfu poetae aberrare fibi vifam , & Drydenii 
verf. Anglicam , quae magis ingenium interpretis y 
quam Perfii redoleat, confuluiffe, tandem vitam Per- 
fii ( vetufto au(ftore a Pithoeo editam) ad rcgulas artis 
criticae emendafle, profitetur. ( Videmus autem , jam 
olim vitam iftam in fine a Dan. Eremita melius or-. 
^ dinatara confpirare cum emendatione Sinnepana. ) 
•' Cujufque dcin Satyrae fronti fcite appi<fhim eft cm^ 
blema ; textui latino e regione Cft verfio Gall. pro- 
faria. Dein vita Perfii fequitur c. verf. tum a pag. 
81 explicatio emblematum, VI Satyris & titulo 
libri Latino appictorum ex antiquitate; tandem 
a pag. 91 ad 184 notas in Satyras Galfice fatis 
eleganter fcriptae. 

1771 Parif. 8. Jombert. Juven. & Perfius lat. cum verC 
Gallica profaria & nods Monnicrii ( Abbe de Mon^ 
nier.) Fida prae cctcris Jiaec verfio habetur. Vide in- 
fra verf. Gall. 

1772 Parif 8. Juv. Sc Perfius lat. cum verr poetica & pro- 
faria Gallica audtore Du Saulx^ Vid. infra verf. galL 

1775 P^i^^^f 8. Perfius c. verf. poet. Gallica" SeUfii. Vidc 
infra verff. Gall. 



( B erolin. & Upf 8 min. Perfius c. verf. Germ. (quac 

quidem interpretatio fufa eft. 
'ijj^ Parif Nyon. 8. Pcrfius c vetf. Gall. duplici, altera 



'DE PERUO ET JVVENALl. xit 

profaria e rcgione textus Latini , altera poetica ; (cul 
& vcrfio metrica Sat. i, 2 & 15 Juvenalis Cibiun- 
Aa ) auAore TailUdc d'HervilUers. Vid. infra vcrfll 
Gall. Perfii. 

1780 Norimberga^ ex offic Riegel. 12. Juvenalis Satyne ex 
recenfione Henninii ; & Perfii Satyrje ex rec. Cafau- 
boni. (Sed textum Henninius a Schrcvelio mutua« 
tus elt, quod ipfe fatetur. ) 

i Manbtmii , 8 mm. Juven. Pcrfius , & Sulpicia Sait ' 

tyra. Eofdem textus fcquitur. 

1783 Parif. YotKcmtx. 8. 



Hadfiani Valefii & Jo. Burdelotii notas ad Juvenalcm & 
Perfium In lucem prodituras Parifiis fcripfit Jacobus Bemar^ 
dos in novellis Reip. literariae a. 1700. T. I, p. 3<f7. In 
Obf. Mifcell. Dorvill. Vol. V.IX, X. reperiuntur obferva;- 
tiones criticse in Juvenalem & ejus Scholialten. Scholiaftea 
veterem ineditum in Juvcnalem , quem Mediolani fervat 
Eibiiotheca Ambrofiana, laudat Odtavius Ferrarius fib. 2. 
de re veftiaria cap. i. Gumheri Henrici Plathneri ^ Bdithio 
olim probati, ledionum JuvenaHum libri V inediti funt ir^ 
Bibl. Gothana. Hafniae novam Juvenalis editionem ad MSS. 
caftigatam cum notis parabat D. Chriflianus Reitrer. If. Ca* 
fauhoni notas, qui a. 1591 tribus MSS. a Dionyfio Gotho- 
fredo iijppeditis ufus (vid. Epift. 112. edit. Graevianse) Jiu 
venalem fimiliter uti Perfium illpftrare voluit, Cafparis, 
item Sarthii laudatas Davmio p. 52. Epift. ad Reinef. & 
Jani Doufa in Juvenalem praecidanea , non viderunt lu- 
cem. Juvenalem a. Jac. Thomafio collatum cum MS. Cod.' 
& vetere editione , memorant audores Ephemeridum lite- 
rariaruln, quae Germanice editae funt Lipfias T710, p. 60^. 
Alios , fyn in Juvenale edendo laborarunt , dabit Henni- 
nius in capite ^didonis fuae. Servo Sl ipfe varias Ie(ftiones 
€X Codd. Gudianis defcriptas ad editionem Schrevelianam ^ 
& obfervationes quafdam Frid. Brummeri Lipfienffis, ele- 
gante Ipfius manu appofitas in margine. 



XLVl ^ 

V E R S I O N E S^ 



.G A L L I CjE. 

Ii}i4 h. a. Perfiatn Gallica metaphrafi donavit Aheh Fou* 

lonius ; Parif. vid. Fabric. 
,1586 Perfiusex verf. Gallic. G. Durandi, S.c, textu Lat 

vid. ed. ad. h. a. 
1^607 Les Satires de P^rfe & de Juvenal, traduites en 

Franqois , avec des annotacions , par A. du Chefne, 

A Paris. 8. 
;i653 Les Satires de Perfe, tradtiites. par Mich« de Ma^, 

rolUs. A Paris. 8. 
1658 Les Satires de Perfe,^avec le Latin & des remar-; 

ques , par le Sr. Gefrier. A Paris. 8. 
.1671 Perfius & Juv. c. not. var. cura M. de MaroUes, 

c. ejufd. verfione Gallica. Pari£ 8. ' 

1681 Les Satires de Juvenal & de Perfe, traduites par 

• M. de la Valterie ( c. textu Lat. ) 2 Yol. A Paris. 
J1689 Les Satires de Juvenal, traduites par Jerome Tarte', 

' ron, A Paris. 12. 
^1690 & 1691 Juvenalis a Conft. Sylvecano verfibus Galli- 

cis redditus, qni &.obfQuriora loca notis adjedtis 

explicavit. Parif. 12. U Vol. * 

1x693 Perfius, interprete eodem SylvectanOy additis notisi. 

Parif. ♦ 

^695 iTarteroni verfio Juvenalis recufa Amft. 12. c. tex-: 

tu Lat. e regione pofito. 
X704 Les Satires de Perfe, traduites en vers Franijois; 

par M. le NohU , avec le Latih a c6te. A Parjs. 12. 
J706 Eadem repetita Amft. 8. 
r Tradudion des Satires de Perfc & de Juvenal, 

par Jerome Tarteron, Jefuite, avcc le texte Latin. 

A Paris. 12. 
1729 Eadem : Nouvelle Edition , augmentee d'Argumens 

a chaque Satire. A FariSy par la Compagnie des 

Libraiies. & 



VOT. LIT. DE PERSIO ET JW^ XLVrt 

1737 Eadem recura. Parif. 12- 

17 5 2 Eadem , ibid. c. textu Latino. 

1765 Les Satires de Perfe, avec des Notcs. A Beraei 

chez B. L. Walthard. 8. c. figg. & textu Latino,,' 

cujus titulum vide fupra. 

1769 Les Satires de Juvenal , traduitcs par M. Dufaulx^ 
A Paris , chez Lambert. 8. 

1771 Les Satires de Perfe* Tradu(flion nouvelle par M# 
CacrQn U Gibert. 

i Les Satires de Perfe, avec le texte Latin a c6te, 

& des notes, par M. TAbbe U Monmcr. A Paris, 
chez Jombert, 8. 

X772 Les Satires de Perfe, traduites en vers & en profe,' 
pour fervir de fuite k la traduAion dc Juvenal, 
par M, Dufaulx; avec un difcours fur la Satire, 
A Paris. 8. 

^77 j Les Satires de Perfe , traduhes en vers Franqois ^ 
avec des remarq^ucs par M. Selis^ ancien PiofefTeur 
de TEloquence. A Paris. ^ 8. Idem quoque Perfiuin 
defendit adverfus contemtum interpretis alteriut 
Dufaulx , fcripta Differtation fur Perfe , par M. Selis ,' 
Pro/. des Bell. Uttres au ColUge^ de Louis U Grand:. 
A Paris, che^ Fourruer ^ 1783. 8. 

4776 Les Satires de Perfe, traduites en vcrs Franqoisj 
par M. Tailiade d^Hervilliers. A Paris, chez Nyan, 
8, Le texte Latin avcc une tradndion en profe, 
precedent la tradudion en vers. Verlio haec longe 
cft inferior, quod ad curam fidemq^ue attinet , illa 
Monmeriii iTeque aeque elegans eft, ut ifta Selifii. 

1782 Les Satires de Juvenal , traduites par M. Dufaulx. 
Edition II & nouvelle, avec un Difcours fur les 
Satiriques Latins, fuivi de quelques ReHexions fur 
Tart de traduire. In qua diiC is Juvenalem fuuni 
laud^t, Perfium culpat, cujus dida ex Monnierii 
verfione, praetcrito Selifio, citat; qui j:um vindi- 
• • cias Perfii fcripfit; de quibus vid. in verlt GalL 
ad an. 1775* 



^jtviii NOTITIA LITERARIA 

G.ERMANICjE. 

Germanicam Juvenalis verGonefti audoi^ N. Johnfon mci^ 
morat Henr. Chrift. Henninius in Prolegomenis ad 
Juvenal. Sed. IV iGtmanica (exftat verfio ) ut pu-^ 
to , auElore quodam Johnfio , qui verfu reddidit { Jur 
venaHs Satiras ; ) mihi pane puero vifa , & nohnihil 
USta. Sed memoria fiipt , num omnes Satiras verterit , 
necne, Neque annum memini , neque locum imprejjlonis. 

1674 Joh. Sam. Adanii , Kayf. gekr. Poetens , verdeutfchter 
Perfius in fechs Satyren. Drefden. 8. 

I1725 Des Ro&mifchen Poeten Perfii fechs Satyrae , in die 
t^tfche Sprach« iiberfezet, mit niizHchen. Anmer- 
kungeix, auch mit den beften Phrafibus upd ^ine.r 
accuraten lateinifchen Edition verfehen von M. Joii. 
Bcnj. Dragheim, Roltock. 8. 

11738 A. Perfii Satiren. Aus dem Lateinifchen iiberfezt 
und mit Anmerkungen erlaeutert Diefen find vor- 

^ gefezt : i. Plutarchs Abhandlung , wie man die.Poe- 

ten lefen foll ; aus dem Griechifchen iiberfezt, 2. . 
Eine Abhandlung Von der Satirifchcn PoeCe der 
Griechen und der Satire derRoemer, von Joh.Dan. 
Heyden. Leipzig, bey B. Ch. Breitkopf. 8. 

1768 Verfuch einer Ueberfezung der XIII Satyre des Ju-i 
venals, vori NufcheUr^ Ziirch, 8. i Bog; Farum 
fucceffit opelia. ' 

^775 Die Satiren des Aulus Perfius Flaccus, fammt einer 
erklxrenden Ueberfezung, Berlin, bey Georg Jacob 
Decker. 8. 

1777 Die Satiren des Dec. Jun. JuvenaUs, in einer er- 
klaerenden Uebetfezung. Beriin. Leipzig , bey G. J. 
Decker. 8. 

1781 Juvenal, tiberfezt und mit Anmerkungen fiir Un^ 
gelehrte verfehen von D. C. F. B. {Bahrdt.) 8., 

B E L G I C JE. 

1682 Juv. & Perfii verfio Belgica audore Abr. VaUntinol 
Lugd. Bat. 12. rarior hodie eft. vid. Koenigii prsef. 
Canitzianorum poematum. pt 45. 



DE PERSIO ET JUVENALL xux 

^709 Belgico carmine etiam prodiit Jovenalis Harlem, 
8. poft fingulas quafdam Satiras, ut VIII, XI, 
XIII) a. 1679. ^^95* ^704- editas a fodale focieta- 
tis literariae Aipftelod. cuf fymbolum Nii volcntu 
bus arduum , nec non a Laur. Bake & Petr. Nuits. 
vid. BoBkfaal van Europe 1695, J^^* ^ ^"5* p- 4^» 
• tweemaaodelyke uyttrekfels 1704« Maj. Jun. p; 

539- 

D A N I C JE. 

11731 JuvenalisJSatiram XIV metaphrafi Danlca donavit 
Chrift. Falfterus^ addita etiam interpretatione {\vt 
paraphrafi Latina, notifque. Hafniae. 4. vid. Actl 
Erud. 1733. p. 176. Totum deinde Juvenalem eo- 
dem anno , additis etiam nocis. vid. Bibl, Germa* 
nique T. XXII, p. 184. 

A N G L I C jE. 

1616 Perfius & Juvenalis, aU(^ore Bartenio Holyday^ 

Oxon. 8. 
»644 Juvenalis, interprete Rob. Stapletono, Oxon. fol. 
1660 Eadem verfio repetita Londini, fol. cum animad« 

verfionftus & iconibus aere defcriptis. 
1673 Holydayi verGo repetita Oxon. fol. 
1697 The Satirs of Juvenalis and Perfius , translated by 

Dryden, London. 8.. 
.... Perfius ex metaphrafi praeftantiffimorum poetarum 

Diepneyi^ Drydenii^ Creechii & Congrevii^ cum no- 

tis & diiT. de natura, origine & progreffu Satirac. 

tid. Fabric. 

H l S P A N I C /E. 

1515 Decimam Juvenalis Satiram,vertit Hieron. de ViU 
legas ^ editam cum fratris Petr. Ferdin. de Ville- 
gas verfione Dantii y Burgis. fol. v. D. Luis Jol^ 

Pcr/ius & Juvcnalis. * d 



t NOT. LIT. DE PERSIO ET JVV. 

Velazquez Gefchichte der Spanifchen Dichtkunft^ 
iiberfezt von Joh. Andr. Dieze. Goctting. 1769. p. 

47*- 
>6o9 Perfius, iftterprete Didaco Lopt^ Valentino, Burgis. 

8. Vcrfionem quoque Barthol. Mtlganji^ fed inc- 

ditam, memorat Nic. Antoilius. 
1642 Juvenalis Hifp. verfus aDicgo Lope^, c, Coium^en- 

tario. Madriti. 4. 

I T A L I C M. 

1480 Juvenalem Italica metaphrafi donavit Georg.' Snmm 

ma f. Summaripa Veronenfis. Tarvifii. fol. 
15 38 Sextam Juvenalis Satiram Italicis verfibps reddidit 

Lud. Dulcis. Venet. §. 
1576 Le ofcuriffime Satire di Perfio con la chiariffima 

fpofitione di Giovani Antonio Fallone, Napoli. 8. 
1630 Metaphrafin Periii c. Commentariis edidit Francifc. 

Stellatus^ Romac. 4. 
1692 lucem vidit Juvenalis Frid. Nornii Aretini, cujus 

etiam Latinae Satirae fedecim , felici genio ad Juve- 

nalis imitationcm elucubratae, exftant. 
1706 Francifc. 5/«///2/inietaphrafis Petfii repetita Amft. 8. 
17 II Juvenalem & Pcrfium dcdit Camillus Sylvefler Rho- 

diginus , Comes , cum metaphrafi fua Hetrufca e 

region^ pofita , adjunctis etiam eruditis notis. Pata- 

vii. 4. 
1726 Le Satire di A. Perfio , tradotte in verfb Tofcano 

da Ant. Mar. Salvini. In Fire^iza. 4. 
1733 Idem. in Corp. omnium vett. poett. Mediolanenfi. 

T. XVI. 
1739 LeSatire di Decimo Giunio Giovenale,tradotte dal 

Com. Camillo Sylveftri, In Corpore omnium vett. 

poett. Latinorum cum eorundem Italica verfione. 

Mediolan. 4. T. XVIIL 

G R JE C A. 

PrologumPerfii Graeca metaphrafi donavit praeter Jof. Sca« 
ligerum Dionyfius Fetavius lib. 11 , ep, 29. 



tl 

DE 

SULPICI^ POETRI^ 

S A T I il A. * 



t^VLPici^* Satiram alii aliter infcribere {o' 
lent. Quidam enim Satiricon^ carmtn five Eclogam 
infcribunt dc ediclo Domitiani , quo philofophos 
urbe exegit , alii Sauram dt corrupto rtpublicot Jiatu 
ttmporibus Domitiani. Occafionem quidem illius 
Satira fcribendae ipfa auftor verfu 35 fq. fiiifle 
profitetur edi^him Domitiani philofophis fune- 
ftum: in eo tamen folo non moratur, & corru- 
ptum reipublicas ftatum non folum, ut tum erat 
fub Domitiano , deflet , fed inde & corruptifllmum 
fumrum auguratur , liquidem ejeftis philofophiae 
cultoribus necefle flt, pacis bellique artes, quibus 

I Ex Jo. Chrift. IVtms- picia cafta poetria & uxore 

dorfii Diff. de poetis Lat. Caleni, a Martiali epigr. L. 

Satricis, Elegiacis, Lyricis X, 35 & 38 egregie lauda- 

&c. in ejufd. Poetis Lat. mi- ta. Diverfa igitur longe eft 

noribus, T. III, p. LX fqq. a Sulpicia, femina nobili , 

Altenburg. 1782. Cerinthi conjuge; vide Ti- 

2 Quae fuerit Sulpicia, bulli Carm. L. IV, Sulpici» 

incognitum plane foret,nifi & aliorum elegidia. 



candem credamus Y;um SuU 



di 



lir NOTITIA LITERARIA 

adhuc Romana res fteterit, adeoque ipfas vires&J 
columina reipublicae , peffum ire. Prudentiam eru- 
ditae femins haec ratio fatis declarat. De vi ejus 
fatirica diyerfa funt judicia eruditorum. Jul. CaeC 
Scaliger in Hy percritico judicat , in ca multum dcx^ 
tcritatis ad fatiricam amaruUntiam afpirantis cffc / 
numcros vcroj ut in co gcncrc pocmatiSj non comcm-^ 
ncndos. Contra If. Cafaubonus de Satir. poefi lib. 
II , cap. 3 : Non crravcrit judicio mco , qui Satiram 
id pocma nqminavcrit ; cruditioncm tamcn &probita* 
tcm nobiliffima fcmirict cx carminc potius laudcs^ 
quam acrimoniam & ad fatiricos morfus ev^^vUv, La^^ 
ccrtis cnim carct oratio & iymi^riK^ fpiritu, Ip(a 
ejus Satira inter Aufoniana carinina primum re- 
perta , ideoqiie primum cum Aufonio edita efl a 
Thaddaeo Ugoleto. Omnino veteres multi neceffe 
eft hanc eclogam Aufonio tribuerint, quod inter 
ejus opufcula repertam non modo Ugoletus, fed 
Aldus etiam , ac ceteri fere omnes , eum fecuti , 
cum Aufonio ediderunt. Vid. Barthius Adverf. 
XIX, i6, & Jan. Brouckhufius ad TibuU. pag. 
384. In eam opinionem addufti videmur, quod 
exiftimarent , Sulpicillam Aufonianam , quam Ful- 
gentius Mythol. lib. I, praef. pag. 616 edit.Staver. 
nominat, effe Sulpiciam noftram , ubi tamen alii 
Biffulam legere malunt. Vid. J. N. Funccius de fc- 
nefcente L. L. p. 246. 

Praeter Satiram plura carmina 5utpiciam verfu 
Phalaeco , jambo & fcazonte fcripfiffe , ipfa fate- 
tur verfu 4 fqq. In quibus praecipue fiiiffe viden- 



DE SULPICU POETRTJ. uif 

tur ea , quibus amores fuos ^& Caleni mariti cele^ 
bravit, teftantibus Martiali lib. X, Epigr. 35 & 
38, & Sidonio Apollin. Carm. IX, v. 262. Ex 
his fupereft fragmentum , quod eommentator Ju- 
venalis adSat. VI, v.. 536 fervavit. Plura de Sul- 
picia legi poffunt ap. Lil. Gyraldum Dial. IV de 
poetarum hiftoria , col. 248 , & Voflium de poet. 
Lat. c. III, p. 47. 

E D I T.t N E Sr., 



^JutPiCl^ poetnae Satira five Ecloga de edidloDomi- 

ti^ni, quo philofophos Urbe exegit, primum ex 

MS. edita eft ^ ^ 

1499- ^* ^ 5®o» 4« ^^«^'"•f a Thadcto U^ottto in ejus Aufdnio.. 
1509 Argentina, 4. ex rcc/'Georgii Mcrulae, cunx Greg^ 

Tiphernatis & aliorum carminibus, 
1^17 8. in Aldina Aufonii. 
ij8o Burdlgalct ^ 4, in ed. Aufortii Vihetiana; nnde etiam 

in pofteris Burdigalenfibus repetita eft. 
1585 8. Perfio & Jftvenali ex ed. Pithcei fubjicitur, fed 

fine notis.. 
1590 8. in Per fii & Juv. Pithoaani Commeh'niana. 
— 12. in Colledlione Pithoeana : Potmada minora ^c.. 

c. n. P. Pithai, 
161 3 & 1616 Parif. 12. in Rlgaltina ed. Aufonii. 
1629 Francof, 4. Jani Doufa patris fchediafma ad Sulpi- 

ciae Satyrartj-in Comm. Varr. ad Petronium Lotichii.. 
1633 Lu^d. Bat. 8. cum M. Zuerii Boxhornii praeleclt. & 

Jani Doufa, & Cafp. Barthii notis, in Boxhornu \}Q^t^ 

fatir. min. de corrupto Reip. ftatu. , 

1648 8. in Perfii & Juv. cd. Schrevelikna c. n. P. P/. 

thcei & fqq. Schrevelianis. 
1669 & 1687 8. c. Comm. Jani Daufa, patris in Petronia 

Mich. HadrianidsB. 
17 13 Loadiniy {qI. in Maittariana CoUedionis , OferaS^ 



HV NOT. LIT.DE Sl/LPICIA POETRIA. 

fragmenta vetemm poetarum eompledtentis, Vol. II, 

p. 1167, 
17 }i Lugd. Bat. 4. in poetis Lat minoribus P. Burmanni 

T. II , p. 408 , cum ipfius & aliorum notis. 
.1778 Venetiisy 8. c Perfio , Italicis verfibus redditaft fa- 

riis annotationibus illuftrata, audtore Marc. Aurel. 

Sorano Patricio Veneto. Is vero nihil novae opis 

praeftitit Sulpiciae , fed paratis priorum interpretum 

copiis ufus eft. vid. Ephemerid. iiter. Gpetting. an* 

1779. p. 830, 
I782 jiltenbttrgi ^ 8. in poetis LaL minoribus c. Jo. Chr, 

Wernsdorf, p, 83 — 95- 

& in plurimis Perfii & Juv. edd. nonnuUis etiam Petronii. 

Sigillatim animadverfiones in Sulpiciae Satiram fcripfit 
Barthius Adverf. lib. XXVIII, cap. 13, & lib. LIX, cap. 
tilt. unde multa haufit Boxhornius. Similiter in Obfervat. 
MifcclL Vol. VI, T. II, p. 353 , quidam C. H. A. anim- 
adverfiones in hanc Satiram fatis amplas publicavit Deni* 
que Burmanni & aliorum operis fymbolam adjecit Jo. 
Bouherius in epiftola ad P. Burmannlim, quas inferta eft 
Obfcrv. Mifcellaneis , VoL VII, T. 11, p. 2$4, 



\ ^ ,^" 



tT 

D B 

C L U C I L I O 

S A T I R O G R A P H O. 



». LuciLius Sueffanus Auruncamis, Eques 
RomanuSy magnus avunculus Magni Pompeji; de- 
ceffit anno aetatis 46« Itaque fenex dicitur Horatio^ 
pro veteri. Primus Lucilius condidii jHli nafum ^ 
ut ait Plinius praef. h. e. Satiras fcripfit. Hinc apud 
Martialem XII, 69. Lucilius effc laboras^ u e. vis. 
Satiras componere. Aufonius ad Tetradium Satira- 
rum fcriptorem Epift. 1 5. Rudes Camanas qui Suef 
fx pravenis-y avoqtu eedis non fHlo. Solitum verba 
in verfibus fuis audacius disjungere ac difcerpere, 
ut cere comnunuit hrum , perftringit Eugenius To- 
letanus carm. 2.3 , T. XU. Bibl. Patrum edit. Lugd*. 
p. 34& V 

E DI T.I N E S. 

1J64 Frafmcnta poetarum veteru.m Latinoram ,. quorum 
opera non exftant: Ennii, Accii, LuciGi^ Laberii, 
Pacuvii, Afranii, Naevii, Caecilii, aliorumque mul- 
torum : undique a Rob. Suphano £\xmm^ diligentia 
olim congefta : nunc autem ab Henrico Stephanor . 
ejus filio digefta, & prifcarum quae in illi& fun^ 

d4 



fjvi .NOTITIA LITERARIA 

vocum expofitione illuftrata : additis etiam alicu* 
bi verfibus Gracis quos interpretantur. Haec in gra- 
tiam ftudioforum carminis : propediem autem & 
amatoribus orationis folutae in fimili labore (Deo 
fevente) gratificabimur. Anno M. D. LXIV. Excu- 
debat Henr. Stephanus , illuftris viri Huldrici Fug- 
geri typogtaphus. 8. Praeter auAores in titulo no- 
minatos multo plurium poetarum Lat. fragmenta a 
Steph. colleda continet haeo editio , quorum tabula 
in ejus fine fubjeda eft, & iegitur etiam apud Fa- 
bricium B. L. diligentia Jo. Aug. Ernefti audioria 
T. in, p. 231 , § in. — Ejus exemplum, manu 
Dionyf. & Jac. Qothofredi emendatum & fuppletum 
exftat in Bibl. publica Senatns Lipfienfis. AKud cum 
emendationibus MSS. Jani Doufa poffidebat cel. 
Perizonius , qui iegavit Bibliothecas publicae Leidenfi. 

1597 Lugd. Bat,4.ex oflfic. Plantiniana Franc. Raphelen- 
gii. C. Lucilii Sueffani Auruncani Satyrographorum 
Principis , Eq. Roni. ( qui magnus avunculus Mag* 
no Pompejo fuit) Satyrarum quae fupcrfunt reli- 
quiae. Franc. Jani F. Doufa coUegit, difpofuit, & 
notas addidit. ( Exempla quaedam in titulo praefe- 
runt Editio fecunda Amft. 1664. fed non nifi titu- 
lum recufum habent. ) Franc. Doufa poft Stepha- 
nosLucilii fragmenta diligentius collegit, meliufque 
digeffit. Textui fubjecit Grammaticorum interpre- 
tationes, quarum occafione fragm. ab iis funt pro- 
duc^ta. Praeter Centones Lucilianos addidit etiam li- 
bellum fingularem notarum a fe confcrlptarum , in 
quibus multa Lucilii loca egregie illuftrantur. Ejus 
cditionem & nos fecuti fumus.^ 

1735 Patavii^ 8. recufa eft Doufae editio. 

1743 Lugd. B, 8. Cenforinus — -ut & C. Z2/c/7/i Satira- 
rum reliquiae. recenfeturln Adis erudd.T. III, p. 

Praeterea in Corp. Poet. lat. Genevenfi 1603, i6ii & 1627 
edita funt Lucilii fragm. 
& quaedam Daniel Heinfius fuo fubjunxit Horatio. 

Non: pauca Luciliana emendant atque illuftrant Janus 
Guilelmius lib. 2 Verifimilium c. i, 2. 6. 7. 10. Janus Rut- 



D E C. L U C I L I O. Lvil 

f^erdas Venufinar. lediionura c. 15. & Juftus Rycquius m 
Centuria nova Epiftolarum, Epiftola fexta ad Ludovicum 
Saregum,Lovan. 161 5. 8. Fragmenta JiUcilii coliegerat& 
Jofephus Ifizus , Romae , ut tradit Paulus Colomefius ad 
Gyraldi Dialogum IV de poetis pag. 193. Num vitam Sci^ 
pionis Africani majoris fcripferit Lucilius, , difquirentcm 
vide Baeiium in Lexico , qui rede notat , poetae hujus frag- 
menta , poft Doufae iaborem etiamnum indigere , ut ab 
alio quodam viro dodlo plus lucis accipiant. Librum de 
vita & fcriptis Livii Andronici, Naevii p. S. Ennii p. 14.. 
Caecjlii Statii p. 13. Pacuvii p. 36. Attii p. 41. Atdlii p. 
46. Lucilih p. 48. & Afranii p. 56. & M. Porcii Catonis 
p. 59 — 1 10. edidit Cafpar Sagittarius ^ Altenburg. 1672. 8. 



-i • 



tVIIl 

ARGUMENTA SATIRARUM. 



P E R S I I. 

PROLOGUS. 

Poetas , fola fame atque htcri fti{dio ad earmina j^ngenda in-^ 

. cttatos , 6» commerclum cum Mufis tamin , nefcio quod^ ja^ 

Slitantes ^ Upide irridet, iflorumque hominum exemplo feft 

etiam ^ femipaganum fciUcety afferre carmen qucddam vohiijpt 

fimulat. 

S ATI R A I. 

Perfium^ Satiras jam fcribere aggrejptm^ amicus dimovere a 
propofito conatur; ille vero Satira omnino digna ejfe monftrat^ 
quce in Urbe a quam plurimis agantur, Itaque . kos primum 
carpit omnes , qui Mufarum facris male abutuntur ; deinde 
vero vapam oftentationem , atque imperitiam fcribentium ,• in 
quibus Nero fimul efl inteUigendus ^ obfoleta item verba^ ۥ 
infraBos orationis numeros ^' fed cum maxime Sotadicam pot" 
fin , libere perftringit , & monente iterum amico , quanto cum 
periculo hac taVia dicantur , ad extrerratm , quibus ipfe fcri* 
baty &a quibus fua legi velit carmina, declarat, 

S A T I R A 11. 

Plotium Macrinum ^ familiarem fuum ^ laudat ^ quod in votis 
nuncupandis fapientius fe gerat^ quam plerique fueverint, 
tupote qui partim res omnino impias a Diisy partim verofri- 
volas , ipfifque etiam petentibus non profiituras , rogitant,. 
Atque m hos graviter & merito caftigat : ita eos quoque re^ 
prehendit , qui fe auro & muntribus propitiare Deos poffe 
opinantur; cum hi tamen caftam atque puram mentem potius^ 
quam magnitudimm impenfz , in orante , aut facrrficante 
fpe^ent. 



ARGUMENTA SATIRARUM. ' ux 
S ATIR A IIL 

In hae Satira Stoici philofophi verfonam fuftimt poeta nojkr^ 
atque iuverus Romanos^ nobiles prctfertim^ divltefque^ par^ 
tim 00 dtfidiam^ & optimarum artium contemtum, graviter 
objurgat , partim vero ad philofophi/e ftudia^ fevera lege ca^ 
pejfenda^ mira&dexteritat^^& contentioney excitat, Cumque 
multi Roma ejfent , qui philofophic^ operam navantes deri^ 
dereru , ijhs quidem homines nonpluris ejfe faeiendos manety 
quam agrotumy qui medelam affirentem medicum extrudat. 

S A T I R A I V. 

Satirico Neronem fale Perfius jam quidem defricat^ quod artium 
politicarum imperitus , ac libidine infamis , retpublictt habe» 
nas moderari aufit ; quamquam mSlliter ^ nec plenis velis^ itt 
fla^tiofum principem invehitttr. Totum argumentum ex PLt^ 
tonis Alcibiade priore eft petitum y ut y fi quod ex carmine 
periculum exoriretur^ vel defendi faSlum^vel tucunquc exeu* 
fari pojfet. 

S A T I R A V. 

Hac Satira amorem atque pietatemfuam erga praceptorem bene 
meritum , Annceum Cornutum , Perfius declarat , laudibufque 
ejus ftudiofe enarratis juvenes hortatur^ ut feveriore hujus 
viri difciplina ocius & mentem & ingenium firmare Jium aL 
laborent, Sed cum nefcius non ejfet^ quanam ifti foUant^au-^ 
fari, nofter primum auidem moUiter defidiam eorum increpat, 
tum vero Stoicorum illud^ folum fapientem effe liberum, 
tueri atque comprobare nidtur. 

S A T^I R A V L 

De legitimo divitiarum ufu differtt^ eofque admodum feftive & 
foUerter infeSiatur, qui avare fordideque vivunt ^ ut heredem 
divttetn eficianty qui corrafas opes poftmodum dilapidare pojfit. 



LX :A RGU ME N T A 

J U V E N A L I S. 

S A T I R A I. 

Frima docet Satirae cau&m, formamque libellL' 

t)jffinfus pervulgata carmlnum malorum recitatione JuvenaUs , 
vicem iftis quidem fe poetis redditurum profitetur , cumquc 
Romanorum tot ac tantas ejfe fordes 6» fiagitia videret, uc 
difficile omnino ejfet^ Satiram non fcrihere , hoc quidem de-^ 
ligit fcribendi genus^ ratus ^finatura neget^fore, indignatio 
ut verfum faciat^ Ceterum cum minlme confukum videretur^ 
vivos vellieare , fato jam defunEios ftili fiii acie potijffimum 
perfequitur^ fed itatamen^ uti vivos fimul callide & cau>» 
U moneat. 

S A T IR A IL 

Arguitur Satira probitas fimulata fecunda, 

Jtac Satira poeta nofter in philofophos invehitur , qul virtutcm 
r^Sie laudant quidem , pluribujque verbis profitentur, vita au^ 
tem fua dogmatum fuorum vim & fanSlitatem ipfimet deftruere 
non erubefcunt , Curiofque fimulantes bacchanalia audaEher 
vivuht. Mox 6» Cctfarem perftfingit^ quiy inceftis nupiiis ediSio 
condemnatis , ipfe quam turpijfimo inceftu fe polluerat. Tum ad 
judices delatus , habitum illorum mollem , & nil quidquam 
verecundia habentemy ftrenue exagitat^ eofque &femineasmox 
induturos ejfe veftes conjicit. Ad extremum nobiles Romanos 
arguit , qui dote data invicem nubebant, atque alia palam^ 
committere fiagi$ia non verebantur, Caufam vero horumfce^ 
lerum hanc non obfcure refert, quod Roma nemo amplius di^ 
vini numinis vindiSiam reformidety nemo apud inferos fuppli-^ 
ciafutura credat. 



TSATIRARUM; uqf 

S A T I R A III. 

Effugit Umbritius diverfa pericula yitans. 

Umhritium inducit Juvenalis ^ Cumas demigrantem , eo qtiod im 
urbe Roma fcelerati dominentur , 6» aftrologi , fortilegi , tma 
cum aliis tjufdem nota honunibus ditefcant, prafirtim irero 
Graculi adulatores , joco fcilicet fortuna , ex humiliori forte 
ad faftigia praclara extollantur : cum contra koruftis artibus 
nmlus Jit ibidem locus , earumqut profeffores , tanquam ho^ 
mines ridiculi , honore & emolumento quovis careant. Poft 
hacvaria turbaruz vita non incommoda tantum ^ fed etiam pe* 

• Ticula' entmeraty veluti frequentes teflorum lapfus , crebra in^ 
cendia , juvenum procacium injignem petulantiam , & grajfa^ 
torum infinitam pane multitudinem , qui media in urbe pau^ 
peres adoriuntur , & pugnis concidunt , vel ferra etiam utun» 
iUTj atque imumquemque impune fpoliant. 

S A T I R A IV. 
Vitam Crifpinus laudat ventremque Neronis. 

Crifpinum^ gula & libidinis immane monftrum , denuo ad par^ 
tes vocat, & quod mullum millibus Jex numum emerat,exim 
mic perftringit. Deinde etiam Domitianum fub nomine Ne^ 
ronis Calvi infiffatur , ejufque fenatufconfultum fuper rhombo, 
pifce poruntofa magnitudinis ^ coqucndo foEium^ muLtis fali-» 
bus admixtts refert , atque ipfa firuttorum nomina exponis , 
qtdy cum diu tanquam de re magna invicem deliberajfent ^ 
lum is integer , an in partes concifus apponendus videretur^ 
tandem in judicio Montani acquiefctim\ qui omninoorius illud 
faciendvm miro rationum robore perfuafit, Itaque ^figuli va- 
cantur , tu una cum commeatu reliquo imperatoris caftra illico 
fequantUTy patinamque magnitudini iftius pifcis refpondentem 
faciant. 

S A T I R A V. 

Qtiot mala fuftineat paraCtica vita , notato. 

Cum vcntrej bene inftituto , nihil fit frugaUuSy Trebio poetd 



XXfr JRGUMENTA 

nofler lucuUntius oflendit , quam non turpes moio ^ fed & 
vere mifiri fint ifti^ qui^ ut quadra atiena vivant , divitum 
Jefiantur menfas , ibidemque femct 'indigmffimis traSari modis 
patiuntur, Sed ut parafitos quidem iftos ignominia non ea tan- 
tum , verum etiam majori dignos arbitratur.; fic patronos pa^ 
riter caftigat , qui famelicos cUentes fuos non ol aliud invl' 
tanty quam ut eos acrius vexare & ludikrio habere pojjint. 



S A T I R A V I. 
Sexta 'hxc infidas mulieres monflrat abunde. 

Putav Juvenalis nofter^ Pudicitiam , fiforte feculo Satumi iiu 
ter homines aliquamdiu commorata fuerit^ haud tamen multo^ 
poft ad fuperos e terris revertijffe ; neque adeo pro fanis & 
prudentibus habendos , qui recentiori avo animum ad mor- 
trimonia appellant, Itaque, ne extra fidem ifta videantur^ 
mirum eft , quam longa^erut mulierum , qua Roma tunc vi- 
xerunt y levitatem , lafciviam, llbidinem ^ petulantiam ^ pro^ 
cacitatem , fuperbiam , ajfe6latam Graculiz doSirina oftemO' 
tlonem , tyrdnnidem . luxuriam , turpitudinem , prodigalitO' 
tem , fuperftitionem , 'veneficia , 6» nefcio , qu» alia horrenda 
vitia objurget. 

S A T I R A VIL 

Mendicant artes, fic Roma coegit avara. 

Literatorum fut temporis conditionem (zgrefert poeta nofter , Cf- 
fareqtie obiter liudato , proceres flageUat ^ qui ingenia pra^ 
clara admirari quidem & laudare^ fed ad famem ac inopiam 
torum depellendam nihil opis velftipendii confent fueverant. 
Ita quidem poetarum vicem plane dolet, fed & infimul hifto^ 
ricos^ caufidicos.^ rhetoxes , fophiftas ^ & potijfmum gram^ 
maticos habere proJit€tury quare ipfos vana fterilifquc fua 
cathedra paniteat. 



S A T I RJ R U M. txiil 

S A TIR A VIIL 

NobiKtas propria cft virtus,, non ada parcntura. 

Wohiles caftigatj ftemmatis prieroganva unice eonfift>Sj & ma» 
jorihus fuptrbientes fuis ; etiamfipnzter nomen^ & imapnesfu-' 
mofas nihil generofi oftentare queant. Atque ut errorem iftum 
penitus excutiat , Virtutem unicam rwhilitatem effe monftrat^ 
neque alios proinde nobiles agnofcit , quam qui ipfimet prce* 
clara faciant ; ficuti nec canes pigri^ atque fcabie vetufta' 
laves , pardis & ieonibus annumerari folent , etfi forfan ifti 
fiotrdna pardorum aut leonum gerant, Ceterum lit nominis ^ 
fic quoque fanguirus eandem efje rationem docet^ cum & equil^ 
velocijfanis pareruibus prognati^ fi fegnipedes exfiflant ^ pro^ 
dnus pufiUo pretio vendantur , nulla hahita majorum ratio" 
ne. Tum exempla etiam nobilium oftendit , qui ob vitia tur^ 
pijpmi kabentur , & plebejos denique non paucos refert^ quO" 
rum virtus^ armis & ingenio probata ^ fic exfplenduit^ ut 
per omne nobiliffimi cenferi pojjint , debeantque. 
/ 

S A T I R A IX. 

Turpia qui tolerant nona carpuntur iniqui. 

Atrox crimen ^ & quod dicere vix audent caftiores , in Romanis 
fuis vehementius perftringit Juvenalis ; quem propterea non 
parum amaremus , fi modo & ipfe, dum has fctduates calcat p 
a Jpurcitie fermonis fibi temperafjet, 

S A T 1 R A X. 

Arguit haec Satira & curas & inania vota. 

' Hac Satird inane iftud ac damnofum , quod in plerorumque votls 
^ft X txplicatius ojiendit JuvenaUs, ac tam paucos effe indi^ 



txnr J R G U M E NT A 

gnatur, qui, qtdd veri bonum Jit^ quid kent honijpecim tan* 
tummodo pra fefi firaty pauhdum prudentms dignofiant, Ec-m 
quid emm honunes ardentius optare filent^ quam ut -divitesy 
Jpe6iati , eloqiuntes , potentes , militari glojia infignes , lonffcevi , 
ac fiyrmofi demque exfiflant? quibus tamen omnibus fi poti- 
rentur^ tantum abefty ut feliciores forent^ ut non raro vitam 
degere multo beatiorem potuijfent-^ Ji qua Deos exoratos non 
tam facdes in largiendo invenifient, Ad quid enim opum & 
pecunia acerviyfi iidem ifti multos^ nulio crimine contami" 
natosy perdiderunt^ & paupertas tutiar ubique vivit? Quid 
honorum fidgor & potentia; fi Sejanus , Crajfi, Pompejus, 
atque Cafar , non ob aliam rem magis funt de medio fiiblati , 
quam quod primum in republica tot artibus expetienuu , & obti- 
. nuere locum ? Quid eloquium ; fi illud & Dertioftheni & Cice^ 
roni Jiiga atque mortis caufafuit? Quid tropcta ^ peritura mm-' 
pe Ula ; fi & maximi imperatores^ Hannibal S* Alexander, 
quibus unus aliquis non fuffeEturus effe orbis videbatur ^ exitum 
tam triftem fortmntur ^ mortuique parifo , ficut ceteri mortalium, 
farcophago contenii jacerU ? Quid vuce Jpatium longij/ime ex" 
troBum ; fi cumjuventute vires pariter deficuint , &fenibus plc 
rumque cumpermultis malis & infirmitatibus eft confliSiandimi ? 
Quid & fomuiy quam puellisy puerifque , optant matres ; fi 
hcec ipfa multis detrimento fuit , atque alioqui rara efl concor^ 
dia Ulius^ pudiciticeque ? Ita tandem ex his fingulis concludit 
auSior, aut omnirw curas noftras Diis committendas ; aut^ fi 
quid ak iis petere velimus^ Ulud maxime oraruJum ejfi, ui 
mens farut Jit in corpore fano. 
» ^ . 

S A TJR A XI. 

I 

Lauta leprobamus convivia, parda probatnus. 

Ad frugalem canam Perficum invitat Juvenalis , eidemque Jatius 
exponit^ quantis d» incommodis & calamitatibus fe ii impli" 
cent , qui vivendi caufam in palato fitam arbitrantes fuo fe 
metiri pede noluru , epulafque nunis lautas & magnificas tam" 
diu injhuunt , donec omni patrimonio in vemrem merfo folum 
vertere, & vitam ipfa morte graviorem trahere cogaruur. JTis 
prcemijjis fercula a fe parata refert^ confimilia propemodum 
€Orum^ qiubus aliquando inclita Ilonuina gentis nominaj Fa» 



S Af I RA R tr M, txv 

Ki 3 Catoms , Scauri , & Fabncu , fint deleSiati ^ quaaue , fi 
cuin luxu fiii temporis , iU> ipfi) quidem accuratius dejcripto , 
coruendaruur , vilia viden pojpnt. Sed cum voluptates rarior 
commendet ufiis , petit ab amico , ut jam quavis animi folli* 
citudinc dimijjay atque exporre&a fionte^ ad fe veniat, 

S A T I R A XII. 

Arguit haec avidos nimium» nimiumque rapaces. 

yota fe perfoluturum ait JuvenaUs, oh CatuUum confirvatum i 
qui ex fava maris tempefiate , in qua pretiofis fupelle6lilis ja-- 
Buram ficerat , incohimis & fofipcs redut, Cumque tot altaria 
pro reditu amici pofita ft^kionem aliquam movere poffent ^ 
iUum quidem tres heredes jam kabere admonet , eoque heredipe" 
tas 6» captatorts iftos , qui fimuiato orbos divites obfiquio pal^ 
pant^ lepide perftringit, iifdemque vuam Neftoris^ & niontes 
aureos precatur; ea tamcn lege , ut nec ipfi ament quemquam , 
nec ab alus ameruur. 

SATIRA XIII. 

4 

Mors cruciat pravos , fapiens fert damna modefte. 

Calvinum, mire fe difcruciantem , quod depofitum amicus irueT' 
venerit^ egregiis] poeta nofter argumentis cohfolatur ^ & cum 
flanc fiurit mediocris jaSbira , eam fakim cequiori effe animo 
ferendam docet, Tum, ut rrums etiam confirmet illum , furta' 
hujufcemodi jam quidem ejffe fiequeruijjima oftendit, Romce fci" 
iicet^ ubi totidem fortajfe boni non inveruantur , quod Theba" 
rum ponce aHquando fiieriru. EJJe enim, qui reSiore nullo mun^ 
dum hunc moveri opineruur, atque /unc audafier pejerent. EJfi 
item alioSy qui exinde fpem concipiant impunitatis , qUod omni" 
no letua fit Deotum ira , udemque facUe a quovis exorentur» 
Nec interea vmdiSiam nimis expttendam, cum depofitum hac 
ratione non reftituatur^ & miniUitaruum animi in ultione vo- 
luptatem qudtraru. Satis iflos quidem folvere pmarum , qui 
commiffb quodam crimine no^ dieque teflem fuo peSiore circum- 
ferant ; quamquam fimul grayior eofdem potna marmt^ Vii" 

Ferjius & JuvmalUn ♦ e 



L3fvi ARGUME^TA 

que tandcm^ji ruc furdos ^ tu^fu cacos effi , ipfi etiam Sh^ 
ctdt commonfirtnt. 

S A TI R A XIV. 

His docet exemplis natos mala vita parentum* 

Cvm domeftici exempli magna vis fit in utramque partem , partn^ 
tes hacce Satira hortatur Juvenalis^ ^>fi probos velmi ejffe 
filios , probitati ante omnia ^ ipfi ftudeant. Ndm fi patrem 
aUa deleHet, fique mater adulteriis affiteta fiierit; quisjperet^ 
puerum a lufii , filiam ab impudicis failis , £• libidine , tempe' 
raturam? Nimirum dociles ad imitanda turpia & prava omncs 
fumus^ & qua anmi teneriores^difcunt , ea etiam plerumque 
altius infixa harent. Itaque hac^prima educationis cura effe 
debet, ut nil fotdum audiat fpe^etque puer, altera , ut iis ar- 
tibus 6» moribus inftituatur, quibus patria & reipublica emo- 
lumentiim aliquando promoveri queat. Poft hac variis exemplis 
monftrat, quantum imitatio in juventute pojfit ; 6» cum adoU' 
fcens cetera jam ukro amet vitia , folamque avaritiam invitus 
exercere jubeatur,- hujus quidem & miferiam, & turpUudmem, 
egregiis ac vivis veUiti coloribus depin^» 

S A T I R A XV. 

Obtinet .Sgyptus perverfos impia ritus. 

JEQ^ptiorum mores ^ & infanam fuperftitionem , merito caftigat 
juvenalis , utpote qui crocodihs, ibules, cercopithecos ^ canes , 
aliaque animalia , Deorum loco venerantur^ & reli^ni ha- 
bent^ porrum atque cepe^ in ipforum hortis nafcens , violare ; 
camibus humanis autem vefci, nefas non exiftimant, Hinc etiam 
■ antiqua ob religionem inter ipfos , vicinofque , finmkates ; ve- 
luti ex pugna rmper edita palam eft ,in qua Tentyrai , pulfis 
atque fiigientibus Ombitis acrius inftames , tandem unum ali^ 
quem ceperunt, eundemque in particulas & frufta phirima dif 
/eSium incredibili immamtate devorarunt. Adeo interdum homi^ 
nes , ad opem mutuo firendam nati , efferaatur, ut naturam 

. etiam dedifiant , & , quod ne leones quidem, tigrides , aut urfi 
faciunty in compar genus faviant. 



S A T 1 R A R U M. lxvh 

SATIRA XVL 

2Uiliti2B mores & commoda magna videte, 

Vitam militartm cum.pagana comparat poeta nojier^ atque iiljm 
hidc vel idcirco praferendam ejfe dkit , quod cum muite vix ,' 
atque ne vix quidem , litigare audeat togatus ; quodque vivo 
etiamtmm patre miles jus teftandi habeat ; & tandtm , quod 
ipfius ducis interejje videatur^ ut^ quo fortior quis fiurit, ea 
etiam filicior exjiftat. Cetfrum , hanc Satiram non ejfe Jvve^ 
nalis^ vettrum nonnuUi contenderunt : fid cum Jlilus cormuat . 
ingenio ipfius , veri perquam JimiUputamus , eum tum fcnpfifft 
illam, cum ohogenarius fuhmotus urbe^ atque ad cohortis alin. 
cujus prafeEiunim capeffendam in Mgyptum miffus effet. 



I . 



AULI PERSII FLACCI 

S A T I R vE. 



Ttrfius & JuvcnaHst 



AULPEERSII FLACCI 

S A T I R iE, 



PROLOGVS, 



N. 



I EC fonte labra protui cabaUmo ! 
^Nec in blcipiti fomoiafle ParnaiTo 

Memini , ut repente fic poeta prodirem; 

Heliconiadafque pallidamque Pirenen 

lllis remitto , qUorum imagines lambunc f 

Hederas fequaces : ipfe femipaganns 
• Ad facfa vatum carmen affero noftrum; 
; Quis expedivit pfittaco foum Xtu^£ , 

Picafque docuit verba noftra conari l 

Magifter attis , ingenlque largitor ;i O 

Venter , negatas artifex fequi voces; 

Quod fi dolofi fpes refulferit nummi ; 

Corvos poetas , & poetrias picas 

Caotare credas Pegafeium melos* 



A % 



AV Ll P E RS 1 1 
S A T I RA /. ' 



O 



cURAs hominum ! o quantum eft in rebus inane ! 
Quis leget baec , min* tu iftud ais , nemo Hercuie , nemd ? 
Vel duo , vel nemo , turpe & miferabilc , quare ? 
Ne mihi Poiydamas^ & Troiades Labeonem 
Prastulerint, nugae. non , fi quid turbida Roma ^ '^ 

Elevet , acced^s: examenve improbum in illa 
Caftiges trutina: nec te quasfiveris extra. 
Nam Romas eft quis non ? ac , fi f^s dicere : fed £as 
Tunc, cum ad caniciem , & noftrum iftud vivere trifte 
Afpexi , & nucibus facimus quaecunque reiidis , I0| 

Cum fapimus patruos : tunc , tunc, ignofcite. Nolo : 
Quid faciam ? fed fum petulanti fplene cachinno. ^ 
Scribimus inclufi , numeros ille , hic pede liber, 
Grande aliquid , quod piilmo anima; praslargus anhelet* 
Scilicet haec populo , pexufque togaque recenti , ' ^t 

Et natalitia tandem cum fardonyche albus, 
Sede leges celfa ^ liquido cum plafmate guttur 
Mobile coliueris , patranti fradus ocello. 
Heic, neque more probo videas, neque voce fcrenai 
IngentestrepidarcTitos, cumcarminalumbum 10 

Intrant , & tremulo fcalpuntur ubi intima verfu, 
Tun* vetule auriculis alienis colligis efcas ? 
Auriculis, quibus & dicas cute perditus , ohe l 
Quo didiciffe , nifi hoc fermcntum , & quae femcl intus ! 

Innataeft,rupto jecoreexieritcaprificus? ^s| | 

Cn pallor , feninmque, o mores ! ufqife adeone j 



S A T I RA L, 1 

Sclie tntim oiVil eft , nifi te fcire hoc fciatalter> 
At palchfiiin eft digito monftrari, & dicicr ,.bic eft; 
Tea*^ cirratorum centum diftata fuiffe 
Pro nihiio pendas? ecce inter pocula quaemnt yck 

£omulid2& iaxfm , quid dia poemata narrent* 
Heic aliquis , cui circum humeros hyacinthina Isna eft> 
Eancidulnm quiddambalba de nare locutus , 
Phyllj<fa$ , Hypfipylas » vatum & plorabile fi quid^ 
Eliquat » & tenero fupplantat verba paUto, ^f 

Affenfcre viri : hunc non cinis. ille poctae 
Felix ? non kvioc cippus nunc imprimit ofia^ . 
Laudam conviva&:.nunc non e manibus illis ^ 
Nunc non e tumulo , fortunataque favilla ,, 
Nafcentur violae ? rides » air , & nimis uncis. 4^ 

Narlbus indulges. an erit, qui velle recufet 
Os popult meruiffe : & cedro digna locutus , 
Linquere nec fcombros metufentia carmina , nec tus> 
Quifquis es , o modo quem ex adverfb dicere feci ; 
Non «ego , cum fcribo , fi f orte quid aptius exit , 4f 

Quando haec rara avis eft% fi quid tamen aptius exlt^ 
Laudari metuam : neque enim mihi cornea fibra cft : 
Sed rcflS , fincmque , extrcmumque , effe recufo 
EuGEtuum, & belle: nam-belle hoc ezcute^otum: 
Qbid noft iQtus habet ? Non heic eft Uias Acci )«? 

Ebria veratro ? non fi qua elegidia crudi 
Diftarunr proceres ? non quidquid deniquc leftis. 
Scribitur in citreis > calidum fcis ponere fumen :. 
Scis Qo^item horridulum tritadonare kcerna: 
Et , Vcrura ^ inquis , amo ; verum mihi dicite de me* - j) 
Qui pote ? vi&cUcam ? nugaris, cum tibi caive 

A y 



(5 » ji U L I P t R S^l 1 

Pinguis aqualiculuj prope nfo fefquipedie /xfteu 

O Jane , a tcrgo quem nulla ciconia pinGt» 

Nec manus^auriculas imitata eft mobilis albas; 

Nec lingua; , quantum fitiat canis Apula , tant»; if o 

Vos o patricius fanguis , quos vivere fas eft 

- Occipiti casco , pofticae ocscurrite fannae. 

Quis populi fermo eft ? quis enim ? nifi carmina molli 
Nunc demnm numero fluere, ut per laeve feveros 
EfFundat jun&ura ungues : fcit tendere vcrfum 6 j 

Non fecus, ac fi oculd rubricam dirigat uno: 
Sive opus in mores , in iuxunx, in prandia regum \ 

* Dicere res grandes noftro dat Mufa poetas* 
Ecce modo heroas fenfus afferre docemus 
Nugari folitos GrsEce , nec ponere lucum- 70 

Artifices, ncc rus fattirum Uudare, ubi corbes; 
Et focus , & porci , & fumofa Palilia foeno : 
Unde Remus , fulco^juc tercns dcntalia, Quinti ; 
Cum trepida ante boves Difiatorem induit uxor : 
Et* tua aratra domum liftor tulit : eugc poeta. y j 

Eft nunc , Brifaei quem vcnofus liber Acci , 
Sunt , quos Pacuviufque , & verrucofa mopctur 
Antiopa , aerumnis cor ludificabile fuha. 
Hos pucris^onitus patres. infundere lippos 

fciim videas , quaBrifne , unde hac fartago loqucndi 80 
Venerit in linguas? unde iftud dedecu$,in quo 

Troflulus exfultat tibi per fubfellia laevis ? 

Nilne pudet, capiti rfon poffe pericula cano 

Pellcre, quin tepidum hoc optcs audirc, Decenter? 
Fur es , ait Pcdio. Pedius quid ? crimina rafis 8 % 

iibrat in antithetis, dodas pofuiffe figuras 



S A T I RA h 7 

Laudatur. bellum boc. hoc bellum ? an^omute ceve^} 
Men' moveat quippe , & cantet fi naufragus , affem 
Protulcrim? cantas , cum frafta tc in trabe piSum 
£z humero portes ? verum , nec node paratnm pO 

Plorabit , qui me volet incurvaffe querela. 

Sed numeris decor eft, & junQuraaddita crudls; 
Claudere fic verfum didicit , Berecynthius Attin , 
Et qui caeruleuni.dirimebat Nerea delphin , 
Sic coftam longo fubduximus Apennino. 9f 

Arma virum, nonne hoc (pamofum & cortice pingui i 
Ut ramale vetus praegrandi fubere co£bnu 
Quidnam igitur tenerum , & laxa cervice legendum i 
Torva Mimalloneis implerunt cornua bombis , 
Et raptum vitulo caput ablatura fuperbo xoo 

Daffaris , & lyncem Msnas flei^ura corymbis 
Evion ingeminat: reparabiUsadfoQat Echo» 
Haec fierent, fi tefiiculi vena ulU paterni 
Viveret in nohis? fumma delumbe faliva 
Hoc nataf in labris : & in udo eft Msnas , & Attin "i io( 
Nec pluteum caedit , nec demorfos fapit ungues. 

Sed quid opus teneras mordaci radere vero 
Auriculas ? viie fis , ne majorum tibi fortc 
Limina frigefcant: fonat heic de nare carina 
Litera. Per me equidem fint omnia protinus atba ? . x i o 
Nil moror : euge , omnes , omnes bene mirae eritis res, 
Hoc juvat : heic , inquis , veto quifquam faxit oleram* 
Pinge duos angues : pueri , facer eft locus: extra 
Meiite: difcedo. Secuit Lucllius urbem, 
Te Lupe , te Muti , & geouinum fregit in iUis : a i f 

Omne vafer vitium ridenti Flaccus amica 

I A 4 



8 AULlPERSli 

Tangit , & admlflus circQm prscordia ludit , 

Callidus excnflb populum fufpendere nafo: 

Men* mutire nefas , nec dam , nec cum fcrobe? nufquam: 

Heic tamen infodiam. Yidi , vidi ipfe , libclle : , i ad 

Auriculas afini Mida rex habet. hoc ego opertum, 

Hoc ridere meum tam nil , nulla tibi vendo 

Iliade. Audaci quicunque afflate Cratino , > 

Iratum Eupolidem praegrandi cum fenepalles; 

Afpice & bsc , fi forte aliquid decofiius audis. 'i i ^ 

Inde vaporata ledor mihi ferveat aure. 

Non hic ^ qui in crepidas Grajorum luderegeftit 

Sordidus , & lufco qui pofcit dicere ^ lufce , 

Seque aliquem credens , Italo quod honore fupinus 

Fregerit hepinas Areti acdilis iniquas: i jot 

Nec qui abaco numeros , & fefto in pulvere metas 

Scit riiiffe vafer , multum gaudere paratus , 

Si Cynico barbam petulans Nonaria vellat 

His mane ediftum ^ poft prandia Callirhoen itl 



S A T I RA II. 



H. 



LUNC , Macrine , diem numera meliore lapino ; 
Qui tibi labentes apponit candidus annos* 
Funde merum Genio : non tu prece pofcis emaci ,: 
Quae nifi feduftis nequeas committere Divis. 
At bona pars procerum tacita libabit acerra. ( 

Haud cuivis promtum eft , murmurque humibfque &furros 
ToHere de templis , & aperto vivere voto, 
McQs bona , fama , iides , hipc clare ^ & ut audiat hofpes : 



SATIRA II. ^ 

Illa fibi introrfum , & fub lingua immurmurat : o fi 
EbuUit patrui praeclarum funus ! & , o fi i^ 

Sub rafiro crjepet argeoti mihi feria dextro 
Hercule 1 pupillumye utinam , quem proximus^ heres 
Impello , expungam ! namque eil fcabiofus , & acri 
Bile tumet. Nerio jam tertia tlucitur uxor. 
Hacc fanfie ut pofcas , Tiberino in gurgite mergis 1 5^ 

Manc caput bis, terque , & noftem flumine purgas. t 

Heus age , refponde (minimum eft quod fcire laboro) 
De Joye quid fentis i ^eftne ut pr«ponere cures 
Huoc 9 cuinam i cuinam i vis Staio ? an fcilicet h^es , 
Quis potipr judex , puerifve quis aptior orbis ? jxo 

Hoc igitur , quo tu Jovis aurem impellere tentas , 
Dic agedum Staio : pro Juppiter o bone , clatnet , 
Juppitcr ! at fefe non cltmet Juppiter ipfe ? 
IgnovifTe putas , quia cum tonat , ocius ilex 
Sulphure difcutitur facro , quam tuque „ domufque ? »5 

An quia non fibris ovium, Ergennaque jubente, 
Trifte jaces lucis, evitandumqiie bidental , > f 

Idcirco ftolidam praebet tibi vellere barbam 
Jnppiter ? aut quidnam eft , qua tu mercede Deonim 
£meris auriculas ? pulmone, & ladij^us uv&is ? 30 

Ec(!e avia , aut metuens Div&m^matertera, cunis 
Exemit puerum , frontemque atque uda labella 
Infami digito , & luftralibus ante falivis 
Expiat , urentes oculos inhibere perita. 
Tunc manibus quatit, & fpem macram fiipplice voto 3 f 
Nunc Licini in campos , nunc Craffi mittit in aedes. . 
Hunc optent generum rex & regina : puellae 
Hunc rapiant: quidquid calcaverit hic, rofa fiat. 



10 A V L 1 P E R S I I 

Aft ego nutrici non mando vota: ncg^to 

)ifppiter haec illi , quamvis te albata rogarit. 40 

Pofcis opem nervis , corpufquc fidcle fcncfias : 
Efto 9 age: fed grandcs patinae , tucetaquc crafia 
Annuere his fupcros vetuerc , Jovcmquc morantur.' 
Rem ftrucrc exoptas casfo boye , Mcrcuriumque 
Arcelfis fibra : da fortunarc penatcs y 4.) 

Da pecus, & gregtbus foetum. Quo^ pcffimc , paSo J 
Tot tibi cum in flammis junicum omenta liqucfcant) 
Et tamen hic extis , & opimo vincerc fcrto 
Intendit : jam crcfcit ager , jam crcfcit ovilc , 
hm dabitur , jam jam : doncc dcccptus , & exfpes . 50 

Nequidquanvfundo fufpiret nummus m imo^ 
Si tibi crateras argenti , incufaque pingut 
Anro dona feram , fudes, & peflorc laevq 

Excutias guttas , laetari praetrepidum cor : 

Hrnc illud fubiit, auro facras quod ovato - J f 

Perducis facies: nam fratres intcr aenos , 

Somnia pituita oui purgatiffima mittunt » 

Praecipui funto , fitque illis aurea barba. 

Aurum, vafa Niimae , Saturniaquc jmputit asra; 

Feftalefquc urnas , & Tufcum fi&ilc mut^t* 60 

curvae in terris animas , & coeleftium inancsl ' \ 

Quid juvat hoc, teraplis noftros immitterc morcs» 

Et bona Diis ex hac fcelerata duccre pulpa? 

Hasc fibi corrupto cafiam diflolvit olivo: 

Et Calabium coxit vitiato muricc vcltus.: ^J 

Hac baccam conchae rafiflc , & ftringerc vcnas. 

Ferventis maflae crudo de pulvcre juffit. 

Peccat & hsec , peccat : vitio tamen utituc : at vq& 



S 2 T 1 R J tlh II 

D^citc pontificcs , in fanfto quid facit aurum ? 

Nempe hoc, quod Veneri donataj a virgine puppae. 70 

Quin damus id Superis , de/iuagna quod darc lancc 

Non poffit magni MclTalae lippa propago , 

Compofituro jus fafque animo , fanftofquereceffus 

Mentis , & incoftum generofo peftus honefto ? 

Haec cedo ut admoveam teraplis , & f^c litabo, , ^7f 

S A T I RA III. 

i^ ^MPE haec affidue. jam clarum maneJFeacftras 

Intrat, & anguftas extendit lumine rimas: 

Stertimus , indomitum quod defpumarc Falernum 

Sufficiat , quinta dum linea tangitur umbra. 

En quid agis ? ficeas infaria canicula m^ffes 5 

Jamdudum coquit , & patula pecus omne fub ulmo cft. 

Uncs ait comitum : ycrumne ? itanc ? ocius adfit 

Huc aliquis : nempn' ? turgefcit vitrca bilis : 

Findor ; ut Arcadia? pecuaria rudere crcdas. 

Jam liber , & bicolor pofitis fnembrana capilUs, » o 

Inque manus chartat , nodofaquc vcnit arundo. 
Tunfliqucritur, craffus calamo quod pendeat humor, 
Nigra quod infufa vancfcat fepia lympha; 
Dilutas quetitur gcmioet quod fiftula guttas. 

njifer , inque dies ultra mifer l huccinc rerum i J 

Venimus ? at cur non pQUU$ , teneroquc columbo 
Et fimili^ rcgum pueris , pappare minutum 
Pofci^ , & ir^tus mammae lallare recufas ? 

An tali ftudcam cakmo ? cui verba ? quid iftas 



ki A U L I P E R S 11 ^ 

Succinis ambages ? tibi luditur : efRuis atnens. Si c^ 

Cpntemnere : fonat yitium percufla , matigne 

Refpondet viridi non co&a fidelia limo. 

Udum & moUe lutum es , nunc , nunc properaodus, & acn 

Fingendus fine finerota: fed rurc paterno 

Eft tibi far modicpm , purum & fine labe falinnnu . s.f 

Qnid metuas > pultrixque foci fecura pateUa eft* 

Hoc {atis? an deceat pulmonem rumpere ventis; 

Stemmate quod Tufco ramum millefime ducis , 

Cenforemne tuum vel quod trabeate falutas ? . 

Ad populum phaleras : ego te intus , & in cute novL ^o 

Nftn pudet ad morem difcindi vivere Nattae i , 

Sed ftupet hic vitio , & fibris increvit opimum 

Fingue: caret culpa : nefcit quid perdat: & alto 

Demerfus , fumma rurfus non bullit in unda. 

Magne pater Div&m , faevos punire tyranso& '3 j 

Haud alia ratione velis, cum dira libido 
Moverit ingenium ferventi tinfta veneno.^ 
Virtutem videant , intabefcantque relifia. 
Anne magis Siculi gemueryit aera juvenci , 
Et roagis auratis pcndens laqucaribus enfis , ^fi^ 

Purpureas fubter cervices terruit, Irous, 
Imus prafcipites , quam fi fibi dicat, & intufi ^ 

Pallcat infeiix , quod proxima ncfciat uxor ? 

Saepe oculos , memini , tangebam parvus olivo J 
tyrandia fi nollcm morituri verba Catonis 4({ 

Dicere, non fano multnm laudanda magiftro , 
Qnae pater adduftis fudans audiret amicis. 
Jure : etcnim id fummum , quid dexter fenio ferref 
Scire, erai in voto : damnofa canicula qitantum 



S A T I RA IJl. if 

Rafleret \ ao|^ft% collo noo fallicr orca t 5 

Neu quis csallidior buxum torqnere flagello*' 
Haud tibi inexpertum curvos deprendere moreSf 

Quas^e docet fapiens braccatis inclita Medis 

Porticus infomnis , qujbus & detonla juventus 

Invigilat (iliquis , & grandi pafta polenta. )f 

Et tibi quae Samios diduxit litera ramos , 

Surgentem dextro monftravit limite callem. 

Stertis adhuc ? laxumque caput compage foluta 

Ofcitat hefternum diflutis undique malis } 

Eft aliquid quo tendis , & in quod dirigis arcum ? 6^ 

An paflim fcqueris corvos, teftaque , lutoque , 

Sccurus quo pes ferat , atque ex tempore vivis ? 
Helleborum fruftra, cum jam cutls «gra tumebit, 

Pofcentes videas: venienti occurrite morbo. 

Et quid opus Cratcro magnos promittere montes ? 6{ 

Difcite o miferi , & caufas cognofcite rerum , 

Quid fumus , aut quidnam vifturi gignimur , ordo 

Quis datus , aut mets quam mollis flexus , & uode : 

Quis modus argento , quid £as optare, qmd afper 

Utile nummus habet : patrias , carifque propinquis 70 

Quantum elargiri deceat: qucm te Deus cffc 

luffit 9 & humana qua jiartc locatus es in re. 

Difce : nec invidcas , quod multa fidelia putet 

In locuplcte pcnu , dcfenfis pinguibus Umbris ; 

Et piper , & pernse , Marfi monumenta clientis : 7| 

Maenaque quod prima nondum defecerit orca. 

Hcic aliquis de gentc hircofa Centurionum / 
Dicat , Quod fapio , fatis cft mihi : non ego curo 
Eflc quod Arccfilas , aerunm^&que Soloncs , 



14 AVLtPERSll 

Pbftipo capite , & (igentes lumine terram , , 80 

Mutmura cum fecum, & rabiofa filentia roduat \ 

Atquc exporrefto trutliianiur verba labello , 

^groti veteris meditantes (omnia , gigni / 

De nihilo nihilum , in nihilum nil poffe reverti. 

Hoc eft , quod palles : cur quis non prandeat , hoc eft* S { 

,His popillus ridet, multumque torofa juventus 

Ingeminat tremulos nafo crifpante cachinnos. 

Infpice : nefcio quid trepidat mihi pe&us , & sgris 
Faucibus exfuperat gravis halitus , infpice fodes > 
Qui dicit medico « jufTus requtefcere , poftquam 90 

Tertia compofitas vidit nox currere venas , 
De majore domo modice fitiente lagena 
Lenia loluro fibi Surrentina rogavit. 
Heus bone , tu palles. Nihil eft. Videas tamen iftud; 
Quidquid id eft : furgit tacite tibi lutea pellis. 9f 

At tu detcrius palles : ne fis mihi tutor : 
Jampridem huuc fepcli : tu rcftas. Perge, tacebo; 
Turgidus. hic epulis , atque albo ventrc , lavatur 5 
Gutture fulphureas lente exhalantc Mephites. 
iSed tremor inter vina fubit , calidumque triental 100 

Exc^tit e manibus : dentes crepucre rete&i. 
Unda cadunt laxis tunc pulmentaria labris. 
Hinc tuba , candelae : tandemque bcatulus alto 
Compofitus led:o , craflifque lutatus amomis , 
In portam rigidos calccs extendit : at iilum ^ to; 

Hefterni capite induto fubicre Quirites. 

Tange tpifcr venas, &pone in pcSore dcxfram^ ' 
INil calet hic: fummofquc pedes attingc , maoufque , 
No(n frigcnt. Vifa cft fi fortc pecunia , fivc 



IIO 



SATIRA IK 

Candida vicini fubrifit molle puella , 

Cor tibi ritc falit? Pofitum eft algente catino 

Durutn oIus,/& populi cribro decuffa farina. 

Tenteinus fauces : tenero latet ulcus in ore » 

Putre, quod hauddeccat plebeia radere beta. 

Alges^ cum excuffit membris timor albus ariftas : nm 

Nunc facc fuppofita fervefcit fanguis , & ira 

Scintillant oculi : dicifquc , facifque , quod ipfc' 

Noa fani cffc hominis , non fanus jurct preftes. 



SA T I RA IF. 



R. 



jEM populi traftas ? barbatum haec credc" magifirum 
Dicerc , forbitio tollit qucm dira cicutsc 
Quo frctus ? dic hoc, magni pupille Pericli: 
Scilicet ingenium , & rerum prudentia velox 
Ante pilos venit : diccnda , tacendaque calles. ^*" ^ 

Ergo ubi commota fervct plebecula bile , 
Fert animus calidae fecrffe filentia turbae 
Majcftatc roaotts: quid deindc loquere? Quirites; 
Hoc, puto , non juftum eft , illud male , rcSius lllud. 
Scis etenijm juftum gemina fufpenderc lance / . le 

Ancipitis librae : reftum difcernis , ubi inter 
Ciirva fubit , vcl cum fallit pede regula varo : 
Et potisr c$ nigrum vitio praBfigerc theta; 
Quin tu igitur furama nequidquam pelle decorus 
Ante diem blando caudam jaftare popello i < 

Definis , Anticyras melior forbere meracas ? 
Qu^ tibi fumma boni eft ? unfta vixiffe patclla ' 



i6 AULIPERSII 

Sempci* , & afliduo curata cuticula fole. 

Exfpeda : haud aliud refpondeat haec anus. I nunc. 

Dinomach^s ego fum -^ fuffla , fum candidus. Efto : < 19 

Dum ne deterius fapiat pannucea Baucis, 

Cum bene difcindo cantaverit ocyma vernae. 

Ut nemo in fefe tentat defcendere , nemo: • 

Sed pracedenti fpcftatur mantica tergo. 

QuaBficris , Noftin* Veftidi praedia ? cujus ? 1 { 

Dives arat Curibus quantum non milvus oberret: 
Hunc ais } hunc , Diis iratis , genioque finiftro^ 
Qui quandoque jjugum pertufa ad compita figit, 
Seriolae veterem metuens deradere limum , 
Ingemit , Hoc bene fit : tunicatum cum fale mordens 30 
Caepe: & farrata pueris plaudentibus.oUa, 
Pannofam faccem moricntis forbet aceti ? 

At fi undus ceiTes , & figas in cute folem ; 
Eft prope te ignotus , cubito qui tangat , & acre 
Defpuat in mores: penemque arcanaque lumbi 5 { 

Runcantem , populo marcentes pandere vulvas. 
Tu cum maxilfis balanatum gaufape peflas , ' 

Inguinibus quare detonfus gurgulio exftat? 
Quinque palaBftrttac licet hsec plantaria vellanti 
Elixafque nates labefaftent forcipe adunca , '40 

Non tamen ifta filix ullo manfuefcit aratro. 

Caedii^nus , inque vicem praebemus crura fagittis, j 

Vivitur hoc pafto : fic novimus. Ilia fubter 
Caecum vulnus habes : fcd lato balteus auro , 

Praetegit : ut mavis , da verba , & decipe n.ervo$ , 4 j 

Si potes. Egregium cum me vicinia dicat , 
Non credam i Vifo fi palles improbe nuiiimo « 



S J T I R A K if 

Si facis , 10 penem quidquid tibi venit amarum ; 

Si Piiteal niulta cautus vibice flagellas : 

Nequidquam pppulo bibulas donaveris aures. . . JO 

Refpuc , (|uod non es : tollat fua munera cerdo t 

Tecum babita : noris quam fit tibi curta fupellex«: 

S ATI RA V. 

V ATiBUs hic mos cft , centum fibi pofcete vocesi 
Ccntum ora & linguas optare in carmina centum: 
Fabula feu moefto ponatur hianda tragoedo, 
Vulnera feu Parthi ducentis ab inguine ferrum. 
Quorfum haec ? aut quantas robufti carminis pffai jj 

Ingeris, ut pat fit centeno gutture niti? 
Grande locuturi , nebulas Heliconc legunto : 
Si quibus aut Procnes , aut fi quibus oUa Thyeftaft 
Fcrvebit , faepe infulfo coenanda Glyconi- 
Tu ncque anhelanti , coquitur dum mafla camino , 1 

Folle premis vcntds *, nec claufo murmure raucu? 
Nefcio quid tecum grave cornicaris inepte; 
Nec ftloppo ttimidas intendis rumpere buccas; 
Verba togse fequeris , junftura callidus acri , 
Ore teres modico ; pallentes radere morcs , l }J 

Doftus, & ingenuo culpam defigcre ludft* 
Hinc trahe , qiiae diqas : menfafque relinquif Myccnis 
Cum captte & pedibus: plebejaque prandia noris, 
Non equidem hoc ftqdeo , bullatis ut mihi nugis 
Pagina turgefcat . dare pondus idonea fumo. iCj 

Secreti loqu^mnr tibi nnnc horrante Camoena 
Pcrfius & Juvmalis^ * B. 



i8 A U L I P E R S 1 1 

Excutlenda damus praecordia : quantaque noftrae ^ 
Pars tua fit Cornute animae, tibi duicis amice 
Ofieiidille juvat : pulfa , dignofcere cautus ^ 
Quid folidum crepet, & pidae tefiorla linguae; 15; 

His ego centenas aufim depofcerc voces, 
Ut quantum mihi te finuofo in pedore fixi i' 
Voce traham pura: totumque hoc verba refignent» 
Quod latet arcana non enarrabile fibra. 
Cum primum pavido cuftos mihi purpura ceffit , 30 

Builaque fuccindis iaribus donata pependit : 
Cum blandi comites , totaque impune Suburra 
Permifit fparfiffe oculos )am candidus umbo : 
Cumqu^iter ambiguum eft, & vitae nefcius error 
Diducit trepidas ramofa in compita mentei , ) % 

Me tibi fuppofui : teneros tu fufcipis annos 
Socratico Comute finu : tunc fallere foliers 
Appofita intortos extendit regula mores : 
£t premitur ratione animus , vinciqne laborat l 
Anificemque tuo ducit fub pollice vuitum. yk^ 

Tecum etenim iongos memini confumere foles i 
Et tecum primas epulis decerpere nodes. 
Unum opus, & requiem pariter difponimus ambo ; 
Arque verecunda iaxamus feria menfa. 
. Non equidem hoc dqbites , amborum foedere certo ^\ 
Confentire dies , & ab uno fidere duci. 
Noftra vei aequaii fufpendit tempora Libra 
Parca tenax veri., feu nata fideiibus hora 
Dividit ia Geminos concordia fata duorum: 
Saturnumque gravem noftro Jove frangimus- una.^ ;4 

Mefcio quod, ccrte eft quod me tibi tcmperat, aftrum; 



S A T I RA y. I j! 

Mille tiominnm fpecies, & reram difcolor tifus : 

Velle fiium cuique eft , nec voto vivitur vm. ' 

Mercibus bic Italis mutat fub fole rocenti 

Bugofum piper , & pallentis grana Cumfti : | f 

Hic fatur , irriguo mavult turgefcere fomno : 

Hic campo indulget: huncalea decoquit: ille 

Ia Veoerem putret: fed cum lapidofa chiragra 

Fregerit articulos veteris ramalia fagi , 

Tunc craffos' tranfifle dies , lucemque paluftrem \ 6«i| ^ 

£t fibi jam feri vitam ingemuere relid^m* 

At te nodurnts juvat impallef^e chartis. 

Cultor enim es juvenum : purgatas inferis aures 

Fruge Clcanthea. petite hinc juvenefque fenefque 

f in^m animo certum , miferifque viatica canis. •% ^^ 

Cras hoc fiet. Idem cras iiet. quid? quafi magnum 

Nempe diem donas: fed cum lux altera venit, 

]am cras heftemum confumfimvs : ecce aliud cras 

Egerit hos anaos , & femper paulum erit ultra. 

Nam quamvis prope te , quarovis temone fub uao jji 

Vertentem fefe, fruftra feftabere canthum, 

Cum rota pofterior cunas , & in axe fecundo; 
Libertate opus eft : non hac^ ut quifque Velina 

Publius emeruit , fcabiofum teflerula far 

Poffidct. Heu fteriles veri , quibus una Quiritcm 7 5; 

Vertigo (acit. hic Dama eft non trefits agafo , 

Vappa , & lippus , & in tenui ferragine mendax.' 

Verterit hunc dominus, momento turbinis exit 

Marctts Dama, papaelMarco fpondente recufas 

Credere tu nummos ? Marco fub judice pallesi 94 

llajTcus dixit : itsi eft 9 affigna Marce tabcUas* 
■ B 4 



lO ji V L 1 P E R S 1 t 

Hac mera libcrtas, hoc nobis pilea donant. 

An quifquam cft alius liber , nifi ducerc vitam 

Cui licet, ut voluit ? licet v^t volo, vivere: non fiift 

tiberior Bruto ? M Adofe coUigis , inquit , 18 5 

Stoicus hic , aurem mordaci lotus aceto. 

Hoc, (reliquum accipio,) licet illud , & , ut volo , tollci; 

Vindifta poftquam mcus a praEtore receffi, 

Cur mihi non liceat, juffit quodcunque voluntas, 

£xcepto , fi qttid Mafuri rubrica vetavit? ' '90 

Difce: fed ira cadat nafo^ rugofaque fanna^ 
Dum vCteres avias tlbi de pulmonc rcvello. ^ * ^ 

Non praBtoris erat ftultis dare tenuia rerum . 
Officia, atque ufum rapidae permittere vitas. 
Sambucam citius caIoni,aptavcris alto. 9^ 

Stat contra ratio , & fecrctam garrit in aurcm i 
Ne liceat facere id , quod quis vitiabit agendo. 
Publica lex hominum , naturaquc continet hoc fal , 
Ut teneat vetitos infcitia debllis aftus* 
Piluis helleborum , certo compefcerc punfto * loo 

Nefcius ^xamen : vetat hoc natura mcdendi. 
Navem fi pofcat fibi peronatus arator 
Lucif^ri rudis , exclamct Mcliccrta pcriffe 
Frontem de rebus. Tibi refto vivere talo 
Ars dedit ? & veri fpeciem dignofcere callci i 10 J 

Ne qua fubaerato mendofiim tinniat auro ? 
Quasquc fequenda forent, quajque evitanda viciffim, 
llla prius creta ^ mox haec carbone notafti ? 
Et modious voti , preffo lare , dulcis amicis : 
Jam nunc aftringas , jam nunc granaria laxes: 1 10 

Inque luto fixum poffis tranfcendcrc nummum i ^ 



S IM T I R A K , *!; 

Ncc glutto forbere falivam Mercurialem > 

Haec mea funt , teneo , cum vere dixcris , efto 

Llberque , ac fapiens ,Pr«toribus , ac Jove dextra:. . 

Sin ni , cum fueris, noflrae paulo ante farinae., ii. j 

PelHculam vererem retinci, & fronte politui 

Aftutam vapidoicrvas f&b peftorc.Yuipemi 

Qua dederam fupra , repeto , funcmque reduco^ 

Nil tibi conceffit ratio ; digitum cxfere , peccas : 

5t <jutd tam parvum eft? fed nuUo tuie litabis, iio. 

Haer^at in ftultis brevis ut femuncia refii. 

Haec mifcere ncfas : ncc , cum fis cctera foffor , 

Tipeis tantum ad numeros Satiri moveare BathylH. 

Liber ego: unde datum hoc fumis totfubdite rebus? 

A^ dominujn ignotas., nifi quem vindida relaxat ? i %f 

I , puer, & ftrigites Crifpini ad bahea defer^ 

Si increpuit, Ceffas nugator-? fcrvitium acre 

Te nihil impellit: nec quidquaoi extrinfccus intrat., 

Quod nervos agitet : fed fv intus, & in jecore aegro 

Nafcantur domini , qm tu impunitior exis, - 15 ^ 

Atque hic, quem ad flrigiles fctitica , & metns egit herilii? 

Mane piges ftcrtis : Surgc , inquit Avaritia : eja 
Surge , negas , inftat , Surge , Inquit. Non quco. Surge, 
Et quid agam ? Rogitas ? faperdas adyehe Ponto , 
Cailoreum', ftuppas ^ h^benum , tus, lubrica Coa: i,y f 
ToUe recens.primus piper c fiticatc camclo. 
Yertc aliquid ; jura. Sed Juppiter audiet : eheu.. 
Varo , rcguftatui> digito terebrare falijnum 
Contentus pcrages , fi vivere cum love tcndis. 
t km pueris pelleth fuccinftus , & oenopborum apta^ 1 44t 
Ociu^ aioavw : ^niW ob&t , quinjrab^ vaflji 



li A U L 1 P E RS 1 1 

JEgsanl rapias , nifi folters laxttria ante 

Sedudam moneat : Qao deindeinfaae ruis? qoQ:! 

Quid tibi vis? caiido fub pedore mafctila bilis 

Inrumuit , quam non exftinxerit uma cicutae. Qi 4 1|( 

Tun* mare trarfilias? tibi torta cannabe fuko 

Coena fit in tranftro , Vejentanumque rubeUom 

Eihalet vapida Isfum pice feffilis obba ? 

Quid petis? ut nummi, quos hic quincunce modefto 

Nutrieras , pergant avidos fudare deunces ? t jaf 

Indulge genio , carpamus dulcia : noftrum eft 9 

Quod vivis : cinis , & manes , & fabula fies* 

Vive memor leti : fugit hora :'hoc , quod loquor , inde eft« 

En quid agis ; dupliei in diverfum fcinderis hamo : 
Hunccine , an hunc fequeris ? fubeas altemos oportet i j ( 
Ancipiti obfequio dominos: alternus oberres. 

Nec tu , cum obftiteris femel', inftantique negaris 
Parere it^perio , Rupi jam vincula , dicas. 
Naih & lu&ata canis nodum abripit: attamen illi 
Cum fugit ; a collo trahitur pars longa catenas. :x£^ 

Dave, cito , hoc credas jubeo , finire dolores 
Praeteritos meditor: (criidum Chaereftraras ungucn 
Abroden^ ait haec) an fic^is dedecus obftem 
Cognatis ? an rem patriam mmore finiftro 
Limen ad obfcoenum frangam , dum Chryfidis udas %6\ 
Ebrius ante fores exftinda cum (ace canto ? 
Euge^puer , fapias , Diis depellentibus agnam 
Percute. Sed cenfen* , plorabit Dave retida ? 
Nugaris : folea , puer , objurgab^ re rabra. 
Ne trepidare velis , atque arftos rodere cafles. 1 76 

Nunc ferus , & violens: at fi vocet, Haud roora, dicas^ 



S AT t RA rt xy 

Qmdnatn igitur (aciam l oe Dtioc , cnm arceflat » & uttro 
Supplicet 9 accedarai Si totus & integer illinc 
Exieras , oec ouoc , hic , faic , cfoern qusrimus, hic eft : 
Non in Ceftuca , li&or quam ja&at ioeptus. 17 f:^ 

Jus habet ille fuipalpo t quem toUit hianteor 
€retata arobitio } Vigila , & cicer iogere large 
Rizanti poputo, ooftta ut Floralia poffiot 
Aprici memihifle feoes: quid pdchriusi at eum' 
Herodis venere dies, unfiaque fenelba lio^ 

DifpofitdB pinguem nebulam vooHiere Iuceraae'2 
Portantes violas, rubmmque amplexa catiounk 
Cauda natat thynai , tumet alba fidelia vino : 
Labra moves lacitus, recutitaque fabbata palle«^ 
Tunc nigri lemures^ ovoque pericula rupto : tS | 

Hincgrandes Galli , & cnm fiftro Iu(b faeerdbs l 
Iflcuflere Deos inflaotes corpora , fi oon 
Prxdi^m ter mane caput guSaveris allL 

Dixeris haec inter varicofos Centuriones^, 
Continuo crafliim ndet Vulfeoius ingeos ^, ^ti 

Et ceutum Graecos curto-ceotufie licetor*. 

S A T t RA Vi: 

^DMOvrr jam Bruma foco te ^ Bafle , Sabino ?• 
lamne lyra » & tetrico vivunt tibi pcffme chorda f- 
Mire opifex numeris veterum primordia rerum ^ 
Atque marem^ftrepinm) fidis intendifle Latinas t 
Mox juvenes agitare jocos , & polKce honefto«, |. 

Egregios lufifle feues ? Mihi nonc U gus ora 

B% 



X4 A U l 1 P £ R S I t ^ 

Intepct , hibernatque nreum mare , qua latus ingens 

Dant fcopuli , & multa litus fe valle receptat, 

Lunai portum eft,opcra5 cognofcere cives. 

Cor jubet hoc Enni , poftquam/leftertuit efle - lO 

^ Maeoi>ides , Quintus pavone cx Pythagoreo. 

Heic ego-fecurus vulgi , & quid praeparet Aufter 

Infelix pecori : fecurus , & angulus illc 

iVicini , noftro quia pinguior : & fi adco omncs 

DitefcaM orti pejoribus , ufquc rccwfem i j 

Curvus ob id minui fenio, aut coenare fine urvSoy 

Et fignum in vapida nafo tetigifle lagena. 

Difcrepet his alius. Geminos horofcope varo ' 

Producis genio. Solis natalibus , eft qui 

Tingat olus ficcum muria.vafer in calice cmta, 20 

Ipfe facrum irrorans patinae piper : hic bona dcnte 

Grandia magnanimus pcragit puer : utar cgo , utar ? 

Nec rhombos idco libcrtis poncrc lautus., 
. Nec tcnucm follcrs turdorum noffc falivam. 

Meflc tcnus propria vivc : & granaria ( fas eft ) x^ 

Emole. quid metuas? occai & fegcs altera in hcrba cft. 

'Aft vocat officium : trabe rupta , Bruttia faxa 

Prendit amicus inops : remque omncm, furdaque vota 

Condidit lonio : jacet ipfe inlitore , !& una 

Ingentes de puppc Dei : jamque obvia mergis - jo 

Cofta ratis laccrae, nunc & dc cefpite vivo 

Frangc aliquid : largire inopi , ne piSus obcrrct 

CcEruIea in tabula. Sti coenam funeris heres 

Negliget , iratus quod rcm curtayeris: urnaft 

6fla inodora dabit: feu fpirent cinnama furdum , 35 

Scu cerafo pecccnt cafiae., nefcire paratu?. 



S A T 1 R A VL »5 

Tunc bona incolitmis mintias > fed Beftius urget 

DoQx>rcs Grajos. Ita fit, poftquam fapere urbl 

Cum piperc,& palmis vcnit noftrum hoc maris expcrs^ 

FoenifecaB craflb viiiarunt unguine pultfs. 40 

Haec cfnere ulterior metuas ? at tu , meus hcrcs 

Qnifquis eris , paulum a turba feduftior audi. 

bone num ignoras ? tniffa cft a Caefare laurus 

Infignem ob cbadem Germanae pubis, & aris 

FrigiduffCxcutitur cinis : ac jam poftibus arma, 4( 

Jam chlamydes regum , jam lotea ^ufapa captis , 

Efledaquc , ingentefque locat Caefonia Rhcnos: 

Diis igitur ,^cni<5que ducis , centum ()arii, ob rcf 

Egregic geftas, induco: qtiis vetat.? aude, ' 

y», nrfi cdnnives. Oleum , artocreafque popcHo 50 

Largior : an pfohibes ? dic clare : Non adeo , inquis , 

Exoffatus ager juxta eft. Age , fi mihi nuUa ^ 

Jam reliqua ex amitis , patruelis nutla , proneptis 

Nulla manet patrui , fterilis matcrtcra vixit, 

Deque avia nihilum fupereft : accedo Bovillas , 55 

Clivumque ad Virbi: praefio cft mihl Manius hcrcs. 

Progenies tcrrae ? quare ex mc , quis mihi quartus ' 

Sit pater : haud promtc , dicam tamen , adde etiam unum ; 

Unura etiam , tcrrae eft jam filius : & mihi ritu 

Manius hic gcncris propc major avunculus cxit, 60 

Qui prior cs , cur me in dccurfu lampada pofcas? 

Sum tibi Mcfcurius : venio Deus huc cgq , iax illc 

Pingitur : an renuis ? vin' tu gaudere reliftis ? 

Decft aliquid fumniaB : mmui mihi : fied tibi totum cft , 

Quidquid id eft. Ubi fit , fuge quaerere, quod mihr<juondani 

lcgarat Tadius: ncu dida repone^atcro^: ^ (6{ 



atft AULl PERSII SATIRA y% 

Foenoris accedat tnerces : hinc eiime famtos : 

Quid reliquum eft ? reliquum } nunc nunc impeA&is nngt, 

TJnge piier canles. Mihi fefta luce coquatttr 

Urtica , & fifta fumofum finciput ajure : 2^ 

IJt tuus ifte nepos olim fatur anferis dxtis ; 

Cum morofa vago fingul|iet inguine vena» 

Patriciae immeiat vulvae ? mihi trama figur» 

Sit reliqua: aft illi tremat omerfto popa venter^ 

Vende animam lucro , m^rcare yatque excute fbllers. 2i 
Omne latus mundi : oe fit praeftantior alter^ 
Cappadocas rigida pingues plaufiffe catafta» 
Rem duplica. Feci ; ym triplex , jam, mihi quarto ^ 
Jam decies redit in.ru^m. Depunge, ubi iSs»su 
Inventus , Chryfippe , ttti finitor acervi^ i^4 



^ 



D. JUNII JUVENALIS 
AQUIN ATIS 

S A T I R iE- 



*9 



D. JUNII JUVENALIS 

. . A Q U I N A T I S 

TA T I R A R U M 

L I B E R P R I M U S. 



V. A 



S A T I kA I. 



i3exM1>er ego ao ditor tantum ? nunqMamtie reponam» ^ d^AA^y\u^^*^ 

Vexatus toties rauci Thefeide Codri ? /*-^ />t^>C', 

Impune ergo mihi recitaverit ille togatas , 

Hic elegds ? impune diem confumferit ingens 

Telephus \ aut fummi plena jam margine libri |jp 

Scriptus, & in tergo, necdum finitus Oreftes? 

Notamagis nulfi domus eft fua, quam mihi lucus 
M^tis , & ^oliis vicinum rupibus antrum , / • 

Vulcani. quid agant venti , quas torqueat umbras <u^^«^^«^ ^**.^ ^ /^u^^ 



iEacus t unde ajius furtivse devehat aurum 
Pelliculae: quantas jaculetur Monychus ornos 
Frontonis platani , convulfaque marmora clamant 
Semper , & afliduo ruptae.Ieftore columnx. 
Exfpedes eadem a (ummo , minimoque poeta. 
£r nos ergo manum ferulie fubduximus , & nos 



«0! 



30 p. JUN. JUVENALIS 

Confilium dedimus Suliae , privatus ut altutn 
Dormiret ? Stulta eft dementia , cum tot ubique 
Vatibus ocAirras, perilurx parcerc chartac ^ ^^r^^ ^*V^ 
' Cur tamen hoc potius libeat decurrcre caropo ;/yt^S^ *• 

Xu^cZli^ Per quem magnus equos Auruncae flexit alumnus , la 

Si Tacat , & p lacidi rationem admittitis , edam. ^*iS^-«iva^/ 
/ Cum tener uxorem ducat fpado , Mavia Tufcum ^tJ^^f^i 
Figat aprum , & nuda teneat venabula mamma : '{^c,,^^^^ 
Patricios omnes opibus cum provocet unus^ 
Quo toodente gravis juveni ^j^^^J^fonabat: i^ 

Cum pars Niliacag plcbi s , cum veraaCanopi 0k^ /^ '^^ 
' Crifpinus, Tyrias humero revocante lacernas,' iy^ 
Vcntilet aeftivum digitis fudantibus aurum , /-^i^^uuL 
Ncc fuflFcrre queat majoris pondera gemma : ^ SZllX^ 
DifEcile eft Satiram noa fcribere. nam quis iniquae ]• 

Tam patiens urbis , tam ferreus , ut teneat fe \ 
Caufidici nova cum veniat Ie£^ica Mathonis 
Plena ipfo ; poft hunc magni delator amici, 
£t cito rapturus de nobilitate comefa, 

^nJiji*^ ,,/14^/t^uod fupereft , quem Mjfla timet , quem muncre palpat j J 
^ Carus, & a trepido Thymele fummiffa Latino \S^ ^e^^ 
Cum te fnmmoveant, qui teftamenta mjprentur 
Noftibus , in coelum quos evehit optima fummi 
Nunc via proceffus , vetulae vefica beatat? 
Unciolam Proculejus habet, fed Gillo deuncem: 4Q 

Partes quifque fuas ad menfuram inguinis heres 
Accipiat fane mercedem fanguinis, & fic ^ 
, Palleat , ut nudis preffit qui calcibus anguem » 

Aut Lugdunenfem rhetor difturus ad aram. \ 
Quid referam , quanta ficcum jecur ardeat ifi^ ^f 



S JT.l RA L yt 

Cinn populum gregibus comitum premit hic fpoliator 

PDpilli proflantis ? & hic damnatus inaoi ^^-P^^c^.^tJ.J^^ 

Judicio (quid cnim falvis infamia nummis?) • 

£xful ab oftava Maruis bibit, & fruitur Dis ^^CAyi^^X^ (7i£^c^u^ 

Iratis : at tu viarix provincia ploras. (^fyff^^^^^-^^/^^y^ 

Haec cgo non crcdam Venufinrdigna lucerna ? ^rr?^u^r^ 

Haec ego non agitem ? fed quid magis Heracleas; 

Aut Diomedeas, aut mugitum Labyrinthi , 

Et mare percuffum puero , fabrumque volantem ? ^ y ^ 

Cum lejo accipiat moechi bona , fi capiendi ^^ /C^-^^^r-^-*^ 

Jus nuilum uxori ,|do&us fpeftare iacnnar , 

Doans & ad c^liccm vigllanti ftcrtere nafo : j 

Cum fas effe putet curam fperare cohortis , ' 

Qui bona donavit praefepibus , & caret omni 

Majorum ccnfu , dum pcrvolat axe citato 6<( 

Flaminiam: puer Automedonnamloratenebat; . 

Ipfe laccrnatcE cum fe jaftarct amicjE. j -^^ ^ ^^^ w^ 

No nne libc t medio ccras jmplcre capaces ^ ^^ ^^^^^ '^ ^ 

Quadrivio : cum jam fcxta ccrvicc fcratur ^^-'^ *^-»«^ 

HincatqueindcpatcnSfacnudrpasnccathedra» ^l 

Et m uitum re ferens dc MaBCcnate fupino ^^^ p^^^c^lZry ^^-^^^^,^/^ 

Signator falfo , qui fe lautum , atquc beatum 

E xlgnis tabul is , & gemmffcccrat uda? ^ ,^ y<w- /-^-irv^ 

Occurrit matrona potcns , quae molie Calcnum 

Porrcftura viro mifcct fitiente rubctam , J% 

Inftituitque rudes melior Locufta propinquas ^ . 

Pcr famam & popuium nigros effcrrc maritos; ^ ^^^^jt^^^Lj ^*//^^ 

Aude aliquid brcvibus Gyaris & carccrc dignum \ r*^vfv /*'*^-^^^^ 

Si vis cffe aliquis : probitas laudatur, & algct. ^j^ 

jCriminibus dcbcnt hortos , practoria , mcnfas , j% 



^% D. JC/N, JUVEN4LIS 

Argentum vctus, & ftantem extra pocula caprum. 
Qu^m patitur dormire nurus corruptor avarae * 
Que» fponfae turpes, & praetextatus adultcr? 
•Si natui-a negat, facit indignatio verfum , 
- Qualfimcunque poteft : quales ego ^ vel Cluvienns. 8o 

^ j Ex quo Deucalion nimbis tollentibus asquor 
Navigio montera afcendit , fortefque popofcit^ 
Paulatimque anima caluetunt mollia faxa , 
Et maribus nudas oftendit Pyrrha puellas: j 
Quidquld agunt homines , votum , timor , ira , voluptas ^ 8 f 
Gaudia, dlf(;urfus , noftri eft farrago libelli. 
Et quando uberior vitiorum copia ? quando 
Major avariti^e patuit finus ? alea quando 
Hos animos? neque enim loculis comitantibus itut 
'4^d cafum tabulap , pofita fed luditur arca* 90 

Proelia quanta illic difpenfatore videbis 
Armigero \ fimplexne furor feftertia centtim 
Perdere , & horrenti tunicam non reddere fervo i 
Quis totidem. erexit villas ? quis ferciila feptem 
Secreto coenavit avus ? nunc fportula primo 9 J 

Limine parva fedet, tufbae rapienda togata^. 
Ille tamen faciem prius infpicit , & trepidat , ne 
Suppofitus venias , ac falfo nomine pofcas. 
Agnitus accipies: jubet a praecone vocari 
Ipfos Trojugenas. nam vexant limen & ipfi loa 

Nobifcum. da Pragtori , da deinde Tribuno. 
Sed libertinus prior eft: prior, inquit, ego adfum* 
Cur timeam ? dubitemve locum defendere : quamvis 
Natus ad Euphratem , molles quod in aure feneftrag 
Arguerint , licct ipfe negem ? fed quinquc tabernas 1 j 



SATIRA I. 3J 

Quadringenta;parant Quid confcrt pnrpura major 

Optaodtim , fi Lanrenti cuftodit in agro 

Condudas Corvinus ^es ? ego poffideo plus 

Pallante , & Licinis. ExfpcSent ergo tribun^: ; ^-iJl 

Vincaftt divitieg ; facro nec cedat honorl, 1 1 01 

Nuper in hanc urbem pedibus qui venerat albis: 

Quandoquidem inter nos fandiffima divitiarum 

MajeHas: etfi funefta pecunia templo , 

Nohdum habitas , nullas nummorum erexlmus aras « 

Ut colitur Pax ♦ atque Fidcs , Viftoria , Virtus , 1 1 jp 

Quaeque felutato crepitat Concordia nido, / 

Sed cum fu mmus hono r finito computet anno ^-^^-^y^^'^^ l^j^ 
Sportula quid refcrat , quantum rationibus addat : /"^ 
Quid facient comites , quibus hinc toga , calccus hinc eft , 
£t panis , fumufque domi ? denfiffima ceittum i lo 

Quadrantes lc&ica petit , fequiturque maritum 
Languida, vel pnsgnans, & circumdncitur uxor. 
Hic petit abfenti , nota jam callidus arte\ 
Oftendens vacuam , & daufam pro con juge fellam. 
<^aUa mea eft , inquit. Citius dimitte. Moraris \ '%\^ 

Profer Galla caput. Noli vexare, quiefcin 

Ipfe die^ pulchro diftinguitqr brdine rerum : 
^poftula , deinde forufn , jurifque peritus ApoUo ^ 
Atque triumphales , inter quas aufus habefe ^ 

Nefdo quis tituios iEgyptius , ^itque Arabarches , 130« 

Cujus ad effigiem non tantum mejere &s eft. 
Veftibulis abeunt veteres , laffique clientes , ^ 

• Votaque deponunt , quanquam longiffima , coends ; 
Spes homini, caulis miferis , atqtie ignis emendus. ^^i-^':^.^ 
Optima filvarum interea pelagique vorabit . 1 3 J 

Pcrjius & Juv^mlis. ^ C 



54 D. JVN. JUVENALIS 

Rex horum , vacuifque toris tantum ipfe jacebit. 
Nam de tot pukhris , & latis orbibus , & tam 
Antiquis , una comedunt patrimonia menfa. 
Nulkis }am parafitus erit. Sed quis feret iftas 
luxuriae fordes ? quan^a eft gula , qu» fibi totos 1 4 • 

Ponit apros, animal propter convivia oatuml 
Poena tamen prasfens , cum tu deponis amiftus 
Turgidus , & crudum pavonem in balnea pprtao^ 
^ Hinc fubitas mortes , atque inteftata fenedus. 

It nova, ncc triftis per cunftas fabula coenas:'-^ a.*^*^i4J 
Ducitur iratij plaudendum funus amicis. 
^' Nil erit ulterius , quod noftris moribus addat 

' - ^ Pt)fteritas: eadem cupient , facientque minores; 
Omne in prsecipiti vitium ftetit. Utere velis, 
Totos^pande finus. Dicas hic forfitan , unde l{a 

logenium par materiae ? unde illa priorum 
Scribendi quodcunque animo flagrante liberet 
Simplicitas, cujus nofi audeo dicere nomen ? 
Quid refert didis ignofcat Mucius , an non ? 
Pone Tigillinum : taeda lucebis in illa , i j )f 

Qua ftantes ardent , qui fixo gutture fumant ; 
s Et latum media fulcum deducit areiia. ^^ ^^w ^ ^^.l 

^i^f*^^ Qni dedit ergo tribus patruis aconita , vehatur - ^ ^itc-A^^^ 

Fenfilibus plumis , atque illinc defpiciet nos* 

fy^ fy^<^ ^u ni veniet co ntra , digito compefcc labellum : 1 6al 

^?^ /^- ** lAccufator erit , qui verbum dixerit , hic eft. 

^^^ Sccurus licct ^neam , Rutulumque ferocem 

Committas: nulli gravis eft percufliis Achilles; 

Aut multum quasfitus Hylas, urnamque fecutus. 

EnCe velut ftrido quoties Lucilius ardens ^if 



S A T 1 RA II. 3j 

InfremQlt, nibet auditor, cui fri^ida inens eft 
Crimiaibns , tacita fudant praecordia culpa. 
Inde ira , & lacrimae. Tecum prius crgo voluta 

Hawr animoantctubas: galcatumfero duclli ^X-. \/rt^\^ ^r^ 
Poenitct. Experiar, quid concednmr in illos , "^ /^^^^^-^^Cl^ 
guorum Flaminia^^tegitur cinis , atque Latina: ''^^^^'^ ^^^^lx-.^^^-^^ 



S A T 1 RA II. 



u 



LTRA Sauromatas fugere linjc libet , & glacialem 
Occanum , quoties aliquid de moribus audent ^ 
Qui Curios fimulant , & Bacchanalia vivunt , 
Indodi primum ; quanquam plena omnia gypfo * 

Chryfippi invcnics- oam perfeaiffirtws horum cft, | 

Si quis Ariftotelem fiipilcm , vel Pittacon emit , 
Et jubct archctypos plutcum fervare Clc^thas. 
Frontis nulla fides. quis cnim non vicns ftundat 
Triftibus obfcoenis ? caftigas turpia » cum fis ., 

Inter Socraticos notiffima fofia cinsedos. i^ 

Hlfpida membra quidcm , & durae per brachia fet« 
Promittunt atrocem animum : fed podice Isvi ^ 

Cedurimr tumidas , mcdico ridente , marifcae. ^ 

Barus fermo illis , & magna libido tacendi , .^ 

Atque fupercilio brevior coma. Verius crgo , i j[., 

Et magis ingcnue Periboroius : hunc ego fatis « 

Imputo , qui vultu morbum , incefiuque fatetur. 
Horum fimplicitas miferabilis : his furor ipfe 
Dat veniam : fed pejores , qui talia verbis 
%culis ioYaduAt , & de virtute locuri $^ 

C 1 



3« D. WN.JUVENALIS 

Gliinem agitarrt. Ego tc cevcntem , Sextc, vcreW? 

Infamis Varillus ait , quo detcrior ;c \ 

Loripcdem rediis derideat , .£thiopcm albiis; 

Quis tulerit Gracthos dc feditionc ^ucrcntcs } 

Qu^s coelum terris non mifceat » & raarc coelo ^ %% 

Si fur difpliccat Verri ? homicida Miloni ? 

Clodius accufet moechos? Caiirma Cethcguni} 

In tabulam SuUae fi ^iicant difqpuli tces } 

Qualis erat nupfer tragico poflutus aSultet 
, Concubitu : qui tunc leges revocabat amaras ' |o 

OmniBi» , atquc ipfis Vcneri Martique timendas^ 

Ciim tot abortivis foecimdam lulia vulvaili 

Solvcrct , & patruo fimiJes effunderet offas ? 

Nonne igitur jure ac mertto vitia ukima fiftos 

t)ontemnuht Scauros, & caftlgata reroordcQt? j j 

Non tulit ex illis torvum laroma quendam 

Clamantem toties : Obi nunc lex f ulia ? dormis \ \ 

Atquc ita fubtidcns : Felicia tcmpora , qtfae te i 

'• Moribus opponunt. Habeat jam Rpma pudorCnW i 

^Tiertius c coelo cccidit Cato. Scd tamen undc 40 } 

" Haec emis , bitfuto fpirant opobalfama collo j 

•Quae.tibi? ne pudeat dominum monftrarc tabernj^ 
^Quod fi vexantUr legcs , ac jura, citari 
^Ante omnes debet Scantinia. Refpice prirfium ; 
*lt fcrutarc viroi : faciunt hi pllira ; fed illos 4} 

^Dcfcndit numerus, juflftdeque umbone phalangei» 
^Magna inter moiles concordia. Non erit ullum 
^Exemplum in noftro tam deteftabilc fexu^ 
n^aedia non lambit Ciuviam , ncc Flora Catullart t 
'Hlppo fubit juvcnes , & morbo palfet utroquc» * jt 



^Nnmquy no$ agimus caufas? civHia j«ra 

" Novtmui? ^vt uHo ftrcpitu forar vcftra movcmus ? 

^Luf^gptur paucae , comcdunf coliphia pauca»: 

^Vos lanam trahitis^eahthifque peta&a refcrtis. 

^VeKera: vos tenui praegnautem ftamine fufum^ «j^ 

^Penelope meliur, levius torqnetis Arachnei. 

Horrlda quale facit^refiden&in codice pellexv 
" Notum eft^ cur (blo tabulas implevcru Hiftct; 
''feiberto : dederit vivus cur.multa pucUae. 
^Hives erlt^magno quafe.dormittertialefio. <S;o 

^Tu nube» atque tace : donant sircana cylindrps,\ 
^e nobis poft haec trifiis iententia. fertur. 
VHat Veniam corvis ^ vexat cenfura columbas« 

Fugerunt trepidi vtra, ac mapifefta.canenteni., 

Stoicidse. quid enim falfi Laf onia ? fedrquid il^ft 

Non fecient aUt , cum tu multitia fumaLS 

Cretice. & hanc veftem populo miraote perore»:. 

Ifl Proculas , & PoUitas ? eft moech? Fabulla; 

Damnemr» fi^* etiam.Carfinia: taleni> 

Noa fumet damnaca togam. Sed Julius aidet;. , 7O: , 

^ftuo. Nudns agas : minus eft infania turpis,. 

En habitum, quo teleges, ac.jura ferentem. 

Vnlneribus crudis populus modo viSor , & illnd- . 

Montanum pofitiiaudiret vulgus aratris. 

(^ttid ? non proclames « in corpore judicis ifta ; 7^ 

Si videas ? quaero , .an deceant mukitia teftemw 

Acer, & indomitus^ libcrtatifquomagiftec 

Cretice peltupes! Dedit hanc.contagio labem;.. 

Et dabit in plures : ficut grex totus in agris .. 

ilaiis fcabie caibt».S( poxrigiDe pprc'u . fte^ 

C J, 



3« D. JUS!. JUyENALlS 

V* Uvaque confpe£):a livorem ducit a)> uva. 

Foedius hoc aliquid quandoque audebis amidu t 
, Ncmo repente fuit turptffimus. accipient te 

Paulatim , qui longa domi redimicula fumunt 

Friintibus , & toto pofuere monilia collo , 9 ^ ' 

Atque Bonam tenerae placant abdomine porcse; 

Et magno cratere Deam : fed more finiftro 

Exagitata prbcul non intrat femioa limen. 

Solis ara Deae maribus patet. be profanae ! 

Clamatur : nuUo gemit hic tibicina corou; ^t^ 

Talia fecreta coluerunt Orgia taeda 

Cecropiam foliti Baptae laffare Cotytto; 

Ille fupercilium madicia fuligioe tafium 

Obliqua producit acu , pingJtque trem^otes 

Attollens oculos : ^itreo bibit ille Priapo , 9 1 

Reticuliunque comis auratum ingentibus implet, 

Caerulea indutus fcutulata, aut galbana ra(a, 
\; Et per Junonem domini jurante miniftro. 

Ille tenet fpeculum, pathici geftamen Othoois^ 

Adoris Aurunci fpolium ^ quo fe ille videbai !I04[ 

Armatum, cum jam tolli vexilla juberet. 

Ses memoranda novis annalibus , atque recenti 

Hiftoria , fpectilum civilis farcina belli. 

Nimirum fummi ducis eft occidere Galbam , 

Et curare cutem fummi conftantia civis , (io]J 

Bebriaci in campo fpolium affedare Palati , 

Et preffum in faciem digitis extendere panem : 

Quod nec in Affyrio pharetrata Semiramis orbe^ 

Mcefta nec A&iaca fecit Cleopatra -carina. 

Hic nuUus verbis pudor , aut reverentia meofas. 1 1<» 



Sji T I RA IK J^ 

Hic turpis Cybcles ^ & frafta yocc loqucndi \ 

Libertas , & crine £enex pkanaticus albo 
Sacrorum antifies , rarum » ac memcMrabile magQi- 
GuttuQs exemplum , conducendufque magifter. \ 

Quid tamea exfpe&ant , Phrygio quos tempus erat jam^ z^i 1 1 
More fupervacuam cultris abruropere carnera? j 

Quadringenta.dedit/Gracchus fefertia, dotern^ 
Cornicini ; five hic refio cantaverat aere» 
Signatae tabulat: di&um FeKciter l ingens. 
Cc)efia fedet : gremio jacuit no va nupta ipariti. t^^ 

O proceres, cenfore opus eft, an harufpice nobis! 
Scilicet horreres^ majoraque monftra putares , 
Si mulier vitulum , vel fi bos ederet agnum ? # 
Segmenta^ & longos babitus , & ilammea fumit^ 
Arcano qui (acra feren& nutantia lora vi^f 

Sadavit cljpeis ancilibus. pater urbis^ 
Unde ne&s tantum Latiis^ paftoribus ? unde 
Hsc tetigit, Gradive, tuos urtica nepotes? 
Traditur ccccviro clarus genere, atque opibus virt 
Nec galeam quaftas , nec terram cufpide pulfas , 1^5 o» 

Nec quereris patrt ? vade erga, & cede feveri 
lugcribHs campi, qucm negligis. Gfiicium cras. 
Prirao folc mihi peragendum in valle Qufi:inii' 
Quas caufa^ ofiicii ? quid quaeris ? nubit amicus i 
Nec multos adhibet Liceat modo viverc: fient ,. \^% . 

Ficnt ifta palam » cugient & in afta refcrri. 
htcrea tormenttim ingcns nubcnubus haeret ^ 
Quod nequcunt parcrc , & partu rctinere maritos.' 
Scd melias, quod liil animis in corpora jnris^ 
Matura indulgct. fterilcs moriuotur , & illis 14^ 

C 4 



49 D. JUN. JUVENALIS 

Turgida non prodcft condita pyxiHe Lydc , 
Ncc prodcft agili palmas prasbcrc Lupcrco* 

Vicit & hoc monftrum tunicati fufcina GraccKi ; 
Luftravitq[uc fuga mediam gladiator arcnam»^ 
Et Capitolinis gencrofior , & Marcellis , n^f 

Et Catulis y Pattllique minoribus , & Fabiis , & 
Omnibus ad podium (pedantibus. his licet ipfum 
Admoveas , cujui tunc munere retia mifit* 
Efic aliquos mancs , & fubterranea rcgna ^ 
£t. ponmm , & Stygio ranas in gnrgitc nigras , i (o| 

Atquc una tranfirc vadum tot millia cymba > 
Nec pueri credunt, nifi qui nondum aerc lavantur; 
Sed tu vera putar Curius quid fentit , & ambo 
Scipiadae? quid Fabricius , manefque Camilli? 
Quid Cremcrae icgio , & Cannis confumta juvcntus , 15$ 
Tot bcllorum anims; quotics hinc talis ad illos 
Umbra yenit ? cuperent luftrari ♦ fi qua darentur 
Sulfura cum taedis, & fi for^ huroida laurus. 
IIIuc , hcu « mifcri traducimur. Arma quidcm ultra 
Lifora Jubcrnae promovimus , & modo capus * i6€| 

Orcadas , ac minima contcntos no&e Britannos : 
Sed quae nunc populi fiunt vi&oris in urbc 9 
Non Caciunt illi, qiK>s vicimus: & tamcn unus 
Armcnitis Zalatcs cundis narratur ephebi^ ^ ' 
MoUio^ardenti fefc indulfifle Tribuno. \xtf 

Afpice, quid faciant commercia : venerat obfes^; 
Hic fiunt homincs. nam fi mora longior urbein 
Indulfit pueris 9 non unquam dccrit amator : 
^^ittentur braccae , cuUelli > ff^na , flagellunw 
Sif pra^tcxtiitQs rcferunt Artax<(t9 iQQrcs. 11 74 



S AT I R A 7/7. 41$ 

SATIRA III. 



Q 



uAMvis digreffa veteris confiifus amici ^ 
Laudo tanien , yacuis quod fcdcm figcrc Cumif 
Deftiflct , atquc unum civcm donare Sibyllae^ 
}a))ua Bajarum cft , & gratum lltus amoeoi 
Seccflus. Ego vcl Prochytam praepono Suburrae; f, . 

Nam quid tam mifcrum , tam folum vidimus , m noii 
Deterius ci^das iiorrcrc inccndia , lapfus 
Teftorum affidpos , ac millc pcricuU faevaB 
Urbis , & Augufto rccitantcs menfe poctas ? 
S^ dum tota domus rhcda componitur una, ^*^ ^ ''^ )^tih ^^ *^ 
Subftitit ad veteres arcus, madidamquc Capcnam: 
Hic, ubi no^rnae Numa conftitucbat amicas. 
Nunc facri fontis nemus , & delubra locantur 
]udasis : qudrum cophinus , foenumque fupeilex; 
O^nis enim populo mercedcm. pendcre juffa cft I $ 

Arbor , & eje&is mendicat filva Camoenis, 
In vallem Egcriae dcfccndi^us , & fpeliincas 
Diffiroiles vcris. Quanto praeftantius effet 

Numcn aquae , viridi fi. marginc claudcrewindas .^^ /^ ^^^^^ // ^ a ,^ /; 
Uprba , nec ingenuum violarcnt marmora tophum ? "^ " tt^ ^^,^^^ /r^. 
H7c mnc Umbricius , Quando artibus , inquit , honcftis 
NuUus in urbc locus, nulla cmolumenta laborum, 
Res hodie minor cft, here quam fuit, atque cadcm cras 
Deterctjxiguis aliquid : proponimus illuc 
Ir^ , &tigatas ubi Daedalus cxuit alas , s f 

Pum nova canitics , diim prima » & reda fcncdus l 



w 



4% D. JVtf. JUVEKAtti 

Puiii fuperell Lachefi , quod toi^queat, & pedibus m| 
Porto meis, nullo dextram fubeunte bacUIo. 
Cedamus patria : Yivaot Artorius iftic 
Et Catulus : maneant, qui nigrnm in candida vertunt» )0 
Queis facile eft «dem conducere , fluroina ^ portus, t ^^* '* • 
- ^' Siccapdam eluviem , portandum ad bufta cadaver ^ »v? /^ ^^' 

/n,.K ^^ ^'''^''EtpraBberecaputdominavenalcfubhafta.^ ^^ ^ 

/: / A ;!{ /' ' Quondam hi cornicines , & municipalis aren« 

Berpetui comttes , notaBque per oppida bncc», [5 5 

v/../-./ /c-."^: Munera nunc ednnt', & verfo pollice vulgi ' 
" \ ^^>**^um libct , occidnnt populariter : inde reverfi 
^' Conducunt foricas, & cur non omnia? cum fint; 
«Quales ex humili magna ad faftigia rerum 
£xtoHit,quoties voluit Fortuna jocari. ^df 

Quid Romae faciam ? mentiri nefcio : librum ; 
Si malus eft , nequeo kudare , & pofcere: motus 7- - ^' 
Aftrorum ignoro : fimus promittere patris ^ 

Ne^c volo , nec pofium : rananiro vifcera nunquam 
kfpexi. ferre ad nuptam , quae mittit adulter ^^ |llf 

// Quae mandat , nor/nt alii : me nemo miniftro 
/ Fnr erit , atque ideo nutli comes exeo , tanquam 
l^ancus , & exftindae corpus non utite dextrae. 
Quis nunc diligitur l nifi confcius , & cui ferveni '^- [ 
'jEftuat pccnltis animus , femperque tacendis ? ; . 5* 

Nil tibi fe debere putat , nil conferet unquam^ 
Participero qui te fecreti fecit honefti, 
Carus erit Verri , qui Verrem tempore , quo vult ; 

^ Accufare poteft. Tanti tibi non fit opaci / /- ^sv t . i ^ - 

\ Omnis arena Tagi , quodque in roare volvitiir aurumV Jf 

Ui fomno careas, ponendaque praemia fuma^ 



S J T I R A 111. : 41 

Triftls, & a nagno femper timearis amico. 

Quae nu!ic divitibus gens acceptiffima noftris ; 
Et quos praecipue fugiam , properabo fateri , 
Nec pudor obftabit. Non poffum ferre, Quirites; '6ol 

Grscaro urbem, quamvis quota portio facis Achaei? Mn^f^fs^tXts^ 
Jam prWem Syrus in Tiberim defluxit Orontes^ ' ^na^^^^^^^^S^ 

i Et linguam , & morcs , & cnm tibicinc chordas ^^ /SGT^Cm^^ 
Obliquas , ncc non ^cntilia tyropana fecum Afdjnf Af4^^^tk>^^-c4^t^ , 
Vexit ^& ad Circum juffas prbftare pucllas.^* rfmM^ 6f 
Ite 9 quibus grata cft pida lupa barbara mitni: ' 

Rufficus ille tuus fumit trcchcdipna , Quirioc » i/y 1««^ ^Sx ^/^^m^ 
Et ceromatico fert nicetcria colio. ^^^ 

l(ic alt^ Sicjonc , aft hic Amydonc rclida'; 
HicAndro , ille Samo , hic Trallibus , aut Alabandis ; 70 
Efquilias , di&umquc petunt a viminc cotlcm , 
Vifcera magnarum domuiim dominiquc futuri. 
Ingenium velox , audacia perdita , fefmo 
Promtus, & Ifaeo torrcntior. Ede , quid illura «^S^ #ik*^ 
Effc putes ? quem vis hominem , fecum attulit ad nos : 7% 
Grammaticus , rhetor , georactrcs , piftor , aliptcs , 
Augur , fchocnobatcs , medicts , magus : omnia novit. a pt^^^^t^^ "V^y ' 
Graeculus efuriens in coelum , jufferis , ibit, «^^iiv 

Ad fufflmam , non Maurus crat , neque Sarmata , nec Thrax ^ 

M/.Qai fumfit pcnnas , racdiis fed natus Athenis. 80 

HorUm ego nonfugiam conchylia ? me prior ilk il*<*j^^^ ^'^'-^^ 
Signabit? fiiltufque loro mcliore recumbct . ^ ,. 

Ad veftus Romalm , quo pruna , & coftana vcnto ? C^ifEf^^ 
Ufque adeo nihil cft , quod noftra infantia coelum ^^tA^jtL AAt*^ 
Haufit Aventini iaccfnutrita Sabina? ' *^ ^^2**^^^ 

Quid 9 quod adulandi gcns prudentiffima laudat . 



H4 . D. JUN. JUFKNALIS. 

Sermonem Hidofti , faciem deformis amici> 
i uJcL Et longum iavalidi collum cervicibus aBquat 
^ Herculis , Antaeum pro^ul a tcUure tenentis f 
/^ Miratur vocem anguftam , qua deterius nec . 5© 

•k '^i >#*.v^UftfoiKit , qno mordetur gallina maritoj 
\ ^ ^y V ^ *lfeB.c#adem ficet & nobis laudare : fed illis 
V*<% v"*.. -*^^rw[il«r :[an melior cum Thaida jfuftinet , aut cun^ 

* ^^^ . s«4J]Miltai laQK^cdlis agit , vel Porida,iiuIto 

Cott iWfc y aliKj lw ' mulier nempe ipfa videtur >. 5 $ 

' ; ;. . f Non perfpna loqui: vacua & plana^^omnia dicas 

/ «f i^s»^^*^ ^Olftfia.¥^ti;iMuin , & tenui diftantia rimarj 
^ Nec ta«»oa^tiochus , nec erit mirabilis illic 
Aut Stratocles , aut cumniolli Demetrius Hasmo; 
N^ttio comoeda eft. Rides ? majore cacfainno !iOO 

Concutitur : flet , fi lacrimas confpexit amici ^ 
Nec dolet : ignicnlum brumaB fi teinpoce pofcas ; 

(. . . / r r A -: Accipit endromydera : fi dixeris , asfiuo , fudat, 

Non fumusjergo paresj melior , qui femper , & omnl 
Nafie , diequc poteft alienpm* fumere vultum t. *^f 

A facie jaftare manus, laudare paratus» 

..^.\ ^ •. / t -Si^ene ru&avit , fi redum minxit amicus ; 

• "- % . , Si trulla invcrfo crepitum dedit aurea fundoJ 

Pradterea (andum nihil eft , Sc ab ingaine tutumjs: 
Ngn matrq^ia laris , non filia virgo ,. neque ipfe H KJ^ '• 

' i^oponliist^yfs adhuc , non filius ante pudicus. 

Horum fi nmil eft, aviam refupinat amici. [ 
. t. .S^tit^f(>[\xm fecreta domus , atque inde timeri*^ 
V., ^»iA >. >vfc. Efcquoniam coepit Graecorum mentia, tranfir 
^ V .^ ^^> ^lfcltafia , atque audi facinus majoris aboIiaBit 1» J 

tLUi^ JfM' Stoicus occidit Baream , delator amicumv 



S A t I RA 111. 4y 

Difcipulumque fenex , ripa niitritus in lila ; 

Ad quam Gorgonei dclapfa eft pinna caballL X 

Non eft Romano cuiquain^locus hic, ubi regnat 

Pratogenesaliqui$,velDiphTlus,autHerroarcus; . ii^ 

Qui gentis vitio nunquam partitur amicum , - 

Solus habct. nam cum facilem ftillavit in aurem 

Exiguum de natura patriaBquc veneno » 

limine fumnapveorr pericrunt tempora longi Jm»^ ^jC^tAjuUf !th U^fy^ 

Servitii : nufquam minor. eil jadura clicntis* ^Uj^ ^c^h^ ^ 

Quod porro officium (ne nobis blandiar) aut quod*^-^*^'^ . 

Pauperis hic rocrifum : fi curct noftc togatus i^k^ l^ ^ ^^ ^^^ 

Currcrc , cum praetor liftorcm impellat , & ire 

Praecipitctp jubeat dudum.vigilantibus orbis,/5A^^»^4^ ^K^iJi^A^^ 
^ Ne prior AlKnam , & Modiam coUega falutet i ^>^ i jc^*^'*^ /ft«^ 
l^ Diyitis hic fcrvi claudit latus ingenuorum -^^-ni.^ 

FiHus : alter caim , quantum in legrone Tribuni 

Accipiunt , donat Calvina , vel Caticnae , 

Ut feroel, atque iterum fuper illam palpitet: at tu, 

Cum tibi veftiii facies fcorti placet , haeres , ^ 3 f 

Et dubitas alta Chionem deduccre fellaj ' ; 

Da teftem Romae tam fanftum , quam fuit hofpcs f./ci^Ui>J^*^^^ 
•'Naminis Idaei : procedat vcl Numa , vel qui . 

Scrvavit trepidam flagranri tx aedc VAAnfitymtcLC^i^e^^u^i^/^^^^^^ 

Protinus ad cenfum, de moribus ultima fiet ^i^A -t* ^ 140^^ d^coh^ 

Qusftio: quot pafcit fervos ? quot poflidct agri 

jugera? quam multa magnaque paropfide coenat? ^ a^'^ at^A^ 

Quantum qaifque.fua nummorum fervat in arc?^, 

Tantum habet & fideu jures licct & Samothracuip ; 

£t noftrprum aras , contcmnere fulmina paupcr 1 4 f 

^reditur , atque De^s, Dis ignofcentibus ipfis* 



4^ D. JUN. JUVENALIS 

Quid , quod materiain prasbet caufafque jocorum 
Omnibus hic idcm , fi foeda & fcifla lacerna^ ^ c/r*yx^ 
Si toga fordjdula eft , & rtipta calccus altfer r/n^cM/^*^ *^^ 
Pelie patet : vel fi confuto vulncre crafliim ^ [i j o 

!Atque reccns linum oftendit non una cicatrix? 
hW babct infelix paupenas durius in fe , 
jQnod quam ridiculos homines facir. exeat, inquit» ^*^^ ^ 
Si pudor eft , & de pulvino furgat equeftri , '^ 

Cujtis tes legi non fufficit ,* & fedeaot hic 1 5 jf 

lcnonum pueri quocunque in fornice fiatu 
Hic plaudat nitidi prsconis filius intcr 
Finnirapi cultos juvenes , juvenefque laniftae» 
Sic libitum vano , qui nos diftinxit , Othoni, ' 
Quis gener hic placuit cenfu minor , atque pueUs Kjd 
Sartinulis impar ? quis pauper fcribitur heres : .iu.«»m^ A««/ 
Quando in confilio eft ^dilibus? agmine bSto j 

., Dcbuerant olim tenues migraflc Quirites. 
Haud facile emergunt, quorum virtutibus obftat | 

Res angufta domi ; fed RomaB durior illis 16 f 

Couiatus ; magno hofpitium miferabile , magno* I 

' Servorum ycnjre$,& frugicoenulamagno. iiL /<:^y^«i-4^ . 
Fiftilibus canare pudet, quod turpe negavit X 
u/nu^ J^t^lOM Xj.ansla\iis fubito ad Marfos menfamque Sabellam: 1 

Cofitentufque illic veneto , duroque cucullo. ^cu^ 170 

Pars magna Italiae eft (fi veru^ admitnmus) in qua j 

Nemo togam fumit, nifi mortuus. ipfa dierum 
Feftorum hen>ofo colitur fi quando theatro 
Majeftas, tandemque rccKt ad pulpita notum ^ •/tSt^4^ 
I Exodium, cum pcrfonae pallentis Kiatum ^^W^^ [17J 

In gremio matris formidat rufticus icfans» j 



S AT I RA 111. jff 

jEqnales habitus lUtc , fimilefque videbis Cs^/u^i^^^M^ \ ; ^ * 
Orchcftram , & populum : dari velameo honoris , ^(jT^^/f^ e£^^^ 
Sufficiunt tunicsB fummis JEdilibus albae, ^^^^^-^^J^^^ 

Hic ultra vircs habitus nitor : hic aliquid plns » Jl 8^^ ^,., ^ ^; * * ' *'' 1 *' 

Quam fatis eft» interdum alibna fumitur arcal 
r^Goromune id vitium eft. Hic vivimus ambitiofa^ 
Pai^ertate omnes. Quid tc moror? Omnia Romae ^ Y^ *' * ^ 

Cum prctio. Quid das, ut CofTum aliquando falutes ? m^^ /^ ^^>€c>&^ 
Ut te refpiciat claufo Vejcnto labello ? ^y<m^ ir^ » f t f^ / ^^ru^ 
lUc mctit barbam , dinem hic deponit amati. '^S^X^i^ ^^ 
Plcna domus libis gcnialibns. accipe, & iftud 
Fcrmentum tibi habc : praeftare tributa clicntcs 

' Co^mur , & cultis augcrc peculia fervis. / * 

Quis timet, ant timuit gelida PraBnefte ruinam ; ^/* ipoii^^^^^-^^^ 
^ 'Am pofitis nciSorofa intcr juga Volfiniis , aut 
SimpUcibui Gabiis , aut proni Tiburis arce \ ^ /Cj ^^^^^^CC^ ^ ^^^f^ 
No$ urbcm colimus tenui tibicine fultam ^^.^^^A^/, a^ Jkh^ 
" Magriap^rtefui. namficlabcntibusobftat ^ ^^^!^^ ^^^^^^^ 
Villicus 9 & vctcris rimac contexit hiatum , 1 9 ]g 

Secoros pendente jubet dormire ruina. 
VivcQdum eft illic , ubi nulla inccndia , nuUi ' 

No&c metus. lara pofcit aquam , )am frivola transfert 
Ucalcgon: tabulatatibi jam tertiafumant: / A 

Tu ncfcis. nam fi gradibus trcpidatur ab imis, ^^^^^^^^^^^^^^ 
Ultimus ardebit , qucm tegula fola tuetur ^ ^^^ ^ *& /0^/^ 

' A plu^, molles ubi reddunt ova columbaB. 4^ A*^ 
Lcaus erat Codro Procul? minor , urceoli fex ; 
Ornaraentum abaci; nec non & parvulus infra «^*^ >r»^ 
Cantharus, & recubans fub eodein marmore Chiron> %^% f^rirt^ 
Jamque vetus Grascos fervabat cifta UbeUos^ 



^8 D.JUN. JUVENJLIS 

se. Ojc^^^ rn. Et dWiaa opicisodebant carmina mores. 
-^ ' .v^ v}{>l hatjmt Codrus. quis enim negat ? & tamen illud 
/* . - ^-Petdidif infelix totum nihil : ultimus autera ^^j^fc^ ^i 
^^^f^^^^^iErBrona cumulus , quod nudum , ic fruftra rogantem a i q ^ 
Netpo cibo, nenio hofpitio , teftoque juvabit. ^^- ^. 
Si roagna Afturici cecidit domus : horrjda mater, ^fy- ^ '* y 
cM^M' A(/M^uliati proceres , difFert vadunonia Praetor. ie^^^U^ ^vW^ 
^ '> . : v*^'» TjJDCigemimus cafus urbis , tunc odimus ignera. 
^ v^ % ';>• ^.^Aid^ a(8iH£AS^ni*accurnt, qui marmora donet^ 1 1 ( 
••*'* N*>^^x-^nfe?airW^enfa$. Hic nuda, & candida figna , 
"* ? * *Hic aliqiiid pradarum Euphranoris , & Polycletl, 
Hasc Afianorum vetera ornamenta Deorum , 
/^fiL cju^ Hic libros dabit , & forylos , mediamque Minervam \ ^m^* 
a/ f^^e^k^ : > Hic modium argenti : meliora , & plura reponit ' . iioi 

*'* Perficus orborum rantiffimus , & merito jam Mi' Af-^A *-^^ 
% %^< ;'Sufpeftus,tanquam ipfe fuas-incenderit ades,-^iCI^I^i2r ] 

Sj pateiavelliCircenfibus, optima Sorae,. 
•"^ AiffFabrat^iatVlomus , aut Frufinone paratur , »^ ^jm-^ 
Quanti nunc tenebras unuro conducis in «nnum. ^^f 

Hortulus hicputtufque brgyis, nec refte movendus , «^^t^ 
In tenues plantas facili difFunditur hauftu. 
Vive bidcntis amans , & culti villicus horti : U.du**'^^^^ j^ 
Unde epulum poffii centum dare PythagoraBJs. /^«^^^ 
^' ,^ ^\ ^ Eft tKquid , quocunque loco , quocunque receflu , 230 

. * ^ . JU^nips fefe dominum feciffe lacertae."* 

Plurunus hic a^er moritur vigilando : fed illum ^-i»->^ 
Languorem pepcrit cibus imperfeftus , & haerens 
:Ardentiftomacho. namquat meritoriafomnum ^^^ ^^^H 
. Admittunt ? magnis opibus dormitur in urbe. S} j 

Inde caput morbi : rhedarum tranfitus ar£lo 



iS A T I RA Ilii , 4$ 

lexu , & ftantis convicia mandrae ^Kmmm 
£tipient fomnum, Drufo , vitulifque marinis. 
Si vocat officium , turba cedente vehetur 
Dives , & ingenti curret fuper ora Liburno , &4d 

Atqiie obiter leget , aut fcribet , vel dormiet inmsi 
Namque facit fomnum claufa le&ica feueftra. ' 

Ante tamen veniet: ndbis properantibus obftat ^ 
-tiftda ^oi; : ujagagyiopulus premit agminc lumbos^ 
Qui fequittir ; ferit hic cubito , ferit afflcrc duro ^^^^jti^f^ Mp" 
Alter ; at hic tigiium capiti incutlt , ille met|etam. HM^cc/^^A-^^^tf^Ky^ 
jSingBja^COTsimto , planta mox undique magoa ^^ ^ 

tEaIo»i;^& in^digito clavus mihi militis haereniaCrXiO^ a^^j^w^T^^J^ 

Nonne vides , quanto celebretur fportula fumo ? 
Centum convivs: fequitur fua quemque cblinai %\<s 

Corbulo vix fenret tot vafa ingentia , tot res 
Jmjofit^s capiti , quas reSo vertice portat 
, Seryuluf infelix , & curfu ventilat ignero. 
\ Scinduntuf tunicac fartjc : modo louga corufcat ^^ -^y -/' ' ^ '^' ^ ^* 

Sarraco veniente abies , atque altera pinum 2 5 j^ 

.\^la^$nu^vebunt , nutant alte, populoque mioanturi. 
^^an fi prpcubuit , qui faxa Liguftica portat - • ' 

Aivsi^vk evcrfum fudit fuperagmina montem ^ 

Qmdiup^mde corporibus ? quis membra , quis ofla 

Invenit ? obtrhum vulgi perit oihne cadaver y**^*-*-^ i fitf ^ yC»W^ 

More animae. Domus interea fecura patellas .4#»*r t^^€^ 
i lam lavat , & bucca foculum excitat, & fonat unftis -^' ^- ''' * ' ^ ' ' 
ii. Strig^yj^ , pleno & componit lintea gutto. 
if Hscjmi^ pttcgjsjpr*!^^^ 

ManrfacUt in ripa, tetrumque novitius horret 2(^1 

i Porthmea , bfc fperat coenofi gurgitis akum^ t),^., , ;, 



50 D. JC/N. JVFEtJALlS 

hfelixTi^cc^^abct quem porrigat orc trlcntcm.>9^^ ^^ ' 
Refpice niiiK alia , ac divcrfa pcricula noftis : ^f^ 

Quod fpatium tcfiis fublimibus , undc ccrcbrum 
Tcfta ferit , quotics rimofa , & curta fencftris % 70 

Vafa cadunt ; quanto pcrcuffum pondcrc figncnt , 
Et laedant filiccm» Poffis ignavus habcri , 
£t fubiti cafus improvidus , ad coenam fi 
Jnteftatus cas. adco tot fata , quot illa cjU ^a^ ^ Ka^^jKr 
TKffie patrnt vigilcs , te praetercunte ,'fcncftr«, % 7 J 

. Ergo optes , votumque fcras mifcrabile tccum , 
•^^' fint contentae patulas dcfundere pclvcs. trjir^^^ A 
> •-'^ Ebri^ ,^ petulans , qui nullum fortc cccidit t^ ^<*^ ^^ 
Dat poenas, nodem patitur lugentis amicum ' 

Pclidae , cubat in faciem , mox dcinde fupinus : 180 

;/ Ergo non aliter potcrit dormire ? Quibufdam 

Somnum rixa facit: fed, quamvis improbus annis; u^JdLh 
Atque mCro fcrycns , cavct hunc , quem cbccina iaena ^^'^, 
Yitari jubct , & comitum longiffimus ordo : UnM^ 

Multum praetcrca flammarum , & aenea lampas; ' %%\ 
Me , quem Luna folct dcducerc , vcl brcve lumen 6" />^^ 
Candelas , cujus difpcnfo & tcmpero filum ^Jj^^mX W- m 
Contcmnit. Mifcrae coghofcc prooemia rixae , j^HtJZ^^ \ 
Sirixaeft,ubi tupulfas, cgo vapulo tantum. , 

' ' Stat contra , ftarique jubct ; parcre neceffe eft. " 15« | 

Jfem*^nid^^ ; cum tc furiofus cogat , & idcm j 

Fortior ? undc venis ? exdamat : cujus aceto , J 

<^ujus coufhc tumcs? quis tccum feftile porrum ' wft/ A ^ 
Sutor, & clixi vcrvccis labra comedit? '^i^ /iia^yi 
Nil mihi rcfpondcs? aut dic^ aut accipe calcert: ''^'^jij 
Ede » ubi confiftas , in qua te qusero profeucha J: . 



SJTIRJ llL ^i 

Drcwe fi tentes aliquid , tacitufve rcccdas , 

Tantundem cft : feriunt pariter : vadimonia deihde "h^e^. y^ f*^ 
Irati faciunt, Libcrtas paupcris hac eft: ^**^ A ^^ a^/^*^ 

Pdfatus rogat, & pugnis concifus adorat," c^j- a/i^ %^^ ^^Ui^ f^itte^Jt 
Ut liccat paucis cum dcntibus inde rcverti. ' 

Ncc tamcn haec tanturo metuai. nam , qui fpolict te, 
Non dccrit , claufis domibus poftquam omnis ubique ^JJ^ i^^^T^^/h 
Fixa catcnata filuit compago tabcrna?. ^? cA^^pJd ^hJj^ 

Intcrdum & fcrro fubitus graffator agit rcm ; A^fr^hfSi^ o J ^ y^^h^iJ 
Annato quotics tutae cuftode tcncntur 
Et Pomtina palus , & Gallinaria pinus. 

Sic inde huc omnes tanquam ad vivaria currunt: -i^n^^ Vou^ fiyM^-e^*^ 
Qua fornace gravcs , qua non incude catcnae > "^ 

Maximus in vinclis ferri mqdus , ut fimcas , ne f ^c-c^cKjTo*^*^ ^v*^ a-#.-J^ 
Voroer dcficiat , nc marrae , & farcula defint. >u.jctt^nlikf ^^ ^^^ 
Felices proavorum atavos , fclicia dicas trv^ Jf^f-puix:^ jf^^ ^>ii^ 
Secula , quae quondam fub rcgibus , atquc tribunis 
Viderunt uno contcntam carccre Romaro. 

His alias potcram , & plures fubneftcrc caufas : 3*1] 

Sed jumcnta vocant , & fol inclinat : cundum cft. 
Nam mihi commota jamdudum mulio virga ,. 

Innuit: crgo valc noftri mcmot , & quotics te ^ ^^^ ^T ^ -^^*W 
Roma mo refici propcrantem rcddet Aquino, 

Me quoque ad Hclvmaro Ccrcrem , veftramque Dianam, 510 ^^ V^Tl^ 
Convertc a Cumis : fatirarum cgo (ni pudct illas) "^ z»-.^ 

Adjutor gelidos Ycniam caligatus in agros. 



Dt 



{k D. iUN, JUVEUALIS 






E. 



iC^^ iterum Crifpinus , & eft inihi faepe , vocaodas. 
Ad partes , fnonftrum nulla virtute redemtum _ 

^^ Y'^^^^^'^^^^''^ ^g^*^ ' folaque libidine fortis : 
^ -Y. v^^fc,.' ^'\I)eli«fas viduae tantumafpernatur adulter. 
. . o V w.^ Quid r<;fc;>tjg}hir , quantis jumenta fatiget j 

Porticibus? quanta nemorum vel&etuf in umbrat 
Jugera quot vicina foro, quas emerit «des ? 
vMs>* •►v^v^ Ne.rao .n»lu$ felix ; minime corruptor , & idem 

Inceftus , cum quo nuper vittata jacAat • * 

> . .Sai;gujne^a4buc vivo terram fubitura facerdos. lO 

v- ,4 < ,§ed4|un<vde fj^is levioribus : & tamen alter 
l . r S..: V. Si JfWfficV^^ ^ caderet fub judice morum. 

Nam quoa turpe bonis, Titio Sejoque , decebat 
Crifpinum. qiiid agas , cum dira , & foedior omm 
Crimine perfona eft-? mullum Tex millibus eroit ^ i J 

jEqtiahtem fane pajibus feftertia libris, 
Ut perhibent , qut^de magnis ma]t)ra loquuntur» I 

' ; . ..Confiliui9 Uudo artiiicis , fi munere tanto i 

Praecipuam in tabulis ceram fenis abftulit orbi* i 

« .^ Eft ratio ulterior , magnae fi mifit amic« y 20 { 

. -*v\^ ^ Qygg vehitur claufo latis fpecularibus antrb. 
- "^ Nil tale exfpeSes : emit fibi. multa videmus , 

-^ ^ ,. V- Quae mifet^ frugi npn fecit Apicius. hoc tu 

,^ ^uccinttus patria quondam \ Cf ilpiiie , papyro r 
Hoc pretio fquamae ? potuit fortafle minoris 
Pifcator , quam pifcis , emi. Provincia ^tanti 



S AT l R A IVi f% 

Vendit agros : fcd majorcs Apulia vcndit. 
Qualcs tunc cpulas ipfum glutlfic putcmus 
Indupcratorcm? cum-, tot feftcrtia, partcm 
Exiguam , & modicae fumtam dc margine cmdt , 
Purpurcus raagfli ruftarit (curra Pahtl , ^/ /' v- ' > i 
}am princcps Equitum, magqa qui vocc foIcbat«, ^ 
Vcndcrc municipcs pafta mcrccdc filuros I c) (l C(-^- 
hcipc, Galliopc , iicct & confiderc : non cfr 
Cantandum , rcs vcra agitur : Rar-ratc , pueila^ 
Picridcs.: profit mihi vos dixiiTc puell^ ^, 

Cum^am fcmianimum laccrarct Fbvius orbcm (' -^ 
Ultimus , & calvo fcrvitet Roma Ncroni , 
Incidit Adriaci fpatium admirabilc rhombi 
Antc domum Vencris , quam Dorica fuftinet Ancon ,. 40 
Implcvitquc finusT ncque cnim^ nMnor haeferat illis ». 
Quos opcrit glacics Mxo^ca , ruptaqne tandcm^ 
Solibus cfitindit torpcntis ad- oftia pontf 
Defidia tardos , & iongOvfrigorc pingues, 
Deftinat hoc monfirum cymbx liniquc magiftcr 4f; 

.Pontifici fummo. quis cnim proponcre talem , 
Aut emcrc audcret ? cum plcna & iitora multa. 
Delatorc foeeot : difper^ pretinus alga» 
Iqquifitorcs agercnt cum remigc nudo 9 
Nofi dubitaturi fugitivum diccre pifcem-^, f a 

Dcpaftumquc diu vivaria Casfaris, inde 
Elapfum vetcrcm ad dominum debere rcvprtii» 
Si quid Palfurio, fi crcdimus ArmillatOy 
Quidquid confpicuum , putchrumquc eft asquore toto i 
Res^fifci eft , ubicunque natat : dortabitur crgo » 5 f 

Ne pcreat» j|m ietifcco ccdente pruinis 



y/^ 


^i 






c 




>f 




V/- r 


t 



54 D. JUN. JUFENALIS . 

Autnmno , jam quartanam fperantibus xgris. 

Stridebat deformis hicms , pradalnquerecentem 

Scrvabat: tamen hic properatv, velut urgeat AufterJ 

Utque lacus fuberant , ubi, quanquam diruta, fervat «6(1 

Ignem Trojanum/, & Veftam colit Alba minorem» 

Obftitit intranti miratrix turba parumper , 

Ut ceflit: facili patuerunt cardine valva». 

Exclufi exfpedant admifla obfonia patres. 

Itur ad Atridem. tum Piccns , Accipc , dixit ; igjj 

Privatis majora focis : genialis agatur 

Ifte dics , propcra ftomachum laxarc faginis ; 

Et tua fervatum confume in fccula rhombunu 

Ipfc capi voluit. quid apertius ? ^ tamen illt 

Surgebant criftae. Nihll eft , quod credcre de fe fOt 

Non poflit, ctim laudatur Dis ®qua potcftas. 

Sed deerat pi(ci patinas menfura. vocantur 

Ergo in confilium proceres , quos oderat ille; 

In quorum facie mifcras magnasque fedcbat 

Pallct amicitias. Primus , clamantc Liburno, ^.t 

Currite , jam fedit, rapta propcrabat abolla 

Pegafus , attonitae pofitus modo villicus urbi. 

Anne aliud tunc prasfcfti ? quorum optimus , atque 

Intcrprcs legum fanftiffimus , omnii quanquam 

Temporibus diris traftanda putabat incrmi 8oj 

Juftitia. Venit & Crifpi jucunda fencftus , 

Cujus erant morf s , qualis facundia , mite 

Ingenium. maria , ac terras , pop.uIofque regenti 

Quis comcs utiIior,fi clade, & peftc fub illa 

Sapvitiam damnare , & honeftum afFerre liceret 8f 

Confilium } fed quid violentius aure tyraunl: 



S A T 1 R A in 55, 

Cum qao de pluvils, aut a&ftibus , aut almbofa' 
Vere locuturi fatum pcndcbat,amici ? 
Ule igitui; nuaquam direxit brachia coatra 
Torrentem , ncc civis erat , qui libera poflTet j^O^ 

Verba animi proferre , & vitam in)pendere vero^ 
Sic multas hiemes , atque odogefima vidit 
Solftltia. His armis , itla quoque tutus in aula ^ 
Proximus ejufdem properabat Acilius aevi 
Cnm juvene, indigno , quem mors tam fa&va maneret^ 9f 
£t domini gtadiis tam feilinata : fed olim 
Prodigio par eft cum nobilitate fcneftus-: 
Unde fit, ut malim fraterculus effe gigantis; 
Profuit ergo nihil mifero ^ quod cominus urfbs 
Figebat Numidas , Albana nudus arena teo 

Venator. Quis enim jam non iotelligat artes. 
Patricias ? Quis prifcum illud miratur acumen, 
Brute , tuum ? ^cile eft barbato imponere regi. 
Nec melior vultu , quamvis ignobilis , ibat 
Rubrius , offenfae veteris reus atquc tacenda , i o j; 

Et tamen jimprobior Satiram fcribente cinaedo. 
Montani quoque venter adeft abdomine tardus t 
Et matntino fudans Crifpinuf amomo ^ 
Quantum vix redolent duo funera. fasvior illoh' 
Pompcjus tenui jugulos aperire fufijrro : «'*^^ 

Et qui vulturibus iervabat vifcera Dacis 
Fufcus, marmorea mcditatus proelia villa : 
Et cum mortifcro pjrudens Vejento Catullo» 
Qui nunquam vifae flagrabat amore puellae : 
Grandc , & confpicuum noftro quoque tcmpore monftruml 
Gacus, adulator , dirufque a ponte fatcllcs ,. ( i ^f 

D 4 



^i D. JUN. JVVENAll^ 

Pignus Aricinos qui mendicaret ad axes , 

Blandsique devexae ja&aret bafia rkedas. 

Nemo roagis rhombum ftnpuit : nam plnrima dixit 

In lasvum converfus: at illi dextra jacebat iit 

Bellua : fic pugnas Cilicis laudabat , & iftus, 

£t pegroa , & pueros inde ad velaria raptos. 

^on cedit Vejento : fed , ut fdnaticus , oeftro 

Percufius , Bellona , luo divinat , & , Ingens 

Oroen habes , inquh , magni clarique triumphi : ii j 

Regem altquem capies , aut de temone Britanno 

Excidet Arviragus. p^regrina eft belhia. Cernis 

Eredas in terga fudes ? hoc defuit unum 

Fabricio , patriam ut rhombi memoraret , & anno&; 

<2uidnam igitur cenfes ? conciditur ? Abfit ab illo ijQ 

Dedecus hoc , Montanus ait. tefta aha paretur t 

Quae tenui muro fpatiofum colligat orbem. 

Debetur magnus patinas fubitufque Prometheus. 

Argillam , atque rotam crtius properate : fed ex hoc 

Tempore jam , Casfar , figuli tua caftra fequantur» i } { 

Vicit digoa viro fententia : noverat ille 

luxuriam. imp^rii veterem , noftefque Neronis 

}am medias, aliamque famem, cum pulmp Faterao 

Arderet. Nulli ma|or fuit ufus edencK 

Tempeftate mea. Circels nata forent , an 1 40 

{.ucrinum ad faxum , Rutupinoye edita funda 

Oftrea , callebat primo deprendere morfti ; 

Et femet afpedi trtus dicebat echini. 

Surgitqr , & miflb proceres exire jubentur 

Concilio , quos Albanam dux magnus in arceni \W 

^raxerat attooit^s , & fcftinare coafltos. 



$ 4 T 1 R A r. J7 

Tanquam de Cattis aliquid , totvifquc Sicarobris 
Difiurus , tanquam & diveriis partibus orbis 
Anxia prscipiti veniflet epiftola pinna. 

Atque utinam his potius nugis tota illa dediflet 150 

Tempora fasvitiae , claras quibus abftuiit urbi , 
Illuftrefque animas impune , & vindice nullo ! 
Sed periit , poftquam cerdonibus efle timcmdus 
Coeperat: hoc aocuit Lamiarum casde madenti. 

S 4 T I R A y. 

\Jixt propofiti nondum pudet , atque eadem eft me&s ; 

Ut bona fumma putes , aliena vii^ere quadra j 

Si potes illa pan , quae nec Sarmentus iniquas 

Casfaris ad menfas , nec vilis Galba tuliflet ; 

Quamvis jurato metuam tibi credere tefti. f 

Ventre nihil novi frugalius : hoc tamen ipfum 

Defecifle puta , quod inani.fufficit alvo. 

Nulla crepido vacat: nufquam pons, & tegetis pars 

Dimidia brevior. tantine injuria coenaB? 

Tam jejuna £ames l quin pofcis ? honeftius Ulic i o 

Et firemere, & fordes farris mprdere canink 

Primo fige loco, quod tu difcumb^re juflus 

Mercedem folidam veterum capis officiorum* 

Frudus amicitias magnas cibus: imputat hunc rex , 

(t , quamvis rarum , tamen imputat. Ergo duos poft 1 1 

Si libuit menfes negleSum adhibere dientem , 

Tertia ne vacuo ceflaret culcitra ledo , 

Vii^^n^^s , ^it. vQtorum fumma: quid ultra. 



^8 D. JUN. JUVENALl^ ^ 

Quws? habct Trcbius, proptcr quod rua*npete fonuium ' 

Dcbcat , & ligulas dimittere , foHicitus , ne %o 

Tota falutatrix jam turba percgerit orbcm 

Sideribus dubiis, aut illo tcmpore , quo fe 

Frigida circumagunt pigri fatraca Bootas, 

Qualis coena tamcn ? vinum , quod fuccida nofit 

Lana pati : de conviva Corybanta videbis, %% 

Jurgia proludunt: fed mox & pocula totqucs 

Sauciuf , & rubra dctergcs vulncra mappa. 

Inter vos qudtics , libcrtorumquc cohortcm 

Pugna' Saguntina fcrvet commifla lagcna : 

Ipfe capillato diSiifum confule potat , l^o 

Calcatamque tcnct bcUis focialibus uvam i 

Cardiaco nunquam cyathum mifiurus amico. 

Cras bibct Albanis aliquid de monttbus , aut d^ 

Setinis , cujus patriam , titulumque fencdus 

Pelevit multa vctcris fuliginc tcftas : ||f 

Quale coronati Thrafca Helvidiufque bibebanti 

Brutoriim & Cafli natalibus. Ipfc capaces 

Heliadum cruftas,'& inaequalcs bcryllo 

Virro tcnet phialas: tibi non committitur aurum; 

Vcl , fi quando datur , cuftos aflixus ibidcn; , ^ ^ ^^ 

Qui numeret gemmas , unguefque obfervct acutos;' 

Da vcniam : prseclara illi laudatur iafpis. 

Nam Virro (ut muhi) gemmas ad pocula transfert 

'A digitis , quas in vaginae fronte folebat 

iPoncre zelotypo juvenis praelatus Hiarbae, ^IJ 

Tu Beneventani futoris nomen habcntem 

Siccabis caliccm naforum quatuor , ac jam " 

Quaflatum , & rupto pofcentem fuKura vitro: 



S A T I R,A V. 59 

Si fioinaclius domini fervet viiK)que , ciboque « 

Frigidior Geticis petitur deco£^a pruihis. ]0i 

Non eadem vobis poni modo vina querebar: 

Vos aiiam potatis aquam. tibi pocula curfor 

GetUlus dabit , aut nigri manus ofiea Mauri , 

£t cui per mediam noiis occurrere no&em , 

Clivofas veheris dum per monumenta Latinao. } f 

Flos Afias ante ipfum , pretio majore paratus; 

Quam fuit & TuUi cenfus pugnacis , & Anci : 

£t , ne te t eneam , Romanorum omnia regum 

Frivola« Quod cum ita fit,tu Gstulum Ganymedem 

Befpice , cum fities. nefcit tot millibus emtus 6q| 

Fauperibis inifcere puer : fed forma, fed aetas 

Digna fupeccilio. quando ad xt pervenit ilie ? 

Quando vocatus adeft calidae gelidaeque minifter ? 

Quippe indignatur vQteri parere clienti , 

Quodque aliquid pofcas , & quod fe ftante recumbas. djjl 

Maxima quaeque domus fervis eft plena fuperbis. 

Ecce alius quantq porrexit murmure panem 

Vix fraftum , folidae jam raucida frufta farina^, 

Quae genuinum agitent , non admittentia morfum. 

Sed tener , & niveus , mollique filigine fadus, 74 

Sefvamr<iomino. dextram cohibere memento. 

Salva fit artoptSB reverentia : finge tamen te 

Improbulum , fupereft illic, qui ponere cogat; 

Vis tu confuetis audax conviva caniftrls 

Implcri , panifque tui novifle coiorem ? 7 f 

Scilicet hoc fuerat, propter quod, fsepe relifta 

Conjugc , per montem adverfum , gclidafque cucurri 

Efquilias , fremerct f«va cum grandigc vernus 






Juppitcr, & mnltoftiffarc tj)aDura nimbot -^^j^^f-l^t'' 1 

A^ice , quam longo diftendat pedore lancem , ; 80 

Quae fertur domino fqnilla, & quibus undique fcpta '^^^ 

Afparagis, qua defpiciat convifia cauda» 

Cum venit exccKi manibus fubkta miniftri^ j) / 

Sed tlbi dimidio conftriftus cammarus ovo. ^ &t:^ r '"' ^^^ 

IPonitur , exigua ieralis ceena pateUa. &( 

Ipfe Venafrano pifcem perfundit : at hic 9 qui 

Pallidus affertur miferofibi caulis , olebit 

Laternam: illud enim veftris datur alveolis, quod 

Canna MicipCarum prof a fubvexit acuta ; 

Fropter quod R^mflB cum Bocchare nemo kvatur« )^ 90 

Quod tutos etiam facit a ferpentibus Afros. • 

MuIIus erit domini , quem mifit Corfica , vel quem 

Tauromenitanai rupes , quando omne peraQum eft , 

Et jam defecit noftrum mare, dum gula faevit, 

Retibus afliduis penitus fcrutante macello 9f 

Proxima , nec patitur Tjrrhenum crefccre pifcemk 

Inftruit ergo focum provincia : fumitur illinc 

Qupd captator emat Lenas » AurcKa vcndat. 

Virroni murama datur , qua^ maxima vcnit 

Gufgite de Siculo : nam, dum fe continet Aufter« 100 

Dum fedet, & ficcat madidas in carcere pennas, 

Contem^iunt mediam temeraria li^a Charybdim* 

Vos anguilla manet longas cognata colubrae , 

Aut glacie afperfus maculis Tiberinus , & ipfe 

Wtmila riparum pinguis torrente cbaca , 1 0^5 

Et folitus media» crypjtam penetrare Suburras* 

Ipfi pauca velim , facilem fi praebeat aurem : 

Njemo, petit y modicii qua mitt^bantur amicb. 



S A T I R A. y. 6i 

f k Seacca y qus^ Pifo bonus , qu» Cotta fj^ebat 

largiri : namque & titulis, & fafcibus olim 1 1 o 

: Major habcbatur donandi gloria : folum 
Pofcimus , ut coenes civiliter. hoc face , & efio ; 
Efto , ut nunc multi , dives tibi , pauper amicis. 
^ . Anferis ante ipfum magni jecur , anferibus pac 
Altilis , & flavi digqps ferro Meleagri ''f i i ^ ^* 

Fumat aper : poft hunc tradentur tubera, fi ver ^ 
Tunc erit, & facient optata tonitrua coenas 
Majores: Tibi habe frumentum, Alledius inquit^ 
Lybie ; disjunge boves , dum tubcra mittas* / ^, /^ /^ 

Wft^rem interea , ne qua indignatid defit , ^ ^^^\\6 ^^ " 
Saltantera fpeftes, & chjronomonta volanti Cd fi < ^"^ 
Cultello , donec peragat di&ata magiftri 
Omni^; necminimo fane difcrimine refert 
Quo geftu lepores, & quo gallina fecetur* 
Duceris planta , velut ififus ab Hercule Cacus , 1 1 f| 

Et ponere foris , fi quid tentaveris unquani 
Hifcere , tanquam habeas tria nomina. Quando propinat 
Virro tibi , fumiK(ue tuis contada labellis *- 

Pocnla ? quis veftrum teinerarius ufque adeo , quts 
Perditus , ut dicat regi , bibe ? Plurima funt , qua i J <* „. 

Non audent homines pertufa dicer e laena. .. ' 

Quadrihgenta tibi fi quis Deus, out fimilis Dis, 
Et melior fatis donaret homuncio : quantus 
Ex nihilp fieres, quantus Virronis amicus ! 
Da Trebio. pone ad Trebium. Vis frater ab ipfis \%% 

Ilibus? o nummi , vobis hunc prxftat honorem , 
Vos eftis fratres. Dominus tamen , & domini rex 
Si vis tu fieri , nuUus'tibi parvulus aula 



ei D. JUN. JVVENAUS^ 

Luferit ^neas, iiec£lia dulcior illo: 

lucnndum , &^caruin fterilis facir uxor amicutu. 1 40 

%ti tua nunc Mjrcale pariat licet ; & pueros tre$ 

In gremium patris fundat fimul ; ipfe loquaci 

Gaudebjt nido : viridem thoraca jubebit 

Auferri , minimafque njuces, aflemque rogatum j 

Ac menfam » quoties parafitus venerit infans. 1 4 ( 

Vilibus ancipites fungi ponentur amicis , 

Boletus domino ; fed qu^lcs Claudius edit m^Moky-tTrin 

Ante illum uxoris, pofi quem nil amplius edit. 

Virro fibi , & reliquis Virronibus illa jiibebit 

Poma dari , quorum folo pafcaris odorc : ~ i j d 

Qualia perpetuus Phasacum autumnus habebat , 

Credere quae poflis furrepta fproribus Afris : 

Tu fcabie frueris mali , quod in aggere rodit , 

Qui tegitur parma , & galea, mctuenfque flageUi 

Difcit ab hirfuta jaculum torquere capella. i j j 

Forfitan impenfaB Virronem parcere credas: 

Hoc agit, ut doleas. nam quas comoedia , mimui 

<2«is melior plorante gula ? ergo omnia fiunt, 

Si nefcis , ut per lacrimas effundere bilem 

Cogaris , prefloque diu flridere molari. i(>o 

Tu tibi liber homo , & regis conviva videris : 

Captum te nidore fuae putat ille culinae : 

Nec male conjeftat, quis enim tam nudus , ut illum 

Bis ferat yEtrufcum puero fi contigit aurum , \/^ 

Vel nodus tantum , & fignum de paupere loro ? //^ 16 j 

Spes bene coenandi vos decipit. ecce dabit jam 

Semefum leporem, atque aliquid de clunibus apri: 

Ad nos jam veniet minor altilis. inde parato , 



S A T 1 R A K 6} 

Intado<{ae omoes , & ftrido pane tacetis. 

llle fapit , qui te fic utitur. omnia ferre ;i70 

Si potes , & debes ; pulfandum vertice rafo 

Frsbebis quandoque caput , nec dura timebis 

Flagra pati , his epulis , & tali digous amico. 



64 / 

D. JUNII JUVEKALIS 
AQUINATIS 

S A T I R A R U M 

V 

LIBERSECUND U S* 



S A T I RA P-L 



I RED0 pudicitiam Satntno rege moratani 

In terris , vifamque diu , cum frigida parvas 
Prabcret fpelunca domos , ignemque , larettique « 
Et pecus , & dominos communi dauderet umbra; 
Silveftrem montana torum cum fterneret uxor ' f 

Frondlbus & culmo ^ yiciriarumque ferarum 
Pellibus: haud fimilis tibi , Cynthia, nec tibi^ cujus 
Turbavit 4iitidos exftinftus paffer ocellos : 
Sed potanda ferens infantibus ubera magnis^ 
Et fsepe horridior glandem ru&ante marito< » lO 

Quippe aliter tunc orbe novo, cOBloquc recenti 
Vivebant homines: qui rupto robore nati, 
Compofitive luto nullos habuere parentes. 
Multa^pudicitia vct«ris veftigla foirfan , 



i>. J. JUVENALIS SATIRA Vt. 6 j 

Aut aliqua exftiteriot \ & fub Jove ; fed Jove noudum t \ 
Barbato , hondum Grascis jurare paratis 
Per caput alterins , cum furem nemo timeret 
Caulibus, aut pomis, fed aperto viveret hond: 
Paulatita deinde ad fuperos Aftr^a receffit, 
Hac comite atque duas pariter fugere forores. io 

Ajitiquum & vetus eft alienum , Pofthume « leduni 
Concutere , atque jfacri genium contemnere fulcri* 
Omne aliud crimen mox ferrea protulit detas. 
Viderunt primos argentea fecula moechos. 
Conventum tamen^ & pa&umi & fponfalia noftra if 

Tempeftate paras, )amque a tonfore magiftro 
Peftcris , & digito pignus fortafle dedifti. 
Certe fanus eras 1 uxorem , Pofthume , ducis ? 
Dic, qua Tifiphone , quibus exagitare colubris ? 
Fetre potes dominam falvis tot reftibus ullam ? %^ 

Cum pateant alta^ caligantefque feneftr^ ?. 
Cum tibi vicinum fe praebeat ^milius pons? 
Aut fi de multis nullils placet exitus , illud 
Nonne putas melius, quod tecum pufio dormit; 
Pufio, qui nodu non litigat , exigit a te %% 

NuUa jacens iliic munufcula , nec queritur , quod 
Et lateri parcas , nec , quantum juffit , anheles. 
Sed placet Urfidio lex Julia : toUere dulcem 
Cogitat heredem cariturus turtufe magno ^ 
MQlIorumque jubis , & captatore macello. 4^ 

Qtiid fieri non pofle putes , fi jungitur ulta 
Urfidio ? fi moechorum notiffimus olim 
Stulta maritali jam porrigit ofa capiftro ; 
Quem toties texit perituri cifta Latini ? 
Pcrfius & JuvcnaliS^ * E 



66 D. JUN. JUFENALIS 

Quid, quod & antiquis uxor de moribus itli '4 j 

Quaeritur? o mcdici mcdiam pertunditc venamJ 

Delicias hbminisl Tarpejum limen adora 

Pronus , & auratam Junoni casde juvencam i 

Si tibi contigerit capitis matrona pudici. 

Paucas ^dco Cercris vittas contingerc dignas; ^ 30 

Quarum Aon timcat pater ofcula. Nedc coronam 

Poftibus, & denfos pcr limina tendie corymbos* 

Unus Iberinae vir fufficit ? ocius illud 

Extorquebis, ut hasc oculo contenta fit uno* < 

Magna tamen fama cft cujufdam rure paterno 5^ 

Viventis. vivat Gabiis , ut vixit in agro : 

Vivat Fldenis, & agcllo cedo paterno. 

Quis tamen affirmat , nil a£lum in montibus « aut ia 

Speluncis? adeo fenucrunt }uppiter & Mars? 

Porticibufne tibi monftratur femina voto C^ 

Digna tuo ? cuncis an habent fpedacula totis 
Quod fecurus ames , quodque indc excerpere poflSs ? 
Chironomon Ledam molli.faltante Bathyllo , 

Tuccia veficae non imperat : Apula gannit , , 

Sicut in amplexu : fubitum , & miferabile , longam 6f : 

Attendit Thymele ; Thymele tunc ruftica difcit. 1 

Aft aliae , quoties aulxa recondita ceflant , 1 

Et vacuo claufoque fonant fora fola theatro , • J 

Atque a plebejis longe Megalefia ; triftes 
Pcrfonam , thyrfumque tenent , & fubligar AccL 70 

Urbicus cxodio rifum movet Atelanx 
Geftibus Autonoes : himc diligit SX\z pauper« 
Solvitur his magno comoedi fibula. funt, quae 
Chryfogonum cantare yetent. HifpuIIa tragceda 



S A T I RA VL 67 

Gaudct. an c xfpcftas , ut Quintllianus ametur ? 75' 

Accipisuxorem , de qua citharoedus Echion , 

J\ut GlaphjTus fiat pater , Ambroiiufque choraules. 

Longa per anguftos figamus pulpita vicos : 

Ornentur poftes , & grandi janua lauro 9 

Ut teftudineo tibi , Lentule , conopeo 80. 

Nobilis Euryalum mirmillonem exprimat infans, 

Nupta Senatori comitata eft Hippia Ludium 

Ad Pharon , & Nilum , (amofaque mcenia Lagi , 

Prodigia & mores urbis , damnante Canopo. 

Immemor illa domus , & conjugis , atque fororis , 8 ^ 

Nil patriae indulfit ; plorantefque improba natos » . - (' /^ / / ^ 

Utque magis ftupeas , ludos Paridemque reliquit. / » JUi. ^* y^ 

Sed quanquam in magnis opibus , plumaque paternat 

Et fegmentatis dormiffet parvula cunis, . 

Contemfit pelagus : famam contemferat olim , 90 

Cujus apnd molles minima eft jadura cathedras. 

Tyrrhenos igitur flu£lus , lateque fonantem 

Pertulit [onium conftanti pedore , quamvis 

Mutandum toties eftet mare. )ufia pericli 

Si ratio eft , & honefta ; timent , pavidoque gelantur 9 5' 

PeGore , nec tremulis poflTunt infifterc plantis : 

Fortem animum praeftant rebus , quas turpiter audent, 

Si jubeat conjux , durum eft confcendere navim , 
; Tunc fentina gravis , tunc fummus vertitur aer. 
j Quae mcechum fequitur, ftomacho valet. illa maritum 100. 

Convomii: haec inter nautas & prandet, & errat 

Per puppem, & duros gaudet traftare rudentes, 

Qua tamen exarfit forma , qua capta juventa ' 

Hippia ? quid vidit, propter quod Ludia dici 



J58 D. Jl/N^ JUVENALiS 

Suftinuit? nam Sergiolus jam radere guttur lof 

Coeperat, & fefto requicm fperare kcerto. 

Prasterea multa ia facie cheformia ; iicut 

Attritus galea, mediifque in naribus ingens 

Gibbus, & acre malum fcmper ftillantis ocelli; 

Sed gladiator erat. facit hoc iHos Hyacinthos : . i lO 

Hoc pueris, patriaeque , hoc prastulit illa forori , 
/ Atque viro. ferrnm eft , quod amant. hic Sergius idem 

Accepta rude ccepiffejt Vejento videri. 

Qutd privata domus , quid feccrit Hippia curas ? 

Refpice rivales Divorum : Claudius audi ^ , i ij 

Quae tulerit. Dormirc virum cum fenferat uxor, 

Aufa Palatino tegetem praferre cubili, 

Sumere nofturnos meretrix Augufta cucuUos , 

Linquebat comite ancilla non amplins una : 

Scd, nigrum flavo crinem abfcondente galcro, ito 

Intravit calidum vereri ccntone lupanar, 

Et cellam vacuam , atque fuam. tunc nuda papillis . 
* Conftitit auratis , f itulum mentita tycifcae , . 

Oftenditque tuum , gencrofe Britannice , ventrcm» 

Exccpit blanda intrantes , atque aera popofcit v 115 

Et rcfupina jacens multorum abforbuit iflus* 

Mox, lenone fuas jam dimitteme puellas, 

Triftis abit: &, quod potuit, tamen ultima cellam 
• Claufit , adhuc ardens rigidae tentigine vulv« , 

Et laffata Yiris , necdum fatiata reccffit : 1 jo 

Obfcurifque genis turpis , fumoque lucernas 

Foeda lupanaris tulit ad pulvinar odorem. 

Hippomanesy carmenque loquar, codumque vencffun , 

Privignoque datum ? faciunt graviora coaftae 



S AT T RA Vh €f 

loiperio fex«$ , minimumque libititnc pcccanfe i.j j 

Optima fcd quarc Ccfcnnia , teftc marito ?• 
Bis quingcnta dcdit, taati vocat illc pudicam , 
Nec Vencris pharctris macct cft , aut lampade fcrvet : 
Inde faccs ^dcnt , yeniunt a dote fegittai. 
libenas cmitur : coram ticet innuat, atqu^ 140^. 

Refcribat , vidua cft , locuples quae nupfK avarow 

Cur dcfidccio Bibulae Sectorius ardct ? 
Si vcrum cxcutias , facics , non uxor aroatur* 
Tres rugae fubeant , & fc cutis arida laxct ^ 
Fiant obfcuri dentes , oculique minores :> 1:4^ • 

Collige farcrnulas , dicet Hbertti», & cxi : 
Izm gravis es nobis.^ & faspe emungcris , exi' 
Ocius, & propera: ficco venit altera nafo^ 
Interea cafet , & regnat , pofcitque maritum 
Paftores , & vem Canufinam , uhnofqut Falcrnas,; 1 ^ o. 
QuBDtutum in hoc? pucros omnes, ergaftula tota, 
Quodque domi non eft, & babct vicinui, ematur, 
Mcnfe quidem brumae , quo.jam mercator lafoa 
Claufus ,,& armatis obftat ca& candida nautis, ' 

GratKiia tolluntur cryft:allina, maxima rurfus i>f f,. 

Myrrhina , deinde adamas notiftimus , & Bcroniccs 
In digito faftus pretiofior: hianc dcdit olim 
Barbarus inccftae ,^ dcdit hunc A^grippa forori » * 

Obfervant iibi fefta . mcro pede^ fabbata rcges ,. 
Eivetus indulget fcnibus ctementia porcisv i^o> 

Nutlanc dc tantis gregibus tibi digna videiur? 
Sit formofa, dccens , divcs , foecunda , uctufios 
Porticibus difponat avos., inta&ior omfii 
Csiaibus. clfufts beilum dirimente Sabina.: 

^% 



70 D. JUN. JUFENALIS 

Bara avis in terris , nigroqtie fimitlima cygno. 'x(i% 

Quis feret nxorem , cui conftant omnia ? malo , 

Malo Venufinam , quam te » Cornelia mater 

Gracchorum , fi cum magnis virtutibus aSers 

Grande fupcrcilium , & numeras in dote triumphoJi 

Tolle tuum, precor, Hannibalcm , viftumque Syphacem 170^ 

In caftris , & cum tota Carthagine migra. 

Parce , precor, Paan , & tu Dea pone fagittas ; 
Nil pueri faciunt , ipfam configite matrem I 
Amphion clamat: fed Paean contrahit arcum. 
Extufit ergo greges natorum , ipfumque parentem ; 1 7 J 
Dum fibi nobilior Latonas gente videtur , 
Atque eadem fcrofa Niobe foecundior alba. 
Quas tanti gravitas, quae forma , ut fe tibi femper 
Imputet? hujus enim rari fummique voluptas 
Nulla boni , quoties aptmo corrupta fuperbo !tStf 

Plus aloes , quam mellis habct. quis deditus autem 
Ufque adeo eft , ut non illam, quam laudibus effert,' 
Horreat , inque diera feptenis oderit horis ? 

Qusdam parva quidem: fed non toleranda maritis. 
Nam quid rancidius, quam quod fe non putat uUa iZj^ 

Formofam , nifi qoaj de Tufca Gracula fafta eft ? 
De Sulmonenfi mera Cecrppis? omnia Graece, 
Cmn fit turpe magis noftris nefcire Latine. 
Hoc ferraone pavent , hoc iram , gaudia , curas ^ 
Hoc cunfta effundunt animi fecreta. quid ultra? i^cf 

Concumbunt Graece. dones tamen ifta puellis: 
Tune etiam, quam fextu$'& oftogefimus aunus 
Pulfat , adhuc Graece ? non eft hic fermo pudiciis 
In vetula , quoties lafcivum intervenit illud , 



S AT I RA Vh 71 

tmi TttCi ^'^x^*^ modo fub todice relidis 1 9.1 

Uteris in turba. quod enim non excitet inguen 

Vox blanda , & nequam ? digitos babet. ut tamea omrfCs 

Subfidant penns ; dicas bxc moHiu^ ^mo , 

Quanquam & Carpophoro ; facies tua computat annos. 

Si tibi tegitimis padam jundamque tabellis lo^ 

Non es amaturus , ducendi nulla videtur 
Caufa: nec eft, quare ceenam, & muftacea perdai, 
Labente officio , crudis donanda : nec iilud , 
Quod prima pro noQe datur , cum lance beata, 
DacTcus , & fcripto radiat Germanicus auco. t c^f 

Si tibi fimplicitas uxoria , deditus unt 
Eft animus: fummitte caput cerviee parata 
Ferre )ugum : nullam Hivenies, qus parcat amantk 
Ardeat ipfa licet , tormentis gaudet amantis^ 
Et fpoliis. igitur ionge minus utilis iili % i«. 

Vxor , qoifquis erit bonus optandufque maritus. 
Nil unquam invita donabis conjuge : vendes 
Hac obftante n1bil : nihil , haec fi noiet , tvMXXm 
Haec dabit aSedu&r iiie excludatur amicui 
}am fenior, cujus barbam tua janua vidit. %\ \. 

Teftandi cum fit lenonibus , atque laniftls ; 
Libertas, & juris idem contingat arena»;, 
Non unus tibi rivalis didabitur heres. 
Poae crucem fervo. meniit quo crimine fem^ 
Suppiicium ? quis teftis adeft \ quis detuiit ? audi , ic>o 

Nulla unquamlte morte hominis cunfiatio ionga efta 
demens , na fervus homo eft ? nit fecertt, efto ; 
Hoc volp , fic jubeo , fii pro rati one voluntas. 
Imperat ergo viro: fod mox bascregna relinqutt;- 

E 4 



%. 



yi J9. JU^N. JUVENALI& 

Permutatque domos , & flammea conterit : iade %%\ 

'Advolat , & fpreti repetit veftigia lefti. 

Ornatas paulo ante fbres , pendentia iinquii 

Yela domus , & adhuc virides in Umine ramos. 

Sic crefcit numerus ; fic fiunt ofi:o mariti, 

Quinque per autumrios : titulo res digna ft^pulcri. 4 }• 

Defperanda*tibi falva concordia focru : 
Illa docet fpoliis nudi gaudere mariti i 
Illa docet, roiflis a corruptore tabellis, 
Nil rude , nec fimplex refcribere : decipit ilb 
Cuflodes , aut «re domai : ti^nc corpore fana %y\ 

'Advocat Archigenem , onerofaque pallia jafiaw 
Abditus interea latet arceflitus aduher, 
Impatienfque morse filet , & praeputia duciv 
Scilicet exfpe&as , ut tradat mater lioneftos , 
'Atque alios mores , quam quos habet ? utile ponco, 44^ 
Filiolam turpi vetulae prbducere turpem. 

NuIIa fere cauf& eft , in qua non femina liteni 
Moverit. accufat Manilia , fi rea non eft. 
Componunt ipfae per fe , formantque libellos, 
Prineipium atque locos Celfo didare paratas. ^49 

Endromidas Tyrias , & femineum ceroma 
Quis nefcit ? vcl quis non vidit vulncra pali ? 
Quem cavat affiduis fudibus , fcutoque laceffit , 
Atque omnes implet numeros, digniffima prorfa$ 
Fiorali matrona tuba , nifi fi quid in illo % y^ 

Feftore plus agitet , yerasque paratur arenas. 
Quem prasftare poteft inulier galeata pudor^m , 
Quac fugit a fexu \ vires amat. haec tamen ipfa 
iVir npllet ficri. nam quantula noftra voluptasi^ 



^ AT 1 R A ri: 7f 

Q^uale decns rerum , fi conjugis au£Ho fiat , $ 5 f 

Balteus , & manicx, & criftae , crurifque iinifiri 

Dimidittm tegmen : vel fi diverfa movebit 

Frcelia, tu jFelix ocreas vendeme puella. 

Has funt, qus^ tenui fudant in cydade , quarum (y^ 

Delicias & panniculus bombycinus urit. ^/ %6o 

Afpice, quo fremitu monftratos perferat idus , 

Et quanto galeas curvetur pondere, quanta 

Poplitibus fedeat , quam denfo fafcia libro, 

Et ride, pofitis fcaphium cum fumiturarmi& 

Dicite vos neptes Lepidi , caecive MeteUi , %6$ 

Gurgitis aut Fabii , quae ludia fumferit unquam 

Hos habitus i quaodo ad p^lum gemat uxor Afyli? 

Semper habet lites , alternaque jurgia ledus , 
In quo DUpta jacet: minimum dormitur in illo. 
Cani gravis illa viro , tunc orba tigride pejori« $7^ 

Cum finiulat gemitus occuhi confcia fafti , 
Aut odit pueros , aut fida pellice plorat , 
Uheribus femper lacrimis , femperque paratis 
In ftatione fua , atque exfpedaotibus illam, 
QuQ jubeat manare modo : tu credis amorem* „ %%$ 

Tu tibi tunc cnrruca places , fletumque labcUis t' / ( »' 
Exforbes ; quae fcripta , & quas leftuce tabeUas« 
Si tibi lelotypae rctegantur fcrinia moechae! 
Sed jacet in fervi xomplexibus , aut equitis. dic ; ^ 
Dic aliquem , fodes , hic Quintiliane colorem. %Zo 

Haeremus. dic ipia. Olim convenerat^ inquit, 
Ut faceres tu , quod veUes : nec non ega poffem ' 

Indulgere mihi : clames licet , & roare co^lp 
jQQnfuqdci^ , ^QiQo ium. Nihil eft attddclB& ilBsi 



V;/^V/>''i ^ 






i4 Z>. JUN. JUFENALIS 

Deptenl^s : iram atcpse animos a crimine fumunt. i^^ 

Unde baec monftra tamen , vel quo de fonte requirisf 
Praeftabat caftas humilis fortuna Latinas 
Quondam , nec vltiis contingi parva finebat 
. Tefia labor , fomnique breves , & vellere Tufc» 
Vexatae dursque manus , ac proxinius urbi s^til 

HannibaU & ftantes Collina turre mariti. 
Nunc patimur longa pacis mala : faevior artms 
Luxuria incubuit , viftumque ulcifcitur orbem. 
Nullum crimen abeft , facinufque libldinis , ex quo 
Paupertas Romana perit: hinc fluxit ad iftos s^j^ 

Et Sybaris colles , hinc & Rliodos , & Mtletos ; 
Atque coronatum & petulans madidumque Tareatttmij 
Prima peregrinos obfccena pecunia mores 
Intulit , & turpi fregerunt fecula luxu 
Divuiae molles. quid enim Venus ebria curat ? ^oof 

Inguinis , & capitis quae fint difcrimina , nefcit; 
Grandia quae mediis jam noftibus oftrea mordef > 
Cum perfufa mero fpumant unguenta Falerno , 
Cum bibitur concha , cum jam vertigine tedum ^ 

Andxilat , & gemtois exfurgit menfa lucernis* 3^^ 

1 ounc , & dubita , qua forbeat aera fanna , 
TuUia quid dicat notae CoUatia Maurae , 
Maura Pudicitia vetercm cum praeterit aramJ 
Nodibus hic ponunt ledicas, miduriunt hic, 
EiRgiemque Deae longis fiphonibus implent * ) iQf 

Inque vices equitant , ac luna tefte moventur; 
Inde domos abeunt : tu ealcas luce reverfa 
Conjugis urinam magnos vifurus amicos. 
Nota Bonas fecrcta Dss , cum tibia lunbos 



S A T 1 R A yj. 75 

Ificitat , & cornu pariter viooque feruntur 3 1 { 

Aftonits, crineroque rotant, ululantque Priapi 

Maenade^. o quantus tunc illis mentibus ardor 

Concubitus 1 qux vox faitante libidine ! quantus 

Ille mcri veteris per crura madcntia torrcnsl 

Lenonum ancillas pofita Saufeja corona 31^1 

Provocat , & tollit pendentis prasmia coxae; > 

Ipfa Medullinas fridum crifiantis adorat. 

Palmam inter dominas virtus natalibus squat; 

Nil ibi per ludum fimulabitur: omnia fient 

Ad verum , quibus incendi jam frigidus xvo 3 1 j 

Laomedontiades , & Neftoris hcrnia poffit. 

Tunc prurigo mors impatiens , tunc fcmina fimplex , 

£t toto pariter repetitus clamor^b antro: 
]am fas cft. admittc viros. jam dormit adultcr. 

llla jubet fumto juvencm propcrarc cucullo. 350 

Si nihil cft , fcrvis incurritur. abftulcris fpcm 

Servorum , venit & condudus aquarius; hic fi 

Quaeritur « & dcfunt homincs , mora nulla per ipfam ; 

Quo minus impofito cluncm fummittat afcllo. 

Atquc utinam ritus veteres , & publica faltem 3 3 j 

His intafta malis agcrcntnr facra: fed omnes 

Novcrunt Mauri y atquc Indi , quae pfaltria pcnem 

Majorcm, quam funt duo CKfaris Anticatoncs, 

Illuc , tefticuli fibi conf^ms unde fugit mus » 

Intulerit , ubl velari pidura jubetnr , 340 

Quaecunque altcrius fexus imitata figuram cft. 

Et quis tunc hominiMn contemtor numinis? aut quis 

Simpuvinm ridere Numtt , mgruroque catinaih , 

Et Vaticano fragiles de monte patellas 



y6 D. JUN. mrEfJAUS 

Aufus crat ? fed nunc ad qtias. non Clodhis aras? 14 S 

Audio , quid veteres olifiimoneaiisamici: 
Ponc feram : cohibe. fcd quis cuftodiet ipfos. 
Cuftodcs ? cauta eft , & ab illis incipit uxor 
Jamque eadem fummis paritcc minimifque libi(Io: 
Ncc: mclior , fi]iccm pedibus quae contcnit atrum » J 5 » 

Quam qua3 longdrum vchitur cervice Syrorum» 

Ut fpeftct ludos , conducit Gg4ilnia veftem ; 
Conducit comitcs., fclbm, ccrvical , amicas » 
Nntriccm, & flavam, cui dct mandata, pucUam.. 
Hffic. tamen argentt f upereft quodcunque patcrni %\% 

Laevibus athletis , ac vafa novifiima donat^ 
Multis rej atg*ifta domi eft : fed rtuUa pudorem . 
Pauperratis habet , nec fe mctitur ad illum , 
Quem dcdit haec^pofuitque modum. tamen utile qjiid £♦ 
Pj^ofpiciunt aliquando viri : frigufque lamemque. %6^ 

Formica tandem quidam cxpavere magiftca.. 
Prodiga non fentit pereuntcm fcmina cenfum; 
At , vclutexhaufta rcdivivus pullulctarca 
Numraus , & e pleno toHatur fcmper acervo , 
Non-unquam rcputant, q^ianti fibi gaudia conftcnt. j,&f 

Suiit, quas eunuchi imbelles, ac mollia fempeiL 
Ofcula dclcftent , & defperatio barbae , 
Et quod abortivo nan eftopus. illa voJuptas 
Summa tamen , quod )Bm calida matura juventa. 
loguina traduntur medicis , jam peftitte nigro. 3^70 

Ergo cxfpedatos ,.ac juffos crefcere primum , 
Tefticulos , poftquam coepcrunt cffe bilibrcs ,i 
Tonfqris damno tantum rapit Hciiodorus. 
CoiifpicuusJongc cunSifque iKytabilii iatcat 



SATIRA Vh 77 

Balflca , ncc dubic cuftodem vitis & borti 575 

Provocat ^ a doftjina faftus fpado. dormiat illc 
Cum domina : fed tu jam durum,Poftbume) jamque 
Tondendum eunucho Bromium committere noli. 

Si gaudet cantu , nullius fibula durat 
Voccm vendentis prsetoribus : organa femper 580 

In manibus : denfi radiant teftudinc rota 
Sardonyches : crifpo numcrantur peftine chordas, 
Quo tencr Hedymcles bpcram dedit : bunc tenet, hoc fc 
Solatur, gratoque indulget bafia pleftro. 
Quaedam de numero Lamiarum ^ ac nominis alti » 3 Sf 

Et farre & vino Janum Veftamquc rogabat , 
An Capitolinam deberet PoUio quercum 
Sperarc , & fidibus proroittere. quid fa^erct plus 
^grotantc viro ? medicis quid triftibus crga 
Filiolum ? ftetit antc aram , ncc turpc putavit 390 

Pro cithara velare caput; diftataque vcrba 
Pertulit, ut mos eft, & aperta palluit agna. 
Dic mihi nunc , quaefo , dic antiquiflimc Divum, 
Refpondes his , Jane pater ? magna otia coeli. 
Noa eft , ut video , non cft , quod agatur apud vos. 3 9 f 
Haec dc comoedls te confulit : illa tragoedum 
Commcndafe volet : varicofus fiet harufpex. 

Sed cantet potius , quam totam pervolet urbcm 
Audax , & coetus ^offit quae fcrre virorum , 
Cumque paludatis ducibus pracfentc marito 4^^ 

Ipfa loqui rcfta facic , ftriftifque mamillis. 
Hsec cadcm novit, quid toto fiat in orbe ; 
Quid Scres , quid Thraces agant : fecreta novercae 
Et pueri : quis amet , quis diripiatur adultcr. 



\ 



7«' D. JUN. JUVENALIS 

Dicct , quis vidiiam praEgnantem fcccnt , & quo 40 J* 

Menfe : quibus verbis concumbat quaequc, modis quot. 

Inftantem regi Armenio, Parthoquc comcten 

Prima vidct: famam, rumorefque illa reccntei 

Excipit ad portas : quofdam facit iffe Niphatem 

In populos, magnoque illic cunda arva teneri 41 ^ 

Diluvio: nutare urbes , fubfidere terras , 

Quocunque in trivio , cuicunque eft obvia, narrat. 

Nec tamen id vitium magis intolerabile , quam quae 
Vicinos humiles rapere, & concidere loris 
Exorata folet. nam fi latratibus alti 41^ 

Rumpuntur fomni ; fuftes huc ocius, inquit ; 
Afferte , atque illis dominum jnbet ante feriri , 
Deindc canera : gravis occurfu , teterrima vultu 
Balnea i\o&e fubit: conchas , & caftra moveri 
NoSe jubet : magno gaudct fudare tumultu , '4^0 

Cum laffata gravi ceciderunt brachia maffa, 
Callidus & criftae digitos impreftit aliptes, 
Ac fummum dominai femur exclamarc coegit' 
Conviv^ miferi interea fomnoque famequc 
Urgentur. tandem illa venit rubicundula , totum ^42 5; 

(Enophorum fitiens , plena quod tenditur urna 
Admotum pedibus , de quo fextarius alter 
Ducitur ante cibum , rabidam fafturus orexim, 
Dum redit, & loto terram ferit inteftino. 
Marmoribus rivi properant , aurata Falemum 4) o 

Pelvis olet: nam fic, tanquam alta in dolia longus 
Deciderit ferpens , bibit , & vomit. ergo marituf 
Naufeat , atque oculis bilem fubftrifigit opertis. 

Illatamen gravior, quas cum difcumbere coepit,^ 



'5 A T 1 R A VL 75 

Laudat Virgilium , periturs ignofcit Elifae , 43 ( 

Committit vates & cotnparat; inde Maronem; 

Atque alia parte in trutina fufpendit Homerum. 

Cedunt grammatici , vincuntur rhetores , omnis 

Turba tacet: nec caufidicus , nec praeco loquatur i ' 

Altera nec mulier : verborum 'tanta cadit vis : 4 4^ 

Tot pariier pelves , tot tintinnabula dicas 

Pulfari. jam nemo tubas , nemo aera fatiget: 

Una laboranti poterit fuccurrere lunae. 

Imponit finem fapiens & rebus honeftis* 
Nam quae do&a nimis cupit & facunda videri , 441 

Crure tenus medio tunicas fuccingere debet, 

Cxdere Silvano porcum , quadrante lavari. 

Non habeat matrona, tibi quae junAa recumbit» 

Dicendi genus , aut curvum fermone rotato 

Toqueat enthymema 9 nec hiftorias fciat dmnes: '4(0 

Sed quasdam ex Ilbris & non intelligat odi 

Hanc ego , quae repetit , volvitqoe Palacmonis artem ; 

Servata femper lege & ratione loquendi » 

Ignotofque mihi tenet antiquaria verfus , 

Nec curanda viris opicae caftigat amicae 4 j | 

Yerba. foloecifmum lice^t fecilTe marito. 

Nil non permittit mulier fibi, turpe putat nil; 

Cum virides gemmas collo circumdedit, & cum 

Auribus eJLtentis magnos commifit elenchos. 

Intolerabilius nihil eft , quam fenrina dives. 460 

Interea foeda afpedu , ridendaque multo 

Pane tumet facies , aut pinguia Poppaeana 

Spirat , & hinc miferi vifcantur labra mariti« 

id moechum ve>niet lota cute. quando videri 



8o D. JUN. JUVENALIS 

Vult formofa domi ^mteckis foliata parantun [4.6 ; 

His emitur , quidqaid graciles huc mittitis ladi. 

Tandem aperit vultum , & te£^oria priroa repooit: 

Incipit agnofci , atque illo lade fovetur, 

Fropter quod fecum comites educit afellas i 

Exfttl Hyperboreum ii dimittatur ad axem. 47< 

Sed quas mutatis inducitur , atque fovetur 

Xot medicaminibus , co£^aeque filiginis offas 

Accipit , & madidae facies dixretur ^ an ulcus } 

Eflypretium curas penitus cognofcere toto 
Quid faciant , agitefltque die. fi nofte maritas 47 j 

Averfus jacuit , periit libraria , ponunt 
Cofraetas tunicas , tarde veniffe Libumus 
Dicitur , & poenas alieni pendere fomni 
Cogitur : hic frangit ferulas , rubet ille flagello 1 j 

Hic fcutica : funt , quac tortoribus annua praeftent. 4 8a) 

Verberat, atque obiter faciem linit ; audit amicas i 
Aut latum pif^as veftis confiderat aurum^ 
Et caedit; longi relegit tranfverfa diurni« 
Et casdit , donec laffis cabdentibus , Exi 
Ifitonet horrendum , jam cognitione perafia. 485 

Prsfedura domus Sicula non mitior aula. 
Nam fi conftituit^ folitoque decentius optat 
Ornari , & properat, jamqu)B exfpeftatur in hortis^ 
Aut apud Ifiacs potius facraria lenae^ 
Pifponit crinem laceratis ipfa Capillis 490 

Nuda humero Pfecas infelix 9 nudifque mamillis. 
Altior hic quare cincinnus? taureapunit 
Continuo flexi crimen facinufquc capilli. 
Quid Pfecas admifit ? qusenam eft hic culpa puellat i 



S A T I R A f^L 8f 

tibi duplicuu naftts tuus } alt«ra Icvtiift 49 jg 

itendit , pedit<{ue coiQas , & yalvit in ofbe»; 
ft in coDfilio inatrona^ admota<}Qe lanis 
merita tpne cefiat acu : fententia prima 
ujus erit; pofi hanc aetatCi, atque arte minores 
ienfelmat , tanquam famae difcrimen agatur , f od 

m animae : tama eft quaerendi cura decoris. 
ot premit ordinibus , tot adhuc compagibus altum 
Bdificat caput Andromffchen a fronte videbis : 
^oft minor eft : credas aliam. cedo, fi breve parvf 
>ortita efi kteris fpatium , breviorque videtur ^^f 

rirgine Pygmasa , nuUis adjuta cothurnis ^ 
Et levis ereda confurgit ad ofcula planta. 
Nulla y\Q cura ioterea , nec mentio fiet 
Damnonim : vivit tanquam vicioa mariti^ 
Hoc folo propior, quod amicos conjugis odit; 5 16 

Et fervos, gravis eft rationibus. ecce furentis 
Bellonae, matrifque De&m chorus intrat, & ingeos 
Semivir, obfcoeno facies reverenda minori, 
MoIIia qui rapta fecuit genitalia tefta 
)am pridem, cui rauca cohors , cui tympaqa cedun^ 5 1 f 
Plebeja , & Phrjrgia veftitur bocca tiara. 
Graode fonat , metuique jubet Septembris , & Auftri 
Adventum , nifi fe centum luftraverit ovis , 
Et zerampelinas veteres donaverit ipfi , ^ 

Ut quidquid fubiti , & magni difcriminis inftat ; 510 

In tunicas eat , & totum. femel expiet annum. 
Hibernum fra&a glacie defcendet in amnem t 
Tcr matutino Tiberi mcrgetur , & ipfis 
yorticibus timidum caput abluet : inde fuperbi 
Pcrfius & Juvmalis^ ^ E 



8i ' 2?. JUN. JUVE^AtlS 

Totum rcgis agrum nuda ac trcmebunda cr^cntls jif 

Erepet genibus : fi candida jufferit lo , 

Ibit ad -Sgypti finem , calidaque petitas 

!A Meroe portabit aquas , ut fpargat in aedem 

Ifidis , antiquo quae proxima furgit ovili. 

Crcdir enini ipfius dominae fe voce moncriJ J3O 

En animam & mentem , cum qua Di nofte loauanturl 

JErgo hic praecipuum fummumquc meretur honorem , 

Qui gregc lini^cro circumdatus , & grege calvo 

Plangcntis populi currit dcrifor Anubis. 

IHc petit veniam , quoties non abftinet uxor 5 j j^ 

Concubitu facris obfervandifque diebus; // 

Magnaquc dcbctur violato poena cadurco. O-t^ - 

Et moviffe caput vifa eft argentea ferpens : 

Illius lacrims , meditataque murmura praeftant v 

Ut veniam culpae non abnuat, anferc magno {40 

Scilicet, & tenui popano corruptus Gfiris. 

Gum Hedit ilte iocum : cophino , foenoque rclifto , 
'Arcanam ludaea tremens mendicat in aurem , 
Interpres legum Solymarum , & magna faccrdos 
'Arboris , ac fummi fida internuntia coel! ; { 4; • 

Implet & illa manum , fed parcius aere minuto. . 
Qualiacunque voles Judaei fomnia vendunt. 
Spondet amatorem tenerum , vel divitis orbi 
Teftamentum ingens , calidae pulmone columbas 
Tradato : Armenius , vel Commagenus harufpex , j 5« 

Peftbrapullorumrimabitur, exta catelli, 
Inicrdum & pueri: faeict , quod deferatlpfe. 

Chal^dsis fed major crit fiducia: quidquid 
Dixcrit Aftrologus , credent a fonte relatwn 



SATIRA rt. 8y 

Hamraonis ; quoniam Delphis oracula ceflant ; ; j « 

Et gcnus humanum damnat caligo futuri. 

Pra^cipuus tamen cft horum , qui faBpins cxful; 

Cujus amicitia , conduccadaque tabclla ' 

Magnus civis obit, & formidatus Othoni. 

Indc fides artis , fonbit fi dcxtcra f^o , j i^ 

Lsvaqne fi longo caftronim ih carccre manfit. 

Ncmo mathcmaticus gcnium indcmnatus hab^bit: 

^6. qui pasnc pcrit, cui vix ia Cyclada mitti 

Contigit,&parvatandcmcaruiffcScripho. J q ' 

Confulit iftericae lcnto dc funcrc matris , jf^^i^t^ ^^'^ 

Ante tamcn dc tc , Tanaquil tua : quandp fororcni 

EfFcrat^ & patruos; an fit vifturus adultcr 

Poft ipfam? quid cnim majus darc numinapoffunt? 

Haec tamcn ignorat, quid fidus triftc minctur 

Saturni , quo lacta Venus fc profcrat aftro , J 7CI 

Qu! mcnfis damnis , qua dcntur tcmpora lucro. 

Illins occurfus ctiam vitarc mcmcnto , 
In cujus manibus, ccu pinguia fuccina , tritas 
Cernis cphcmcridas : quac nullum confulit , & jaoi 
Coafulitur : quae caftra viro patriamque pctcnte %jf 

Non ibit paritcr numcris rcvocata Thrafylli. 
Ad primum lapidcm veftari cum pl^cct, hora 
Sumitur cx libro : fi prurit fri&us ocdli y 

Angulus , infpcQa gcncfi ^oUjria pofcit. H c/ 1 C ( ■ Ui ;■ 
£grz licct jaccat , capicndo nulla vidcjur j 89 

Aptior hora cibo , nifi quam dedcrit Petofyris. 

Si mediocris crit: fpatium luftrabit utrinqtie 
Mctarum , & fortes ducct , frontcmquc ,'manumque 
Prjebebit vari<tebrum poppyfma rogaati. 



?4 -Z?. JVU. JUFEN^^^ti 

Divit35iis refponfa dabunt Phryx augur , & Ihdus j 8 J 

Condudus , dabit aftroram , mundique peritus, 

Atque aliquis femor, qui publica fulgttra condit. 

Plebejuna in circo p^ttfm eft , Jk in aggere fatumJ 

Quae nudis longnm oftendir cervicibus antum , 

Co^fulit ante phalas , delphinorumque columnas ; "^yii 

'An faga vendenti iiubat caupone reHdo. 

Hae tamen & partus fubeunt difcrimen , & omnes 
Nutricis tolerant fortunaiirgente labores ; 
Sed jacet aurato vix uUa|)uerpera iefto. 
Tantum artes hujus , tantum medicamina poflunt; f 9j| 

Quac fteriles^acit , atque homioes in ventre necandos 
Conducit : gaude, ihfelix , atque ipfe bfbendum 
Porrige, quidquid erit* nam fi diftendere vellet» 
Et vexare uterumf ueris falientibus , efles 
'iEihiopis fortafle pater : mox decotor heres ^0i9i | 

Impleret tabulas, nunquam tibi mane videndus: 

Tranfep fuppofitos , & gaudia , votaque fa&pe i 

Ad fpurcos decepta lacus , atque inde petitos ' 

Pontiilces Siilios , Scauromm nomiua falfo 
Gorpore laturos. ftat Fominaimproba noda; 60; 1 

Arridens nudis infantibus. hos fovet omnes, 
Involvitque finu : idomibus tunc porrigit altis , 
Secretumque fibi mimum parat. hos amat , his fe ' 

Ingerit , utque fuos ridens producit aiumnos.. 

Hic magicos aflPeft cantus , hic Theflala vendlt iijk 

Philtra , quibus valetit mentem vexare mariti ^ 
Et folea pulfare nates. quod defipis ; inde eft , 
Inde animi caligo , & magna oblivio rerum, 
Quas roodo geffifti. tamen hoc tolcrablle , fi noa 



St hrfre iocipias , ut avuncHlus ille Neroms;; Cij^ 

Cui tQtam tremuli froiit«m Caefonia puUi ■ .^ 

Ifif ttdit. quae noQ faciet , quod PniBcipis uxor ) * 
'Ardebant cun&i ,.& frafta compa^e raebanty, 
Non aliter., quam fi feciflc^ luno maritum- 
Infanum* minus ergo nocens erit Agrippinas 6a#v 

Bbletus : fiquidem unius, prascordia preffit • 
lUe feDis , tremulumque caput defc^ndere juffi^v 
fai coelum, & longa manamia-labrafalivakr 
Hasc pofcit ferrum, atque ijgnes , ti^cpotid torquett ^ 
Hac tecerat mrxtos Equitum cum fanguine Patres. 6sf , 

Tanti partus ectuas I quanti una venefica conftat ^- 
Odtrant^natos de pellice c nenio repugnet:^ ^ 

Nemo vetct: jam|amppiv}gnumoccidere fas eft. 

Vos ega, pupilli , moneo 9 quibus amplior cil res, ^ 
€u8odit« animas , Ur nuHi credite menfai.- 65 »• 

Livicla materno fervea^adipata veneno. 

Mordeat ante.aHquis , quidquid ponexerit illa;^ 

QaaBpeperit^ timidus praeg^ftet pocula^pappas; 

Fingimus baec > altum Satira fDmeoteMtkttfuum ^. 

Scitic^ , & finem^ egreffi legemque priorum , ^) $ > 

Grande Sophocleo carmen bacchamur hiatu, 

Montibusjgnotum Rntulis, coeloque Latino^ 

Nos utinam vani ! fed damat Pontia , Feci , 

Confiteor , puerifque pieis aconita paravi , 

Quae deprenfa patcnt. facinus tamen ipfa peregi.' '64*- 

Tune duos una faviffima, vipera coeria ? 

Tune duos ? feptcm , fi feptcm fortc fulflfcnt. 

Crcdamus tragicis, quidquid de Golchide fasva 

Dlcitur , & Procne. nil eontra conor : & illas 

F, 



86 D. JUN. JUVENALIS SATIRA Vl: 

Graadia monftra (m audebant teinporibus ; fei 64^ 

Non pro.pter nummos. minor admiratio fummis 

Dcbetur monftris, quoties facit ira nocentem 

Hunc fexum, r^ble jectir incendente feruntur 

Praetipites: ut faxa jugis abrupta , quibus mons 

Subtrahitur , clivoque latus pendente recedit* 6^4 

Illam ego non tuierim , quas computat , & fcelus iogens 
Sana facit. fpedant fubeuntem fata mariti 
Alceftim , & ^ fimilis fi permutatio detur , 
Morte viri cupient animam fervare catellae. 
Occurrent multae tibi Belides , atque Eriphylae: S j j 

Mane Clytemnasftram nullus non vicus babebit. 
Hoc tantum refert, quod Tyndaris illa bipennem 
Infulfam & fatuam dextra laevaque tenebat ; 
At nunc res agitur tenui pulmone rubetae^ 
Sed tamen & ferro , fi prasguftabjt Atrickls 664 

Fontica ter vidi cautus medicamina.R^gis*. 



D. JUNII JUVENALIS 
A Q U I N A T I S 

S A T I R A R U M 

L I B E R T E R T I U S. 



S AT I RA FIL 



JlLit fpes, & ratio ftudiorum in Cxfare tantuoh;: 

Solus enim triftes hac tempeftate Camoenas 

Refpexit , cum jam cekbres , notique poetas 

Balneolun^ Gabib, Romas conducere furnos 

T^entarent ; nec foedum alii , nec turpe putarent jf 

Yraecones fieri , cum , defertis Aganippes 

Vallibus, efuriens migraret in atria Clio^ 

Nam , £ Pieria quadrans. tibi nuUus in arca 

Oftendatur , ames nomcn vifturaque Machaera?; 

Et vendas potius, commiffa quod auftio vendit - 1% 

S>tantibus, eenophorum, tripodes, armaria, cifts^t, 

Alcyonem Baccht, Thebas & Terea Fauftt. 

Hoc fatiui, quam fi dicas fub judice, Vidi^ 

Qxiod noa vidifti. faciant equites Afiant , , 

T 4' ' 



«8, D. JUN. JUFENALIS 

Quanquam & Cappadoces faciant , equitefqtie Bithy m » 1 1 

Altera qaos nudo traductt Gallia talo. 

Nemo tameu ftudiis indigQjmi (ene laborem 

Cogetur pofthac;, ne&it quicunque canoris; 

Eloquium vocale modis, laurumque momordit. 

Hoc agite y q juveoes : circumfpicit % & ftimulat vos l ^xi; 

Materiamquefibi ducis indulgentia quasrit. 

Si qua aliunde putas rerum fpe&nda tuarum | 

Prsfidia , atque idea croceas methbrana tabell» | 

Impietur : lignorum aliquid pofce ocius, &, quao . 

CompQnis , dona Veneris , Thelefine , marito i %i^ 

Aut ctude, & pofitos tinea pertunde tibetros. 

Frange mifer calaroos, vigilataque proeliadelcs 

Qui facis in parva fuhlimia carmioa cella « 

Ut dignus venias hederis , & imagine macra. 

Spes nutla ulterior : didicit jam dives avarus ^d 

Tantum admirari, tantum taudare diferto^^ 

Ut pueri }unonis avem. fed defiuit aetas 

£t pelagi patiens , & caffidis , atque ligonis; 

Tasdja tunc fubeunt anknos « tunc feque , fuamque 

^Terpfichoren odit facunda & nuda feaeftus. ) f 

Accipe nunc artes , ne quid tibi confcrat ifte, 
Quem coiis , & Mufatum % & Apoltinis $de reliftat 
Ipfe facit verfus, atque uni cedit Hemero 
Propter milte annos. & , fi dulcedine fama 
Succenfuf recites , Maculonis commodat aedes \ 46 

Hacc longe ferrata domus fervire jubetur , 
In qua follicitas imitatur janua portas. 
Scit date libertos^xtrema in parte fcdent^s 
Ordinis i & magoas comitum difponere vocet; 



*" Is AT I RA Vlh ti 

^^mo dabit regum , quantj fubfellia cciliftent ; 4|. 

Et qU3B condufto pendent anabathra tigitlo , 
Quaeque reportandis pofita cft orcheftra cathedrrs; 
Nos tamen hoc agimns , tcnuiqUe in ]pulvcrc fulcos 
Ducimus , & litus ftcrili verfamus ararro. . 
INam fi difcedas , laqueo tenet ambitiofi , 54 

Confuctudo mali : tcnct infanabilc multos 
Scribcndi cacocthcs , & «gro in cordc fencfcit.' 
Sed vatem egregium , cui nbn fit publica vena, 
Qui nihil expofitum folcat deduccrc , ncc qui 
.Communi feriat cjirmcn trivialc moncta : f < 

Hunc, qualem ncqueo monftrarc , & fcntio tantum , 
Anxictate carens animus facit , omnis accrbi 
Ifnpatiens , cupidus filvarum , aptufque bibendis 
Fontibus Aonidura. neque ienim cantarc fub antra 
Picrio , thyrfumvc pofcft contingere mcefta 66 

Paupcrtas , atque aeris inops , quo noftc dicque 
Corpus cget : fatur eft , cum dicit Horatius , Heuohe ! 
Quis locus iflgcnio : nifi cum fc carmine folo 
Vcxant , & dominis Cyrrhae , Njrfasque fcruntur 
Pc&ora vcftra , duas non admittcntia ^uras ^ 6$ 

Magnae mentis epus, nec de lodice paranda 
Attonits, Currus , & cquos , faciefque Deorum 
Afpiccrc , & qtialis Rututum confundat Erynnis. 
Nam fi Virgilio puier , & tolerabile deeflet 
•fldfpitium , cadercnt omncs a crinibus hydrJ r 7^ 

Surda nihil gemcrct gravc buccina. pofcimus, ut fit 
Non minbr antiquo Rubrcnus Lappa cothurno , 
Cu jus & atveolos , & Isenam pigner^t Atrcus. 
Non bab^t infclix Numitor , quod mittat amica ; f 



/SO D. JU.N. JUVENALli 

iQuintilla^ quod doft«t., habet ; nec defuit illl , Jj 

Vnde em^ret multa ^pafceudum carne le.ooeok 
Jam domitum : conftat leviori bellua fumta 
Mimirum » & capiunt ptes inteftina ppetse. 
Contentus fama jaceat Lucanus in hortis 
iMarmoreis : at Serrano , tenuique Saleio $o 

Gloria quantalibet ^ quid erlt , fi gloris tantum eft } 
Curritur ad vocem jucnndam , & carmen amica& 
Thebaidos , Utam fecit cum Statius urbem , 
Promifitque diem. tanta dulcedine captos 
;Afficit ille animos , tantaque libidine vulgt $\ 

Auditur : fed , cum fregit fubfellia verfu , 
Efurit , inta£lam Paridi nifi vendat Agaveo^ 
Ille & militias multis largitur honorem , 
Semeftri vatum digitos circumligat auro. 
((Juod non dant proceres, dabit hiftrio. tu Caitterioos^ 90 
Et Baream, tu nobilium magna atria curas? 
Prasfeftos Pelopea facit, Philomela^tribunos, 
Hdud tamen invideas vati , quem pulpitapa&unt*:. 
Quis tibi Maccenas ? quis nunc erit aut Proculejus ; 
Aut Fabius ? quis Cotta iterum ? quis Lcotiilus alter} ^f 
Tunc par ingenio pretttim: tuoc utilc m»ltit 
Pallere, & vinqm tato nefcire Dccembri, . 

Vefter porro labor foecundlor , hiftofiiariim 
Scriptores: petit hic plus temporis , atque olei plus: 
Namque oblita-modi miliefima pagina furgit tOd 

Omnibus , & crefcit mult^ damnofa papyro. 
Sic ingens rerum numerus jubet , atquc opcrum Icx. 
Qus tamen indc fegcs ? terrae quis frudus apertae} 
Quis dabit hiftorico , quantum daret a£la legenti ? \ 



, S AT I R A VI 1. 91 

5c3 gcnus ignavum , quod lefto gaudet & nmbra; ^^ 1 o j^ 

', Dic igltur , quid caufidicis civilia praBftcnt 

OiBcia , & magno comites in fafce libelii } 

Ipfi magna fonant: fed tunc, cum creditor audlt; 

Praecipue , vel , fi tetlgit latus acrior illo , 

Qui venlt ad dublum grandi cum codlce noinen , 1 10 

Tunc Immenfa cavi fpirant mendacia foUes , 

Confpultnrque finus. veram deprendere meffiem 

Si ilbet : hioc centum patrlmonia caufidicorum » 

Parte a|ia folum ruilati pone Lacernae* 

Confedere Duces : furgis tu pallidus A jax 1 1 f 

Di£^urus dubla pro iibercate , bubuico 

ludlce. ru^pe mifer tenfum jecur, ut tibi laflo 

Figantur virides , fcalarum gloria , palroaB. 
Quod vocis predum? ficeus petafunculus, & vas 
Pekmydum : aut veteres Maurorum epimenia , bulbi: 120 
Autvinum Tiberi deve&um , quinque lagenae. 

Si qnater egifti , fi contlgit aureus unus, 
Inde cadunt partes ex fcedcre pragmaticorum. 
£miiio dabltur, quantum iicet , & melius.nas 
E^mus^ htijus enim ftat cnrrus aeneus , altl %%% 

Quadrijuges in veftibulis , atque ipfe f eroci 
fiellatore fedens cuf vatum haftile minatur 
Emlnus , & ftatua mcditatur proeila iufca. 
Sic Pedo conturbat , Matho deficit : exitus hic tft 
Tongilii ^ roagno cum.thinocerote lavari i ) a 

Qui folet , ,& vexat iutulenta l^alnea turba, 
Perque forum juvenes iongo premlt aflere Medos 
Emturus pueros , argentum , murrhina , viilas. 
Spondet cnim Tyrio ftiltaria purpura iilo. ' 



. ^S 2). JUN. JUVEVrAtli I 

Et tameo eft illis hoc utite : purpura vendit \%\ \ 

Caufidlcum , veiidunt amethyftina : convenit iliii | 

Et ftrepitu , & facie majoris vivere cenfus. 

Sed finem inpenfas non fervat prodiga Roma; 

Fidimus eloquio } Ciceroni nemo ducentos 

>Muoc dederk nummos , nifi fulferit annulus ingens. .14^ 

Refpicit haec primum , qui litigat , an tibi fervi 

Odo , decem comites , an poft te fella , togatr 

Aote pedes. ideo condufta Paullus agebat , 

Sardonyche , atque ideo pluris , quam Gailus agebatf 

Qo^m Bafilus. Rarain tenui (acundia panno. ' \k\ 

Quando licet Bafilo flentem producere matrtmi 

Quis bene dicentem Bafilum ferat ? accipiat te ' 

Gallia, vel potius nutricula caufidicorum 

Africa , fi placuit mercedem ponere HnguaDw 

Dedamare doces , o fcrrea pcftora , Vetti ; , i J« 

Cum perimit £aevos claffis numerofa tyrannos. 
Nam quaecunque fedens modo legerat, hacc eadem ftai» 
Perferet, atque eadem cantabit verfibus tfdem. 
Occidit miferos crambe repetita magiftros. 
.Qvis color , & quod fit caufae genus, atque ubi fumma x f { 
Quaeftio , quae veAiant.diverfae forte fagittas , 
Nofle velint omnes , mercedem folvere nemo. 
- Mercedem appellas ? quid enim fcio ? culpa docentis^ 
Scilicet argttitur, quod laeva in parte maimllafr 
vNU falit Arcadio juveni , cujus mihi fexta ^ »iJo 

Quaque die miferum dirus caput Hannibal imptet.: 
Quidquid td eft , de quo deliberat , an petat urben^ 
A Cannis , an poft nimbos , & fulmina cautus 
Circumagat madidas a tempeft^te cohortes. . 



;y A T I RA VIl. 9^ 

i^^aotam vis ftipulare , & protinus accipe , qnod do » i6f 

Ut toties illnm pater andiat haec alii fex « 

Vel plures uno conclamaot ore Sophift», ^ 

Et veras agitant lites , raptore. relifio , v 

Fufa veneoa filent, malus ingratufque maritus^ 

Et quk jam veteres fanant mortaria cxcos. 1 70^ 

Ergo fibi dabit ipfe rudem ,' fi noftra movebunt 

Confiiia , & vitx diverfum iter ingredietur, 

Ad pugnam qm rhetorica defcei^dit ab iimbra , 

Summula ne pereat , qua vilis tefiera venit ^ 

FrumentL quippe hsc merces lautiffima. tenta ; ^7t 

Chryfogonus quanri doceat , vel Pollio quanti 

Lautoruni pueros , artem fcindens Theodor*^ 

Baloea fexcentis « & pluris porticus , in qua ' 

Geftetur dominus, quoties pluit. anne ferenum 

Exfpedet , fpargatque iuto jumenta recenti ? x Sd^ 

Hic potius: namqueVic mundae nitet ungula mulae^ 

Parte alia longis Numidarum fulta columnis 

Surgat, & algentem rapiat coenatio folem. 

QQaoticunque domus , veniet, qui fercula do&e 

Componat ; veniet , qui pulmentaria condit, 1 8 {} 

Hos inter fumtus feftertia Quintiliano, 

Ut multum« duo fufficient : res nulla minoris 

Cooftabit patri , quam filius. unde igitur tot 

QuiQtUiaous habet faltus ? exempla novorum 

Fatorum tranfi : felix , & pulcher , & acer : 190 

Felix y & fapiens , & nobilis , & generofus 

Appofitam nigrae lunam fubtexit alutas: 

Felix , orator qaoque maximus, & jaculator. 

Et fi perfrixit» cantat bene. diftat enim, quae 



^4 ^. /^A^. JUVENALtS 

Sldera te excipiant modo prlmos incipientcm 19 f 

Edere vagitus ; & adhuc a matre rubentem. 

Si Fortuna volet, fies de rhetore coi^ful: 

Si volet hac eadem , fies de confule rhetor. 

Ventidius quid enim ? quid TuHius ? annc aliud, quam 

SUus, & occulti miranda potentia fati ? 200 

Servis regna dabunt, captivis fata triumphos. 

Felix illc tamen corvo quoque rarior albo. 

Poenituit multos vanae, fterilifque cathedrae, 

Sicut Thrafymachi probat exitus, atque Secundi 

Carrinatis : & hunc inopem vidiftis , Athcnas , io( 

Nil praeter gelidas aufae confefrc cicutas. 

Di, majorum umbris tenuem , & firie pondere terram , 

Spirantefquc crocos , & in wna perpetuum ver, 

Qui praeceptorem fandi volucre parentis 

Efle loco. metuens virga» jam grandis Achilles % 10 

Cantabat patriis in montibus : & cui non tunc 

Eliceret rifum Qitharoedi cauda magiftri ? 

Sed Rufum, atque alios cadit fua quaeque juventus: 

Rufum , qui toties Ciceronem Allobroga dixit. 

Quis gremio Enceladi , doftique Palaemonis affert 1 1 j; 
Quantum grammaticus mernit labor ? & tamen ex hoc 
Quodcunque eft (minus eft autem , quam rhetoris aera) 
Difcipuli cuftos praemordet Acoenonaetus, 
Et» qui difpenfat , frangit fibi. caede, Palamon, ' 

£t patere inde aliquid decrefcere : non aliter , quam ato 
Inftitor hibernae tegetis , niveique cadurci , 
Dummodo non pereat , mediae quod noftis ab hora 
Sedifti , qua nemo faber , qua nemo federet , 
Qui docet obliquo lanam deducere ferro: 



V 



S A T I R A rilL 9Y 

Dammodo qoh pereat totidcm olfecifTe lucernas » %%€ 

Quot ftabant pueri , cum totus decolor effet 

Flaccus , & haererct nigro foligo Maroni. 

Rar^a tainen merces , quae cognitione tribuni 

Mon egeat fed vos fsvas imponite leges^ 

Ut praeceptori verborum regula conftet , 1 3 q| 

Ut legat hifiorias, audores noverit omnes ,^ 

Tanquaro ungues, digitofque.fuos: ut forte rogatus 

Dum pedt aut thermas , aut Phoebi balnea , dicat 

Nutriccm Anchifae , nomen patriamqire novercae 

Archemori \ dicat , quot Aceftes vixerit annos , i ) jj 

Quot Siculus Phrjgibus vini donaverit urnas. 

Exigitc , ut mores teneros ceu pollrce ducat, 

Ut fi quis cera vultum facit : exigite , ut fit 

Et pater ipfius coetus", ne turpia ludant, 

Ne faciant vicibns. non eft leve tot pueronun 144 

Obfervare manus , oculofque in fine trementes. 

Hxc , inquit , cures; & cum fe verterit annus , 

Accipe^ vif^ori populus quod poftulat , aurum. 

S A T I RA rill. 



Otemmata quid faciunt, quid prodeft, Pontice, long^ 

Sanguine cenferi , piftofque oftendere vultus 

Majbrum , & ftantes in curribus iEmilianos ,^ 

Et Curios jam dimidios , humerofque minorem 

Corvinum, & Galbam auriculis nafoque carentem? j 

Quis fruftus generis tabula jaftare capaci 

(CorviQum 9 pofthac muUa contingere virga 



^$ D. JCTN. JUVENALIS 

Fumpfos Equitum cum Didatore magiftros , 

Si corain Lepidis roalc vivitur? cffigies quo 

Tot bellatorum , fi luditur alea pcrnox iQ 

Ante Numantinos } fi dormire incipis ortu 

Luciferi , quo figna duces, & caftra movebant? 

Cur Allobrogicis, &magna gaudeatara 

Natus in Herculeo Fabius lare ? fi cupidus, fi 

Vanus , & Euganea quantumvis mollior agna : 1 1 

Si ten^rum attritus Catinenfi pumicc lumbum 

Squalentes traducit avos , emtorque veneni 

Frangenda mifcram funeftat imaginc gentcm ? 

Tota licet vetcres cxornent undique ccrae 

Atria , nobilitas fola cft atque unica virtus. fttf 

Paullus , vcl Coflus , vcl Drufus moribus cfto : 

Hos antc cffigies majorum ponc tuorum : 

Praecedant ipfas illi te Confule virgas : ^ 

Frima mihi debcs animi bona., fanfius haberi , 

3uftitiaequc tcnax fa&is diftifque mercris , if 

Agnofco procerem. falvc, Gctulice , £cu ta 

Silanus , quocunque alio de fanguine rarus 

Civis, & cgregius patriae contingis ovanti. 

Exclamarc libet , populus quod clamat^ Ofiri 

Invento. quis cnim generofum dixerit hunc, qui ;o 

Indignus gencre , & praeclaro nominc lantnm 

Infignis ? nanum cujufdam , Atlanta vocamus : ' 

JEt^hiopcm , cygnum : pravam extortamquc pucllam , 

Europcn : canibus pigris fcabicque vetufta 

|«vibus', & ficcae lambcntibus ora lucernae , ) j 

Nomcn crit pardus , tigris , leo , fi quid adhuc eft , 

iQuod fremat in tccris vioIcQtius. ergo cavcbis. 



S A T 1 RA VI tl. ' J7 

Et metues , ne tu fis Creticus , aut Caroerinus. 
His ego quem monui ? tecum eft mihi fcrmo , Rubelli 

Plaute» turoes alto Druforum ftemmate ^ tanqiiaro 40 

Feceris ipfe aliquid , propter quod nobilis efles « 

Ut te conciperet , quae fanguine fulget luli ; 

Non quae ventofo conduf^a fub aggere texit. 

Vos huroiles , inquis , vulgi pars ultiroa noftri v 

Quorum nemo qneat patriam monftrare parentist 4$ 

All cgo Cecropides, Vivas , & originis hujus 

Gaudia longa feras : tamen ima plebe Quiritem 

Facundum invenies : folet hic defendere caufas 

l^obilis indofti. veniet de plebe togata, 

Qui juris nodps , & legum aenigmata folvat. ) o 

Hic petit Euphrateu juvenis , domitique Batavi 
CDilodes aquilas , armis induftrius : at tu 
Nil , nifi Cecropides , truncoque fimiilimus Hermas* 
Mullo quippe alio vincis difcrimine , quam quod 
Uli marmoreum caput eft , tua vivit imago. { | 

Bic mihi , Teucrorum proles , aniroalia muta 
Quis generofa putet, nifi fprtia? nempe volucrem 
Sic laudamusequum, facili ^ui plurima palma 
Fervct, & exfultat rauco viftoria Circo. 
Nobilis hic , quocunque venit de gramine , cujus 60 

Ctara fuga ante alios, & primus in aequore pulvisi « 

Sed venale pecus Corythae, pofteritas & 
Hirpini , fi rara jugo viftoria fedit. 
Nil ibi majorum refpe&us , gratia nulla 
Umbrarum , dominos pretiis mutare jubentuf ' 6f 

Ex'guis', tritoque trahunt epirhedia collo 
Scgnipedes , dignique molam verfare Nepotrs* 
Perjius & JuvcnaliSi, • .6 



9» D. JUN. JUVENALIS 

Ergo , ut miremur te ^ noo tua ; priroum aliquid izi 

Qtiod pofTim titulis incidere praeter honores, 

Quos illis damu^, 8c dedimus , quibus omnia debes. 70; 

Hsc fatis ad juvenem , quem nobis fama fuperbum 
Tradit , & inflatum « plcnumque Nerone propinquo. 
Harus enim ferme fenfus commuuis in illa 
Fortuna : fed te cenferi laude tuorum , 
Pontice , noluerim , £lc ut nihil ipfe futufas 7 j 

Laudis agas. Miferum efl aliorum incumbere fanue^ 
Ne collapfa ruant fubdudis tefia columnis. 
Stratus humi palmes viduas dcfiderat ulmos. 
Efto bonus miles , tutor bonus , arbiter idem 
Integer; ambigus & quando citabere tjf^ftis Sd 

Incertsque rei , Phalaris licet imperet , ut fis 
^ Falfus , & admoto di&et perjuria tauro » 
Summum crede nefas animam praDferre pudori ; 1 

Et propter vitanx vivendi perdcre caufas, . ' 

Dignus morte perit, coenet licet oftrea centum Jj I 

Gaurana , & Cofmi toto mergatur aeno. 
Exfpeftata diu tandem provincia cum te 
Re£l:orem accipiet^ pone \m fraena , modumquet { 

Pone & avaritiae: mifemre inopum fociorum. 
Offa vides rcgum vacuis cxfufta medullis. 50 I 

Refpice , quid moneant leges , quid cnria maadet l 
Praexnia quania bonos maneant , quam fulmine jufio ^ 
Et Capito , & Numitor ruerint, damnante fenatu, I 

Piratas Cilicum. fed quid damnatto confert , 
Curo Panfa eripiat , qpidquid tibi Natta reliquit i 9{ 

Praeconem , Chaerippe , tui$ circumfpice pannis , j 

Jamque tace» Furor cft. poft omnia perderc nauluoi: 



S 4 T 1 R J VllL 99 

Non idcm gemitus olim , ncquc vulnus crat par 
Damnorum , fociis florcntH>us , & modo vidis. 
Plcna domns tunc omnis , & ingcns ftabat accrvus loo 

Nummonipi , Spartana chlamys , conchylia Coa , 
£t aim Parrhafii tabulis , figniCcpie Myronis 
Phidiacum vivebat ebur, nec non Polycleti 
Multus ubique lahor : rarae fine Mentorc menfae. 
Inde Dolabella eft , atque hinc Antonius , inde i o j 

Sacrilegus Verrcs. referebant navibus altis 
Occulta fpolia,t& plures de pace triumphos. 
Nunc fociis juga pauca boum, grex parvus equarum , 
Et pater armenti capto cripiatur agcllo : 
Ipfi deinde Lares , fi quod fpedabile fignum , i lO 

Si quis in scdicula Deus unicus. haec etcnim funt 
Pro fummis : nam funt haec maxima. dcJIpicias tu 
Forfitan imbtlles Rhodios , undamque Corinthum: 
Defpicias racrito. quid refinata juventus » 
Crifraqtte totitis facient tibi lasvia gentis \ 115 

Horrida vitanda eft Hifpania , Gallicus axis , 
Ulyricumque latus. parce & mcflbribus illis , 
Qui faturant nrbem , Circo fcenacquc vacantcm. 
Quama autcm inde feres tam diras praemia culpae , 
Cum tenues nuper Marius difcinxcrii Afiros \ • 1 10 

Curandum in primis , ne mdgna injutia fiat 
Fortilms , & ihiferis : tollas licet omne, quod ufquam cft . 
^ri, atqucargenti: fcutum, gladiumque relinqucni, 
Et jacula , & galcam : fpotiatis arma fuperfont. 
Quod modo propofui, non eft fentcnda : verum eft. 1 1 j 
Credite me vobis folium rccitare Sibyllas. 
'Si tibi £iinda coljprs comitum , fi nemo tribnnal 

G 2 



lOo D. JUN. JUVEi^AUS 

Vtndit Acerfecomes , fi nullum in <;onjuge crimeo ^ 
Nec per conventus , & cuoda per pppida curvis . 
.Unguibus ire parat nummos raptura Ceisno t > S ^ 

Tut]c licet a Pico numeres genus ; altaque li te 
Momina deledant, omnem Titanida pugnam, 
' Inter majores ipfumque Pfomethea ponas: 
De quocunque voles proavum tibi fumito libro. 
Quod fi prascipitem rapit ami)itio, atque libidot Mf 

iSi frangis virgasfociorum in fanguine, fi te^« 
Delcftant hebctes laDb liftorc fecures: 
Incipit ipforum contra te ftare parentum 
Nobilitas , claramque facem prasferre pudendii. 
Omne animi vitium tanto confpedius in fe i4^ 

Crimen habet , quanto major , qtii peccat , habctur* 
Quo mihi te folitum faifas fignare tabelias 
In templis,, quas fecit avus, ilatuamque parentis 
Ante triumphalem ? quo, fi nodurni^s adultec 
Tempora Saotonico velas adoperta <ucuIio ? 14; 

Praetcr majqrum cineres , atque offa volucri 
Ca^pento rapitur pinguis Lateranus, & ipfe, 
Ipfe rotam adftringit multo fufflamine Conful: 
No£^e quidem ; fed iuna videt» fed fidera teftes 
Intendunt oculos. finitum tempus honoris 1 ) • 

Cum fuerit, clara Laterauus luce flagellum 
Sumet , & occurfum nunquam trepidabit^amici 
]am fenis, ac virga prior annuet, atqu^ maniplos 
Solvet , & infundet jumentis hordea iaflis» 
Interea , dum ianatas , torvumque juvencum 1 j j 

More Numas caedit Jovis ante aitaria , jurat 
Solam Eponam & facies olida ad praefepia pidas. 



S A T 1 R A rith , K)L 

Sed CU1B pervigiles placet inftaurare popinas; 

Obvius affiduo Syrophoenix udus aroomo 

Currit^, Idumaeae Syrophoenix incola port» ,. i49 

Hofpitis affedu dominum , regemque falutat^ 

£t cum ^enali Cyane fuccin&a lagena^ 

Defenfor culpae dicet mihi , fecimus & nos 
Haec juvenes. efto. defifti nempe , nec ukra ' 
Fovifti errorem. breye fit, quoA turpiter aud^n t6 f 

Quaedam cum prima refecentur crimina barba. 
Indulge veniam pueris. Lateranus ad illos 
Thermarum calices , infcriptaque lintea vadit> 
Maturus bello , Armeniae Syriaeque tuendis . 
Anuiibus , & Rhena, atque Iftro prasftare Neronem* 1 70 
Securum valet haec aetas. mitte Oftia, Caefar, 
Mitte : fed in magna legatum quasre poptna. 

Invenies aliquo cum percuflbre jacentem, 

Permixtum nautis , & furibus , ac fugitivis , 

Imer camtfices , & fabros fandapilarunk, \7\ 

Et refupihatt ceflantia tympana Galli^ 

£qua tl>i iibertas^ communia pocyla, ledus 

Non alius cuiquam « nec menfa remotior uUn 

Quid facias talem fortitus , Pontice , fervum l 

Nenpe in Lucanos ^ aut Tufca ergaftula mittas. 1 to 

At vos, Trojugens, vobis ignoicitis , & quae 

Turpia cerdool* Volefos , Brntumqtte decebunt* 

Quid, fi nunquam adeo fcedis , adeoque pudendis 

Utimur exemptis , ut nou pe)ora.fuperfint ? 

Confumtis opibus vocem , Damafippe , locaftl t^Sf 

Sipario , clamofum ageres ut Phafma Catulli* 

Uureolt}^ v.4ox etiam.bcne Uatulus egit^ 



loi D. JUff. JUFENALIS 

Judice ine,.(lignu5 vera cruce. nec tameo ipfi 
Ignofcas populo : populi frons durior hujus ; 
Qiii fedet , & fpeSat trifcurrla patriciorum, 190 

PIanipede$ audit Fabios , ridere potefl qui 
Mamercorum alapas. quanti fua funera vendant ; 
Quid refert ? veadunt nuilo cogeme Nerone , 
Nec dubitant Celfi prstoris v^ndere tudis. - 
Finge tamen gladjos inde, atque hinc pulpita pone: i^jj 
Quid fatius ? mbrtem iic quifquam exhorruit, ut fit . 
Zelotypus Thymeles^ flupidi colle^ Corinthi? 
Res baud mira tamen , cftharoedo Principe , mimus 
Nobilis. haec uttra , quid ecit oifi ludus? &iUic 
Dedecus urbis hal>es. nec mirmitlonis iu armis , 1 oej 

Nec clypeo Qracchum pugnantem , aut falce fupina , 
(Damnat enim tales habitus; fed danmat, & odit) 
Nec galea (aciem abfcondit : mov^t ecce tridentem , 
Poflquam librata pendentia retia dextra 
Ne(^idquam effudit , nudum ad fpedacula vtiltam so % 

Erigit , & tota fugit agnofcendus arena. 
' Credamiis tunicas , de faucibus aurea cum fe ' 
Porrigat, & longo jadetur fpira galero. 
Ergo ignominiam graviorem pertulit omiit 
Vulnere ^ cum Graccho jufltis pugnare fecutorJ 1x9 

Libera fi dentur populo fuffragia , quis tam 
Perditus , ut diibitet Senecaro praeferre Neroni; 
Cujus fupplicio noii debuit lAia parari 
Slmia, nec ferpens onus, nec culensunus? 
Par Agamemnonidsi crimen ; fed caofa facit rem ^ a 1 5 

Diflimilem. quippe ille Deis ao&oribos ultor 
Patris erat caefi media inter pocuia : fed oee • 



S AT T R A rilU^ t^ 

Elef^rae jugulo fe polluit , aut Spartani 

Sanguifie conjugii , nuUis aconita propinquis 

Mifcuit , in fcena nnnquam cantavit Oreftcs , i-i 0. 

Troica non fcripfit. quid enim Virginius armis 

Debuit ulcifci magfs., aut cum Vindice Galba? 

Quid Ne«) tam faeva , crodaque tyrannide fecit ^ 

Ha&c opera , atque hae funt genetofi principisartes» 

Gaudentis foedo peregrina adpulpita canttt is-f 

Proftitui, Grajaeque apiuro meruifle coroaae. 

Majoruro effigiesKabeant infignia vocis : 

Ante pedes Doroiti iongum tu pone Tbyeftiae 

Syrma , vel Antigona:, feu perfonam Menalippei; 

£t de marmorep citharam f^fpende coloffo. s 5 • 

Quid« Catilina, tuis natalibus, atque Cethegi 

lnveniet quifquam (uMimius ? arma tamen vos ^ ' . 

No&icna , & flammas domibus , templifque paraftis ; 

Ift Bcaccatorum pueri , Senonumque minores » 

Aafi , quod liceat tunica punire molefta. % }^^|. 

Sed vigilat Conful , vexillaquc vcftra coercet. 

Hk novus Arpinas, ignobilis ^ & modo Romaer: 

Municipalis Eques galeatum ponit ubiquc 

Prsfidmm attonitis , & in omni gente laborat. 

Taotum igitur nuiros intra, toga. contulit illi % 4^-. 

Nominis , & tituli » quantum non Leucade ,^.q«an)um' 

Thefialiai campis Odavius abftulit udo 

Caedibus affidnis gladio« fed Roma parentenii 

Roma patrem patrias Ciceronem libera dixit< 

Arpinas^^alius Volfcorum in monte folebal 2^45 

Pofcere mercedes alieno lafiTus aratro , 

Nodofam poft hscfrangebat verticc vitem,.. 



104 ^- JU^' JUFENALIS 

Si lentus pigra muniret caftra dolabra : 

Hiciamen & Cimbros, & fumma pericula rerum 
, Excipit , & folus trepidantem protegit urbem. \ ib ^ o 

Atque ideo, pofiquam ad Citnbros , flrageipque volabant , 

Qui nunquam attigerant majora cadavera , corvt , 

Nobilis ornatur lauro collega fecunda, ' 
^ Plebejas Deciorum animas , plcbeja fuerunt 

Nomina : pro totis legiombus hi tamea , & pro x^^ 

Omnibus auxiliis , atque omni pube Latina 

Sufficiunt Dis infernis , Terraeque parenti : 

Pluris enim Decii, quam qra fervantur ab iUis. 

Ancilla nafus trabeam , & diadema Quirini , 

iLt fafces meruit regiim ultimus illc bonorum* tia 

Prodlta laxabant portarum clauftra tyrannis 

Exfulibus juvenes ipfius Confulis, & quos 

Magnum aliquid dubia pro libertate deceret , 

Quod miraretnr cum Coclite Mucius , & quae % 

Imperii fines Tiberinum virgo natavit. »^$ 

Occulta ad Patres produxii crimina fervus 

Matronis (ugcndus : at illos verbera juftis 

Afficiunt poeois, & legum prima fecuris. 
Malo pater tibi fit Therfites, dummodo tu fi» 

^^acidae fimilis , Vulcaniaque arma capeffas , «70 

Quam tc Therfitas fimllem producat Achilles. 

Et tamen , ut longe repetas , longeque revolvas 

Nomen , ab infami gentem deducis afylo. 

Majorum primus quifquis fuit ille tuorum , 

Aut paftor fuit , aut illud , quod diccre nolo. »7 J 



S A T I R A IX. loy 

» 



S A T 1 RA IX. 

i3ciR£ velhn , quare toties mihi, NacVole, triftis 

Occurras fronte obdu£^a , ceu Marfya vidus. 

Quid tibi cum vultu ^ qualem deprenfus habebat 

Ravola , dum Rhodqpes uda terit inguina barba? 

Nos colaphum incutimus iambenti cruftula {ervo. { 

Non erat hac facie miferabilior Creperejus 

PoUio , qui triplicem ufuram pracftare paratus 

Circuit, & fatuos non invenit. unde repente 

Tot rngae ? certe modico contentus agebas ^ 

Vcrnam equitem , conviva joco mordente (acetiis« lo 

Et falibus vehemens intra pomoeria natis* 

Omnia nunc contra : vultus gravis , horrida ficcai 

Silva^comaB, nuUus tota nitor in cute , qualcm 

Bnittia prdsftabat calidi tibi fafcia vifci : 

^Sed (ruticante pilo neglefta , & fqualida crura. i f 

Quid macies aegri veteris , quem tempore longo 

Torret quarta dies ^olimque domeftica febris \ 

Deprendas animi tormenta latentis in acgro 

Corpore, deprendas & gaudia: fumit utrumquf 

{ode habitum faeif s. igitur flexifle videris lO 

Propofitum « & vitae contrarius ire priori, 

Nuper enim/, ut repeto , fanum Ifidis ,& Ganymedemi 

Pacis y & advedae fecreta palatia Matris « 

Et Cererem ( nam quo non proftat femlna templo } ) 

Notior Aufidio moechusfcelerarefolebas, . «f 

Quodquc taces , ipfos ctim indin^re maritos. 



io5 t>. JUN. JUVENALIi: 

tJtile & hoc multis vitae genus : at mihi nullum 
Inde operas pretium. pingues aliquando tacernas ^ 
Munimenta togae , duri , crdflique coloris , 
Et male perculTas textdris peQine Galli ^1$ 

[Accipimus , tenue argentum, venxque fecund»; 
Faja regunt homihes : fatum eft & partibu^ illis , • 

Quas finus abfcondit nam, fi tibi fidera cefiantt 
Nil facict longi' menfura incognita nervi, 
Quamvis te nudum fpumanti Virro labello ^ >5 

Viderit , & blandas aflidue denfsque tabellas 
SoIIicitent : AvT^r yk^ i^i\KSTeti «ivJ^ptb yiveulcf. 
Quod tamen ulterius monftrum , quam moUis avarus > 
' Hsec tribui , deinde illa dedi , mox plura tulifti* 
Computat, ac cevet. ponatur catculus , adfint ^o 

Cum tabula pueri. numera feftertia quinque 
Oronibus m rebus : numerentur deindc laborcs; 
An facile & pronum eft agere intra vifcera pencm^ 
Legitimum , atque illic heftcrnaB occurrerp coettai 
Servus erit miiius ille mifer, qui foderit agrum, ^| 

Quam dominum , fedtu fane tenerDm & puerum te^ 
£t pulchrum , & dignum cyatho , coelbque putabas. 
Vos humili afleda , vos iudulgcbitis unquam 
Cultori , jam nectnorbo donarc parati ? 
£n, CU4 tu viridcm umbcHam , cui {utcina mittas. 30 

Gtandiay, natalis quoties rcdit , aut madidum vcr 
Incipit , & ftrata pofitus , lohgaquc cathcdra 
Munera femincis tradas fccrcta Kalcndisi. 
Dic, paffcr , cui tot momes,, tot praedia fcrvas. 
Apula , tot milvos intra tiia pafcua laffos ? • j J 

Tc Trif olinus agct focfindfs vitibus implct ; 



S A T I RA IX. 107 

Sufpednmque jugum Cumi$ , & Gaurus inaais» 

Nam quis plura linit vi£bro dolia muftof 

Quantum erat exhaufti lumbps donare dientis 

Jcgeribus paucis ? meliufne hrc rufticus infans i K4 

Cum matre , & cafulis , & collufore catello ^ ^ -^ 

Cymbala pulfantis legatus fiet amici ? 

Improbus es , cum pofcis, ait. fed penfio clamat l 

Fofce: fed appellat puer unicus , ut Polyphemi 

lata acies , per quam follers evafit Ulixes. C f 

Alter emendus ecit ; namque hic non fufficit: am||o 

PafceDdl quid agam bruma fpirante ? quid , oro 9 

Quid dicam fcapulis puerorum Aquilone Decembri ; 

Et pedibus ? durate , atque cxfpeftate cicadas ? 

Veram , ut diffimulei, ut mittas cetera , quanto 7^ 

Metiris pretio , quod , ni tibi deditus efiem, 

Devotufque cliens , uxor tua virgo maneret ? 

Scis certe, quibus ifta modis , quam faspe rogaris; 

£t quae pollicitus. (ugientem faepe puellam 

Amplexn rapui : labulas quoque ruperat ^ & jaffl 7$ 

Signabat, tota vix hoc ego TioQit redemi * 

Te plorante foris. teftis mihi ledulus , & tu 

Ad quem pervenit lefti fonus , & dominae vox: 

InHabile, ac dirimi coeptum, & jam paene folutum 

Conjugium in multis domibus fervabit adulter l 80 

Quo le-circumagas ? quas prima , aut uttima pooas ? 

Nullum ergo meritum eft , ingrate ac perfide ^ auUum ; 

Quod tibi filiolus , vel filia nafcitur ex me ? . 

Tollis enim , & libris adorum fpargere gaudes 

Argumenta viri. foribus fufpende coronas ^ 8 j 

lam pater e$: dedimus, quod famae opponere poffis: 



jo$ D. JUN. JVVENAUS 

I 

}ura parentis habes , propter me fcriberis heves, 

Legatum omne capis , nec non & dulce caducum. 

Commoda praeterea jungentur multa caducis , 

Si Dumerum, fi tres imptevero. jufta dolorjs, 9« 

Nsvole, caufa tui. contra tamen ille quid affei:t« 

Negligit , atque.aHum bipedem fibi quaerit afellum. 

Haec foti commifia tibi celare memento, ' 

Et tacitus Doftras intra te fige querelas. | 

Nam res mortifera eft inimicns pumicc laevis, j j | 

Qui.modo (Jecretum comniiferat , ardet , & odit « | 

Tanquam prodiderim , quidquid fcio. fumere ferrum , , 

Fufte aperire caput , candelam apponere valvis 

Non dubitat. nec coivtemnas, aut defpicias , quod 

Mis opibus nu^quam cara eft annona veneni^. 10» 

Ergo occulta teges « ut curia Maf tis Athenis. ' 

O Corydon , Corydon , fecretum divitis ullum I 

EiTe putas? fervi iic taceant , jumenta loquentur^ I 

Et canis , & poftes , & marmora. daude feneftras.^ 

Vela tegant rimas, j|inge oftia, tolUte lumen lof 

E medio , taceant omnes , prope nemo recumbat> 

Quod tamen ad cantum galli facit iUe fecundi, 

Proximus ante diem caufpo fciet : audiet , & quae 

Finxerunt pariter librarius, archimagiri, 

Carptores. quod enim dubitant componere crimea 1 1» 

In dominos, quoties rumoribus ulciftuntur 

Faltca? nec deerit, qui t« per compita quaerat 

Nolentem, & miferam vinofus inebriet aurem^ 

Illps ergo rog^, quidquid paulo ante petebas. 

A nobis, taceant illi : fed prodere malunt \\\ 

Arcanum , qu^ni fubrep.ri potare Falcroi-» 



S A T I R J IX. IC9 

ho popufo faciens quantam Saufeja bibebat. 
Vivendum refte cft, cum propter plurima ^ tum his 
Prscipue caufis , ut linguas mancipiomm 
CoQtemnas. nam lingua mali pars peffima fervi« 1 19 

Deterior tameii hic , qui liber non erit illis , 
Quorum animas & farre fuo cuftodit , & aere. 
Wcirco ut poffim linguam contemnere fervi , 
Utile confilium modo , fed colnnranc, dcdiftf: 
Nunc mihi quid fuadcs poft damnum tetnporis ^ & fpes 1 1 f 
Deceptas ? Feftinai enim decurrcrc velox 
Flofculus anguftae, mifcraequc brcviffima vitae 
Ponio : dum bibimus , dum fcrti , unguenta , puellas 
Pofcimus , obrepit non intellcfta fcneftus. 
Ne trepida : nunquam pathicus tibi dccrit amlcus, 1 y% 

Stantibus & falvis his collibus , undiquc ad illos 
Convenient & carpcnti^, & havibus omnes , 
Qui digito fcalpunt uno caput. altera major 
Spcs fupercft : tu tantum erucis imprimc dentem. * , 

H«c exempla para felicibus : at mea Clotho , 135 

Et Lachefis gaudent, fi pafcitur inguine venter. 
parvi , noftrique Lares , quos turc minuto » 
Amfarre, & tenui foleo cxorare corona, 
Quaudo ego figam aliquid , quo fit mihi tuta fcncftus 
A tegete & baculo ? viginti millia foenus 1 4C1 

Pignoribus pofitis , argcnti vafcula puri , 
Sed quae Fabricius cenfor notet , & duo fortcs 
De grege Moeforum , qui mc cervice locata 
Securum jubeant clamofo infifterc Circo. 
SitmihipraBtcreacurvusca8lator,&aItcr, ' *4f 

Qui multas iacics fingit cito : fufficiunt haec, 

\ 



1 



iio D.JUN.JUFENALISSATIRAIX^ 



Quando ego pauper ero. vetum miferabile, oec fpes 

His faltem. nam , cum pro me Foctuna togatur, 

Aifixit ceras iUa de nave petitas , 

Qu8B Siculos camus cffugit remige furdo, ^i 5< 



fr^- 



tii 



a JUNII JUVENALIS 
A Q U I N AT I S 

S A T I R A R U M 

* LIBER QUARTUS. 



S AT I RA X. 



V^MNiBtrs m terris , tpiae funt a Gadibus ufqn^ 

Auronjm » & Gangcm , pauci digoofccrc pofltint ^ ^ ^^- ^*' 

Vera bona , itcpie illis multum divcrfa , rcmota 

Erroris nebula. t|uid cnim rationc timemur, 

Aut cupimus ? quid tam dcxtro pcdc concipis , ut te jf 

Conatus non poeniteat , votique 'pcradi ? 

£venere domos totas optantibus ipfis 

Di fiacilcs. nocitura toga , nodtura pctuntur 

Militia. torrcns dicendi copia multis, ' 

Et fua mortifcra cft facundia. viribus ille Uz.}Ua ^ ^f^ 

Coofifus periit , admirandifquc laccrtis, 

Sed plures nimia congcfia pccunia cura > 

Strangulat, & cunda exfuperans patrimonia ccnfus ; 

f^oanto deiphinis balstna Britamuca major. 



jii D. JUN. JTIVENALIS 

Temponbus diris igitur , jufiuque Neronis i } 

longinum , & magnos Senecae prsdivitis.hortoi 

Claufit , & egregias Lateranofum obfidct aedes 

Tota cobors: rarus venit in coenacula miles. 

Psnca licet portes afgenti vafcula piifi , 

Nofte iter ingrefliis giadium contvjnque timebis ^ lo 

Et mots ad lunam trepidabis aruoidinis umbram : 

Cantabit vacuus coram latrone viator, 

\Pnroa fere vota , & cunftis notiffima. templjs • 

Divitias , crefcant ut opes, ur maxima toto 

Noilra fit arca foro. fed nuUa aconita bibuntut i( 

Fiflilibus : tunc illa time , cum pocula fumes 

Gemmata, & lato Setinum ardebit in auro. 

Jamne igitur laudas , quod dc fa pieauhus alter ^ ^ ^i^tf^-f 

Ridebat , qboties de limine moverat unum 

Protuleratque pedem ; flebat contrarius auftor? mJ^Hr )o 

Sed facilis cuivis rigidi cenfura cachinni : 

Mirandum eft , unde ille oculis fufFecerit humof. 

Perpetuo rifu pulmonem agitare folebat 

Democritus , quanquam non eflet urbibus illis 

f raetexta , & trabeae , fafces , leSica , tribunal. ) f 

Quid , fi vidiflet praetorem curribus altis 

Exftantem, & medio fublimem in pulvere Circi 

In tunica }ovis , & pids^ Sarraha ferentem 

Ex humeris aulaea togae , magnaeque coronae 

(Tantum orbem , quanto cervix non ftifficit ulla^ ifi 

Quippe tenet fudans hanc publicus, &, fibi Conful 

Ne placeat , curru fenrus portatur eodem. 

Da nunc & volucrem , fceptro quae furgit eburttOf 

lUinc cornicines , hinc praecedcntia longi 



S A T J RA X. nj 

Agmims officia , & fiiveos ad fraena Quirites J 45 

Defoffa in loculis quos fportula fecit amicos. 

Tunc quoquc materiara rifus invenif ad omnes 

Occurfus hominum ; cujus prudentia monftrat ; 

Summos poffe viros , & magna exempla daturos ' 

Vervecum in ptria , craffoque fub aere najfci. ^4 

Ridebat curas , nec non & gaudia vulgi ; 

Interdum & lacrimas; c«m Fortunae ipfe minaci 

Mandwet laqiieum , mediumque oftenderet ungucm; 

Ergo fupervacua hsec , aut pcrniiciofa pet^intur , 

Propter quae fas eft genua incerare Deorum. 5 j 

Quofdam praecipitat fubjefla potentiamagnae 
Invidiae ; mergit longa , atque infignis honprum 
Pagina ; defcendunt ftatuas , reftemque fequuntur, 
, Ipfas deinde rotas bigarum impafta fecuris 
Caedit, & immeritis franguntur (;rui^ cabalHs: 6<| 

Jam ftrident ignes , jam follibus atque caminis 
Ardct adoratum populo capnt, & crepat ingens 
Sejanus : deinde ex facie toto orbc fecunda 
Fiunt urccoH , pelves , fartago , patellae.. 
Pone domi lauros , duc in Capitolia magnum 6f 

Cretatumque bovem : Sejanus ducitur uhco 
Speaandus: gaudent omnes. quae labra ? quis illi 
Vultus crat? nunquam , fi quid mihi credis , amavi 
Hunc hominem : fed quo cecidit fub crimine? quifnam 
Dclator ? qulbus ihdicibus ? quo tefte probavit ? 70 

Nil horum i verbofa & grandis epiftola venit 
A Capreis : bene i habet ; nil plns interrogo. Sed quid 
Turba Remi ? Sequitur Fortunam , ut femper , & pdit 
Damnatos. idcm populus , fi Nurtia Tufco 

Perjius & Juvmalis. * H . 



114 r>. JUN. JUVENALIS 

Fayiffet , fi oppreffa forct fccura fcnefttis yj 

Principis , hac ipfa Sejanuna diceret hora 
Auguftum. jam pridem', ex quo fuffrag^ nulK 
Vendimus , cffudit curas» nam qui dabat^olim 
Impcrium , fafces , lcgionts^ omnia , minc {e 
, Continet , atque duas tantum res anxius optat ^ fio 

Panem & Circenfes. perituros audio multos. 
Nil dubium : magna eft fornacula : pallidulus ml 
Brutidius meus ad Martis fuit obvius aram. . ^ 

Quam timeo, viftus ne poenas cxigat A jax , 
Ut male defenfus 1 curramus prsctpites , & , 8) 

Dum jacet in riipa , calcemus Ca^aris hoftem. 
Sed videant fervi , ne quis ncget , & pavidum ia jui 
Cerv|cc obftrlfta dominum trafaat. hi fermones - 
' Tunc de Sejano , fecreta haec murmura vulgi» 
,yifne falutari ficut Sejapus? habcre 50 

Tantundem , atque illi fimipas donare curulesf 
lUum exercitjbus praeponere ? tutor haberi 
Principis Augufta Caprearum in rupe fedentis 
Cum grege Chaldaeo ^ vis certe pila, cohortcs y 
Egrt gios equites , & caftra domeftica ? quidni ■< 9( 

Haec cupias? &, qui nplunt occidere qucnquam» 
Poffe volunt» Sed quae praclara ,, & profper^i tanti ^ 
Ut rebus laetis par fit menfura malorum ? 
Hujus , qiii trahitur , praetextam fumere mavis \ 
An Fidenarum , Gabiorumque effe potcftas » 100 

Et de menfura jus dicere , vafa minora 
Frangere pannofus vacuis iff^dilis Ulubris ? 
Ergo quid optandum foret , ignoraffe fateris 
Sejanum. nam qui nimios optabat honore^. 



S A T I RA X. if^ 

Et nitnias pofcebat opes , numerofa parabat io^ 

Excelfas turris tabutata , unde attior eflet 

Cafus , & impulfas prasceps immane ruinas. 

Quid Craffos, quid l?ompejo$ evertit ? & illumi . 

Ad fua qui domitos deduxit flagra Quirites? 

Summus nempe locus nulla non arte petitvs, i 16 

Magnaque numinibus vota exaudita malignis. 

Ad generum Cererts fiiic caede & vulnere pauci 

Defcendunt reges^ & ficc^ morte tyratini. 

Eloquium , aut fatiiam Demoilbenis, aut Ciceronis 
Incipit optare , & totis Qumquatribus optat , 115. 

Qilifquis adhuc uno panam cotit alJe Minervam^ 

Quem fequitur cuftos anguilas vernuta capfae. 

Eloquio.fed uterque perit orator: utrumquc 

Largus & exiihdans leto dedit ingenii fons. 

Ingenio manus e(l & c^rvix cacfa ; ntc unquanl i 16 

S^iiguine caufidtci maduerunt roftra pufilli* 

fortunatam natam me confule Romam ! 

Antoni gladios potuit contemnere , fi lie 

Omnia dixiffet. ridenda poeniata malb ^ 

Qiiam te confpiciise , divina Philippica , famae 4 12) 

Vdlveris a prirtia qiiae proxiriia. Saeviis & lllum 

Exitus eripuit , qtiem mirabantiir Athenae 

Torrentem , & pleni moderanteni fraena thcatrL 

DJs ille adverfis genitus , fatoque finiftro , 

Quem pater ardentis maffae fuligin^ lippus i j 6 

A carbonc , & forcipibus , gladiofque parante 

Incude , & luted Vulcano ad rhetora mifit; 
Bellorum exuviae^ truncis afiixa tropaeis 
lorica , & frafta de caffidc buccula pcndens^ 

Hi 



ii6 D. JUN. JUVENALIS 

Et curtum tcmonc jugum , viftaeque triremis 1 3 J 

Apluftre, & fummo triftis captivus in arcu^ 
Humanis majora bonis creduntur: ad hoc fe 
Romanns , Grajufque , ac barbarus indupcrator ' 

£rexit : caufas difcriminis , atque laboris 
Inde habuit. Tanto major famae fitis eft , quam 140 

Virtutis. quis enim virtutem ampleftitur ipfam , 
Praemia fi tollas ? patriam tamen obruit olim 
Gloria paucorum , & laudis , titulique cupido 
Haefuri faxis cinerum cuftodibus : ad qus 
Difcutienda valent fterilis mala robora ficus : 1 4 p 

Quandoquidem data funt ipfis quoque fata fepulcris. 
Expende Hannibalem : quot libras io duce fummo 
Invenies? hic eft, quem non capit Africa Mauro 
Pcrcuffa Oceano , Niloque admota tepcnti. 
Rurfus ad ^thiopum populos , altofque elcphantos , i ja 
Additur imperiis Hifpania : Pyrenaeum 
Tranfilit. oppofuit natura Alpemque nivemque: 
Diducit fcopulos , & montem rumpit aceto. 
}am tenet Italiam: tamen ultra pcrgere tendit: 
Adum , inquit , nihil eft, nifi Poeno milite portas i j; 

Frangimus , & media vexillum pono Suburra. 
qualis facics , & quali digna tabella , 
, Cum Gaetula ducem portaret bellua lufcum l 
Exitus crgo quis eft? o gloria l vincitur idem 
Nempe, & in exfilium pr^ceps fugit, atque ibi magnus, 160 
Mirandufque cliens fcdet ad praetoria regis , 
Dohec Bithyno libeat vigilare tyranno. 
Finem animae , quae res humanas mifcuit olim ; 
Non gladii , non faxa dabunt, nec tela \ fed ille 



S A T I R A X^ »17 

l 

CaRflarum Tindex ^ & tanti fanguinis ultor 16; 

Annulus. I, deroens , & faevas curre per Alpes, 

Ut pueris placeas, & declamatlo fias ! 

Uous Pellaeo juveni non fufficit orbis : 

iEftuat infelix angufto limite mnndi , 

Ut Gyaras claufus fcopulis , parvaque SertpHo; 170 

Cum tamen a fignlis munitam intraverit nrbero ; 

Sarcophago contentus erit. Mors fola fatetur , 

Quanmla fint kominum corpufcula. Creditur olim 

Velificanis Athos, & quidquid Graecia roendax 

Andet in hiftoria: conftratum claffibus ifdem, 1 7f 

Suppofitumque rotis folidum mare : credimus alto» 

Defecifie amnes, epotaque flumina Medo 

Praodente , & madidis cantat quae Softratus alis, 

Ule tameft qualis rediit Salamine relida , 

In Corum atque Eurum folitus fasvtre flagellis s8o 

Barbarus y MoXxo nnnquam hoc in carcere paflbs 9 

Ipfum eofnp^dibtts qni vinxerat Ennofigaenm ? 

Mitius id fane, quod non & ftigmate dignuim 

Credidit. huic quifqnam vetlet fervire Deorum ^ 

Sed qaalis rediit ? nempe una nave, cruentis t^ 

Flu&ibtts , ac tarda per denfa cadavera prora. 

Has toties optata exegit gloriaf^cenas. 

Da fpatium vitae, multos da, Tuppiter , annost 
Rec refko^ vultn folum, hoc & pallidus optas» 
Sed quam continuis & quantis longa fenedus 19» 

Plena malis Ideformem & tetrum ante omnia vultumv 
Diffimilemque fui> deformem pro cntepellemy^ 
Peadentefque genas , & tales afpice rugas y 
Quales, umbciferos ubi j^andit Tabraca faltus^ 

H ,^ 



lia D. JUN. JUVENAH5 

In vetula fcalpit jam mater fimia bucca. i§] 

Plurima funt jnvcnum difcrinciina : pulcKrior ille 
Hoc, atque ilie alio; multi\m hic robuftior illo: 
Una fenum facies, cum voce trementia m^mbra, 
Et jam laeve caput ., maclidique infanti^ nafi, 
Frangendu$ mifero gingiya panis inermi : ^OQi 

Ufque adeo gravis uxo^i , fiatifque fibiquc y 
Ut captatori moveat faftidia Coffo. 
Non eadem vlni atque cibi , torpente palato, 
Gaudia : nam coitus jam longa oblivio ; vel fi 
Coneris , jacet exiguus cum ramice oervus, %%\ 

Et , quamvis tota palpetqr nofte , jacebit. 
Anne aliquid fperare poteft haec inguinis aegri 
Canities? quid, quod merito fufpe&a libido eftt 
Quae Venercm aflFeftat fine viribus? afpice partis 
Nunc damnum ^lterius : nairi quae^ cantante voluptaii, %\9^ 
Sit licet eximius, citharoedo, fivc Seleuco^ 
Et quibus aurata mos cft fulgcrc lacerna? 
Quid rcfert, magni fedeat qua parte theatri » 
Qui vix cornicines exaudiet , atqu? tubarum 
Concentus ? clamore opus cft, ut fentiat auris^ %\\ 

Quem dicat veniBe puer , quot mintiet horas. 
PraBter^a m\nimus gelido jam in^corpore fanguis 
Febre calet fola ; circumfilit agtnine fafto 
Morborum omne genus: quorum fi nomina quaeras; 
Promtius expediam , quot amavcrit Hippia nioechps , %\^ 
QiTot Themifon agros autumno occiderit iino y. 
Quot Bafilus focios, quot clrcumfcripferit Hirrus 
Pupillos , quot longa yiros exforbeat uno 
* Id^uf^ 4i^9 <luot difcipulos inclinet Hamillusi^ 



S A T I R A X. 



119 



Percurram citias, quot viRas poffideat nunc , ^t f 

Quo tondente ?ravis juveni mihi barba fenabat* 
llle humero , hie lumbis , hic /oxa debilis , ambot 
Perdidit ille oculos , & lufcis invidet: hujus 
Pallida labra cibum accipiunt digitis aKenis^ 
}pfe ad confpe&um coenas diducere ridum 13 o 

Suetus , hiat tantum , ceu pullus hirundinis , ad quem 
Ore volat pleno mater jejuna. fed omni 
Membrorum damfto major dementia , quae nec 
Noraina fervorum, nec vultum agnofcit amiciy 
€um quo prasterka coenavit nofte ; nec ilfos , jt j-j 

Quos geouit , quos eduxit. nam codice fevo- 
Heredes vetat ^e^fuos ; bona tota feruntup 
Ad Phiah» : tamum-artificis valet halitus oris , 
Quod ftetcrat iftultis in carcere fornicis anais.^ 
6t vigeant fenfus animi , dncenda tamen funt- »^40 

Funera natorum , rogus afpiciendus amat£ 
Conjugis, & fratris, plenaequefororibusttrnas. 
HaBc data poena (fiu vivemibus » ut renovata 
Setnper clade domus , muhis in lu&ibus , inqne- 
Perpetno moerore , & aigra vefte fenefcant. *4 j^ 

Rex Pylius , megna fi quidquam credis Homero » * 
Exeraplum vitas fuit a cornice fecundaR. 
Fel!x nimirum , qui tot per fecula mortem 
Diftulit ^ atque fuos.jam dextra computat annoj^, 
Quiquc novum toties muftum bibit. oro , parumper- t-joi. 
Atrendas, quautum dc legibus ipfe queratur 
Fatorum, & nimio de ftamine , cum vidct acris 
Antilochi barbam ardentem: cuitt quseritab omni^. 
Qai(quis..adtft focius^, cur h«c in tempork dtirct » 

»4 



iip D. JUN. JUVEKALIS 

Quod facinus dignum tam longo admiferit aevo ? s j f 

Haec eadem Peleus , raptum cum luget Achillem , 

Atque alius, cui fas Ithacum hi^ere natantem/ 

Incolumi Troja Priamus veniflet ad umbras 

Aflaraci magnis folemnlbus , Hefiore funus 

Portante , ac reliquis fratrum cervicibus, inter arfo 

Iliiadum lacrimas , ut primos edere planfius . 

Caffandra inciperet , fciffaque Polyxena palla ; 

Si foret exftinftus diverfo tjempore , quo non - 

Ccjeperat audaces Paris aBdificare carinas. 

Longa dics igitur quid contulit ? omnia vidit »6 j 

Eveffa , & flammis Afiam ferroque cadentem. 

Tunc miles ttemulus pofita tulit arma tlara, 

Et ruit ante aram fumihl Jovis , ut vetulus bos^ 

Qul domlnl cultrls tenue & mlferabilc collirm 

Prasbet , ab Ingrato jam faftidltus aratro. x^t 

Exitus ille utcunque hominis : fed torva canlno 

Latravit rlftu , quae poft hunc vixerat , uxor. 

Feftino ad noftros^ & regem tranfeo Ponti; 

Et Croefum, quem vox jnfti facunda Solonis 

Befpicere ad longa juffit fpaiia ultima vita. 17 j 

Exfilium, & carcer , Minturnarumque paludes, 

Et mendicatus vifta Carthagine panis , 

Hinc caufas habuere. quid illo cive tuliffet 

Natura in terris , quid Roma beatius unquam , 

Si circumduao captivorum agmine , & omni »80 

Bellorum pompa , animam exhalaffet opimam , 

Cum de Teutonico vellet defcendcre curru ? 

Provida Pompejo dederat Campania febres 

Optaudas : fled multiaB urbes , & publica vota 



S AT I RA X. ixt 

Vicemnt igitur Fonuna ipfius & urbis ^ %%f 

Servatum vifto caput abftulit. hoe cruciatu 
Lentulus , hic poena caruit, ceciditque Cethegus 
Integer., & jacuijt Catilina cadavere toto, 

Fortnam optat modico pueris , inajore puellls 
Miirmure , cum Veneris fanum videt anxia matcr , tjo 

Ufque ad delicias votonjm. cur tamcn , inquit, 
Corripias ? pulchra gaudet Latona Diana. 
Scd vctat optari faciem Lucretia , qualem 
Ipfa h^a^uit. cuperet Rutila Virginia gibbum 
Accipere , atque fuam Rutilae dare. filius ^utera «95 

Corporis egregii , miferos trepidofque parentcs 
Scmpcr habet. Rara eft adeo concordia formae 
Atque pudicitiae l fanftos licct horrida morcs 
Tradidcrit domus , ac vetercs imitata Sabinos : 
Pra&tcrca caftum ingenium , vultumque modefto 3 06 

Sanguine ferventcm trlbuat natura benigna 
Lar^a manu: ( quid enim puero conferre poteft plus, 
Cuftodc & cura natura potentior omni?) 
Non iicct cfle viros : nam prodiga corruptoris 
Improbitas ipfos audct tentare parentes. 3 o f 

Tanta in muncribns fiducia ! nullus cphebum 
Deformcm fasva caftravit in arcc tyrannus: 
Nec praBtcxtatum rapuit Ncro loripcdem , ncc 
Strumofum , atque utero paritcr , gibboque tumeatcm. 
I nunc , & juvenis fpecie laetare tui ! quem : , 310 

Majora cxfpeftant difcrimina ? fiet adulter 
PuMicus, & poenas mctuet, quafcunque raaritis , " 
Iratis dcbct : nec crit fclicior aftro 
Martis » ut in laqueos nunquam incidat. exigit autcm 



.111 D. JVN. JVVENALIS 

tnterdum ille dolor plus , quam tex ulla dolori %\\ 

Conceffir. necat hic ferro , fecat ille cruentis 

Verberibus, quofdam moechos & mugilis intrat* 

Sed tuus Endyipion dileftae fict adulter 

Matronae: mox cum dederit Servilia nummos, 

Fiet & illius, quam non amat : exuet omnem Jio 

Corporis ornatum. quid eniro uBa negaverit udit 

Inguinibus , five eft haec Oppia , five Catulla \ 

Deterior totos habet illic femina mores. | 

Sed cafto quid forma nocet > quid profuit immo | 

Hlippolyto grave propofitum ? quid BelleropHontr? J»f 

Erubuit nempe haec , ceu faftidita, repulfo 

Nec Sthenoboea^ minus , quam Crefla , excanduit ,^ & fc 

Concuffere amba. Mulier faeviflima tunc eft, 

Cum ftimulos odio pudor admovet. elige quidnanii 

Suadendum efft pirtes , cui nubere C^faris uxor J}.* 

Deftinat. optimus hic , & fbrmofiffimus idem 

Genti^ patriciae rapitur mifer exftinguendus.. 

Meffalinas oculis : dvdum fddet itla parato 

Flamraeolo , Tjrriufque palam genialis in hortis. 

Sterflitur , & ritu decies centena dabuntur \\\ 

Antiquo : veniet eum flgnatoribus aufpex. 

Haec tu fecreta , & paucis commiffa putabas } 

Non, nifi legitime , vult nubere: quid placeat, dic: 

Ni parere- veli« , pereundum erit ame lucernas :* 

8i fcelus admittas , dabitur mora parvula, dtim res, J40 

Nota urbi & populo contingat Principis aures. 

Dedecus ille d^mus fciet uhimus : interea tu 

Obfeqiiere imperio , fit tanti vita dierum 

Fancorum» quidquid-meiius,leviufque putari^». 



S A T 1 KA X. tx^ 

Prxbenda efi gladio pulcbra hsc , & candida cerviii^ 345 

Nil ergo optabiiftt homines? Si coofiKuro^vis, 
Permittes ipfis expendcre numinibus , quid 
Convcniat nobis , rebufque fit utile noftris. 
Nam pro jucundis aptiflima quaeque dabunt Dh 
Carior eft illis homo, quam fibi. nos animorum | jq 

Impulfa, & casca magoaque cupidine duQi 9 
Conjugium petimus , partumque uxoris : at illis 
Nomm , qui pueri , qualifque futura fit uxor. 
Ut tamen & pofcas aliquid , voveafque facellis. 
Exta , & candiduii divina tomacula porci : ) j | 

Orandum eft , ut fit mens fana in corpbre fano, 
Fortem pofce animum , mortis terrore carentemt 
Qni fp^tium vitae extremum inter munera ponai 
Naturae , qui ferre qu^at quofcunque Ubores « 
Nefciat irafci ,*cupiat nihil , & potiores J<a 

Herculis aerumnas credat faevofque labores , 
Et Venere , & coenis , & pluma Sardanapali. 
Mooftro, quod ipfe tibi poffis dare. femita certe 
TranquillaB per virtutcm patet unica vitae. 
NuUum numen habes , fi fit prudentia : nos te j 6 { 

Nos facim^s , Fbrtun^, Peam ^ coelo^ue locaaius» 



»4 D. JUN. JVVtVALlS. 



S AT I RA XL 

lTTICus eximie fi coenat , lantus habetur : 
Si Rutilus , demens. quid enim majore cachinne 
Excipitur vulgi, quam pauper Apicius ? omnis 
Convidus, thermae, fiatjones, omne theatrum 
De Rutilo. nam dum v^lida, ac juvenilia membra j 

Sufficiunt gaieas , dumque ardens fanguine, fertur; 
Non cogente quidem , fed nec prohibente tribnno 
Scripturus leges , & regia verba laniftae. 
Multos porro vides , quos faepe elufus ad ipfum 
Creditor introitum folet exfpeftare macelli , 'i^ 

Et.quibus in folo vivendi caufa patato eft. 
Egregius ccenat , meliufque miferrimus horum ; 
£t cito cafurus jam perlucente ruina. 
Intctea gufius elementa per omnia quasrnnt l 
Nunquam animo pretiis obftantibus : interius fi. 'i ^ 

Attendas , magts illa juvant , quae pluris emunturJ 
Ergo hand difficile eft , perituram arceflere fummam 
Lancibus oppofitis , vel matris imagine frada, 
Et quadringentis nummis condire guUfum 
Fiftile : fic veniunt ad mifcellanea ludi. *^ 

Rcfert ergo, quis haec eadem parct: in Rutilo iftra 
Luxuria eft , in Ventidio laudabile nomea 
Sumit y & a cenfu famam trahit. illum ego jure ^ 
Defpiciam , qui fcit quanto fubtimior Atlas 
Omnibus in Libja fit montibus : hic tamen idem ^i 

Ignoret , qtNintum ferrata diftet ab arca 



S AT I R A XL tif 

Sacculus. e coelo defccndit VvH^t ffsttvrlv , 
Figcndum , & memori traSandum peftorc , fivc 
Conjugium quaeras, vcl facri in partc Scnatus 
EiTe velis. nec cnim ioricam pofcit Achillis «0 

Therfitcs, in qua fe tranfducebat Uiixes. 
Ancipitem , feu tu magno difcriminc caufam 
Protegcre affcftas ; te confule , dic tibi , quis fis ; 
Orator vehemens , an Curtius , an Matho buccae. 
Nofcenda e(t menfura fui , fpe£^andaque rebus '« e 

In fummis,minimifquc : etiam cum pifcis cmetur , 
Ne miilium cupias , cum fit tibi gobio tantum 
In loculis. quis enim te deficieote crumena , 
•Et crefcentc gula, manct exitus; arc paterno, 
Ac rebus merfis in ventrem , foenoris atque 4Cf 

Argenti gravis , & pecorum , agrorumque capacem ? 
Talibus a dominis poft cund^ noviffimus cxit 
Annulus , & digito mendicat Pbllio nudo. 
Noo praematuri cineres , nec funus acerbum 
LnxuriaB; fcd morte magis metuenda fcneftus. 4 J 

Hi plerumque gradus : conduda pecunia Komae ., 
Etcoram dominis confumitur. inde ubi paulum, 
Ncfcio quid , fupercft , & pallet foenoris auSor , 
Qui vcrtcre folum , Bajas, & ad Oftia currunt. 
Cedcrc namquc foro jam non eft deterius , quam jo, 

Efquilias a fervcnti migrare Suburra. 
llle dolor folus patriam fugientibus , illa 
Moeftitia cft , caruifle anno Circcnfibus uno. 
Sanguinis in facie non hsret gutta : morantur 
Pauci ridicutum eflPugientem jex urbe pudorem. 5 jj 

Experiere hodie j numquid pulcherrima diQu , 



,ii6 D. JUN. JVVENALIS 

(erfice , tion praeftem vita vel moribus ^ & re ; 
Sed laudem filiquas occultus ganeo : pultes i 
CoAm aliis diftem puero ; fed in aure placentasi; 
jt^m cum fis conviva mihi promiifus ^ habebis v 6q 

Evandrum , venies Tirynthiui , aut minor illo 
Hofpes , & ipfe tamenxontingens fanguine cceluiAi 
Alter aquis , alter flammis ad fidera mifluSi 
Fercula nunc audi nullis.ornata macellis. 
De Tiburtino venict pinguiffimus agrb , 6} 

tidedulus, & toto grege molliori infciusherb«i 
Necdum aufus virgas humilis mordere falifti : . 
Qui plus laftis habet, quam fanguinis ; Sc mohtani 
Afparagi , pdfito quos legit villica fufo. . 
Grandia prseter^a , torcoque catentia foeno 70 

Ova adfunt ipfis cum matribus , & fervatas 
Parte anni , quales fuerant in vitibus ^ uv* : 
Signinum Syriumque pyrum, d^ corbibus tfderii , 
jEmuIa Picenis , & odoris mala recentis ^ 
JNec metuenda tibi , ficcatum frigorc poftquam yj 

^Autumnum , & crudi pofucre pericula fucci* 
Haec plim noftri )am lnxuriofa Senatus 
• Coena fuit. Curius , parvo quaa legerat (lotto ^ 
Ipfe focis brevibus ponebat olufcula : quaj nune 
Sqitalidus in magna faftidit compede foflor, 8o 

<^ui meminit , calidae fapiat quid vulva popini* 
Sicci terga fuis , rara pendentia ctate , , 
Moris erat quondam feftis fervare diebus , 
Et natalitium cpgnatis ponere lardum, 
.Acccdente nova , fi quam dabat hoftia , carnef. ' 1 

^ Cognatorum aliquis titulo, ter Confulis , atquf 



^ S A T I R A XL 117 

Caftror^rp imperiis, & Diftatoris honore 

Funftus, ad has epulas folito maturius ibat, 

Ereftum domito referens a monte ligonem. 

Ctim tremcrent autem Fabios , durumque Catonem * 00 

Et Scauros, & Fabricios , poftremo feveros 

Ccnforis mores etiam collega timeret : 

Nemo inter curas , & feria duxithabendum , 

Qiialis in Oceani fludu teftudo nataret, 

Clarum Trojugcnis faftura ,. ac nobile fulcrum s 9 j 

Sed nudo latere , & parvis frons serea leftis , 

Vile corohati caput oftendebat afclli , ' 

Ad quod lafcivi ludebant ruris alumni. 

Tales ergo cibi , cjualis domus , atque fupeliet* 

Tunc rudis , & Grajas mirari nefcius artes , 100 

Urbibus everfis praedarum in parte reperta 

Magnorum artificum frangebat pocula miles , 

Ut phaleris gauderct equus , cfelataquc caflls 

RomuIeaB fimulacta ferae manfuefcere juffaB 

Iraperii fato , geminos fub ruJDC Quirinos , 10 j 

'Ac nudam cfEgiem clypeo venientis, & hafta « 

Pendentifq^e Dei, perituro oftenderet hofti, 

Argenti qliod erat , folis fulgebat in armis. 

Ponebant igitur Tufco farrata catiho 

Oninia tunc r quibus invidcas , fi lividuks fis* ix<t. 

Templorum quoque majeftas pr^fcntior, & vox 

No&e ferc medid , mediamque audita per urbem « 

Litore ab Oceani Gallis venientibiis , & Dis 

Officium yatis peragentibus , his monuit nos. 

Hanc rebus Latiis curam praeftarc folebat 115 

Fi&ilis , & nullo yiolatus Juppiier auro. 



tig D. JUN. JUVENALIS 

llla domi natas , noftraque ex arbore ihenfas 
Tempora viderunt: hoc lignum ftabat ad ufus, 
'Annofam fi forte nucem dejecerat Eurus. 
'At nunc divitibus coenandi nuila voluptas « iio 

Nil rhombus , nil dama fapit : putere videntur 
Unguenta, atque rofae; latos nifi fuftinet orbes 
Grande ebur, & magno fublimis pardus biatu, 
Dentibus ex illis , quos mittit porta Syenes , 
Et Mauri celeres , & Mauro obfcurior Indus ; it^ 

£r quos depofuit Nabathaso bellua faltu , 
3am nimios, capitique graves. hinc furgit orexis, 
Hinc ftomacho vires : nam pes argenteus illis , 
Annulus in digito quod ferreus. ergo fuperbum 
Convivam caveo , qui roe fibi comparat , & res i ]0 

•Defpicit exiguas. adeo nulia uncia nobis 
Eft eboris , nec teffcilae , nec caiculus ex hac 
, Materia : quin ipfa manubria culteiiorum 
' Offea: noh tamen his uiia unquam obfonia fiunt 
Ranciduia, aut ideo pejor galiina fecatur. 13 f 

Sed nec ftrudbr erit , cui cedere debeat omnis 
Perguia, difcipuius Trypheri doftoris, apud quera 
Sumine cum magno lepus , atque aper , & pygargus , 
Et Scy thicar volucres , & phoenicopterus ingens , 
* Et Gastulus oryx, hebeti iautiffima fen;o ' 140 

Casditur , & tota fonat uimea coena Suburra. 
Nec fruftum capreae fubducere , nec latus Afrae 
Novit avis nofter tirunculus , ac rudis omni 
Tempore, & exiguse furtis imbutus ofellaj. 
Plel>ejo$ caiices , & paucis affibus emtos . , ' 14 J 

Porriget incultus puer , atque a frigore tutus; 



S^ A T I RA XL ,ij 

Non Pfayr ; ant Lycius , non a inangonc petitas 
Quifquam erit in magno. oiin pofccs , pofce Latinc; ' 
Idem liabitus cunftis , tonfi , rcffiqne capilli , 
Atque hodic tanmm proptcr convivia pexi. i « q 

Palloris duri cft hic filitis , illc bubulci : 
Sufpirat longo pon vifam tcmpore matrem , 
Et cafulam , & notos triftis dcfidcrat hoedos. 
Ingcnui vultus pucr , ingcnuiquc pudoris , 
Quales cffe decct , quos ardens purpura vcftit; i j j 

Nec pugillarcs defert in balnca raucus 
Tefticulos , nec vellendas jam prabuit alas , 
Craffa ncc oppofito pavidus tegit inguina gutto: 
Hic tibi vina dabit, diffufa in montibus illis, 
A quibus ipfe vcnit , quorum fub vcrticc lufit : i^0 

Namque una atquc eadem eft vini patria, atquc miniftri. 
Forfitan exfpeacs , ut Gaditana c^noro 
Incipiat prurirc choro , plau(uque probatae 
Ad rerram trcmulo defcendant dune pudla, 
Irritamentum Vcneris langucntis , & acrcs [i 6 ji 

Divitis urticas : major tamcn ifta voluptas 
Alterius fexus : m»gis,illc cxtenditur , & mox 
Auribus atquc oculis concepta urina movetur. 
Non capit has nugas humilis domus : audiat ille 
Teftarum crcpitus cum vcrbis , nudum olido ftans l^ 70 

Fornicc mancipium ^uibus abftinet : ille fruatur 
Vocibus obfcoenis , omnique libidinis arte , 
Qui Lacedaemonium pytifmate lubricaf orbem : ^ 
Namque ibi Fortunae veniam damus. alea turpis ; ^ 
Turpe & adulterium mcdiocribus : hajc eadem illi 17JP 

Omnia cum faciant , hilarcs mtjdiquc vpcantur. 
Pcrfius 6* Juytnalis^ * I 



130 D. JUN.JUFENALIS 

Noftra dabunt alios hodie cohvivia ludos : 

Conditor Uiados xaotabitur , atqueMaronis 

Altifoni dubiam facientia carmiaa palmam. 

Quid refert, tal^s verfus qua voce legantur ? i8q 

Sed nunc dilatis averte negotia<:uris , 
Et gratam requiem dona tibi , quando licebit , 
Per totam ceffare diem : non foenoris ulla 
Mentio , nec , prima fi luce egreffa, revertf 
Node foiet , tacito bilem tibi contrahat uxor ; iS^f 

Humida fufpeftisreferens multiciarugis, - 
Vexatafque comas , & vultum , auremquc calentetn; 
^ Frotinus ante tneum , quidquid dolet , exue iimen : 
Fone domum , & fervos , & quidquid frangitut illis ; 
Am perit : ingratbs ante omnia pone fodales. 15)0 

InteTea Megalefuicae (pedacula mappae 
Idaeum follemne colunt , fimilifque triumpHo 
Fraeda caballortim PTaetor fedet , ac , mihi pace 
Immenfae nimiaeque licet fi dicere plebis , . , 

Totam hodie Romam circus capit , & fragor ainreffl 19 f 
Fercutit , eventum- viridis quo colligo panni. \ 

Nam , fi deficcret , moeftam attonitamque videres 1 

Hahc urbem , veluti Cannarum in puIVere viais . ] 

Confulibus. fpeftent juvencs, quos clamor , & audax 
Sponfio , quos cultae decet affediffe puellae : ^ io4 

Spe&ent hoc nuptae juxta recubante marito « 
Quod pudeat narraffe aliquem praefentibus ipfis : 
Noftra bibat vernum contraftacuticula.folcm, 
Effugiatque togam, jam ntinc in balnea , Calva 
l^ronte , licet vadas , quanquam folida hora fupcrfit . io|r 
Ad fextam^ facere hoc non poftis quinque diebus 



S A T 1 R A XU. ' i3< 

Contiauis , quia funt talis quoque taidia vitat 
Magna. Vpluptites commeadat rarior ufut. 



S A T I RA XII, 



K 



I ATALi , Corvine, die mihi dulcior hsc Ittx; 
Qua feftus promifra Deis animalia.cefpes 
Exfpedat : niveani Reginae caedimus agnani : 
Par vellus dabitur pugnanti Gorgone Maura. 
Sed procui extenfum petulans quatit hoftia funem; ^ 

Tarpejo fervata Jovi , frontemque corufcat : 
Quippe feroz vitulus , templis maturus & ^rae * 
Spargendufque mero , quem jam pudet ubera matris 
Ducere, qui vexat nafcenti robora cornu. 
Si res ampla domi , fimilifque affedibus efTet i iq 

Pluguior Hifpulla traheretur taurus , & ipfa 
Mole piger , nec finitima nutritus in herba , 
Lsta fed oftendens Clitumni pafipjiia fanguis 
Iret ^ & a grandi cervix ferienda miniftro « 
Ob reditum trepidantis adhuc , horrendaque paffi :v 5 

Nuper, & incolumem fefe mirantis mku 
Nam prseter pelagi cafus , & fulguris i£^um 
Evafi , denfas toelum abfcondere teoebrae 
Nube una , (ubitufque antennas impulit ignis ; 
Cum fe quifque illo percuflum.crederet, & mox a^ 

Attonitus nullum conferri poffe putaret 
Naufragium velis ardentibus,. omnia fiunt 
Talia, tam graviter , fi quando poetica furgit 
Tempeftas, genus ecce aliud difcrimiais : audi 

I 1 



Iji D. JUN. JUrENA4.iS 

Et iniferere iterum , quanquaiii fint cetera fortis i j 

Ejufdem : pars dira quidem * fed cognita Hjultrs , • 
Et quam votiva teftantur fana tabella 
Plurima. pi£^ores quis nefcit ab Ifide pafci ? . 
Accidit & noftro firailis fortuna Catullo. 
Cum plenus fluftu medius foret alveus , & jalni .3^ 
Alternum puppis latus evertentibus undis ' 

Arboris incertae , nullam prudentia cani 
Reftoris conferret apem ; decidere jaQ» 
Ccepit cum ventis , imitatus caftora , qui fc 
Cunuchum ipfe facit , cnpiens evadere damno ) ( 

^ Tefticulorum : adeo tnedicatum ifltelligit inguen; 
Fundite, qus mea funt ^ dicebat , cunda , Catullus^ 
Praecipitare volens ^tiam pulcherrima, veftem ' 
Purpuream, teneris quoque Mascenatibus aptam, 
Atque alias , quanitn generofi graminis rpfum' 40 

Infecit natura pecus , fed & egregius fons 
Viribus occultis , .& Baeticus ad juvat aen 
Ille nec argentum dubitabat4nittere, lances 
Parthenio fadas , urnae cratera capacem , • 
Ef dignum fitiente Pholo ^ vel cdnjuge Fufci. 4 J 

Adde & bafcaudas , Sfmilte efcaria , multum 
Cselati , biberat quo callidus emtor Olynthi. 
Sed quis nunc alius , qua mundi parte , quis audet 
Argento praeferre caput , rcbufque falutem } 
Mon propter vitam (aciunt patrimonia quidam, 5QI 

Sed vitio caci propter jiatrimonia vivunt. 
Jaftatur rerum utilium pars maxima : fed nec 
Damna levant. tunc , adverfis urgentibus, illut 
Recidit; ur malum fepto-^mitteret ^ adfe^ . 



S A T T R A 'Xll. 13 j 

Explicat anguftam , difcriminis ultima quanda ' ) I 

Prasfidia aflPerimas , navem fa6bra minorenh 

I nuncv & ventis aninum commutC) dolata 

Confifas ligno , digiiis a morte remojtus 

Quatuor , aut feptem , fi fit latiflSma taeda t 

Mox cum reticulis , & {>aae,. & ventre lageoas <9 

Afpice fumendas in tempeftate (ecures. 

Sed poftquam jacuit planum mare , tempora poftquant 

Profpera vedoris , fatumque yalentius Euro , 

£t pelago ; poftquam Parcae meliora benigna. 

Penia manu ducunt hilares , & ftaminis albi 6 f 

Lanificse : modica nec multum fonior aura 

Vcntus adeft : inopi miferabifis arte cucuttit 

Veftibas extcntis , & , qnod fuperaverat» unumi 

Vclo prora fuo: jam deficientibus Auftris, 

Spes vitae cum fole redit : tum gratus lulo», 7^ 

Atque novercali fedes praelata Lavino, 

Confpicitur fublimis apex , cui candida nometi' 

Scijofa dedit , faetb Phrygibus mirabite furaen^ 

Et nunquam vifis. triginta clara mamillis. 

Tandcm intrat pofitas inclufa per aquora molcs J. 7\ 

Tyrrhenamquc PKaron, porre&aque brjchia curfumi 

Qua; pelago currunt medio ; longeqiie relinquunt 

baliam. non fic igitur miraberc portus^ 

Qttos natnra dedit: fed trunca puppc njagiftcr 

Interiora petit Ba|anae peryia cymbae. i^ 

Tuti ftagna finus^ gaudent ibi verticc rafa 

Garrula fecnri narrarc pcvicula nautae. 

Ite igitur , pucri , linguis animifqucfavcBtcs^ 

Sertaqnc delubris , & farra imponitc cultris , . 



154 ^. JUN. JUVEiJALlS 

Ac in^lles ornate focos , glebamque virentem : iSf 

Jam fequar , & facro, quod praeftat, rlte perado ^ 
Inde domum repetam , graqles ubi parva coronas 
Accipiunt fragili fimulacra nitentia ceira. 
Hic noftrum placabo Jovem , laribufque paternis 
Tura dabo , atque omnes vioUe jadabo colores* 90 

CunSa nitent ; longos erexit janua ramos » 
Et matutinis operitur fefta lucernis. 
Nec fufpeda tibi fint haec , Corvine : CatuIIus , 
Pro cujus reditu tot pono altaria , parvos 
Tres habet heredes. libet exfpefiare , quis sgram 9 j 

£t claudentem oculos gallinam itnpendat amico 
Tam fterili. verum hasc nimia eft impenfa \ coturnix 
Nulla unquam pro patrecadet. fentire calorem 
Si coepit locuples Gallita, & Paccius, orbi , 
legitime fix's veftirur tota tabellis 100 

Portiais, exfiftunt, qui promittant hccatombea : 
Quatenus hic non funt , nec venales elephanti , 
- Nec^atio , aut ufquam fub noftro fidere talis ^ 

Bdlua concipitur : fed furva gente petita , 
Arboribus Rutulis , & Turni pafcitur agro io J 

CaEfaris armentum , nulli fervire paratum 
Privato : fiquidem Tyrio parere folebant 
Hannibali, & noftris ducibus , regique MoIofloJ 
Horum majores , ac dorfo ferre cohortes , 
'Partem aliquam belli , .& euntem in proclia^turrim: n* 
Nulla igitur mora per Novium , mora nuUa per Iftram | 

Facuvium , quin illud ebur ducatuf ad aras, 
Et cadat ante lares Gallitas vidima fola , 
Tantis digna Deis , & captatoribus horum. 



SAT 1 RJi XII. ijf 

Alter enim , fi coacedas ma&are , vovebit 115 

De grege {ervorum nagna , aut pulcherrima qu;sque 

Corpora ; vet pueris , & frontibus ancillaruoi 

Imponet vittas : &, fi qua eft nubilis illi 

Iphigenia domi , dabi^hanc altaribus ; etfi 

Non fperat tragieae furtiva piacula cervae. 120 

Laudo meum civem , nec comparo tettame«ta 

MlUe rates : nam fi Libitinam evaferit acger , 

Delebit tabulas, ihclufus carcere nafiae , 

Poft meritum fane mirandum , atque omnia (ali 

Forfan Pacuvio breviter dabit. ille fuperbus 1 4 J 

lacedet viftis rivalibiis. ergo vides , quairr 

Grande operae pECtium faciat jugulata MycenisJ / 

Vivat Pacuvius, quaefo, vel Neftora totunt: ^ 
Poffideat, quantum fapuit Nero : montibus aurum 
Exaeqaet i aec amet quenquam , nec ametur ab uUo l 1 3 ^ 



I 4 



»3<5 



a JUNII JUVENALIS 
A Q U I N A T I S 

$ A T I R A R U M 

LIBER QUINTUS. 



S j4 T LRA XIII. 

iXEMPLO quodcunque malo committimr , ipii 
Dirplicet audori. Prima eft haec ultio, quod , fe 
Judice, nemo nocens abfolvitur ; improba quamvis 
Gratia fallaci Praetoris vicerit urna. 
Quid fentire putas omnes, Calvine, recenti § 

De fcelere , & fidei Violatat crimine ? fed nec 
Tam tenuis cenfqs tibi contigit , ut mediocris 
Jadurae te mergat onus : nec rara videmus ,* 
Quas pateris;. cafus multis hic cognitus, ac jam 
Tritus , & e medio Fortunae du&us acervo. lO 

Ponamus nimios gemitus : flagrantior (squo 
Non debet dolor cffe viri , nec vulnerc major.' 
Tu quamvis levium minimam , eziguamque malorum 
Paniculam vix ferre potes , fpumaQtibus ardeas 



2?. /. mVENAUS SATIRA XIII. i jy 

Vifceribus, facnim tibi quod nori reddat amicus i f 

Depofitum. ftupet haec , qui jam poft tcrga rcliquit 

Sexaginta aanos , Fontejd Confulc natus ? 

An fiihil in melius tot rerum proficit ufu ? 

Majgna quidem, facris quae dat praecepta libeUis 

Vidriz fortunae fapientia. Ducimus autem ao 

Hos quoque felices^ qui ferre incommoda vitae; 

Nec jaftare jugum , vitadidicere magiftra. 

Quae tam fefta dies, ut ccflfet prodere furem, 

Ferfidiam , fraudcs , atque omni ex criminc lucrum 

Quaefitum , & partos gladio vel pyxide nummos \ a | 

Rari quippe boni : numerus vix eft totidcm , quot ^ 

Thebarum portae , vel divitis oftia Nili. , 

Nona aetas agitur , pcjoraque fecula ferri 

Temporibus : quorum fcelcri non invcnit ipfa 

Nomen , & a nullo pofuit natura mctallo. )0 

Nos hominum Divumque fidem clamore ciemus; 

Quanto Faefidium laudat vocalis agentcm 

Sportula. dic fenior bulla dignifiime , nefcis; ' 

Quas habeat Venercs aliena pccunia ? nefcif , 

; Quem tua fimplicitas rifum vulgo moveat, cum 3 % 

^ Exigis a quoquam , ne pcjeret , & putet ullis 

I Efle aKquod numcn tcmplis , arasquc rubenti? 

j Quondam hoc indigenae vivebant more , priufquam 

I Sumerct agrefl:em pofito diademate falcem 
Saturnus fugicns : tunc , cum virguncula Juno ; 40 

Et privatus adhuc Idaeis Juppiter antris- 

j Nulla fuper nubes convivia Coelicolarum , 

I Nec puer Ifiacus, formofa nec Hcrculis uxQr 

i Ad cyathos , & jam ficcato nc&are tergcns 



IkjS D. JUN. JUVENALIS 

Srachia Vulcanus Liparaea nigra taberna. '4 1 

Prandebat fibi quifque Detis, nec turba DeoFum 

iTalis, ut eft hodie, contentaque fidera paucis 

Numinibus miferum urgebant Atlanta minori 

Pondere: nondum aliquis fortitus trifte profundi ^ 

Imperium , aut Sicula torvus cum conjuge Pltiton. jdj 

Nec rota , nec Furiae , nec faxum , aut vulturis atri 

Poena ; fed infernis hilares fine regtbus umbr». 

Improbitas illo fuit admirabilis svo. 

Credebant hoc grande nefas, & morte piaftdumj 

Si )uvenis vetulo non aflurrexerat , & fi gf ^ 

Barbato ciycunque puer, licet ipfe videret 

Plura domi fraga , & majores glandis acervos. 

Tam venerabile erat praecedere quatuor anais, 

Primaque par adeo Cacrae lanugo feneftaBl 

Nunc , fi depofitum non, infitietur amicus , €4 

Si reddat vetercro cum tota aerugine follemi 

Prodigiofa fides , & Tufcis digna [ibellis , * 

Qnasque coronata luftrari debeat agna. 

Egregium fandtimque virum fi cerno , bimembri 

Hoc monftrum puero , vel mirandis fub aratro - if J 

Pifcibus inventis, & fGetaej comparo mulae, 

SoIIicitus , tanquam lapides efFuderit imber , 

Examenqu« apium longa confcderit uva 

Culmine delubri , tanquam in marc fluxerit amnis 

Gurgitibus miris , & laftis vortice torrens. 70 

Intercepta decem quereris feftertia fraudc 

Sacrilega ? quid fi bis centum perdidit altcr . 

Hoc arcana modo ? ma)orcm tertius illa 

Summam ,'quam patulae vix cepcrat anguhis arcs i 



S A T I R A XIli: IJ9 

Tam facile & pronum eft fuperos coDtemnere teftes ; 75 

Si mortalis idem nemo fciat 1 afpice, quanta 

Voce ncget ; quae fit fiSi conftantia vultus. 

Fer Solis radios , Tarpejaque fulmina jurat , 

Et Martis frameam , & Cirrhsi fpicula vatis ; 

Per calamos venatricis pbaretrapaque puellae , 80 

Perque tuum , pater ^gaei tf eptune , tridentem : 

Addit & Herculeos arcus , haftamque Minervas , 

Quidquid habent telorum armamentarla coeli. 

Si vero & pater eft y Comedam , inquit y flebile nati 

Sinciput elixi , Pharioque madentis acetoi 9si 

Sunt, in Fortunae qui«cafibus-omnia ponant, 
Et nullo credant mundam redore moveri , 
Natura volvente vices & lucis , & anni ; 
Atque ideo intrepidi quaecunque altaria tanguntJ 
£ft alius , metuens ne crimen poena fequatur : 90 

Hic putat effe Deos , & pejerat , atque ita.fecum : 
Decernat, quodcunque volet , de corpore noftro 
Ifis , & irato feriat mea lumina fiftro , 
Dummodo vel cascus teneam , quos abnego, nummos. 
Et phthifis , & vojnicae putres , & dimidium cros 9$] 

Sunt tanti ? pauper locupletem cptare podagram 
Ncc dubitet Ladas , fi non eget Anticyra , nec 
Archigene. quid enim vel«:is gloria plant» 
Praeftat , & efuriens Pifaeae ramus olivae ? 
.Ut fit magna , tamen certe lenta ira Deorum eft. 100 

Si curant igitur cuiiftos punire nocentes , 
" Quando ad me venient > fed & exorabile numen 
Fortaffe experiar : folet his ignofcere. multi 
Committunt eadem diverfo crimina fato : 



I40 D.JUN. JUFENALIS 

Hle crucem fceleris pretium tulit , hic diadema. lO (| 

Sic animum dirae trepidum formidine culpae 

Confirmant. tunc te facra ad delubra vocantem 

Prxcedit, trakere immo ultro , ac vexare paratus; 

Nam , cum magna malae fupereft audacia caufae , 

Creditur a multis fiducia. mimum agit ille ^ ^ i lO 

Urbani qualem fugttivus fcurra Catulli : 

Tu mifer exdamas , ut Stentora vincere poffis ; 

Vei potius, quantum Gradivus Hotnericus: Audis; 

luppiter , haec > nec labra moves , cum Ihittere vocem 

Debueras , vet marmoreus , vel aeneus ? ant cur 1 1 ( 

Iq carbone tuo charta pia tujra foluta 

Ponimus, & feftum vituli jeeur , albaque porci . 

Omenta ? ut video, nuilum difcrimen habeodum eft 

Eiiigies inter veftras, ftatuamque Vagelli. 

Accipe , quae contra valeat folatia ferre , ;i 20 

£t qui nec Cynicos , nec Stoica dogmata legit 

A Cynicis tunica diftantia ; non Epicurum 

Sufpictt exigui laetum plantaribus hortL 

Curentur dubii noedicis ma|oribus aegri ; « 

Ttt venam vel difcipulo committe Philippi: '%t^^ 

Si nullum itt terris tam deteftabile faChim 

Oftendis , taceo ; nec pugnis caedere peftus 

Te veto , nec plana faciem contundere palma : 

Quandoquidem accepto claudenda eft janua damno; 

Et majore domus gemitu , majore tumulttt i } o 

Planguntur nummi , quam funera. nemo dolorem 

Fingit in hoc cafu ^ veftem diducere fummam 

Contentus, vexare oculos huroore coafto. 

Ploratur lacrimis amiffa pecunia veris. 



S ATi RA XJIh I4f 

Sed fi cun&a vides fimili fora plena querela ; 13^ 

Si , decies leftis diverfa parte tabellis , 

Vana fupcrvacui dicunt chirographa ligni , 

Arguit ipforum quos litera , gemmaquc prlnceps 

Sardonychum) loculis quae cuftoditur eburnis: 

Ten' ^ o delicias, extra commufiia cenfes 1 4CI 

Ponendum ? qui tu gallina filius albae, ' " 

Nos viles pulli nati infelicibus ovis ? 

Rem pateris modicam , & mediocri bile ferendam ; 

Si fleflas oculos majora ad crimina. confer 

Condufium latronem , ihcendia fttlphure coepta , 145 

Atque dolo , primbs cum janua colligit igncs : 

Confer & hos, veteris qui tollunt grandia templi 

Pocula adorandas rubiginis , & populorum " 

Dona , vel antiquo pofitas a rege coronas. 

Haec ibi fi non funt , minor exftat facrilegus , qui 1 5 o; 

Radat inaurati femur Herculis , & faciem ipfara 

Neptuni ; qui -brafteolam de Caftore dticat. 

An dubitet , folitus totum conflare Tonantem ? 

Confcr & artifices , mercatoremque veneni , 

£t deducendum corio bovis in mare , cum quo 1 5 1^ 

Clauditur adverfis innoxia fimia fatis. 

Haec quota pars fcelerum , quae cuftos Gallicus urbis 

Ufque a lucifero , donec luie occidat , audit ? 

Humani generis mores tibi noffe volenti 

Sufficit una domus. paucos confume dies , & / 160 

Dicere te miferum , poftquam illinc veneris , aude, 

Quis tumidum guttur miratur in Alpibus ? aut quis 

In Meroe crafib majorem infante mamillam ? ■ 

Oerula quis ftupuit Germani lumina , flavara 



,141 D. JVN. JUFENALIS 

Cxfanem , & madido torquentem cornua cirro } i6}i 

Nempe quod hasc illis natura eft omnibus una. 

Ad fubitas Thracum volucres , nubemque fofloram 

PygmaEus paryis currit bellator in armis : 

Mox impar hofti , raptufque per aera curvis 

IJnguibus a fseva fertur grue. fi videas hoc 176 

Gentibus in noftris , rifu quatiare : fed illic 

Quanquam eadem aflidue fpe&entur proeliq^ ridet 

Nemo , ubi tota cohors pede non eft altior uno. 

Nullane perjuri capitis, fraudifque nefands 
Poeiia erit ? abreptum crede hunc gravtore catena ij^ 

Protinus , & noftro (quid plus velit ira ? ) necari 
Arbitrio. manet illa tamen jaQura , nec unquam 
Depofitum tibi^ofpes erit: fed corpore trunco 
Invidiofa dabit minimus folatia ianguis* 
At vindi&a bonum vita jucundius ipfa, iSq 

Nempe hoc indodi, quorum prascordia nuUIs 
Interdum , aut levibus videas flagrantia caufis. . - 
Quantulacunque adeo eft occafio , fufficit irae. 
Chryfippus non dicet idem , nec mite Thaletis 
Ingenium , dulcique fenex vicjnus Hymetto , i8f 

Qui partem acceptae faeva inter vincla cicutae 
Accufatori nollet dare. plurima felix 
Paulatim vitia , atque errores exuit omncs » 
Prima docet reftum fapientia : quippe minutl 
$einper & infirmi eft animi exiguique voluptas - 199 

Ultio. continuo fic collige , quod vindifta 
Nemo magis gaudet , quam fetnina. cur tamen hos ttt 
Evafifle putes , quos diri confpa fafti 
Meos habet attoaitos , & furdo verbere a&dit 



S A T I RA XIII. 14^ 

Occultam quatiente animo tortor e flagellom ? 1 9 f 

Poena autem vehemens , ac multo fsvjor illis , 
Quas & Cxditius ^avis invenit , aut Rhadamanthus , 
Node dieque fuum gefiare in pe£^ore tefiem. 
Spartano cuidam refpondit Pythia vates : 
Haud impunKum quondam fore , quod dubitaret ftoci 

Depofitum retinere , & fraudem jure tueri 
Jurando : quaerebat enim, qus numinis efiet^ 
Mens , & an hoc illi facinus fuaderet Apollo ? 
Reddidit ergo metu , non moribus ; & tamen omnem 
Vocem adyti dignam templo , veramque probavit , 1 ^ 
Exftindus tota parijer cum prole domoque, 
£t, quamvis longa deduftis gente, propinquis. 
Has patitur poenas peccandi fola voluntas. 
Nam fcelus intra fe tacitum qui cogitat uUuth , 
Fa&i crimeh habet. cedo , fi conata peregit } ft i C( 

'Perpetua anxietas nec menfae tempore ceflat, 
Faucibus ut morbo ficcis , interque molares 
Difficili crefcente cibo. fed vina mifelliis 
Exfpuit: Albani vcteris pretiofa feneSus . 
Dilplicet. oftendas melius , denfiffima ruga 1 1 {j 

Cogitur in frontem , velut acri dufta. Falerno; 
Nofte brevem fi forte indulfit cura foporem « 
Et toto verfata toro jam membra quiefcunt : 
Continuo templum, & violati numinis aras^ 
Et , quod praEcipuis mentem fudoribus urget » %%o 

Te videt in fomnis. tua facra & major imago 
Hamana turbat pavidum , cogitque fateri. 
Hi funt , qui trepidant , & ad omnia fulgura pallent ; 
Cum tonat : exanimes primo quoque rourmure coeli; 



t44 ^- J^^^ JUFENALIS 

Non quafi fortuitus , nec ventormn rabie , fed %\f 

IratQs cadat in terras , & judicet ignis. 

llla nihil nocuit , cura graviore timetur 

Proxima tempeftas : velut hoc dilata fereno: 

Praeterea , lateris vigili cum febre dolorem 

Si coepere pati , miflum ad fua corpora morbum 230 

Infefto credunt a numine : faxa Deorum 

Haec , & tela putant. ^ecudem fpondere facello 

Balantem, & laribus griftam promittere galii 

Non audent. quid enim fperare nocentibus aegris 

Conceffum \ vel quae non dignior hoftia vita ? a j J 

Mobilis & varia eft ferme natura mabrunk 

Cum fcelus admittunt, fupereft conftantia: quod fas^ 

Atque nefas , tand^m incipiunt fentire pera£lis 

Criminibus. tamen ad mores natura recurrit 

Damnatos , fixa & mutari nefcia. nam quis 240 

Peccandi finem pofuit fibi ? quandp recepit 

Ejeftum femel attrita de fronte mborem ? 

Quifnam hominum eft , quem tu contentum videris uno 

Flagitio ? dabit in laqueum veftigia noftcr 

f erfidus , & nigri patietur carceris uncum , 2 4 ( 

Aut maris :ff gaei rupem , fcopulofque frequentcs 

Exfulibus magnis. poena gaudcbis amara 

Nominis invifi , tandemque fatebere laetus 

Ncc furdum, nec Tirefiam quenquam effe Deorum; 



S A t I kA XIV. 14^ 

J$ AT i RA XIV. 

1 lurimA funt , Fufcine , & fama digna fini&ra \ 
£t nitidis maculain haefuram figentia rehus , 
Qux monftrant ipfi pucris tr^untque parentes. ' 
Si damnofa fenem juvat alea, ludit & heres 
Sullatus, parvoque eadem moTet ar ma fritillo. | 

Nec melius de fe cuiquam fperare propinquo 
Concedet juvenis , qui radere tubera terrae , 
fioletum condire > & tf^itm jure natantes 
Mergere ficcdulas didicit , nebulone parente, 
£t cana monftrante gula. tum feptimus annus to 

Tranfierit puerum ^ nondum omni dente renatd ^ 
Barbatos iicet admoveas mille inde magiftros « 
Hinc totidem , cupiet lauto coenare paratii 
Semper, & a magna nbn degenerare cnlina. 
Mitem animum , & mores modicis erroribus aequos t f 

Prfscipit , atque animas fervonim & corpora , noftra 
Materia conftare putat, paribufque elementis ; 
An faevire docet Rutilus ? qui gaudet acerbo 
Plagarum ftrepitu , & niillam Sirena fiagellis 
Comparat, Antiphates trepidi laris , ac Polyphemu) ? 2i 6 
Tum felix , quoties aliquis tortore vocato 
Uritur ardenti duo propter lintea ierro. 
Quid fuadet juveni laetus ftridore catens, 
Quem mire afticiunt infcripta ergaftula , carcet 
Bufticus ? exfpef^as , Ut non fit adiiltera Largae i f 

Filia , quae nunquam maternos dicere moechos 
Perfius & Juvmalis. ^ K 



14« D. JVN. JUFENALIS 

Tam cito , nec tanto poterit contexcre curfu , ^ 

Ut non ter decies refpirct ? conCcia matri 

Virgo fuit: ceras nunc hac diftantc pufillas 

Implet , & ad moechum dat ^ifdem ferrc cinaedls: 50 

Sic natura jiibet : velocius , & citius nos 

Cornimpunt viiiorum exempla domeftica , roagnis 

Cum fubeunt animos auSoribus. unus & alter 

Forfitan haec fpernant juYcnes , quibus arte bcnigna ; 

€t meliore luto finxit praecordia Titan : 3 J 

Sed reliquos fngienda patrum vcftigia ducuiu, 

Et monftrata diu vetcris trahit orbita culpae. 

.Abftineas igitur damnandis. hujus enim vcl 

Una potens ratio cft > nc crimina noftra fcquatitur 

Ex nobis geniti : quouiam dociles iroitandis 40 

Turpibus ac pravis omnes fumus; & Catilinam 

Quocunque in populo videas , quocunque fub axe : 

Sed nec Brutus crit , Bruti liec avunculus ufquam. 

Nil didu foedum vifuquc haec limina tangat, 

Intra quas puer eft. procul hinc , procul indc pucllae 4f 

Lenonum , & cantus pcrnoftantis parafiti. 

Maxima debetur pucro rcvercntia. fi quid 

Turpe paras, nec tu pueri contemferis annos i 

Sed peccaturo obftet tibi filius infans. 

Nam fi quid dignum Cenforis fecerit ira , jd 

Quandoque, & fimilem tibi fe aon corporc tantnro , 

Ncc vultu dederit, morum*quoque filius, & qui 

Omnia (feterius tua per veftigia peccet , 

Corripies nimirum , & caftigabis acerbo 

Clamorc , ac poft haec tabulas mutarc parabis» {( 

Undc tibi fVontem libertatemque parentis , 



S A T I K A XIV. 147 

Cum facias pejora fenex , vacuumque Cerebro 
Jam pridem caput hoc vcntofa cucurbita quaerat ? 

Hofpite venturo , ceflabit nemo tuorum: 
Verre pavimentum , nitidas oftende coiumnas , 60 

Arida cum tota defcendat aranea tela: 
Hic lave argenlum , vafa afpera tergeat alter : 
Vox domini furu inftantis, virgamque tenentis. 
Ergo mifer trepidas, ne ftercore foeda canino 
Atria difpliceant oculis venientis amici » 6 j 

Nec perfufa luto fit porticus ; & tamen uno 
Semodio fcobis haec emendat fervulus unus : 
Ilhid non agitas , ut fandam filius omni 
Afpiciat finc labe domum , vitioquc carcntcm ? 
Gratum eft , quod patria civem populoque dedifti ; 70 

Si facis , ut patrias fit idoneus , utilis agris, 
Utilis & bellorum , & pacis rebus agendis. 
Plurimum cnim iotcrcrit, quibus artibus , & quibus hunc tu 
Moribus inftituas: ferpcnte ciconia pullos 
Nutrit , & invcnta per devia rura laccrta : * ' 7 f 
Illi eadem fumtis quaeirunt animalia pinnis. 
Vultur juraento , & canibus , crucibufquc reliftis J 
Ad foetus propcrat , partcmque cadayeris affert. 
Hic cft ctgo cibus magni quoque yulturis , & fc 
Pafccntis, propria cum jam facit arbore nidos- 8q 

Scd leporcm , aut caprcam , famulae Jovis , & gencrofa 
In faltu venantur avcs : hinc praeda cubili 
Ponitur : inde autem , cum fe matura levarlt 
Progenies , ftimulante famc , feftinat ad illam , 
Quam primum prsedam rupto guftaverat ovo. 8 j 

^dificator crat Cetronius , & modo curvo 

K « 



14» O. JUN. JUrkSfALIS f 

litorc Cajctae, fumroa nunc Tiburis arce, 
Nunc Praeneftinis in montibus , ^ilta parabat 
Culmina villarum , Graecis , longeque petitis 
. Marmoribus , vincens Foriunae atque Herculrs aedem : 90 
Ut fpado vincebat Capitolia noftra Pofides? 
Dum fic ergo habitat Cetronius , imminuit rem , 
-- Fregit opcs , nec parva tamen menfura reliftaB 
Partis erat : totam hanc turbavit filius amens , 
Dum meliore novas attollit marmore villas. 95 

Quidam fortiti metucntem fabbata patrem « 
Nil prseter nubes , & coeli numen adorant ; 
Nec diftare putant humana carne fuiliam , 
Qua pater abftinuit ; mox & pra&pt^tia ponunt t 
Iftomanas autem foliti contemnere leges , 100 

Judaicum cdifcunt , & fervant , ac metuunt jus ^ . 
Tradidit arcano quodcunque volumine Mofes» 
Ndn monftrare vias , eadem ^ifi facra colcnti : 
Qusefitum ad fontein folos deducerc verpos. 
Sed pater in (^ufa , cui feptiroa quaeque ftiit lux 10 j 

Ignava , & partem vitae non attigit ullam. 

Spoute tamen juvenes imitantur cetera : folam 
Inviti quoque avaritiam cxercere jubentur. 
Fallir enim vitium fpecie virtutis & umbra , 
Cum fit trifte habltu, vultuque & vefte feverum. 1 10 

Nec dubic , tanquam frugj , laudatur avarus , 
Tanquam parcus homo , & rerum tutela fuarum 
Certa magis, quam fi fortunas fervet eafdem 
Hefperidum ferpcns , aut Ponticus. adde quod hunc, dc 
Quo loqupr , cgregium populus putat acquirendi 1 1 j 

Artificcm : quippe his crcfcunt patrimonia fabris. 



^ S: A T 1 R A Xir. 14^ 

Sed crefcunt quocunque moda, majoraque fiunt 

Incude affidua, femperque ardente camino,. 

Et pater ergo animi felices credit avaros ,. 1 

Qui micatur opes , qui nulla exempla beatl 1 i.0> 

Pauperis efle putat : juvenes hortatur, ut iltam- 

Ire viam pergant, & eidem incumberc fe&ae. 

Sunt quaedam vitiorum elementa: kis prjotinus lUo$. 

kibuit, & cogit ipinimas edifcere fordes, 

Mox acquirendi docet iQfatiabil^ voturov i^^i f 

Servorum ventres modio caftigat iniqiio , 

Ipfe quoque efuriens : neque enim omiua fuftinet ttnquaot 

Mucida cacrulei pani^,confumcre frufta, 

Hefteroum fotitus medio fervare minutal 

Septembrt; nec non differre in tempora coena L^Oh 

Alterius, conchem aeftivam cum parte iacertl 

Signatam,\el dimidio putrique filuro • 

Fiiaque fedivi Rumerata ind^ere porrn 

Invitatus ad haec aliquis de pohte negavit^ 

Sed quo divitias ha^c per tormenra coadas^ . i\% 

Cum furor haud dubiu&, cuffl fit manifefta phreaefi^ « 

Ut locuples meciaris, egentis vivere fato l 

Intcrea. pleao cum turget' facculus ett , ' 

Crcfcit amor.nummi » quantum ipfa pccunia crevrt ; 

£t minus hanc optat , qui non habet. ergo paratur 1 4<^ 

Altera villa tibi, cuih rqs oon fufiicit unum^, * 

Et proferre libet fines; majorque videeur , 

Et melior vicina fcges : mercaris & hanc , & 

Arbufta , & denfa montem qui canet olita. 

Quorum fi prctio dominus non vincitur uHo.^ Mf. 

NoQc bovcs maqri , lafCoQuc famelica collo 



rjo D. JUN. JUVENALIS 

Jumenta ad viridcs hujiis mittentur ariftas ; 

Nec prius inde domum^ quaro tota novalia faevos 

In ventres abeant ^ ut credas falclbus aftum. 

Dicere vix pofiis , quam multi talia piorent , i {o 

Et quot venales injuria fec^rit agros. 
' Sed qui fermones ? quam foedaj buccina famae? 

Quid nocet haec ? inquit. tunicam mihi malo lupinse, 

Quam fime toto laudct vicihia pago , 

Exigui ruris pauciffima farra fecantem. i j J 

Scilicet & morbis , & debilitate carebis , 

Et ludum & curam efPugies , & tempora vitas 

Longatibi poft haec fato meliore dabuntur; 

Si tantum culti folus poffederis agri , ^ 

Qj)antum fub Tatio populus Romanus arabat. 1 60 

Mox ctiam fraftis aetate , ac Punica paffis 

Proelia , vel Pyrrhum immanem ,-gladiofque Moloffos, 

Tandem pro multjs vix jugera bina dabantur 

Vulnerlbus. merces haec fataguinis atqne laboris 

NuHis vifa unquam meritis minor , aut ingrata 16 j 

Curta fides patriaj. faturabat glebula talls 

Patrem ipfum, turbamque cafae , qua foeta jacebat 

Uxor , & ihfiantes ludebant quatuor , unus 

Vernula , tres domini : fed magnis fratribus horum 
' A fcrobe , vel fulco redeuntibus , altera coena 1 70 

Amplior , & grandes fumabant pultibus ollas. 

Nunc modus hic agri noftrb non fufficit horto. 

Inde fere fcelerum caufae , nec plura venena 

Mifcuit , aut ferro graffatur faepius ullum 

Humanae mentis vitium, quam faeva cupido - 17J 

Immodici cenfus. nam divcsqui ficri vult. 



S ji T I RA XIV. iji 

Et cito vult fieri. fed quas reverentia legum , 

QQis.metiis , aut pudor eft unquam^properantis avari l 

Vivite contenti cafulis & collibus iftis, 

pueri , McMpfus dicebat & Hernicus olim-, 1.80 

Veftinufque fenex ; panem quaerarous aratro , 

Quis fatis eft menfis : laudant hoc numina rurist. 

Quorum ope & auxilio , gratae poft munus ariftae» 

Contingunt homini veteris faftidia quercus^ 

Nil vetitum fecifle volet , quem non pudet alta . 1 8 y 

Per glacicm perone tegi ; qui fummovet Euros 

Pellibus inverfis. peregrina ignotaque nobis 

Ad fcelus, atque nefas , quaecunque eft , purpura ducit. 

Haec illi veteres praecepta minoribus: at nunc 
Poft fiaem autumni media de no&e fupinum , 190 

Clamofus juvenem pater excrtat: Accipe ceras , 
Scribe, puer, vigila , caufas age, perlegc rubras 
Majorum leges , aut vitem pofce libello.' 
Sed caput intadum buxo , narefque pilofas 
Annotet , & grandes miretur Lxlius alas« 1^9 y 

Dirae Maurorum attegias , caftella Brigantum ^. 
Ut locupletem aquilam tibi fexagefimus annus 
Afferat: aut, longos caftrorufti ferrekbores 
Si piget, & trcpidtim folvunt tibi cornua vcntreni 
Cum lituis audita , pares , quod vendere poflii mo 

Plnris dimidio ,.n€C te faftidia mercis 
OHius fubeant ablegandae Tiberitn ultlra: 
Neu credas poaendum aliqnid difcriminis inter 
Unguenta , & corium. lucri bonus eft odor ex rc: 
Qualibet illa tuo fentemia fempcr in ore »0 j 

Verfctur v Dis.atque ipfo Jovc digna, ppetae : 

K 4^ 



I5i D. JUN. JUFENAllS 

Vnde habeas , quterit Demo ; fed o.portet habere. 

Hoc monftraot vet^ias pueris Tepentibns aflas : ■ ■ ^ 

Hoc difcuQt omnes ante alpha & beta piieUa^. 

Talibus inftantem momtis quemcunque parent^m %\t 

Sic poflem afFari: Dic, o vaniflime, qtiis te 

Feftinare jubet ? meliorcin praefto roagiftro 

Difclpulum. fecum abi: vidceris , ut Ajax 

PraBteriit Telaraonem , ut Pclca vicit^Acbillc$^ 

Pai-cendum eft teneris. noadum implevere medull^ ai{ 

Maturas^ maia nequbis. aft cam pedere barbam. 

Coeperit, & longi mncronem admittere cultri, 

Falfus crit teftis , vendet perjuria fumma 

Exigua, & Cereris tangens aramque pedemque> 

Eiatam jam crede nuruijn 4 fi lin^ina veftKa 1^10 

Mortifera cum dote fubit. quibus ilia preraetur 

Per fomnumdigitis \ nam qua^ terraque marique 

Acquirend^ putas , brevibr via cooferet ilti. 

Nullus enim magni fccleris labor. Haec cgomttnquaiii 

Mandavi , dices olim , nec talia fuafi : 115 

Mentis caufa mala tamea eft , & origp penes t^. 

Nam quifquis magni cenfus praecepit amorem, 

Et laevo monitu pucros producit avaros , 

Et qui per fraudes patriQionia condupiicare 

Dat libertatem , & totas eflfundit habenas %\(k 

Gnrriculo : qucm fi revoccs, fubfiftere nefcit ^ 

Et te contemK) rapitur , metifque reli(l:is. 

Nemo fatis credit tannim deKnquerc, quaotnm 

Permittas : acfeo indulgent fibi btius ipfi; 

Cum dicis juycni , ftultum , qui.donct amico , sj^j 

<^ur paupertatcm l^vet , s^ttoliatquc prqpinqui;, 



S A T I RA Xiy, Ijj 

Et fpoliarc doces , & circnfnfcrij)crc, & omni 

Criminc divitias acquirerc , quarum amor in tc, 

Quantus crat patrias Dcciorum in pcftore , quantum 

Dilexit Thebas , fi Graecia vera ^ Menceccus : !» 49^ 

In quorum fulcis legioncs dcntibus*anguis 

Cum clypcis nafcuntur , & horrida bella capeflunt 

Continuo , tanquam & tubiccn furrcxerit una. 

Ergo ignem » cujus fcintillas ipfe dedifti , 

Flagrantem latc , & rapientem cunda vidcbis* «4 { 

Nec tibi parcetur mifero, trcpidumque magiftrum • 

In cavea magno fremitu leo toilet alumnus. 

P^ota mathcmaticis genefis tda : ftd grave tardas 
Exfpeftare colus. tporicris ftamine nondum 
Abrupto. )am nunc obftas , & vota moraris : ' 1)0 

Jam torquet juvenem longa & cervioa fencftus. 
. Ocius Archigcn^m quaere, atque cme , quod Mithridates 
Compofuit , fi vis aliam decerperc ficum , 
Atque alias tradare rofas, medicamen habcndum eft , 
Sorbere ante cibum quod debeat & pater & rex. a j j 

Monftro voluptatem egregiam , cui nulla theatra, 
Nulla aequare queas Praetoris pulpita lauti, 
Si fpeftes , quanto capitis difcrimine conftent 
Incrementa domus , aerata multus in arca 
Fifcus , & ad vigilem ponendi Caftora nummi ^ 1 6e 

Ex quo Mar« tiltor g^leam quoque perdidit , & rci 
Non potuit fervare fu^s. ergo omnia Florafc 
Et Cereris liccf , & Cybclcs aulaea reHnquas: 
TantK majores humana negotia ludi. 

An magis oblcftant animum jaftata petauro tdj 

C,orpora , qui^uc folet reftum dcfcetidcre fonem ; 



154 D. JUN. JUFENALIS 

Quam tu , Corycia femper qui puppe moraris , . 

Atque habicas, Coro femper toUendus & Auftco^ 

Perditus , ac vllis facci mercaior olentis r 

Qui «gaudcs pinguc antiquac de litorc Creta& *70 

Faflfum , & municipes }ovis advexifTe lagenas } 

Hic tamen ancipiti figens veftigia planta 

Vifium ilk mercede parat , brumamque famemque 

Ula refte cavet : tu propter mille talenta ^ 

Et centum villas temerarius* afpice portus , %j^ 

Et plenum magnis trabibus mare: plus faominum ell jam^ 

In pelago : vcniet claffis, quocunque yocarit 

Spes lucri , nec Carpathium , Gaetulaque tantum 

iEquora {ranfiliet : fed longe Calpe reli&a y 

Audiet Hcrculeo ftridentem gurglte folem. %io 

Grande operaB pretium eft, ut tenfo folle reverti 

Inde domum pofiis , tumidaque fuperbus aluta , 

Oceani monftra, & juvenes vidiffc marinos. 

Non unus mentes agitat furor. ille fororis 

In manibus vultu Eumenldum terretur & igni: 3.S5: 

Hic bove percuffo mugire Agamemnona credit, ^ 

Attt Ithacum. parcat tunicis licet atque lacernis» 

Curatoris eget , qui navem mercibus implet 

Ad fummum latus , & tabula diftinguitur unda : 

Cum fit caufa mati tanti , & difcriminis hu]us , ^90 

Concifum argentum intitulos faciefquc minutas. 

Occurrunt nubes & fulgura : folvite funem , 

Frumenti dominus clamat , piperifque coemti ; 

Nil color hic coeli , nil fafcia nigra minatur ; 

iEftivum tonat. infelix , ac forfitan ipfa ^^^ 

Node cadet fraftis trabibus^ Hufhiquc premetuc 



S A T I RA XIV. 155 

Obr^is , & lonam laeva morfuque tcncbit. 

Scd;bu]us votis modo (lon fuiFccerat aurum , 

Quod Tagus , & rutila volvit Paftolus arcna , • 

Frigida fufficicnt vclantcs inguina panni , 300 

Exiguufquc cibus , merfa ratc naufragus affcm 

Dum rogat , & pifta fc tcmpcfta^ tuctur. 

Tantis parta malis , cura majorc mctuque 

Scrvantur. mifcra eft magni cuftodta ccnfus; 

Difpofitis praedivcs hamis vigikrc cohortem 50| 

Scryonim oodu Licinus jubct, attonitus peo 
Elcfiro , figqifquc fuis, Phrygiaque columna» 
Atque ebore , & iata tcfibdine. dolia nudi 
Non ardcnt Cynici : fi frcgcris , altcra fiet 
Cras domus , aut eadem plumbo commiffa manebit. 510 
Scnfit Alcxandcr , tcfta cum vidit in illa 
Magnum habitatorcm , qu^nto fclicior hic , qui 
Nil cupcret , quam qui totum fibi pofccrct orbem, 
Paffurus geflis aequanda pericnla rebus. 
^ NuUum numcn habes , fi fit prudentia : nos te» 3 ' f 

Nos facimus • Fortuna^Dcam. menfura tamen quae 
Sufficiat cenfus , fi quis me confulat , edam : 
lo quantum fitis, atque fames ^ & frigora pofcunt, 
Quantum, Epicure , tibi parvis fuffeclt in hortis, 
Quantum Socratici ccperunt ante pcnatcs. 3 to 

Nunquam aliud Natura , aliud Sapicntia dicit. 
Acribus excmplis vidcor tc claudcrc. mifce 
Ergo aliqilid noftris dc moribus: cfficc fummam 
Bis feptcm ordimbus , quam lex dignatur Othonis. 
Haec quoque fi rugam trahit , cxtcnditquc Ubcllum ; 315 
Sumc dnos Equiics , fac tcrtia quadringenta. 



iy« X>. lUR. JVVENAIIS 

S( ftondum implevi grcmium , fi panditur ultra r 

Nec Croefi fortuna unquam , nec Perfica regna. 

Sufiicient animo , aec divitiae Narciffi , 

InduIfitCafarcui Glaudius.omnia,cuju$. , jj^ 

Paruit imperiis, uxorem occidere juflus, 

SATIRA XV. 

^uis ncfeit, Volufi Bitkynlcc, qualia demenft 
^gyptus portenta colat? crocodibn adorat 
. Fars baec : illa pavet faturam ferpentibus ibin. 
Efligies facri nitet aurea. cercopitheci , 
Dimidio magicae refonant ubi lVfcmnonechorda>, 
Atqife vetus Thebe centum jacct obruta portis* 
Hlic caitilcos , hic pifcera fluroinis , illic 
Oppida. tota c^nem veneraritur , nemo Djanam. 
Porrum &.cepc nefas violare, & frangcrc moirfti. ' 
O fanftas gentcs , quibus haec nafcunttir in hortis. lo 

Numina \ lanatis animalibus abftinct omtfis 
-Menfa. ncfas illic foetum jugularc capcll»: 
Carnibus hamanis vcfci licet. attonito cuth. 
Tale fuper coenam facinus narratet Ulixes 
Alcinoo , bilem ant rifum fortafle qnibufdam^, ij 

Moverat , ut mendax aretalogus. in raare nemo. 
'Hunc abicit, f«va dignum veraquc Charybdi, 
Fingentem. immancs Laeftryg^nas atqu^ Gyclopas ?' 
' Nam Gitius Scyllam , vel concurrcntia faxa » 

Cyanes , plenos & tempeftatibus utrcs so 

CredidcriEa , aut tcnui {jcrcuffum vetbctiB Circes ». 



S A T 1 R A XK ,57 

Et cnm remigTbus grunnifie Elpenora porcis* 
Tam vacui capitis populum Phaeaca putavit? 
Sic aliquis merito nondum ebrius, & minimum qai 
De Corc|rraea temetum duxerat urda : ^ ^ 

Solus ^nim hac Ithacus nullo fub tefte canebat. 
Nos miranda quidem , fed nuper Coofule Junio 
Gei^ , f\iper calid» referemui m<£nia Copti: 
Nos vulgi fcelus , & cun&is gravipra cothumis. 
Nam fcelus , a Pyrrha quanquam omnia fyrmata volvas, }e 
NuUus apud tragicos populus facit. acdpe, nofiro 
Dira quod exemplum feritas produxerit aevo. 
Inter fiititimos vetus atque aotiqua fimultas , 
Iminortale odium , & nunquam fanabile vulnus 
Ardet adhuc Ombos & Tentyra* fummus utrinque- * ) f 
Inde furor vulgo, quod numina vicinorum 
Odit uterque locus , cum folos credclt habendos. 
Effe*Deos , quos ipfe colit. fed teropore fefto 
Alterius populi rapienda\>ccalio cundis 
Vifa inimicorum primoribus ac ducibus, ae 40 

Lxtum hilaremque diem , ne magn« gaudia coeoa^ 
Sentirent, pofitis ad templa & compita meofis, 
Pervigllique toro , quem no&e ac luce jaceotem 
Septiraus interdum fol invenit. horrida fane 
£gy ptus : fed luxuria , quantum ipfe notavi , 4 f ' 

Barbara famofp non cedit mrba Canepo. 
Adde, quod & facilis vi&oria de madidis , & 
Blsfis , atque mero titubantibus. inde vlrorum 
Saltatus nigro tibicine, quaKacunque 
Uoguenta , & flores , multaeque in fronte coronc : 5 • 

Hioc jejunum odium. fed jurgia prima fonart 



^5« D. JUN. JUFENALIS 

Ineipiunt animis ardentibus : *haec tuba rix». 

Dein damore pari concurtitur , & vice teli 

Sacvit nuda manus : paucae fine vulnere malae; 

Vix cuiquam , aut nuUi toto certamine nafus j { 

Integer. afpiceres jam cun£^a per agmina vultus 

Dimidios , alias facies , & hiantia ruptis 

Ofla genis , plenos oculorum fanguine pugnos.' 

Ludcre fe credunr ipfi tamen , & pueriles 

Erercere acies , quod nulla cadavera calcent : 6q 

£t fane quo tot rixantis millia turbs , 

Si vivunt omnes? ergo acrior impetus, & jam 

Saxa inclinatis per humum quaefita lacertis ^ 

Incipiunt torquere , domefiica feditioni 

Tela; nec hunc iapidem , quales & Turnus , & Ajax , ^ C^ 

Vel quo Tydides percuffit pondere coxam 

iEneae ; fed quem valeant emittere dextras 

Iltis diffimiles , & noftro tempore d^tx. 

Nam genus hoc vivo jam decrefcebat Homeroii 

Terra malos homines nunc educat atque pufillos. jq 

Ergo Deus , quicunque afpexit , ridet , & odit, 

A diverticulo repetatur fabula. poftquara 

SubGdiis aufti , pars altera promere ferrum 

Audet, & infejlis pugnam inftaurare fagittis: 

Terga fugae celeri praeftantibus omnibus, inftant,- 7J 

Qui vicina colunt umbrofae Tentyra palma. 

Labitur hinc quidam , nimia formidine curfum 

Praecipitans , capiturque: aft illum in plurima fe^um 

Frufta & particulas , ut multis mortnus unus 

Sufficcret, totum corrofis offibus edit 8« 

Vifirix turba : nec ardenti decoxit aheno , 



SATIRA XV. iy9 

Ant verubus : longum ufque adeo , tardumque putjivlt 
Exfpeftare focos , contcnta cadavere crudo, 
Hic gaudere libet, quod non violaverit ignem, 
Quem fumma coeli raptiim de parte Prometheus 8f 

Donavit terris. elemento gratulor , & tc 
Exfultare reor. fed qui mordere cadavet 
Suftiouit , nil unquam hac carne iibentius edit. 
' Nam fcelere ia ^nto ne qua^ras , & dubites , aa 
Pf ima voluptatem gula fenferit. ultirous autem^ 90 

Qui ftetit abfumto jam toto corpore , dudis 
Per terram digitis , aiiquid de fanguine g|)fiat. 
V^fcones , hxc fama eft , alimentis talibus olim 
Produxere animas : fed res diveria , fed illic 
Foftunas invidia eft , belloruroque ultitna , cafus 9 5J 

Extremi , longx dim obfidionis egeftas. 
Hujus enim , quod nunc agitur , miferabile debet 
Exemplum efle cibi. ficut modo dida mihi gens 
Poft omnes herbas , poft cunda animati^ , quidquid 
Cogebat vacui ventris furor , hoftibus ipfis 1 00 

Pallorem , ac maciem , & teaues miferantibus artus , 
Membra aliena fame iacerabant, efle parati 
Et fua. quifnam hominum veniam dare , quifve Deorum 
Viribus abnuerit dira dtque immania pafiis ; 
Et quiby s illomm poterant ignofcere manes , 10$^ 

Quorum corporibus vefcebantur ? melius nos 
Zenonis praecepta monent: nec enim omnia , quasdam 
Pro vitafacienda putat. fed Cantaber unde 
Stoicus , antiqui preefertim aetate Metelli ? 
Kunc totus Grajas , noftrafque habet orbis Athenas. 1 iQ 
Gollia caufidicos docuit facunda Britannos: 



m6o i>. JC/N. Jl/VENALtS 

t)e condacendo iQqultur jam rhetore Thule. 

Nobilis ilie tamcn populus, quem dixinaus ; & par 

Virtute atque &de, fed major clade Saguntus 

Tale quid excufat. Maeotide faevior ara 1 1 ) 

JEgyptus : quiope illa nefandi Taurica facri 

Inventrix homines (ut jam « qiiae carmina tradtint^' 

Digna iide credas) tantum immolat , ultertus ail « 

Aut gravius cultro timet hoftia. quis modo cafus 

impulit hbs } quas tanta fames « infeftaqne valb t lo 

Arma cpegerunt , tam deteftabile monftrum 

Audere ? anne aliam i^terra Memphitide ficca « 

Invidiam facerent nolenti furgere NiloJ 

Qua nec terribiles Cimbri, nec Brit«nesunquaiiij 

Sauromataeque triices , aut immanes Agathyrfi « i i f 

Hac faevit rabie imbelte & inutile vulgife , 

Parvtila fiftilibus foiitum darc vela phafelisi 

Et brevibus piftae remis incumbere teftae^ 

Nec poenam fceleri inv^nies , nec digna parabis 

Supplicia his populis , in quorum mente pares fuiit 130 

Et fimiles ira atque fames. molliffima corda 

Humano generi dare fe natura fatetur , 

Qualacrimas dedit: haec noflri pars optima fenfus, 

Plorare crgo jubet caufam dicentis amici , 

Squaloxemque rei , ptipillum ad jura vocanteni , t ) { 

Circumfcriptorem , cujus manantid fletu 

Ora puellares faciunt inCerta capilli. 

Naturae imperio 'gemimus , cum funns adulta^ 

Virginis occurrit, vel terra clauditur infans ^ 

Et minor igne rogi. quis enim bonus , & face dignns 140 

Arcana , qualcm Ccreris vutt effe faccrdosy 



S^A T I R A XV. i6c 

Ulla aliena fibi credat mala ? feparat hoc nos 

A grege mutorum , atque ideo venerabile foli 

Sortiti ingenium , divinorumque capaces, 

Atque exercendis capiendifque artibus apti , . 14} 

Senfum a coelefti demiflum traximus arce , 

Cujus egent prona , & terram fpedantia. mundi 

f rincipio indulfit communis conditor illis 

Tantum animas , nobis animum quoque , mntuus nt np^ 

Affefhis petere auxilium , & praeftare juberet , 1 5 o - 

Difperfos trahere in populum , migrare vetufto 

De nemore, & proavis habitatas linquere filvas: 

iEdificare domos, Laribus conjungere noftris 

Te&um aliud , tutos vicino limine fomnos 

Ut collata daret fiducia : protegere armis 1 j f 

Lapfum , aut ingenti-nutantem vulnere civem ; 

Communi dare figna tuba, defendier ifdem 

Turribus t atque una portarum clave teneri. 

Sed jam ferpentum major concordia: parcit 

Cognatis maculis fimilis fera. quando leoni \(^o 

Fortior eripuit vitam leo ? quo nemore unquam 

Exfpiravit apcr majoris dentibus apri ? 

Indica tigris agit rabida cum tigride pacem 

Perpetuam : favis inter fe convenit Vrfis. 

Aft homini ferrum letale incude nefanda 1 6 ( 

Produxiffe parum eft ; cum raftra & farcula tantum 

Affueti coquere , & marris ac vomere laffi 

Nefcierint primi gladios extendere fabri. 

Afpicimus populos, quorum non fuflicit irae 

Occidiffe aliquem : fed peftora , brachia , vultum i J^ 

Crediderint genus eflfe cibi. Quid diceret ergo , 
Pcrfus & Juvcnalis. P L 



li^t D. JUN. JUVENALIS 

Vfl quo non fugeret , fi nunc h»c monftra videret 

Pyt1)agoras : cun&is aniroalibus- abftinuit qui 

Tanquam homine, & ve&tri indulfit non omne legumeiit 

S A t 1 RA XVI. 

\^ uis numerare queat felicis praemia , Gallc » 
MilitiaE ? nam fifu1>euntur profpera caftra, 
Me pavidum exeipiat tironem porta fecundo 
v^ Sidere. plus ctehim fati valet hora beftigni , 

Quam fi nos Veneris commendet epiftola Marti, f 

Et Samia genitrix ^ qu» dele&atur atena. 

Commoda trademus primum communia \ quorum 
Haud minimum illud erit^ ne te pulfare.togatus 
Audeat: immo etfi pulfetur, diflimulet, nec 
Audeat excuffos Praetori oftendcre dentes » lo 

£t nigram in facie tumidis livoribus offam , 
Atque oculum medico nil promittente relidunu 
Bardaicus judex datur hasc punire volenti 
Calceus ^ & grandes magna ad fubfeliia furae, 
Lcgibus antiquis caftrorum , & morc Camilli i J 

Servato , miles ne vallum litiget extra , 
Et procul a^fignis. juftiffima CeTurionum 
Cognitio eft igitur de milite ; nec mihi decrit 
Uitio , fi juftse defertur caufa querclae. 
Tota cohors tamen cft inimica , omnefque manipli so 

Confenfu magno eificiunt , curabiiis ut fit 
Vindifta & gravior, quam injuria. dignum erit ergo 
Deciamatoris mulino corde Vagelli , 



S A T I R A Xin. , i6j 

Cum ^uo crnra babeas, oiFcndere tot caligas, tot 

Millia clavorunl. quis tam procul abfit ad urbe } t% 

PraBtcrea quis tam Pyladcs, roolem aggeris ultr^ 

Ut vemat^ iacrimx ficcentur protinus , & fe 

Excufaturos oon foUicitemus amicos. 

ba teftem , judcx cum dixerit : audcat ille , 

Nefcioqilis,pugnoi5qui vidit,dicere, Vidi? ja 

Et credam dignum barba , dignumque capillii 

Majorum. citius falfum producere teftem 

Contra paganum poffis , quam vera toquentem 

Contra fortutiam armati , contraque pudorem. 

Pramia nunc alia , atque alia emolumenta notemus 3 f 
Sacramentorum. Convallcm ruris aviti 
Improbus, aut campum mihi fi vicinus ademit , 
Et facrum effodit medio de limite fatnm , 
Quod mea cum patulo coluit puls annua libo ; 
Debitor aut fumtos pergit noh rcddere nummosi 4^ 

Vana fupervacui dicens chirographa ligni : 

Exfpedandus erit , qui lites irichoat , annus 

Totius popu]i : fed tunc quoque mille fcrenda 

Taedia , mille morae; toties fubfellia tahtum 

Stcrnuntur ; tum facundo ponefite iacernas ' 4 % 

Ca^ditio , & Fufco jam miduriente , jparatt 

Digredtmur , lenraque fori pugnamus arcna. 

Aft illis , qnos arma tegunt , & balteus ambit ^ 

Quod placitum eft, ipfis prsftatur tempus agendi^ 

Nec rcs atteritur longo fufflamine litis. . j6. 

Solis pratcrca teftandi militibus jus , 

Vivo patre datuc : nam , qux funt parta laborcl 

Militia , plactiit non elfe in corpore ccnfus ♦ 

i 1 



t64 D.JUN.mVENALJSSATlRAXFl, 

Otnne tenet cujus regimen pater. ergo Corapum 

Signorum comitem , caftrorumque asra merentem ^ { j 

'Quamvis jam tremulus , captat pater. hunc iabor aequus 

Pfovehit , & pulchro reddit fua dona labori. 

Ipfius certe ducis hoc refcrre videtur , 

IJt, qui fortis erit, fit feliciffimus idem, 

Ut la^ti phaleris omoes , & torquibus omnes; (^a 



SULPICI^ 

S A T I R A. 



tt 



»^7 
S U L P I C I iE ' 

S A T I R A 

J)t corrupto fiatu ReipubL umporibus Domitiani'y 
praftrdm cum ediSo Plulofophos urbc cxcgiflitK 



M. 



LusA, quibos iHimeris heroas & arma frequentas^. 
¥abeUam permitte mihi detexere paucis. 
Nam tibi feceffi , tecum penetrale retraftans 
Confiliom. quare nec carmine curro Phalasco ^ 
Nec trimetro iambo , nec qui pede fraftus eodem % 

Fortiter irafci didicit , duce CUzomenio. ^ 

Cetera quin etiam , quot deniqoe millia iu&, 
hiroaque Romanas docui contendere Grajis, 
Et fa|ibas variare novis , cenftanter oroitto r 
Teque , quibus princeps & facnndiffima calles » la 

Aggredior : prccibut dcfcende clientis ».& audi^. 

Dic mihi , CaUiope, qoidnam patcr illtDcorum 
Cogitat l an terras ^ & patria fecuia mutat^? 
Quafqne dcdit qoondaro , morientibus eripit artes^ 
Nofquc j^bct tacitQi, & jam rationi^ cgcnos , v% 

1.4. 



i6g S U L P 1 C IM 

Noo aliter, primo quam cum (urceximus aevo^* 

GlaDdibus & puras rurfus procumbere lymphs? 

kvi reliquas terras confervat amicus, & urbes ; 

Sed genus Aufonium , Remulique exturbat alumoos? 

Quid reputemus enim ? duo funt , quibus extulit ingens la 

Roma caput , virtus faelli , & fapientia pacis. 

Sed virtus agitata domi , & focialibus armis , 

In freta Sicanias , & Carthaginis exiit arces , 

Cetctaque imperia , & totum fimul abftulit orbem ; 

Deinde , velut (ladio vidor qui folus Achaeo 2( 

Languet , & immota fccum virtute fatifcit : 

Sic itidero Romana manus, contendere poflquam 

Deftitit , & pacem longis frenavit habenis , 

Ipfa domi leges , & Graja inventa retraftans^' 

Omnia bellorum terra quaefita marique 3^ 

Praemia confilio , & moUi ratione regebaf. 

Stabat in his; oeque enim poterat conftare fine ipfis: . 

Aut fruftra uxori mendaxque Diefpiter olimt 

Imperium fine fine dedi y dixiCfe probatur. 

Nunc igitur qui res Romanas imperat intef ,* %% 

Non trabe,fed tergo prolapfus, & ingluviealbus; 
Et ftudia, & fapiens hominum nomenque geoufque 
Omnia abire foras atque urbe excedere^ juffit. 
Quid facimus ? Grajos , hominumque reliquimus urbes 9 
Ut Romana foret magis his inftruSa magiftris ; *i^ 

Nunc, Capitolino veluti turbante CamiUo^' 
Enfibus & trutina Galli fugere relifta ; 
Sic noftri palare feiles dicuntiir , & ipfi 



S A T I R A. »% 

Ut ferale fabs onus exfiirpare libellos. 

Ergo Numantinus, Libycufque erravit in ifto 4% 

Scipio , qui Rhodio crevit formante magiftro^ 

Cetera & illa manus bello facunda fecundo , 

Qaos inter prifci fententia dia Catonis 

Scire adeo roagni fecifiet , utmmne fecundis ; 

An magis adverfis ftaret Romana propago } ; o 

Scilicet adverfis. nam cum defendier armis 

Suadet amor patriae , & captiva penatibus nxor ; 

Convenit , ut vefpis , quamm domus arce Monetie i 

Turba rigens ftriftis pcr lutea corpora telis. 

Aft ubi apes fecura redit , oblita favoruni } f 

Plebs materque una fomno moriuntur obefo; 

Romulidarum igitur longa & gravis ^ exitium , pax« 

Hoc fabella modo paufam facit. optima pofthac 

Mufa veliro moneas , fine qua mihi nulla voluptas 

Vivcre, uti quondam Lydus dum Smyrna peribat, 60 

Nunc itidem migrare velint. vel denique quidvis » 

Dt Dea, quaere alind. tantum Romana Caleno 

Moenia, jucundos pariterque avene Sabinos. 

Hsc ego. tum pailcis Dea nte dignarier infit: 

Pone metus aequos , cultrix mea. fumma tyranno 6 f 

Hscinftant odia, & noftro periturus honore eft. 

Nam laureta Numae , fontefque habitamus eofdem « 

Et comite Egeria ridemus inania coepta. 

Vive , vale , manet hunc pulchrum fua £ama dolorem. • 

Mu&rum fpoodet chorus , & Romanus ApoUo. 70 



I70 SULPICIM SATIB.A. 

SULPICI^ FRAGMENTUM. 

X^ E mc cadurcis dcftinuam fafciis 
Nudani Caleno cQncuJba.atem proferau 



C LUCILI I 

SUESSANI AURUNCANI 

SatIRQGRAPHQRUM PRINCfPIS 
£ d, R O M A K I 

SATIRARUM 

R E L I Q U I iE. 



'7j: 



C. L U C I L I I 

R E L I Q U I iE 

QV£ SpPERSUNT EX INCERTO 

SATIRARUM LIBRO. 



.V. 



iRTUs , Albinc , eft , pretium perfolvere ▼emni ; 
Qucis in verfamur , queis vivimu* rebus , poteffe : 
Virtus eft homini , fcire id , quod quxque habeat res. 
Virtus , fcire homini reCbm , utile , quid fit honeftum ; _ 
Qnas bona , quas mala item , quid inutiie , turpe , inhooeftnm t 
Virtus, quaerendae rei finem fcire modumque : 
Vinus , divitiis prctium perfolvere poffe : 
Virtus , id dare ,'qnod re ipfa debetur honori ; 
Hoftem effe atque inimicum hominum mornmque matorumi 
* Contra de£enforem hominum morumque bonorum , 
Magnificare hos, his bene velle , his vivere amicum : 
Commoda prsterea patrias fibi prima putare , 
Deinde parentum , tertia jam poftremaque noftra. 

s. Nunc vero a mane ad no&em» fefto atque profefto,' 
Totus item pariterquc dies, populufquc patrefquc 
ladare indu foro fe omnes, decedere nufquam. 



174 C. LUClLll RELKlUiM 

Uni fe atqoe eidem ftudio oranes dedere & arti : 
Verba dare ut catite poffint , pugriaire dolofe ; 
Blanditia certare s bpnum (imulare vitum fe; 
Infidias facere, ut fi hoftes fint omnibus omnes. 

3. Grascum te ^ Atbuti , quam Romanum atque Sabiniinl 
Municipcm Pdnti , Titii , Anni Centurionum , 
Praeclaronim bomiDum , ac primorum , fighiferumque 
Maluifti dici. Graece ergo PrsBtor Atbenis , 

Id quod matuifti , te , cum ad me accedi' , faluto : 
Xa7|3e , inquam , Tite : liftores , turma omni' , coSorfqncl 
Xetr/jg. binc hoftis Muti Albutius , hinc iiiimicus. 

4, Quam lepide lexeis compoftae ? ut tefrerulae omnet 
Arte , pavimento , atque emblemate vermiculato ? 

]« Craffum habeo generum, ne rhetdricotero' tu fis* 

6. — j Cornelin* Pobliu' ndfter 

Scipiadas difto , tempufque intorquet in ipfum 
Oti & deliciis, Luci effiftae, atque cinasdo. 

Et feftatori adeoilpfl fuo , quo reftiu' dicas. 

Ibat forte doroum , fequimur mnlti atque frequentes. 

7. Quo facetior vidcare ^ & fcite plus , quam cetcri, 
Pcriifum horaiinem , non pertefura dicere ferunt, nam gcnnJ* 

8. Q4]id?Decius,Nuculam,an confixum vis kccre? inqnit. 

9. Nam fi tu fluftus undafque e gurgite falfo 
ToIIere decreris ; ventum^ pritis Hatmatium tu 
Ventum , inqiiam , toUas t. c. q. i. I. 

to. Armamenta tamen,malum, vela omnia fervo; 
Funis enira pra2cifu' cito, atque anquina foluta eft< 



EX INCERTO SATIR. LIS. 175 

11. Hanc catapiratem puer eodem deferat s uncum ^ 
Plumbi paxillum rodus , linique metaxam* 

I ft. Queis hunc currere equum nos atque eqnitare vide mus; 
His equitat , curritque : ocuHs equitare videmus t 
trgo oculis equitat ' 

1 3. Piftricem validam fi nummi fuppeditabunt , 
Addas empleuron , mamphulas quae fciat omnes. 

1 4. Et velnt in fabricam fervens cum marculu' ferrim 
Multorum magnis ^uditantium i^bu* tundit. 

1 5. Quidni? & fcruta quidem nt vendat fcrutariu* laudat^ 
Prxftadam ftrigilem , foleam improbu' dimidiatami 

16. Aurum atque ambitio fpecimen virtutis utrique eft: 
Quantum habeas , tanti ipfe fies , tantique habearis. 

17« Ante fores autem , & tridioi limina quidam 
Pcrditu* Tirefia tufii grandsevu' gemebat. 

18. Querqnera confequitur febris , capitifque dolores, 
Infefti mihi , tanquam Rondes Icadionque. 

19. Tum laterali' dolor certiffimu' nuntiu' moftis* 
10« Nos efi*e arquatos ? furgamus , eamus , agamus. 

1 1. Inguen lie exfiftat ; papulas , tanla , ne boa noxit. 

%i. Haec odiofa mihi vitiligo eft , nOn dolet , ioquiti 

»3. nondum etiam haec omnia habebit* 

Formofus , dives, liber , rex folu' vocetur* 

»4« Si me nefcire hoc nefcis, quod quaiirere dico ^ 
Quare divinas quidquam , aut quare debes ipfe 
Eifi fcis q. b, e. fcire hoc d. tc/ 



ftyS C. LUCILII RELIQinjE 

15. • * ut me fcirc volo mihi confcius fnm , ne 
Damoum faciam. fclre hoc fe nefcit , nifi alios id fcire fcierir. 

,46 fponte ipfa fuapte 

Addufia ut tunicam & cetera rejiceret. 

±y. per mihi ledum 

Impofnique pedem pellibus habes ■ 

^ a 8 quibu' roendaB j 

Omnibus in rebus fiunt , fierique potis funt. 

»9» ■ vclut olli 

Attceps ille facit cum improvifo , infidiifque. 

30. Luna alit ofirea , & implet echinos , muribu' fibras 
Et pecui addit ■ 

3 1. Uno ocuto , pedibufque daobus , dimidiatus 
Vt porcus ^ 

5 1. Vis eft vita, vides; quae nos facere omnia cogit. 
3). Nequam & magnus homo> laniorum immani'caflesur; 
34. Nunc ad te redeo, ut quae res me impendet agatur. 
3 f . Haec te imbubinat , & contra te imbulbitat ille. 
36- Quem praedarus helops^quem ^gypto fargu' movcbit 

37. Et pedibus lasva ficyonia demit honefta. 

38. Suafa quoque omnino dirimic non foUa dupondi. 

39. Ni^quam atiram eft , auris quod vi vehementiusambit. 

40. Sicuti mechanici , cum alto exfiluere petauro. 

41 . Ut petimen nafo , aut lumbos cervicibu' tangat. 

42. Tum fpara, tum ruqiices portantur^ tragula porro. 



EX INCERTO SATIR. LIS. 177 
'43. Varronum , ac rupicum fquarrofa , incondita rofira. 
44. Ut veles bonu% fub vitem qui fumicit haftas. 
49. Si vero das , quod rogat , & fi fugg^ri' fuppus; 

46. Tapullam rident legem conceras Opimi. 

47. Nemo hic vlndicias, numeh, neque facra veretar« 

48. Pafcali pecore ac montano , hirto atque foloce. 

49. Uti cfurienti ieoni ex ore exfctilpere praedam. 
)o. Intereunt, labuntur, euntur omnia verfunu 

j I. Vclle tolutim hic femper incoepturu' videtur. . 

51. Haerebat mucro , gladium in pedore totum. 

j ). S.axa & ftridor ubi atque erunt , dum f4)i[us inftitis; 

54. Durum , molle voras ; fragmenta interfici' panis. 

%\. Cpncilrb antiquo fapiens vir folu' fuifti. 

56. Qui campos , collefque grado perlabitur uno. 

57* Noa tango,quod avarus homo eft, quodque improbu* 

mitto. 
{8. Vellem cum primis , fieri fi forte potifTet. 
59* Vicimus , o focii , & magnam pugnavimu' pugnam; 

60. Rhodos Carpthium in pelagus fe inclinat apertunu 

61. Carpathium mare tranfvedus coenabis Rhodi. 
Ci. ludicis Hortensi cft ad eam rem nata pala^ftca. 
6). Ut Praetori' cohors , ut noftris dixit harufpex. 
64. Principio exitu' dignus, exodiumque fequctur, 
6^ Magna penus parvo fpatio confumta peribit. 

Pcrjius & JuvcnaUs^ * M 



€7« C. LUCILU RELKIUIJE 

^6* Si tibi porro iftKxc res idcirco eft cordi, cpiod rere 

utilem, 
^7. San&um egp a Metello Bomam repedabam mvQere. , 
4S8. Captit coUo fuftentatur, truncus fuftiuetur a cozen* 

dicibus. 

^9. Qusnam vox tx te refenans meo gradu remoram facit } 

70. Neque prodtre in altum , proeliari procul fub vite. 

71. Quod mihi commodum eft, aut uda veftimenta de^ 

pofueram. 

71, Mihi necefie eft loqui : nam fcio Amyclas tacendo 
periiffe. 

75. Homini amico ac famitiari noB eft mentiri meum. 
74, Quin ^mplcxelur , qui velit , ego non finam mc am- 

pleftier. 
7 j. Pro obtufo orc pugiU pifcinchfis re$ eft. . 

76. Tirci lcontado & Pomani & thcrmo Parnimc. 

77. Qua faccrc id poffis , noftram nunc ^cipc mcntemJ 

78. Puichrc iuvitati fumus , acccptique bcnignc. 
79. & ventrcm & ^utiurcm cundem. 

80. Afparagi molles , fed viridc cyma. 
8i. Nam tam algu atquc nigrorc majus. 

81. Verna accr cupit haec. « ' 

$). > hippocampi clephanto camelos; 

84. Si argenti indigcs. 

85. Atquc omnes mandonum guls. 

86^. Andronius Flacci tcgct utria« .:~«. 



EX INCER TO SATIR. LIB. 170 

87. Iropermixtnm Ijrtnphorem. 
S8. . ' ■ palmifqn^ mifellam 
Depuvit me. ' 

89. ■ . non omnibtt' dormio. • 

90 Agipes vocem mittcre coepiu 

9 X. lafians me ut febris querqnera* . 
92. ,__ Mantifa obfonia vincit; 
9). Equum pedibus ftlembum* 

94. Vinum Cmciuro. 

95. Qui fchedium &cit inconditnm & inelaborammJ 
9(« Terra abiit in nimbos, himbrefque. * 

97. — — Catcilius Pretor ne mfticu' fiat; 

98. Ergo PraBtorum eft ante piaeire. 

99- ■ ^uantum hinnitum atque eqnitatum: 

1 00. . ■ quadranti' ratiti, 

10 1. Perfium non curo legm: Udium Dednttm volo} 
lot. Priufquam Theognis nafceretur, 

lo). Lafientia coacla cum melle bibL 
104. Huic Terentia Orbilije. 

10 {• Msnius columnam cnm peterci; 
io6. — Vaieri fententia dia; « 
* 07* — murexque mariaus. 
108. — echinus 

Ciooabari infedus. .i 

109 guftavi cmftula folus; ^ 

«10.. ■ Brutacc biliflgui» 

M« 



iBo C LUCILII RELItlUlJE 

ti 1 1. • efflantque elatis naribu^ lacem. 

111. Gnatis parce tuis. ■ 

(I I j, horret & alget 

II 1 4. . & veUit mappas , nantelk , merunKpie; 

11 1 5: At qaidcm te Wmm atque infulfe Sophifta, 
' ii6.TuamTitmemorrararetineas. 

H 17. - Mycotiicalva omni' juventusJ 

H 1 8 • Carcer vix carcere dignus. 

II 1 9. — — lefti omnes : Atticon hoc eft; 

11 10, i anirao ac virtutibus. ■ "s 

(I % I. Centum genera foloecifmorum. 

\%%%.k me auxiliatus fi eft. 

[1 1 } , _ anferis herbili' virus, 

11 2 4. I ftat (entibu' fondas. ' 

II 2 ) • Ex facie florem delegeris. ■ 

ti t6. Pedetentim hunc refalutem. 
. 1x17.— — ficicomeduntur&uvae* 

ji 18. — — — cxtaacceptoris & unguis. 

1129,-- gibberemagno. 

(x ) o. Cum illa f ora itant. 

X j I. Plure foras vendunt. ' " ■ : ^ 

I j 2. Affiduas ficos. — — — 

,33. Legem 

Vitemus Licin!. 

,1 3 4, . , I ,• Fannt centuffifque mifellos; 



EX INCERTO SJTIR. LlJS. >«| 

I);. An&noceo. 

1 ) 6* ■ prodcs amicis. 

137. ■! ■ M primum £acie quod tionefta» 
Accedit* ' 

1 5 8. Scinde , pucr , caTam , ut caleas. ' 

139 \ refultantes asdei^que lacufqpe» 

140^ Ecquenr Pamphilum qusris« 

141V — xroffTi /uyia-Tur*. 
Ohof ■• ' 

141. ITxori tegata pcnus, ^ ■ ■ ■ ' ■ - 

143. Apollo Pulcher dicinon vult^ 

1 44. Scorta Pyrgentia. 

145. Vultas ? emta eft : nolti^? noa emta eft:. 

146. Etfuffocare conatur». 

1 47. — «.^ pergit capulare cadaver; 
i48*Serenu' fuit. 

149- Suhulo , pullipremo; 

150. Vifcus aprinum; 

I j I. . — Agrariu* mergus;. 

151, (Meum Caflinas. 
i53«Gartffam» 

ijj^Ninguis. 

1 5 6.. Strigilin^;. 

ij:;^.Jugerum; 

M $ 



i%% C Ll/CILU RELIQUIje 

[ifp.CanalicuIam: 
i6o. CoroUa. 
i6i. Vappones. 
ii6i.Aqttilflni. 
:i6).Guiriocae. 

164. Amohius adftrf. GetaJjL tl. Quii tmacm locf- 
lianiim^ & Marfyam Pomponil obfignatum memoria teneds. 

165. Idem. hh. V. Ocriffam prudenriflimam feminam Di- 
▼09 infervifTe genitali : expUcuiiS^ motus certos. Tunc 
bn&z & fenrentia numina vimyomiugc Lucilii, ac regem 
Servium natum elte Romanum. 

i66. Hieronymus ad Chromatium rStcmdnni iUud, de quo 
'fimel in vita CtaJJtan ait ri/^ LuciHus : Similem hahcnt Ukrs 
laBucam , afino carduos comcdcntc. Idcm ad Dcmctriadcm : Et 
M. Craffumfcmd in vita fcribit rififfc Lucilius. Idcm adverfus 
Ruffnum : Ego certe ut homini feveriffimo rifum moveam» 
ut imiteris aliquando Craffum^ quim fcmcl in vita ti^c fcri- 
bit LuciUus. Cic. dc Finib. lih. V. Dicimus aliquem hilare 
vivere. Igitur fi femel triftior effeftus eft, hflara vita amiiTa 
eft? At hoc in'eo Af. Craffb^ qucm fcmcl ait in vita rifip 
LnciUus , tton contipt ^ ut ca rc minus iyihAffrof , ut ait 
idem^vocarctur. Idcm TufcuUn. Quaft. Ub. III. Nec veroea 
frons erat, quae Af. Craff illius veteris, qiiem fimcl zit m 
mnl vita rififfc LuciUus , fed tranquiUa & ferena, Macr<A. 
Saturnal. Hb. II, c. i. Neque ego fum nefcius, vos nec 
triftitiam aec nubilum vultum in bonis ducere « nec Crar* 
fum iUum , quem Cicero , aut^ore LuciUo,/^/ in vita rifip 
fcribit ,.magnopere mirari.. Afconius Padianus in Orat. Cic. 
h. contra Vcrrcm ad iUa : Scmcl ait fc in vita pcrticuifi 
contumaciam Vcrris pracipitem. ) Nam femel vicinum eft ad 



EX INCERTO SATIR: LIB. 18 j 

pane nunquam. ex codem fenfu eff, quod femel In vita ri^ 
Jijje Craffum fcribit Lucilius. unde Virgilius mihi videtur 
dixiffe : Tum primum noftri Cacuiti videre timentem. 

Ammian. lih. XXVL Exceffit autem vita Procopius ann0> 
'40. menCbus 10. corpore non indecoro , nec mediocris. 
flatur», fubcurvus, humumque irituendo fempcr incedens^ 
perque morum triftium latebras illius fimilis Craffi, quen». 
in vita fimel nfigk Ludlius affirmat & TulHus^ 

167. Plin. Nat. Hifi. Ub. VIII: cap^ 4S. De generiBus Lz^ 
narum & veftium hquens : Crehra Papaverata antiquiorem ha* 
bent origindm» jam fub Lucilii) poeta.m Torquato notata. 

168. Servius in VIII. JEnAd. Virg. ad illum tocum:'— 
viridique in litore confpicitur fits. ) Horat». — * & amica luta 
fiis. Sciendtim tamen hoc, cffe yitiofum in monofyllabum 
iiniri verfum , nxfi fortt ipfi> monofyllabo minora expUcentur 
ammalia, ut, Parturient montes>, nafcctur ridiculus mus» 
patiofores enim funt ifti verfus fecundum Lucilium. 

169. Cic. ift Bruto de L. Craffb loquens : MultcE deinde 
caufas, (ed ita tacitus Trihunatus, ut nifi in eo magiftratu ros. 
navijfet apud Praconem Granium , idque nohis. his nairavijjet* 
Lucilius, Tribunnm Fldbis nefciremus fuiffe*. 

ijo. Quintilianus lib. Uc..^. Inft. Orat. Taceo de Tufcis* 
6» Sahinis & Praneftinis ^ qUorum fermone utentem VeSlium. 
Lucilius infiBatur.. 

171. Commentatar vettts Horatii UB. II. Sat; n adiUa-r 
^•^mepedihus deleSiat claudere- verba Luciliritu nofirumme* 
Uoris utroque. llle velut fidis arcanit fodalihtts olim Credehar* 
hbris. ) Hoc Lucilius ex Anacrconte traxit & Alcaco Sap«- 
phoque Graecis Lyricis , quos ait Ariftoxencs libris propriia 
' amicorum loco ufos fuiffc^. Dicitur cnim Lucilius vitamr 
fuan fcripfifii , 6* non fibi pepercijfe* 

172,. Porpk^r^in Hor^lib^IJ. Sat^ i. ad ilki: Pnmtm 

M 4 



«»4 C. LVCILII RELIQ^UIJE 

nam inquiram , quid Ju fitrere, ) Oftendit quid fit f iiror , ut 

Lucilius 

173. Donat. in Adelph. Ter, AB, III. Sc. 1, ad illa : E n 
nata melius fieri haud potuit») Sic proprie dicimus de iis, 
qu3E contra voluntatem noftram acciderunt : ut nunc vi- 
tium virginis. Ergo e re nata , ex vitio virginis. Sic Luci- 
lius , p... i... i... 

ij4.Feflus: Ranam vocem fignificare ait Verrius Taucam, 
& parum liquidam « proxime canum latratum fi)nus autem : 
unde etiam caufidicus pugnaciter loquens , rabula appella- 
batur, ut eft apud Luciiium. ..... 

ly^Adcm : RemiUum dicitur quafi repandum. . . LuciliuSi 
fitda remilium, 

176. Idem : Suheries arboris genus . ex qua cortex natato- 
rius detrahitur^, Lucilius. ,.. ti hibernacul, 

177. Glojfarium: Mutonium f^r^o^etCKimov ^ »f Aot/JciAAfor. 

V E R S U S A L I (l U 6 T 

citati quidem omiffo auftoris nomine aut perpe- 
ram adfcripto » a Ao&\s tamen Lucilii effe exi* 
flimati. 

178. Cujus non audeo dicere nomcn? 

Quid refert , diftis ignofcat Mutius , an non ? 

1 79. ■, Granius autem 

Non contemnere fe , & reges odiffe fuperbos. 

180. Quid ? puto te in hoc aut rififfe , aut ingemuiffc, 
Ut frontem ferias. 

i8 1. Difpliceo mihi , nec fine fummo fcribo dolore. 



EX INCERTO SATIR. LIB. x«5 
'182.0 domus antiqua, heu quam difpari dominare domino. 
183« Suftincat currum, ut bonu' fape agitator, equofquc 
184. Atque aliquos ibus ab rebus depfere foroque* 
I S 5. Tantidem quafi foeta canes fine dentibtt' latrau 

1 86. Non fruftillatim , nec minutatim dari, 

187. Priverno Oufentina venit , fluvioque Oufente. 

1 88. Grascia Sulpicio forti data , Gallia Cottae* 

\ 89. Ru&antur juvenes , & fputis omnia foedant 
190; Ore falem exfpiravit amaram. 

(1 9 1. quanquam fuit ipfc. 

191, ., dopo 

Subfidio oecurrat. — — 

193, —^ nae ridicule mihi cillus: 



lU 



C. L U C I L I 1 

QUiE SUPERSUNT 

E X 

S A T I R A R U M 

LIBRO I. 



Servws in X ^n. f^irg. ad iUttm locum rAccipiu erg$: 
animis , atque hac mea figite diBa ) Totus hic locus de prim 
iMcilii translatus eft , uhi inducuntur Dii hahere c^nfiUum , & 
agere primo de interitu Lupi cujusdam Judicis rei , poflta fen- 
teruias dicere. Sed hoc , quia indignum crat HercHCo carmine^ 
mutavit Virgilius , & induxit primo Jovem loquentem de 
interruptis foederibus , cujus orationem interrupit Yenus i 
poft fecuta Junonisverba (tmt, quibus redarguit Venerem. 



11. V^ 



ONsiLiUM fummis hamioQm de rebus habebani 

1. Vellem concilio veftnim , quod dicitis , olim 
Coelicolae ; vellem , inquam , affuiiTemu'^ priore 
Concilio , — _ 

). Ut nemo fit nQftrum , quin pater optimu' Div&m i 
Ut Ncptunu' patcr , Libcr , Saturnu* patcr , Mars ^ 
lanu', Quirinu' pater , nomcn dicatur ad ununu 

4. — — .. Tubulus fi Lucius unquam > , 



C. LUCIL. RHLIQ. EXSAT. L. 1. 187 

Si Lupus, aut Carbo, aut Neptuni filiu' Divos 
Efle putaflet , tam impius , aut perjuru' fuiflet ? 

5. Qtto pado populum atque urbem fervare potiffic 

Ampliu' Romanam. . 

6. ■ ut multos menfefque dicfque « 
Non tamen setatem tempeflate hac fcelerofi 
Laetentur. ■ 

7. Haec ubi dida dedtt , panCun facit oreleqoendf. 

8. Nec fi Carneadem ipfum ad nos Orcu? remittat. 

9. Per fatiram iEdilem faftum qui legiBu' folvat, 
1 o. Cui , fi Conjuret , populus vix totu' fatis fit 

I !• Munu' tamen fungi, & rouros fervare potiflent; 

11. Si non amplius, ad luftrum hoc protoUeret unum. 

1 3 • Ad coenam adducam, & primum hifce abdomina thyniu 
Advenientibu' priva dabo , cephaleaque atarnae. 

1 4. Pbrro quaecunque, & cuicunque , m diximns ante, 
Obftiterit , primo hoc minuendi refert res — — 

1 5. , ut contendere poflcm 

Theftiadas Ledae , atque Ixionas Archilochlo* 

1 6. Has res ad te fcriptas , Luci , mifimus , £11; 

1 7. Quis leget hasc ? min* tu iftud ais \ nemo hercule, nemo; 

18. Serpere uti gangraena mala, atque herpeftica poflfet. 
.19. Vultus itcm ut facies, mors, iSeru' morbu% venemim. 

10. Infamem 9 honeftam 9 turpemque odifle popinam. 



(i88 C L UCILII RELlQiriM 

% I. Frstext», ac tunicae Lydorum opu' fordidum omn^i 
%i. Pfilae atque amphitapae viltis ingentibu' molles. 
23. Irritata canes quod , homo quam> planiu* dicit» 
%4. Nodum 10 fcirpo infane facere vu1gus« 
% j. Et mercede meret relligiones» 
s6. Miracula ciet thelephantes. 
S7. ■ Anitaenas S| aquales; 

^8. Vulturius» 

QUM SUPERSUNT 

EX SATIRARUM 

L I B R IL 

ti. V^^^^ ^^^ vidiffent Hortenfin', Poftumiufque; 
Ceteri item in capulo hunc non effe , aliumque ciibare. 

2. ■ hoftilibu' contra 

Peftem peraiciemque, catax qnam & Manliu* aobis: 

3 . I quae horis fublata duabui 



Omnia funt, fole occafo , dudoque. ' 

4. Injuriatum hunc ia fauces invaffe , animamque 
Elififfeilli ^ 

f . Nunc nomen , jamque ex teSibus ipfe rogandob 
Exfculpo, haec dicam. , 



EX SATIRARUM L. 11. iS^ 

6. Qux nunc iEmilio prscanto atqoe exigo atqne 
Excanto. ■ 

7. Non dico viiicat licct & vagus exfulet , erret 
Exlex, — — 

8. Nunc Praetor tuus eft , meu^ fi difcefierit horno 
Gentili. 

9. Si natibus natricem impreffit craflam & capitatam; 

10. Stuhe faltatum te inter venifle cinaedos. 
II X. Succufiatoris tetri , tardiqne caballi. 

I ft. Homo impudicus & impune eft rapinator» 

II )• Ricini & aurati , cicas & oraria mitrae. 

1 4. Quid dicis ? cur eft fadum , quod conjicis iftuc? 
I )• Qui te y Nomentane , malum, jam cetera perdat. 
1 6. Ttnn farto omnia funt circumlata. ^ * 

'1 7. , in vulgam penetrare pilofam. 

. :i8. ■' vix vivo homine ac tnonogrammo; 
1 9. Duceret has greges. 

1 o. ■ Ut jure peritus. 
% I . , luftratu' , piatus; 

2 2. Nodiluca. . • • medica, . • • 



!k90 a LUCILII RELIQUIjS 

QVJE SUPERSUNT 

EX SATIRARUM 

L I B R IIL 

PORPBTRIOS in Horau lih. L Sat, 5. Lucilius Ehro IIL 
dtfcnpjitiurfuum , quod Roma fecit Capuam , inde ad fietum 
ufqut Sicilienfe. Hunc imitatus Horacius iter fuum ab urbe 
Roma defcripfit Brundifium ufque , commemorans ejus 
itineris incommoda. 

Jdem. Sat. 10. lib. L ad illa Hor. Nil conus Tragici mutat 
JLucilius Acci? Non ridet verfus Enni gravitate minores. ) 
Comis Lucilius propter urbanitatem dicitur , & mutat pro 
co, quod emendat , pofitum eft. Facit ^utem Lucilius cum 
alias, tum vel in tertio Ubro , & nono ^ ^ decimo. 



,. M, 



LiLLiA porto^bis qaina oftogiota videbis 
Commoda de Capua. Hinc quioquaginta atque bis ofio* 

s. Ad portammille , a porta eft fex inde Salernum. 
3. Inde Dicaearchum populos, Delumque minorem. 
4.»Campana Capua. - 

5. * longe tria miilia pafitium. 

6. Verum haec ludus ibi, fufque omnia deque fuerunt; 
Sufque & deque fuere ( inquam ) omnfa , ludu* jocufque : 
lUud opus durum ut Setinum acceffimu* finem ; 
AiyiWoi montes iEtnaB omnes , afpcri Athones. 

7. Prsterea omoe iter hoc eft labofum atque lutofum. 



EXSATIRJRUM L. ///. 19^; 

S. Porro homiocs ncquam malos ut quartariu* , cippos 
CoUigere omnes ■ ■■ 

9. Maqtica cantheri coftas gravitate premebat 
(lo. Promontorium remis fuperamu' Minervae. 

1 1. Quattuor hinc Silari ad flumen, portumque Alburnum; 

1 2. Hioc media remis Paliaurum peryenio noz. 
1 3 • ■ & faepe quod ante 

Optafti , freta Meflanae, & Rhegina videbis 
Misnia, nim Liparam , & Fafceliti^ templa Dianae; 

1 4. Hic * * fnmmi fupcrat carchefia mali. 

1 5. _— . Viamquc. 

Vis degnimari , ut caftris menfor facit olim. 

16. ■ & fpatium cniando corpori honeftum 
Sumemus. 

17. Oftrea nulla fuit , non purpura , nulla peloris. 

iS. Afparagi nulli. . 

19 crgo 

E fomno pueros cum mane tzpergitu* clamo. 

20* Cernuus ettemplo plantas cooveftit honeftas. 

2 1. Broncus novit lanius^dente adverfo, eminulo>hic eft 
Rhinoccros velut ^thiopus, . 



21. < 



. ilte alter abundans 



Cum feptem incolumis pinnis redit ac recipit fe. 

2). Romanis ludis forus olim ornatu' lacernis. 

24. Symmachu^ praeterea jam tum depoftu' bubulcus 
Eifpirans animam pulmonibus a^er agebat. 



1^2. C. LVCILII RELiqUIM 

if • Crebrs ut fciotill»; io ftriduris quod geous oHin 
Fcrveoti ferro. ■ 

.2^. Noo peperit, verum poftica parte protuddit. 

27. Cooturbare aoimam potis eft, quicuoque adoritur. 

%9n labofas 

Taotalu' qui poeoas ob fr&a oefaotia luit. 

29. Vertitur oenophoris fundus, feoteotia nobis. 

)o. Illud ad iocita cum redit atque ioTernecionem. 

3 1. Exhalat placidos tum demum pc&ore ru&us. 

32. Malas tollimu' nos atque utimur ri3u« 
)). Caupona hic tamen una Syra; 

3 4. ftudent hi ligna videre. 

){.Etpulviaofuitus. 
36.Utpote. 

QUiE SUPERSUNT 
EX S ATIR A R.U M 

L I B R IV. 

Vetekes Glojpz in Perfii Satir. IIL Hanc Satiram pqeta ex 
'Lucilii libro quarto tranftuUty cajiigantis divitumluxuriam & 
vitia. 



.0 



LAPATHE , ut ja&cre necefle. eft , cognitu' cui fis. 
In quo Laeliu' clamores Sophos ille folebat 
Edere , compellans gumias ex ordine noftros; 



EX.SATIRARUM L. IV. 19I 

O Publi, €f Gurgfs Galloni, es hoino nifer , iDquit^ 
Coenafti ia vita nuoquam benc, cum omoia io ifta 
Confumis fquiila atque acipenfcre cum decumaoo. 
Lxliu' prasclare & refie Sophos , illaque vcre. 

2. Quod fumtum atque epulas vi£hi praeponis honefto; 

3 • Nam quid Mutino fubredoque huic opu' figno* 
Ut lucraretur lardum ,.& carnaria furtim 
Parum conficeret 

4. Eiiigere praeterea afferri quod quifque volebat. 
Illum fumina ducebant , atque altilium ianr, 
Hunc pontes Tiberinu' duo inter captu' catillo. 

5* Ilii praecifo atque epiilis capiuntur opimis. 

6. Tunnos captato , cordulum exclude : minores 
Occidunt , Lupe , faperds te, & jura Siluri; 
Sumen te , atque amia. _— — . 

7. ■ Vinum • 
Defufum quibus e pleno fiet oenophoro , coi 

Mil dem&t hir« & cui (acculus abftulerit niL 

8 editque bibitque 



lucund^ atque k^itii : nec folum id , fed bene co&o^ & 
Coodito fermone bono , & (fi quaerl') libenter. 

9. Vivitc lurcones , comedoncs , vivite vcntres. 

10. iEfcrninu' fuit, Flaccorum raunerc, quidam 
Samnis , fpurcus homo , vita illa digna' locoquc ; 
Com Placidejano hic componitur, optimu' longe 
Poft homines natos gladiator qui fuit unus. 

Pcrjius 6* Juvcnalls. * N 



194 C. LVCILll RELIQVIM 

X I. Occidam illum equidem , & viAcam , fi id qnaBritis ,' 
inquit: 
Verum illud ^redo fore , in t)s prius accipiam ipfe 
Quam gladium in ftomacho , ftira ac pulmonibu' fiilo« 
Odi hominem ; iratus pugno ; nec iongiu' quidquam 
Nobis , quam dextrae gladium dum accommodat alter. 
Ufque adeo ftudio , atque odio illius eSeror ira. 

1 1. quamvis bonus ipfe 

Samnis in ludo, ac rudibus cuivis fatis afper« 

13. Quod fi nulla poteft mulier tam corpore dora 
Efle , tamen tenero maneat fuccufla lacerto , 
Et manus uberior laftanti in fumine fidat. 

1 4- TifiphoDe refidet pulmonibus , arque ad id unguea 
Excodumattulit Eumrnidum fan&iffima Erinnys. 

1 5. Aflequitur nec opinantem; in caput infilit; ipfum 
Commanducatur totum complexa , comeftque. 

1 6. Haeret verticQlis ^xum in pofteriore 
Parte , atque arficulis, ut nobis taln' genufque. 

1 7. Hi prae fe portant ingentes munere pifces 
Triginta numero. — — 

18. Tu partem laudis caperes, tu gaudia mecum 
Partifles — 1- 

1 9 ne agitarem 

Nam tu peflulus , hunc vedem poflis cuneo ipfo* 

20. Longior hic quam grus , grue tbta cum volat blim. 

1 1. Concurfaret agros , catulos , foetumque ferarum. 

22. Cumque hic tam formofus homp, ac te dignu' puellus. 



EX SATIRARUM L. V. 195 

9^3« Sufiicit huic dum fuI^cDtas quatmor addit. 
»4. Nam omuibus udus dolor receptus labofque. 
2 5 . Qui edit fe^ hic comedit me. 
a6« Obturfi ebrius. 

QUiE SUPERSUNT 
EX SATIRARUM 

% riBRO V. 

I. V^r uo me habeam pafio , tametfi oon quseri' docebo; 
Qnando io eb numero maofti , quo mjaxima nuoc eft. 
Pars homiuum , ut periiiTe velis , quem no(ueris, cum 
Vifcrc debucris. hoc Nolueris , & Debueris te 
SimiQo' deleftat, quod arrsxvQv Ifocration eft; 
'OxM»pcS<r«f que fimul totum ac aviJLfiiipAKiiiS^H : 
Non operam perdo. Si tu hic. ... 

2. Nam fi quod fatis eft.homini , id fatis effe pottflet; 
Roc (at erat : nunc cum hoc non eft , qui credimu* porro 
Divitias uHas animum mi explere potifle i 

3. Sicuti cum primos ficos propala recenteis 
Promlit , & pretio ingenti dat primitu' paucos. 

4- Si tam corpu' loco validum , ac regione maneret;; 
Scriptores quam vera roanct fententia cordi. 

5. Dic quam cogitat vis ire minutim 
Per commifluras rimarum nodi' nigrore. ' 

N 1 . . 



19« C LUCILll RELHIUIJE, 

(5. Sanute foli mihi in roagno moerore 
Triftitia in fuirnna , crcpcraque inventu' falutb. 

. Hic folus vigilavit , opinor , 



Et cum id mi vifus faccre eft , tum retia neicit.' 

8. & Divos turc prcccmur 

Confilium , fas fi placet , tune impune fupcrbis. 

9 L Cccidifle fcncm vcterum tamen unum 

Tireiiam asqualcm conftat. 

\ o. Ncc dcfignati roftrum Pr«tori% pcdcfquc ^ 

Speftet;* '^ 

11. Liviu' paupcrem ait fe ingentia munera fungi. 

12. Lippus cdcnda acri afliduo ccpariu' ccpd. 

13. Intybu'' praterca pedibus pcrferpfit equinis. 

1 4..Flcbile cepc fimul , lacrimofaque ordinc tallap. 

1 5. Urceus & gcmina longus mixtarius aqfp. 

16. Maftc, inquam, virtutc fimulque his verfibus cfto. 

1 7. Deficit alma Ceres, ncc plebcs panc potitur. 
i&i Lafcivirc pecus juflit roftrique repandum. 

1 9. Poftquam praefidium caftris educcre crcvi. 

20. Major erat natu ; non omnia poflumus omncs. 
a I . Cuftodem claflis catapulta inftila fariflas. 

a 1. Poflitne elabi , an porro prodenda dics fit. 
23. Scutam ligncolam cerebro infixit. 
24» Interea ftat fentibu' peftus. 



y 



EX SATTRARUM L. VL 197 

«f » r- Et cruribu' cruia 

Dllaxat. 

26. Adipatam pultem.' 

2 7.. Fifclna fajlad cuqhiIo. » 



QUiE SUPERSUNT 
EX SATIRARUM 
l I B R O VL 



,c 



I m ncqne )amenniiii eft , nec fervns, nec comes nllas 
Bnlgam , & qaidquid habet nummorum , {e<:am hab^t ipfe: 
Cura bulga comat, dormit, lavit: omnis in una 
Spes hominis bulga : hac devinda eft cetera vita. 

2. Quem neque Lucanis orinndi montibu' tauri 
Ducere protelo validis cervicibu' poffent. 

3. Hic^inquam, rudet e roftris atque ejolitabit 
Concurfans uti arenarihs clareque quiritans. 

^i^ Reccare impune rati fnnt 

Pbfle 9 & nobilitate fecul propellere iniqnos^ 

• Thaunomeno , inquit , valva fororenr ^ 



Lanificam dici ficcam atque abftemiam ubi audit. 

6. Si hlc veffimcnta elevit luto^ ab co rifiim magnun» 
Ad cachinnum imprudens fubjicis.-. 

7*> Qoitcbonu' Juppitcr^kiqnit, 



%9? C LUCILU RELKIUIM 

Crafio Mutium cum coenabat dominum fortem. 

8. Verum & mercaturs omnes & quaefticuti ifti 
Intuti. ^ 

9. Nequitia occupat os , petulantia , prodigitafque; 

;x o. Si nofti , 6on magnus homo eft , nafutu' , macellus; 
if 1. Id folnm advetfae fortunaB, reiqne refiftit. 
,1 2. Hortare illorum fi poffim capi fortiri. 
IX ). Trei a Deucalione grabati reftibn' tentl 
Ix 4. Pluma atque amphitapae , & fi aliud quid deliciarum; 
d {• Zonatim rirca impluvium cineraris cludebat. 
[x6. Hoc ttt apeef <h:edit qnaoquam latrina pettffe. 
;x7. Pretium emit, qni vendit equum mufimonem. 
Li 8. Suam enim invadere atque innubere cenfent. 

x^. .-.i^ non'te porro procedtre porcent. 

ao. . falvere ju)}ere. 

a I.' Date bibere ab fummo. 

% 1. Sajrdinenfem terram. 



EX SATIRJRUM U VtK $99 

QUiE SUPERSVNT 

. EX S ATIR ARU M 

L IB R VIL 

I. JjIanc uJ>i vuFt malc habere^ulcifci pro fcelcre cja$i. 
Teftam fumit homo Samiam , fibique fllico telo • 

ftaecidit caulcm, teftefque una amputat ambcK 

2. Dixi , ad principinm ▼eaio , vetulam atquC virofam-. 
Uiorcm caedam potius , quam caftrcm egomet me. 

$. Qui tc diligit, atati facicquc tuae fc 
Famorcm oftendat , forc amictm peUiceatuv. 

4. Aptari caput, atquc comas fluitarc caproaar 
Altas ^^froatibus immifi^ , ut iios fuit iQis^ 

5. ■ Scrvorura cft feftu* dics hic, 
Quem plane hexamctro verfu non diccre poflisi " 

6. Rador, lubvellorvdefquamor, pumicor^ omoi:^ 
Expilor , pingor. ' ' 

7. Httnccinc cgo nnquam Hyacintho homincm Cbitiati- 

potcntis 
Deircns comcndi. . 

8: Quinqnc haftae, aurcofo cinftii rorariu''vcl6x;' 

9. Primum fulgit , uti caldum cx fornacibu* ferrum^ 

• iQ» Simavit taxim ad narfs,delphinus ut olinu- 

- Ii4 ' " 



ICO C LUCILIl RELIQUIJE. 

.!!• Hunc molere , illam autem ut fnimentum vaonere 
cuanis» 

II ft, £tatem & f^ciem , ut faga & bona coociliatnx: 

fi 3 . Ary ne nobtlis i]1a ubi amatorem improbias quemJ 

114. Neauriculam obfidat caries^ ne vermiculique. 

!i 5. Queis oculi non funt, neque nafum , & qualia fuat; 

i6, Trifles , difficiles fumni' vf^ftidimu' bonorum. 

ii 7. Solam auram adverfam fegetem immutafie, ftatumqne* 

ii 8. Caldiffi4»a, ac bene pleag jam folorum , atque aoleii' 
collus. 

II 9. .1 , , Rate ad catulos accedere inultum» 

AO.^Muginamur , molimur , fubducimur. 

A I. Eodem padolo ganois* 

QUiE SUPERSUNT 

EX SATIRARUM 
L I B R VIIL 

fi. V-Tallinac£u' cum vlftor fe gaHus honefte 
Suftuiit in digitos , primorefque erigit uriguc*. 

a. Cum poclo bib,o e o<tem , ainpleaor ^ Ubra labettis 
Fingens compono , hoc eft , cum 4«Ao*o^o5ft*i. 

3. Verura flumen uti^ atque ipfo divortio aquarum 
Uignis pedibus cercurum concmit xquis* 



J?X SATIRARUM L. FIII. lOt 

'4. \ Quod gracila cft , pernix , quod pcdore pnro* 

Quod puero fimilis — — 

.5. Quarum & abundemus rerum, & quarum iodigeamns: 

6. Tum compone latus lateri , &cum pe&ore peftns. 

7. Si omne iter evadit , fiudiamque acclive tolutim. 

8. Sallere mursnas , mercem in frigdaria ferre. 

9. Inde paref^ato cMamides , ac barbula prima. 

;i o. Hiberam iofulam fomento omnicolore colufiraJ 

[I I. Pifirinum appofitum , pofiicum, felta, culioau 

1 2. A lasva laainus mutoni abfterget aoiica. 

:i 3 . Intu' vero modo ftet refius (obtegmioe paoos; 

14. Hic eft Macedo li ag^oa loogiu' flaccet. 

1 f • Anicula afpera atque prascox eft fuga; « 1 

16..-. gigeriatfuot 

Sive adeo hepatia 

17. Lentet opos. 

18. Viniboae; 



^o» C. LVCILIlRELiqUIM 

QU^ SUPERSUNT 

EX SATIRARUM 
L I B R a I X. 

JsiDORUS : OrtkographUm , id efl^fcripturam reHam contrs 
mperitiam lihrariorum Lucirms poeta primum fcripfii. Tertnt. 
Scaurus: Lucilius in IX. Sadrarum de Qrthograpkia prcui* 
piens. Velius longus : Lucilius in IX. de literis difpuut. 

Porphyrion lib. L Satv IQ. ad illa Hbratii : Nil comis tra^ 
gici mutat Lucilius Acci? Non ridet verfus Ennt gravitau 
minores?) Comis Lucilius propter urbanitatem dicitu£,& 
mutat pro eo , quod emendat, pofitum eft, Facit autcm Lii- 
cilius hoc cum alias^ tum vel in tertio^libr<^, & nono,& 
decimo,. ' 



I. Ai 



, ^RiBinm eft , hiiurincipiam , & quas nomina ab hoc 
funt. 
A, pnnium4onga & bitvi' fyltaba : hos tamen unnm 
Hoc (aciemus , & uno eodem , ut (iix.imu' , pa&o 
Scribemus, PACEM, PLACiDE, janum, arioum, acetum; 
"'Aper "Apej: Grajci ut faciunt. 

2. At non mulmm abit hoc cacofyntheton , atque canioa 
Si lingua dico , nihil ar me ^ nomen hoc illi eft. 

3. Qmntilian. lih. I^c 13. AI fyllabam , cujus fecundanr 
nunc E literam ponimus , varie per A & I efFerebant, qui- 
dam femper, ut Graeci , quidam fmgulariter tantum, cum 
in dativum vcl genitivum cafum incidilfct. \Jt}.dc,pi^ 



JFX SATIRARUM L. IX. ib| 

vepis^& tfw/if/,Virgilius amantiffimus vetuftatis carminibus 
interuit. In iifdem plurali numero E utebantur , hi Sillae , 
Galbse. EJi in hac quoqut parfe Luc'il:i\praceptum , quod , 
quia pluribus explicatur verfibus , fi quis parum credat , 
apud iprum in IX requirat. 



atquc ACCURRERE fcribas 



D nc , an T , non cft quod quaeras atquc labores. ' 
,5. Abbire multum eft D fivc , an B habct. ■ ■ 

6. Jam PUEREi vcacrc : E poftremom facito , «tque I 
Ut plurcs pucrei fiant. I fi faci' folum 

PupillI , puerI , LuceilI: hoc uniu' fict. 

Hoc ILU fadum cft uni: tcnuc hoc facics I. 

H«c iLLEi fcccrc : addcs E , ut pingniu' fiat. 

Meile hominum, duo meillia, i|em huic utroque opu* 9 

MEILES, 

Meilitiam. tcnucs I , pilam qua ludimu^ pilum 
Quo pinfo , tcnucs I. plura haec fcccri' , peila 
Quae jacimus , addes E , peila , ut plcntu' fiat. 
Mendacei fureique addcs E , cum 4arc fur$i 
Jufleris. 

7. Quarc fervandi numcri , & vcrfus facicndi 

Nos CjesX , NumerI , numerum ut fcrvcmu' modumquc. 

f porro hoc fi filiu' Lucl 

^ . ferit collum ut CornelI, CoRNiFicIquc. 

8. S noftrum & femi-GraBce quod dicimu' Sigma 
Nil crroris habet. 

p. L liciehdo congemiaat L. 



1 o. Quid tibi cgo ambages ambivi fcriberc concr. 



104 C.LVC1111 REXIQVIJE 

11. Ut perbibetur iners , an in quo non eft ulla. 

1 2. Nam velut xntrq aliud longe effe atque intu' vi- 

dcmus: 
Sic St- ATOD TE , longe aliud efi » ncquc idcm valet ad te: 
Intro nos vocat ad sese , tenet intus apud se. 

13. Porro Chenopodas , fic Cjlwopodas LYCHNOsque 
Diximu^ ^^Ilvc^s ante pedes lecti atque lucernas. 

1 4. Fervit aqua , & fervet ^ fervit nunc , 
Fervet ao annum. 

X 5. Fcrvere ne longum vero hoc leftorihu' tradau^. 

X 6. Nunc haec quid valeat, quidvc huic interfiet illud 
Cognofccs : primum hoc ^ quod dicimus effe poema^ 
Cu)usvis operis pars eft non magna , poema; 
Pars cft parva poema , proinde ut epiftola quxvis: 
Illa poefis opus totum , ut tma Ilias , uua 
Eft ^rV/f , Annalcfquc Enor, atque iftoc opus unum^,. 
£ft majus mutto, quam quod dixi antc poema. 
Quapropter dico , nemo, qui culpat Homerum, 
Perpctuo ciilpat , nequc , quod dixi antc, pocfifi 
Verfum unum culpat , venim cnthymema malignum* 

17- Quod deformi* fenex , ac^paedidus , ac podagrofiBr 
Quod mancus , mifer , cxilis , ramicc magno. 

1 8. Arripio roftrum , labiriqoc hujus Zcphyri atque iffl' 
Percutio , denteifque adverfos excutio omncs, 

19. tfam laterem qui ducit , habet nihil ampnusunquaflir 
Quara comraune lutum e paleis , coenumquc acerofumv 

20. Si nihil ad faciem , & folum lup», proftibulumqat 
Nummi opus atquc affis. ■■ 



EX SATIRARUM L. X. aOff 

2 1, _— Quid cgo fi ccrno oftrca ■ 

Cognorim fluvium , limum ac coenum fapere ipfum ? 

2 2. Frumentarius eft , modium hic fecum atque rutellum 
Una affert. m 

23. Labora 

Difcere , ne te res ipfa, ac ratio ipfa refellat. 

24. Rugofi paffique fenes eadem omnia quaerunt. 

2 5. Tu milli nummiim potes unp quaprere centum. 

26. Scaberat ut porcus contritis arbore coftis. 

27. Hinc ancilia , ab hoc apices , capidafque repertas; 

28. Prasful ut amtruat, inde & volgu' redamtruat olli» 
29. Ipfa fi fe corio omnia lora. 

30, Ut difcrepat hac c[uem rapuit ApoUo fiat ergo; 

QUiE SUPERSUNT 
EX SATIRARUM 

L I B R X. 

Veteres Gloffk in vita A. Perju : Sed mox , ut a fchola 
& magiftris diverterat , ledo libro Lucilii decimo , vehe- 
menter Satiras componere ftuduit , cujus libri principium 
iniitatus eft ^ fibi primo , mox omnibus detredtatis , cum 
tanta recentium poetarum & oratorum infcdatione, ut 
etiam Neronem culpaverit, 

Porphyrion lib, i, Sat. 10. ad illa Horatii : Nil comis Tra^ 
gici mutat Lucilius Acci? Non ridet verfus EmU gravltate mi^ 
noresF) Comis Lucilius &C. 



lo6 C. LUCILII RELIQUIjE 

1 . , honprum eft 

Indicium craffis , ut nos defcribimus ante. 

Hoc eft quid fumam, quid non , in quoque locemus; 

s. Pone paludatu! ftabat rorariu' velox. 
). Quamvis defubito trinis deducere fcalis. 
4.Tonfilla5 quoque prxvalidis in funlbus.aptas. 
). Fluftibus a ventifque adverfis firmiter cffent. 

6. Languor & oppreflit , pigror , torporque quietis. 

7. Nac in arce bovem difcerpfi magnifice , inquit. 

8. Improbu', cotifideni, malus & nequam videator* 

QVM SUPERSUNT 
E X S A T I R A R U M 

L I B R XL 

%. V^uiNTus Opimius ille Jugurthini pater hujus; 
Et formofus homo fuit, & famofus, utrumque 
Primo adolefcens , pofterius dircftiu' fefe. 

2. Caffiu* Cajus hic operariu*, quem Cephalonera 
Decimu* feftorem » Furiumque , hunc TuUiu' quidam 
Judex heredem facit , & damnati alii omncj. 

3. Luciu* Cotta fenex Craffi pater huju' Panaeti 
Magnus trico fuit nummariu' , folvere nulli 
Lentus. — .~ 



£X SJTlRjiRUM L. XI. lo^ 

'4. Prxtor oofter adhnc quam fpurcn' ft ore , quod onaes 
Extra caftra , ut ftercu' , foras ejecit ad unuiBi 

f. Scipiadx magno improbns objiciebat Afellus; 
Luftrum , illo Cenfore , malu^ iafelixque fuifle. 

6. — & jam 
Conjicere in verfus didam Praeconi' volebam 
Grani, 

7/ Conventus pulcher , bracae , faga , fulgere ^orques 
Magni. ^ 

8. — , Viamque 

Sternendam & jaciendum huc aggerem , & id genu' rudus; 

9. Annos hic errat jam plures miles hiberna 
Nobifcum mcret . ^ 

10. Inde venit Romam ten^r ipfe etiam atque puellus» 

X I. Nec mihi amatore hoc opu' , nec tricone vadato* 

X X, Non laudare faominem quenquam ; neque mu facere 
unquam. 

I ). Hic ftrigofu^ , bovinatorque , ore improbu' duro. 

X 4. Oiffavit , ut fi frumentum clunibu' vannat. 

1 f • Hic ubi confelTum , pellefque ut in ordine tent«« 

.i5« Qui in latrina lacuque. 



»o8 C LUCILII RELIQUIM 
QUiE SUPERSUNT 



EX S ATIR ARUM 
L I B R XII. 



f.Hi 



Luic homini Quaeftore aliquo cffc opu$ atcpic chor 

Fublicitus qui mi atquc Epifco praebcat aurum. 

2. Hunc juga mularum protelo duccre ccntum 
Non poffunt. • 

3» Firmitcr hoc, paritcrque tuo fit pcaore fixum» 

4. Infignis varis eft cruribus atque pctilis. 

5* QuiBus fru&ibus me dccollayl, 

6. Affenfus fum homini. 

7. Diomedcs lih^ IIL AUi a vino Tragoediam didam arbi- 
trantur propterea , qupd olim didtabatur t/dw^ , a quo r/iy- 
^nrof hodieque vindemia eft, quia Ilbtralibus apud Auicos 
fie fcfio Liheri patris vinum cantoribus pro corollario dabatWy 
cujus rei teflis cft Lucilius in duodecimo. 



EX SATIRARUM L. XllL 109; 

4 

QVM SUPERSUNT 

EX SATIRARUM 

L I B R XIIL 



I. ^i I 



forte pmnino , ac fortuna vincere bello : 
Si fcrte ac tetnere omnino , quid curfum ad honorem. 

%. Cui parilem fortuna locum , fatumque tulit fors» 

). His itidem ia co^na dabis cftrea miUibu' numm&m 
Imta. ■ 

4« Acribus inter fefe armis confligere cernit. 

,5. Primum dominia atque fodalltia omnia toUunturJ 

6. Adde Syracufis fola i pafceolum , alutam. 

7« • Unu' modo , de multis qui ingenio lit. 

QUJE SUPERSUNT 
EX S AT IR ARUM 

L I B R XIV. 



j. 



.DNE «gri eft magis, an quod pane & vifcere privoj 
Quod vifcus dederas tumidum , hoc in vifcera largi. 

t. Quin potius vitam degas fedatu' quietam , 
(^uam tu antiquiu' , qtiam facere hoc, fecifle videriit 
Perfiis & Juvenalis. * 



^TO C.LUCiLU RELIQUIjE 

3. Publiu' Pavu' mihi Tuditanus Quaeftor Ibtra 
In terra fuit Incifugus nebulo , id genu* fane. 

4. Nanmachiam licet haec, inquam, alveolumcpie {)Utare,& 
Calccs rltdeftes fe » hilo non re&iu' vivas. 

5. Nam paucis male, fed fapientibus efle probatum; 

^ '?ra,0'IV VeKVSffff'1 KATA^^IlJLhoiff^tV Avi^ffUV. 

6. Si mihi non Praetor fiet additus , atque agitet me ; 
Non male fic ille , ut dico , me extenderat unus. 

7. Nam vetus ille Cato dignum quemcunque laceflbi 
Appellare , quod ipfe fibi noh confcius eflet. 

8« Ad regem legatu' Rhodum , Ecbatanam , ac Babylonea 
Ibo , cercurum fumam. > 

. Nam fumtibu' magnis 



Et ftrtlaam ampliter , atque cum accumbimu' mettfam; 
10. Idem epulo cibus , atque epulae Jovis omnipoteni!$J 
\i I . -Et lion pauper uti Samio , curtoque catino. 
.1 2. Goenara,inquit, nullam, neque Divo proficiem ulte 
13. Cum illud quid faciat , <iuod uKioducamur in ore. 
, !i 4. Dileftum video ftudiofe vulgus habere. 
15. Ipfe equu' non formofu', gradarius, optimu' vefiori! 
ii6. Quem metuas faepc , intcrdum qiiem utare libenter. 
!i 7. Punfto una hora * * & qui quoque invafit. 

'(18. Cafeus allia molliet. • 

1 9. Macrofque paIumbos« 



MX SATIRARUM L. Xr, %%% 

QVM SUPERSUNt 

EX SATIRARUM 

l I B R XV. 



.M. 



LuLTA homin^ ponenta la Homero verfificata 
Monftra p6tant , qnonim in primis Potyphemu' dncentos 
Cydops longtt' pedes , & porro hoic m^u* baciUum , 
Quam malos oavi in corbita roaximus uUa. 

%. Hunc miUi pafl^m qp j vicerit atque doobas 
Campanus fonipes fuccufior nuUu' fequetur , 

Majori fpatio , ac diverfii* videbjtur ire. 

)• Praeterquam in pretio primus femiiTe » fecundus 
Numolo , tertia' jam phiris , quam totu' medimqQs» 

4* In nometo qoorom suac primu' Trebelliu' multo 
ObmarceETebat (ebris , fenium , vomitus , pus. 

5. Cusi tedum eft , quidvis fiitts eft. Vifuri aUeai 
Sont homines i fpiras , pallam , redimicula proroit. 

6. Penula , fi quavis , canteriu', fervu% fegeftre 
Utilior mihi , qoam fapiens. .- 

7* Addie ifios facer iUoto colfo fax fytofeaix 
Quid £acere eft folitus i 

8. Non ergaftulus unus, & allus judicem 

Oppofivit, ^ 5 , 

Q t 



ii£ a LUCILII RELIQ^UIM 

9. Ut nemo f^tentiam ilbere 9 quafi ergaftolus , poffif 
dicere. 

1 o. ■ dum miles Hjberns 

Xerras , ac meret tetr fex aetate quafi atinos: 

z T. Te primum cum iftis infanum hominem &cerebrofffiB; 

1 1. Scit poeticon efie, videt tunica & toga quid fit. 

I ]• TruUen' poftomis huic ingens de naribu* pendet, 

z4. Timlnnabulum abeft hinc,£rpiculaeque halerorum; 

z 5« Subjicit hinc humilera , & fufferdus pofteriorem. 

16. Rugofum atque fami plenum^ ' 

17. 1, 1 . aut qui nummos triftis inuncat, 

[z8« :■ Nemo eft halicariu' pofterior te. 

QUiE SUPERSUNT 
EX S A TIR ARUM 

L I B R XVI. 



PoRPHYRjos in Horau,ad iltud lih, L Od, 20. D^^ 

meam canto Lalagen) id eft, carmen in Lalagen amicam , ejus 

nomine compofitum. Sic & liber LuciUi decimus fextus CoU 

lyra infcribitur, eo quod de CoUyra amica fua fcriptus iit. 

* - 

Cenforinus de die Natali cap, 3. Euclides autem Socraticus 

duplicem omrtibus omruno nobis Genium dicit appofitum , quam 

rcm apud Lucilium, in libro Satirarum XYL iicet ce- 

gaofcere. 



EX SA TIRAR U^M L, XKL i%i 



.1 



Lbat forte arics , inquit, jam quod: gcntt''quantis 
Teftibu' } vix uno filo haec fc haercrc putares 
Pellicula exirema cxapium:.pendeQe onus ingcos. 

2. ^ — ^— . Lyfippi luppiter ifta . 
Traosivit , quadragihta cubita altu^, Tarento; 

^. Rcx CotjE^ illc duo$ vcntos Ajuftrum atque Aquiloneni. 
Novific ajebat folos fe demagis iftos 
£x nimbo auft^llo&, ncc nofle putare accc(rc.L 

4. Lcgavit quidam uzori mumlum omnc penumquc*. 
Quid mundum? quid non? nam quisdijudicct iftucf 

f^Fundi dele&at virtuitc, viliicu' paiiia 
Strcnnuibr fi evafcrit. ■ 

6. Hi quqs divitiae producunt, & caput ungutH 
Horridulum. — — ^ 

'7. Cur tam ignayiter hoc praefertim tcmpprc qujerii;. 

8. Pqblicitus vcndistamcn atquc extrcma ligurris.. 

9. Hoc aliud longc cft,inquiti qui cegc {crcbar,K 
xo,,Mcdiacgiftrkai. 



O? 



ii4 C, LUCILII R£LI(^UIJS 
QVM SUPERSUNT 

EX SATIRAR0M 

L IB R XVU- 

11. X^ UNC cenfes KAKXi^hiKetfMv x^MV^vpor Ukm 
Non licitum efie uterum , atque etiam inguina tangere mam- 
Compernem aut varam Tuifie Amphitmonis ebt^trtp (m^ 
AlcmeBan atqne alias, Ledam i^m demqae nolo 
Dicere , mc vidcu, atque difiyUabon elige quodvis 
Tppco ivTAripitAv aliquam rem infignem habuifie » 
Verrucam , nsvum pidumy dentem eminuium unum; 

1. Cetera contemnit, fc in ufura omnta ponit 
Non magna : proprimii vero nil neminem habere. ^ 

3. Vitliclim Ariftocratem mediailinum atque bubulcnm 
Commanducatus conupit , ad incita adegit. 

4* Nuptunim te nupta ncgas, quod vivere Ulixem 
Sper». I 

5 • Si non it , capito , inquit , eum t & fi cat^tur ^ erga 
.Endo manum jacito ■ 

6. Simeffes facis Mufas j fi vendi* Lavernaew 

7* * ■ magna offa, laceitique 
Apparent homini. . 



'EX SATIRJRUM L XVIIU iij 

QUiE SUPERSUNT - 

EXSATIRARUM 
L I B R Q XYIIL 



M. 



nr.lYJ.iLLiA daceot&m £ram«ati toUe medimo&m* 
iVini millc cadiim. — — . 

2. Denique utl fialto nijiil eft (atis , omma cnm fiflt» 

j, Nam vd regionibus illis 

lacrufiatu' calix , ruta cauliqiBje bib^iv 

4. ■■ sque fninircor ego ac ttf. 

QUiE SUPERSUNT 

EX SATIRARUM 

LIBRO XIX. 

».^ic tu illos firudus qiwBras, adverfa bieme olim^ 
Queii uti poffis, hsc dele&are doini te. 

%. Aurum vis , homiriemvc ? habcas hsminem : quid ^ 
aurum? 
j^are, m dicimu'', noji ^deo hic quid magnopcre o^ptemi; 

3. Ut pueri infantes faciunt mulierculam honeftam» 

4. Sic fingillatim noftrilm unufquifque roovetur.. 

O 4 



U6 C LirCJLII RELIQUIjE 

j. Sune 4iem , qui eft vifu' tibi pulcherrifflus uflnf^ 

6. Peniculamentum vere repreheadere noti.. 

7. Latere pendens , faxa fpargens t>d)o & fangniae itr«<' 

8. Raufuro tragicus qui carmina perdit Orefte. 

9. Scalprorum forcipumqne tmllia Tigtaa. 
10. &uncif 

Forci|ubus dentes evelleret. ■ ' ■ 

QUiE SUPERSUNf 

EX SATIRARUM 
L l B R XX. 



T 



ERRicoLAs Lamias , Fauni qaas , Ponipiltiqne 

Inftltuere Numas , tremit has , hic omnia ponit. 
Ut puerl. infantes credunt figna omnia ahena 
Vivere , & e(fe homines : & fic ifti omnia fida 
Vera putant , credunt fignis cor inefle ahenis, 
Pergula pidorum , veri nihil , omnia fi£^a« 

' «. Tempeftate fua , atque eodem uno tempore , &hor« 
Dimidio, tribu' ^nfedis dumtaxat eandem 
Et quartam. 

3. Pulmentaria ut intybus, aut aliqua id genus Verbi, 
Et jus maenarum bene habet fed midilis , hoc cft 
Merx. — — 



2;r SATIRARVM L.XXU. ati^ 

% Calpurni faevam legem Pironi' repreodi, 
Ednxique animam in primoribu' naribus. > 

* 5. )am difrumpetur medius , )am ut Marfu* colubras 
Difrumpit cantu , venas cum extenderit omneis. 

6. lUuvies , fcabies oculos hnic , denitjue petigo 
Confccndere. — 

7. Nugator quidam ; ac nebulo , fit maximu' multo; 

8. Tum ephebum quendam , qdem vocant pareftatoo^ 

9. Purpureo terfit tunc latas gaufape menfas, 
ix o. Proras detundete & defpoliate guberna. 

Ez Satirarum libro XXI 
nihil fupereft. 

QUiE SUPERSUNT 
EX SATIRARUM 

L I B R XXIL 

I.— — Merccde quaB 
Conduftae flent alieno in funere prahc» 
Multo,«& capillos fcindunt, & clamant magis. 

2. Servu* neque infidus domino, nequc inutili* quoiquam 
Luceili Columelia heu fi tii' Metrophanes. 

5. Zopyrion labias difcidit utrumque fecutus. 

4. Nafum re^tt* nunc homini eft , furae nec pedes dici. 



frig C. hUClLU RELK^UtM 

QVJE. SUPERSUNT 
EX SATIRARUM 

L I B R XXUL 

ri«\^ upiditAs ex faomiiic, cupido e^ ftulto oaaquam toN 
limr : quod cupidicas pars quabdam fit temperatior defitteos 
excupidJne. • 

%. Jucundafqiie puer qm lambetat ore placentas^ 

3. ToDgere. 

4. Calx. 

Ex Satirarum libro XXIV; 
nihil fupereft* 

QU-fi SUPERSUNT 
EXSATIRARUM 

L I B R XXV. 

'1. V^u-« gallam bibere, ac rugas cooducere Yeptri 
Farre acerofo, oleo decumano , pane Cumanp coegit. 

2. Solus jam vim de clafie prohibuit Vulcaniam. 

3 . Idcirco omQes evafuros cenfept aegritudincm.* 
4« Arabus artemo. 



'EX SJTIRAR Udt L. XX fl. xi^ 

. QUiE SUPERSUNT 
EX S ATIR A RUM 

L I B R XXVL 



(i.Jrlc 



LOMiNES ipfihanc fibi moleftiam ultroatque asnn 
mnam offeruat, ducunt uxores, producunt quil^us haec faciadt 
liberos» 

s. At enim dicis clandefiino tibi quod commifliim forcf 9 
mtu mutircs qdidquam, neu myfteria eeferres foras. 

3. Ferri tantum,fi rogct mc, non dem, quantum auri pe- 
tit ; fi fe cupit , & fi quoquc a mc , qu» roget , non impetrct. 

4* At Libertinus Tricorius Syrus ipfe ad maftigias . 
Quicum Y^fipeins fio , & quicum commuto omnia. 

5* Squallitatc , fumma fcabie , fumma in xrumna obrutara, 
Nequc inimicis invidiofara , nequc amico fexoptabilem» 

6. Publicanus vero ut Afiae fiam fcripturariui pro 
lucilio, id.cgo nolo; & uno hoc non muto omnia. 

7« Ut populus Romanus vidus vi , & fupcratus ptoeliis 
Saspc cft multis ; bello vero nunquam , in q^o fum omnia. 

8. DepccuUflerc aliqua fperans me ac deargentaffcrc. 
Decalaoucare cbttrneo fpeculo dcpcculairerc. 

9. Aggere in jacitado fi quo eft vineis aftis opui i 
Primum id dant operamf ut quam p^rimuin appellant. 



iin C. LUCILII RELIQiriJE 

I o. Ut fi eluvicm faccrc per ventrcm velis curarc i 
Omnibus diftcnto corporc exfpiret vis. 

X I- Cutct xgrotum , fumtum homini praebeat» 
Genium fcnm defrndet , alii parcat. 

1 1. Audivi , quem febris una , atque una i^i^jAy 
Vini, inquam, hiatus potuit unus tollerc. 

15. Si mifcreantttr fc ipfi, vidc nc illonim caufa fuperiore 
loco coriocavcrit 

X 4« Nunc itidem populum iflum fcriptpribus voIttmas.€aper< 
animum iliorum. 

X j. NoA tc moliitudiaem. tuoruia , quam ia albuni inclita 
dextra conficit fibi. 

1 6. Quarc hoc colcrc cft fatius , quam illam ftudium omnc 
hic confumcrc. 

' X 7. Trincipio phyfici omncs homines cx anima & corporr 
. conftarc dicunt. 

x8 Rcdiffe 

Ac rcpcdaffc , ut Roma vitct gtadiatoribus. 

119. Et quod tibi magnoperc cordi eft, mihi vehcmentef 
difplicctl 

ao. Summis niti naturae opibus ; at cgo contra ut dlffimilis 
ficm. 

s x. Sufpendatnefc,an g1adiumincumbat,ne ccclum videatJ 
s 1. Rem cognofcas fimul, & di&is §nimum attcndas poftulo. 
%y Ut cgo cffutiam , quod cgo te inprimis cupere apifci 
intellc^. 



^JEJi: SATIRAR UM L. XXVI. xxt 

'« 4* Contrii flagitiuia nefcire vinci bello, a barbaro virijitoi 
ilannibale. 

a j. Sin autem hoc vidcnt, bona femper petere fapienteni 

putant. 

a6. Veterem hitloriaffl, indufias ftudio , fcribis ad amorei 
tuos. 

27. Ego fi quis fqm , & quo folliculo nunc fum indutns 

non queo. 
i8. Tum doloribus confcdum corpus^animo obfifteret 
«9. Ncquc prius, quam venas horoinis tetigit ac pratcordiaj 
jo. Munifici , comefque amicis noftrts vidcamur viri. 
) I. Quidni& tuidemilliteratumme^tqueidiotamdiceres} 
3 1. Rauco concionem fonitu & curvis cogant cornibus. 

J3. Depugnabunt pro te ipfi, & morientur, ac fe ultrof 
effcrent. 

34. Ego ubi quem ex praecordiis verfu cffero. 

3 f . Non idcirco cxtoHitur , vel irae, vel gaudii dator; 

35. Ita ut quifque noftrftm e bulg? eft matris in lucem 

. editus. 

3 7. Tu fi voles per aurcis peftus irrigarier. 

38. Qui fex menfes vit^ ducunt, orco fpondent fepti- 
mum. 

j 9. Facilc deridemur , fclmus capital cffe irafcier. 

40. Pars difflatur vcnto , pars autem obrigcfcit frigore; 

;4i, Paucorum atque hoc pa&o fi nihil guftat inter nundl*^ 
nunu 



iil C. lUCILII RELiqUlM 

^«•Pretwitotejndo gltitiHator gltetino. 

43* Quapro^ter deliro , & cupide officium fungor nir 

derufn* 
44. Si quod verbum ihufitatum,aut X^rniJLkrm offemleram^ 

4 { • Tuam probaftam milii & fpeftatam maxime adolefcenr 

tiam. 

46. Cum ftudio in gymnaCo dupHci corpus ficcafTem pilaj 

47. Malis necefle eftlautum, e menfa pure capturuscibum; 

48. Nunc ignobilitas his mirum ac monftrificable. 

49. Quid tibi cavendum cenfes, quid vitaddum maxime ? 
) 0. Hunc laborem fumaSflaudem qui tibi ac fruQum ferat: 
5 1 • Quod is intelligebat , pofle haud paucos rettnli. 

) a. Quam faftidiofum ac vefcum cum faftidio cdendi vivere: 
^ 5 3. Mihi quidem noh perfHadetur,pubIice ut mutcm«ieos.' 

54. Denique adeo male me accipiunt declmae & provcr 

rtiunt male. 

55. Animoque aegfotat f vidimus corpore hfinc fignum 

dar«. 

{6. Percrepa pugnam Pompili fa&am Corneli cane. 

5 7« Luporum exao^rem, malvanum & falguritatem ar« 

borum. 
j8. Quodque te in tranquillum ex faBvis transferttempc- 

ftatibus. 
^9. Porro amici eft bcne pracipere , tueri , bcnq prae- 

dicare. 
60« Quandoquidem reperi magnis combibonum ex CopIIs* 



»:r SATIRARUM L. XXFL lz| 

Si. CoDjugem iafidam^ flacitam familiam, impuramdo* 
mum* 

'€%. Ncc mmimo & prosfcratur paz , qaod CaiTandra» 
Sgno deripuir. 

6^. DomuitioQis cupidi imperium regis paenc imminui<* 
mus. 

64. Evadat^ltem aliquid ^liqua, quod conatns fum« 

•65« lUuc oculi dtducunt ipfi, atquc animum (pes illuci 
rapit. 

€6. Veftimentis frigus atquc horrorem cxa&urum putat. 

€7. Nifi portcnta, anguefque volucres acpinnatos fcri^ 
bitis. 

C9. Ego enim contcmnificus fieri & faftidire Agamc^ 
mBonis. 

>)9. — — bic cruciatur famc ; 
Frigore^ illuvic, inhalnitie, improfundie, incuri^. 

^o* Cribrum, incerniculum) luccirnam in laterem in telani 
licium. 

^i. Dii mdnerint meUora, atquc amentiam averruncaflinf 
tuanu 



f 



ii4 t LUCILIIRELIQUIM 

QUJE SUPERSUNT 

EX SATIRARUM 

1 I B R XXVIU 



(i«JLc 



n. JLd bonis porro (feu proprium) cft vlris j 
Si irati , (eu cui propitii (unt ii , ut 
Diutius eadem una maneant in fententia, 
Non cum benignitdte follicitarier propofito. 

s. Coquus non curat caudam infignem efle , illa dum piil*; 
guis fiet : * 
Amici quaerunt animum fic , parafiti autem divitias. 

3. Facit idem, quod illi, qui infcriptum e portu exportaat 
clahculum , ne portorium dent. 

4. Salutem fiStis verfibus Lucilius , 

Quibus poteft , impcrtit , totumque hoc ftudiofc & feduloj 

5. Tu Lucilium credis contenturiim , cum mc ruperimt 
fumma omnia fecerim. r 

6. Nam hic quidem reditum fuum talcm pprtcndcbant, ncr 
quc alia in re ulla ofFenderc. * 

7 — 1- Has c feneftris in caput 

Dejiciunt , qui prope ad oftium afpiraverunt. 

8. Nulli rae inviderc , nequc ftraboncm fieri faepius dcfi- 
Ciis mc iftorum. 

9* Ille contra omnia intcr plurcs fcnfim & pedctcatim for 
ris, nc quemlsdat. 



EX SATJRARUM i. XXFIL iiy 

10. Nec fic^ nbi Greci , ubi aunc Socratici charti , (jnid* 
qnid quxritis petimus. ^ 

1 1. Facio, ad lenonem venio,tribus in libertatem millibus 
Deftinet. — — 

12. Ardum , miferrimum , atque infelix lignum fambncum 

Tocant« 

13. Paulo hoc melius , quam mediocre^ hoc minus mar 
lum , ut quam peffimum. 

1 4. j Proferat ergo ^ 

Jam vefier ordo fcetera , quae in fe admiferit* 

1 )« Potius, quam non magnum meffem efle , noo probam 
vindemiam. 

16« Quod fi paulifper captare atqoe obfervare haec vo- 
lueris. 

17. Ceterum quidquid fit^ quid non fit, fero aequo animo 

ac fortiter. 

18. Quod fi obfervas hominem, qui pro commodo & re- 

gno gaudeat. 

19. Quae pietas > monogrammi quinque addufii pietatem 

vocant,. 

ao. Cum pacem peto , cufn placo, cum adeo,'& cum ap- 
pello meadi. 

a I. Tamen aliti verruca, aut cicatrix medius papillae difFe- 
runt, 

21. Mordlcus petere aurum e flamma expediat , e coeino 

cibum. - 
Pcrfius & JuvtnalisM • v P 



zi6 C LUCILII RELKIUIM 

»3« Ad quod aoimum induxit femely &utille omDin» 

putat. 
% 4. Cum mei me adeunt fervuli , non dominam ego ap« 
pellem meam ? 

% 5. Infanum vocant, quem maltam^ac feminam dici videat; 
a6. Nec fi paulo minus ufuras, & magna adjutatus diu. 
S7. Modo (urfum, modo deorfum, tanquam coUus cernui; 
aS, Confiliumpatriae, legumque oriundu' rogator. 
29. Certa funt fine detrimento , quas inter fe commodenc; 
)o. Si facies praeftat facie , fi corpore corpus. 

) I. Parcant illi magis , cui poffint , cui fidem efie ezi"- 
ftiment. 

3 1. cum fciam 

Nihll efle in vita proprium mortali datum; 

33. Fuimus pernices , aeternum id nobis fperantes forei 
3 4. Lignum casdat , penfum faciat , acdeis verrat, vapuletJ 
3 f. Si tamen hoc ad te noh redivit, hpc carebis commodo. 

36. Trado ergo alias minimo porro , quod mihi conftat 

carius. 

37. Metuo ut fieri poflit; egoque ab Archilocho excido. 
3 8. Quam non folum devoraf e fe omni^ ac deverrere. 

3 9. Jam qua tempeftate viyo , certp fine ad me recipio. 

40. Et fi maxume, quod fpero , mutuum hpc mecum facis. 

4 1. Primpm qi^a virtute fervitutem exdulierit. 

41. Quanti vellet, quam canicis apulte & maconis maou« 



EX SJTIRJRUM L. XXVIIL »27 

'4i« At iQetuis pocro afpeQu & {orma capkrc 
Altera. ■ 

44. I^e in fecuqda tollere animos, & in mala demitterc: 

4 )• Rerum explicatoFcm miitam , miferum meadicum pe4 
tam, 

46. Ego enim a pueriria , ut me amare expediat. 

47. Viginti domi , an triginta , vel centum cibicidas alasj 

48. Idola atque atomos vincere Epicuri volam. 

49. Hymriis velim te id , quod vcrum eft , credere: 
jo. In rc janf^anda ipfa ridicula id atqiie aQederet. 

QUiE SUPERSUNT 

EX SATJRARUM 
L I B R XXYIIL 



c 



I ONCEOAT homim id , qnad vult ; delioiat » 
Coorumpat prorfus , ac ,nc|rvos omnes eligat, 

\. Orationem facerc compendi poteft ; 
Solyi dum falvo in tcc^o , & \f$^ non jk^. 

j. Polcmon & amavit mprtcm, &huic tranfmlfit fuam 
fiolam , quam ducunt. 

4. Quapropter ccrtum cft facerc contra .& perfcqui 
Et nomcn dcfcrrc hominis. 

f . Omnia vifcatis manibus kget, omnia fumet; 

Crcdfe nybi , prcffc,aufcrct pmais, . 

P a 



ii8 C LVCILII RELIQUI^ 

6. Ut fi progcniem antiquatn , qua eft Maximu^ Quintus; 
Qua varicofu' vatrax, ' 

7. ■ Sofpitaty 

Impertit falutem plurimam , & pleniffimamJ 

8. Do&ior ceteris ifafamitii mutes aliquo tecum facrafafia 

vitia. 

9. Socraticum quid ante tyranno mififfe Ariftippum au« 

tumant. 

10. Concedere unum, atque in eo dicere, quo fuperatur 

manus. 

1 1. Vel fi alio opus fit forte , fi hinc aliquo cefleris. 

1 2. Hbc ad me , hinc licet anus rurfum ad armillum. 
1 ). Minitari aperte capitis difiurnm diem. 

14. NuUo honore difpletu% nuilo funere. • 

15. Cum cognoveris , vitam fii^c cura exigas. 

16. Summittas alios, fi qups poffis cenfeas. 

17. Ne hoc faciat , atque ex hac aerumna exeatis. 

1 8. Quid me fiet , fiquidem non vis 'te improbis com- 

mittere. 

1 9. Commovet fe nufquam , neque committet , ut pcreat 

fibi. r 

%o. Hic tum conventus , tela , infidiafque locavi. 

1 1, Pifcium magnam, atque altilium vim interfecifti , m < 
ncgo. 

' 22. Adde eodem triftis ac feverus philofophus. 
23. Csde oftium , nate ^ urge : reftant : periimus. 



JEXSAIIRARVM L XXVIU. 119 

2 4. Agite , a^te fures , nendaaa argutamlni; 

'% ). Sed fuga fingltnr , timido vadk pede percitusl ' 

a6J Quid fic baliftas jafias centenarias ? 

27. Primo redundat aurum , ac tliefauri patent. 

28. Perfuade, & tranfi ,'*ve{ da » quamobrtm tranfeasJ 
»9. Puer praetereanoftris qui fubcant jubet. 

jo. Malo hercle veftro coofeftores cardlnu». 
3 1 • Lucilius fi m amore irritarit fuo. ' 

32. Utrum anno , an horno te abftuleris a viro.' 
)V Anno vertente dies tetri , miferi , ac relUgiofi. 
5,4. PraBtcrea hac fubficiva fi quando voles operam. 
y%, Vitam,ac fortunas cui credtdcrim meas; 
^6. Cui fapo impofui milleplagarum in diem. 
}7..SarcinatoKem eflc fummum, fucrc centoncra opturae. 
j8. Tanti tempori' fe montes & foedcra tollent. 
3:9. Verum tu quid agis ? interpclla me , ui fciam,. 
'40.Pro{pidendam crgD.io fcnefta, nunc adolefcentia eft. 
?4i..In «cdium Chremesu, in fummum ire addc mcnctus. 
42. Aquam te in animahaberc intercutcm^ 
4^. Quare pro facie, pro-ftatura ftatusw 

44, — — Quaequc afpeftu funt fpurca &'odb«di 

45. Fulincntas eis atque aeneis fubtuderew 
'46. Nec.par vocat ullo prctio. 

47^ Conjicc te ihtto , ac bono aoimo es». 



1)0 C. LUCILII RELiQt/lA 

4,8. Nihil parvi ac penfi , uti Ifteft doceas lutora. 
^9. Hjmnis ego ariimnm fic induco, qnod ta d> infaM 
auferaK 

QOiE sijfEksifm ^ 

EX SATIRARUM 

L I fi R XXIX. 

t: '^ Ro^ cntti ^ieem; ^ 

Cum ceteris rens atia tradetur Lupd : 
Mon aderit: i^yju^ hominem & ffrogxsht^ fimul 
Privabif ; cum igai & aqua interdixerit, duo 
^Toi^iTa, habet , id maluerit: privabit taiheif, 

n. Habeafque animo mihi admodum caufam gravem 
Fore , qnx me ab ullo colnfiiddD abducat t'iio. 

3. Qui mihi quantum eft inter hbmanuni geritfir 
Aernm , quod ii\ter k conpngit , comntdmcat; 

4. Apbllb' ft nom^n , 4^i te alnttquts iioti uift* 
Deliciis macukitt stqt^e ighomihtam iihponHere. 

$• Dejerat enim fcnpfiffe & poft ooA fcriptttmili rtdi io 
coufortioiftm. 

6. Si Socrates iti anmre , & in adolefcentulis meliore 
paulo facie fignat , nihilque amaret. 

7. Et amabat omnes: nam difcrimea non facit, oeqae 
fignat linea alba. 



EX SATIKARVML. XXIX. ^31 

S. . Jtt qnid hrae tndalges nimis ? 

MaDus a muiiere abftinere melius eft. 

9. Prins Don tollas, quam TnUi attimiim ex ncrmine, atqne 
kominem ipfum interfeceris. 

10. Amicos hodie cum impn^o illo audivimn» 
Lucilio advocafle. ■ 

I f . Prasterea ut noftris animos attendcre didis ; 
Atque «dhibere^ veTis. 

1 1. Hic corpus folidum invenits, kic flare papilli» 
Pcftore ©armoreo. ■ 

t ^. Siie , tnqnam , vetemorem illam % vetnlum lupnnr 
Hannibjicm acceptum. • 

14. At non funtfimiles^nequedant. qofd fi dare velkm J 
Acciperefne ? doce. . • 

. I j. Cum manicis , catulo , collartquc , ut fugitivun^ 
Deportcm. 

16. Quiet^ pofcente minus , & prabeM reftius multo^ 

Et fine flagitio. ■ 

17. Si r^nere bunc ^Xti , fi toftgius te produaurum , & 

diutiiis, 

18. GoKibet & domi maffus fe Albinus ; tepudiutn quoi 
Ula rcmifif. 

19. _— .vefltrcnvalienutir « 

Moeftum fbvcre ex molitd hordeo , utt catapTafmoi: 

ao. Certum fcio efle ita, ut4fci$. nam mihi cranf c^/iffflf 

expl^ata onmia» 

P 4 



%^% C. lUClLlI RELKIUIM^ 

%\. JEtatem ttki iftiic laturam, & beUum , fi hoc betlua 

putat. I 

2 1 . Primum ex advorfo « fi quod eft coeaaculam » 

Quo rccipiat tc. j 

s 5 gymnafioque , 

Ut fchema antiquo fpeflatores retioeres; 

24. Ubieratfcoptts 
Ejicere iftum abs te , quamprimum & perdere amorem: 

a 5. Hic me ubi videt , fubblandimr, palpatnr , capm fb- 
l>it,pedes legit. 

»6. Quid mihi proderit , quem fattas jam ommum rerum 
tenet. 

^27. Nunc tu contra venii, vel qui ia nsptiis, vcl fe fcoe- 
ces , ncc fine pernicie. 

1 8* Pcrge , amabo , ac , fi potes , face dignam me ut vobis 
putem. 

39. Hoc invcniffet unum ad morbum hemini vel&ellif- 
fimum. 

30. Haec eft ratio : perverfa sra: fumma & fubduftaiffl- 

prbbe. 
5 1. Eodcm uno hi modo rationes fubducent fuas. 

5 2. Agc nunc fummam fumtus ducatque ms fimut atqae 

alicni. 
5 j. Tyroneo & nonmortifcro aSeftus voraica, & vuIacreJ 
1 4» Magno , & non magna mercede, magno quidem coo- 

duxeris» 



EX SATIRARUM L. XXIX. ajf 

3 f • In meilis fpcm efle omoem , quoyis poflem emno^ 
volo, 

36. Non rediret ad fe, atque illan^ exterminaret miffiam: 

3 7. Nato quid a£him eft ? depilati omnes fumus: 

,3 8. Di vidant , differant , diffipent , diftrahant. 

3 9. CoUigere auxilium , tametfi eft indignum ut feranL; 

40. Favitorem me tibi , amicum , amatorem putes. 

41. Ut nunc hac re mihi opem atque anxilium offeras* 
4ft. Vos interea lumen auferte\ atque aula^a obducite. 

43. Quod te intromifi , gratiam referat mihi. 

44. Tam illud epiphoni , quod etiam tum nobile eft. 
4 {• Crus lapide, nihil eft , credam, li te offenderit. 
46« Nemo hos ancipites ferro effringat cardines« 

47. Vefte atque ancipiti ferro effringam cardipes* 

48. Hiemem unamquamqiie carpam. 

49. Plutcos excutit , teftaquc & teftudines rcddit. 
!)o. Adde alios omnes mco periclo ex ordinc. 

f 1. Paulifper cui me dem , cdet hasc fc, ut polypus ipfiu 

52*Surge, mulicr, ducito filum non malum. 

53. Cum ipfi in locum dcfcendant, cum alios detrahanc 

54^Huc , alio cum iter habcrct, praetcriens vcnit. 

55. Quid ? quas partirct ipfc {)ro doftrina boni? 

5 6. Ut fi quod concupiffct , non aptus. 

5 7. Ncc vcntorum flamina flando fuda fccundent- 

58. Unde domum vix redcat, vixque hoc exuat fe; 



*34 ^- LVCtLlt KtLlQVtJE 

59. Urget gravetio fspiui eolpa tua. 

60. Deletionem noftri ad unum exercitus. 

61. Detrufus tota, vi deje£bfque Italia. 

€2. Hoc tum ille habebat, & \t\t bmnem Apuliamr 

€3. Utrum triftis contono aliquo et Pacuviano exordioJ 

<4. Deum rixa vertat vetba obfcoena. 

65. Habes omtrem rem. timeo, ne accufer. 

IS6. Infulta miferum te qu^oque in me« 

</. Primum Chryficum negat fignatam redd^re. 

68.SuppIantar6ajunt, Gr^ci \tfrwTMK\{m di^iin^t; 

69. Diflociat atque omnia, ac nefantia^ 

70. Quis tu homo es \ hemo fum homo; 

) QUiE SUPERSUNT 

EX S ATIR ARUM 
L I B R XXX. 



.1. 



.LLO qnid fiat Lamia, & Pytho oxyodontes; 
Quod venmnt genuaft ill*, vetulae, imprbbaB, ifiepfaak 

£• __^ Leonem 

'iEgrotum ac laflTum. ■ 



)• Deduda tunc voce leo : Cur tu ipfa venire 
Non vh huc ? 



tX SAfittAKVM L. XXX. ijf 

^4. Quid fibt vtilt ? qiiare' fif ? ti hit¥d Vetfils 4 i ad tC 
SpeQent , atque fei^nt vcftigia fe omnitf pfoffili. 

y. Scito eteniih Ben^ longinqutim mo/tflribti' modHta 
[n vino effe, ubi qui invitavit^dapfilius fe. ^ 

^. Cui vultu ac facie , Indo , ae fcrinonibii* nofiife 
Virginis hoc pretiik& , atque h^Hc fcddamus honorenu 

7. Tunc pigo tonfas me autc ? & fucfccderc afatrd 
Iflvitum , & glebas fubigas profcindere ferro ? 

i. Connriuo , fthul it paulo vcbementiui auira 
Infkrit, fluftus ercxerit, cxtulcritque. 

9. Omnia tumendo mttcro vidcai fervcnte micarc: 

10. ,- An ego fe aCfnn atque anittofittt , 
Theffalaft ut iridomitam frenis fubigam anfc domcroquc 
Bellando. ■ 

» I. Aut «ffli itcr eft aliquo ♦ '& caufara commentavi, 
Ut apud aurificem , ad matrcm-, cognatam , ad amicanu 

1 1. hftprdbior multo , ^uam de quo ditimus antc: 
Quanto blandior , hoc tanto vehementiu* mordct. 

1 3. Qui non exfpcfians fpeaandi ftudio ^ fcd hominis tc-. 
tri impulfu ingrcffusi 

14. Sp^tans atatc eandem hac proferre poteffet 
Manfum ex orc daturum. — 

1 5. T • f Sic ubi ab aureis 

Fama tuam pugnam claram allatam dicaffet. 

1 6. u. Curarc domi fint 

Gcrdius , anciUag , |)ueri , zonariu^ ,'tcitor. 



)tl6 C LUCILII RELIQUIjE 

17. Cui, ubi decimioutia me» epitegma appepeli longe 
opera atite alia omnia. 

tS. Qoin totum purges, debelies me atque deaures ,.€!• 
fultes , follicites. 

19. Maxiflui' fi argenti fexcentftm , ac mille reliquic 
Imberb^androgjni, barbato moechocinxdo. 

2t>, Quid vero eft , centum ac duceotum poffideas fi 

Millium ? — — . 

II. Omnia alia , in quibus eflferimur rebus^ oe ego omltis 
loquar. 

2 2.__qaidquaerimosacre . 



Indudum caotu , cufioditum. . 

2 ^ Ric ut mufciputa contenta, ut fcorpiu^ caudt 
Sublata 

24. Quantafque modo aerumoas , qiiantofqoe labores. 

Exanctiaris. ■ 

* f . Ut pecudem te afinum^ , ut deoique nafci 

Praeftitcrit. 

26. Hic in Sercore tiumi, fabulifqne, fimo, atque fucerdis^ 

27. Deblaterat plenus , bonu' rufticu* concinit una., 
28.jQuantum haurire animus Mufarum e fbmibQ* geftitt 
29. Et fota ex multis nunc nofira poemata ferri« ^ 

3 o. Nunc , Cai , quooiam incilans nos Ixdi^ ticiffimJ 

5 1. Et fua perciperet rctro rellifta jacere. I 

3 2. Cum me hotc tempore nugator cognofcere oon vis^ j 



EX SATIRARVM L. XXX. aj^ 

3 3« Sumnurnm tamea experiar rcfcribere paucis. 

3 4* IdqueTuis faevis faftis , & triftibu' diftii, 

3 5. Neminis ingenio quenqDam confidere cportet. 

\€. Si liceat facere , atque hoc verfibu' reddere, quod do2 

3 7- Sicuti te , quia ea « quae fpeciem vite putamus effe. 

3 8. Secus cum e medio ac Iu3o bene potu' receflit 

39. Catvii^ Paiatina, vir nobilis, ac bonu' bello. 

40. Et faevo , ac duro in bello multo optimus hoftis: 

41. Quod tn^s laudes culpas, non proficis hilum. 

42. Sed tamen hoc dicas, quid eft , fi nenu moleftum eft} 

43. Lan» opus omne perit , pallor , tineae omnia caedunt. 
44* Planta una eft pedibus cariofis menfulibano. 

45* Non damr; admittit nemos iiec vivere ducunt: 
4^- Cuja opera Troginu' calix per caftra duebat 

47. Gratia habetur utrifque illis, quae fibi, quae fimttB; 

48. CulcitttlaB acceduht privae centonibu' binis. 

49. Quid tu iftuc curas , ubi ego oblinar , atque voluter ? 

50. Quid fervas,quo eam, quid agam^quid id attinet 

adte? 

) I. Quid dare , quid fumti facere , ac prxbere potiffet. 

f a. Si laqueis, manicis , pedicis n^ens irretita eft. 

) 3. Caudes , cum de me ifta foris fermonibu' differs. 

34. Et maledicendo multis fermonibu' differs. 

f 5« Haec dum me infimulas, nonne ante in corde volutas^ 

56. Ipfo cum domino calce omnes exctttiamus« 



t}8 C LUCILII RELI(lUf4E 

)7. Ut feoiel io cceli p^gnas te iavadere vidi. 

)8. Virtutis hxc m» artis mQOumeQta locantor: 

;j9. ilis te verfibus iotaea cootentu' ten^to. 

.60. Ptoducuot me ad^e, tibi m ^?^ oftefi4»e cog^Qt: 

Hj. Qttanti OQS &ciaQt Cocii, cup^ p^cere pofliint. 

61. Et virtate tna , & claris condacere chanis. 

65. Qnod fua committunt mortali dauftra Camoen^: 

64. Hoc etiam accipe, quod dico : nam pectioet ad jcn^ 

65. Publica lege ut mereas , praefto eft vhi Qua^r* 

66. Accipiunt leges , populus quibu' legibus^Iex. 

67. Aut operatu' aliquo in celebri aun aequalibtt^ faooJ 

68. Quem fcis fcire tuas omnes macukfque notafquc. 

69. Haec veftimentis maculofis tum a{picit ipfe. 

70. Quem fumtum facis inluftris^ circum oppida Iuilfa&s« 
*7 1. luratam fe uni , x:ui fit data deque dicata* 

72. Praefervit , labra delicit » ddinit odore. 

73. Senfu nutricatum fane caput obruit ipfe. 

74. £upIocamo digitis , difcermculumque capillp; 

75. Et circum volitant ficedula, turdi , curatus coci. 
f^6. Sed quid ego h^c animo trepidanti dida profando? 
77. Nolito , tibi me malediccre poffe , putare. 

7*. Triftera , & corruptum fcabie,& pocrigini*'pIenyni. 

79. Quae quondam populi oris aures, peftora rumpit. 

80. Nenio iftum ventrem pertundct , dclicet uti , atqoc 

videbis. 



EX SATIRARUM L, XXX. 235^ 

'8 1 . Hoc miffum facics , illo mc utcrc libcntc. 
Sa. Stjblatuf pudor omni% liccQtia, fcnu' rcfcrtur; 

83. Et illud quoquc mitc maluro, blandum atquc dolofumi 

84. Contra haec invitaffc , aut inftigaffc vidcntqr. 

8 j. Omncs formofi , fprtcs , tibi crgo improbus cfto; 
«6. Vir marc mctitur magnum , & fc fluftibu' tradit. 
^7* Q«i$ totum fcis corpus jam pcrpleffc bifulcis. 

88. Et Mutonis manum pcrfcribcrc poffc tagacem. 

89. Nonnunquam dabit ipfa aetas , quod pdfit luicfldo; 
y>, Indc canino ritu oculifque involcm. 

91. Multis indu£^is fcrmpnibu' concejcbranmjt. 

92. Infpcrato abiit , qucm una angina abftulit hora. • 

93. Unus cpnftcrnit nobis vetu' rcftibus aptus. 

94- Ncu quis te ignoret femutis fiibducerc. 

91. Quodquc adeo fuerint, qui temncre fuperbum. 
96. Praeftringatque oculorum aciem fplcndore micaati. 
97 Ruis haec, & colligis omnia furtim. 

98. — ; — Quandoque pudor ex pcftore ceffit. 

99. Neque barbam immiferis iftam. 

100, Conficit ipfe , comcftque. 



»40 C. LUCiLH RELIQUIJE: 
EPO.DIS HYMNIS. 

i3iN£ eugio ac delliDa. 

S E R R A N O. 

\^ « L I nomine & ralis fretus. 

NUMMULARIA COM(EDIA. 

X^ Escio qnorfQm mihi eveniunt tua verba tam delenificaJ 

PoRPHTRiOif in Artem pocticam Horatii: Pythias perfona 
comica in comadia Lucilii : qm induciair ptr ajhaias accipete 
aar^entum a Simone domino fuo in dotem fuct fiHa. 

RELIQUIARUM RELIQUIiE 

fuperioribus addendas. 



^Sanfiu'Serapis, 



. Ifis, & Harpocrates , digito qui fignificat ST. 

&. At magnum fecit , quod verbis Grsca Latinis 
Mifcuit 

3. Cretatumque bovem duci ad Capitolia magna« 

4. Vidimus vindum thomicae cabina. 

^. A. Gcllius No&n Attic. Uk VII ^ cap, 3 , Reftei inquit^ 



CLUCILII RELKIUI^. 141 

Tiro Tullius M. Ciceronis libertus ) hoc vido dat Luqi- 
js poeta Euripidi , quod , cum Polyphontes rex propterea 
) interfecifTe fratrem diceret, quod ipfe ante confilium de 
x;e ejus cepifTet , £rope fratris uxor hifce eum verfibua 
.uferit : 

Xfh KAi 99 liAhhMn^ if xpiw TApiiv <Pj)&fr. 

t hoc enim, inqoitf plane ftultitix plenum eft;' eo con- 
llo atque ea %ni facere nolle aliquid, uti nunquam id fa- 
ias , quod velis. 

6. Decuis , five decuffis (cft, 

7« S^rvius ad iUa Firgilii lih. IX. JEn. Emathiona Liger; 
Siorineum ftemit Afyla$,Hicjaculo bonus, hic longe fal- 
ente fagitta: Ortygium Cseneus , yi^orem Caenea Turnus, 
furnus Itin) Ut ait Lucilius, konum fchcmaefi^ qmticsfmr, 
us variatur itcratioru vcrborum. 



Pcrjius & JuvcnaHsi 



£4* 



C E N T O N E S 
A L I Q U O T 

L U C I L I A N I 

£x disjunfiiiQiaiis poets illius fragmeiitls 
concinnati 

JANO DOUSA NORDOVICE. 



M. 



LuLTis indc loci fcrmonibu* concelcbraKt 
JEtatem & faciem , ttffegaf, & b6na ttondtiatrix : 
Quod graclla^eft , pcrnix pedibus , quod pedore puroi 
-Quod puero fimirK : neque uti Pyrgentia fcorta. - 
Hic corpus folidum inveiiies , hic fiare papillas 
PeSore marmoreo. — — - 
Sic fingillatim noftr&m unufquifquc movetur. . - 
Sicuti cum primas ficus propala recentcs 
Protulit , & pretio ingenti dat primitu' paucas. 
iQuidni? & fcruta quidem ut vendat fcrutariu% laudat ^ 
Praefraf^am ftrigilim , foleam improbu' dimidiatam. 
Eft illud quoque mite malum , blandum , atque dolofuniy 
Quompodo bibo eodem, ample&or , labra labeilis 



CENTONES LUCILIANI. ^43 

Quom figcns compono , hoc cft , quom ^hAMwoy^. 
Latna manu lacrimas rautoni abftcrgct amica , 
Componctquc latus latcri , tum cruribu' crura 
Dilaxans , dabit in vulgam pcnctrare, pilofam, 
Criffatura , uti fi frumentum clunibu' vannat. 
Hxc , ut mufcipulae tentae, atquc ui fcorpiu' cauda 
Sublata , non te porro proccdere porccnt i 
♦ 

h Legcm 

Vitemus Licinl Fanni ccntuffc mifello , 
Quae gallam bibere , ac rugas conduccrc vcntrif 
Farre acerofo , olco , & Cumano pane coegit, 
Oftcea D»Ua fuat , non purpura nulla Pelori ; 
Pulmentaria , ut intybus , aut aliqua id genus hcrba i 
Afparagi molle^ , fici comedantur & uvae^ 
Flebile cepc fimul , lacrimofaque ordinc thalls , 
Et jus maenarum ; bene habet. fin midyris haec mcrx l 
Cafeus allia mollibit , cum pulte adipata. 
lapathe , ut jaftarc neceffe eft, cognitu* cui fis. 
In quo Laeliu* clamores Sophos ille folebat 
Ederc, compcllansgumias ex ordine noftros: 
Publi , o gurges Galloni , cs homo mifer, inqult; 
Coenafti in vita nunquam bene , cum omnia in ifto 
Confumis , fquilla , atque acipcnfere cum decumano. . 
LaBliu' praeclarc, & reSc cot^h^^ illaquc verc. 
Occidunt , Lupc , fapcrdae te & jura filuri , 
Sumina te>itque anuae, turdi te , & vifcus aprinunu 
♦ ' 

Firmitcr hoc , probitcrquc tuo fi pedorc fixum; 



144 CENTONES, 

Ejiccre iftum abs te qaampniDam, & perdere amorem; 

Vicimus , o focii , & magnam pugnavimu' pugoam. 

Virtutifque (uae haec ergo monumenta Iocamus« 

Ma&e proifl virtute, fimulque his verfibus efto. 

Sin laqueis , manicis , pedicis mens. irretita eft , 

Nolito tibi me maiedicere pofle putare. 

Vis eft vita (vides) quac nos facere omnia cogtt. 

Sic fingillatim noftrftm unufquifqu« movetur : 

Neminis ingenio queroquam confidcre oportet. 

Sicuti te, quem asqus fpeciem vitse efle puntmus; 

Corporis e fignis animo aegrotare videmiis, 

Nec pofle infameni, turpemque odifle popinam. 

Sed tamen hoc dicas : Quidnam eft^ fi nenu moleftum eftt 

Quarovis defubito trinit dediicere fcalis ? 

Quid tu iftuc curas vubi ego oblinar atque voiuter^ 

Serus cum e medio luftro , ac bene potu' receftit ^ 



' Lippus edutida acri affidue cepariu' cepa 
Liviu^ pauper , ^it , fe ingentia munia fungi , 
Raufuro Tragicus qui carmina perdit Orefte. 
Quantum haurire animus Mufarum e fontibus geftit. 
Tum paucis malle , ac fapientibus efleprobatum, 
TRyjTAfft» viKvea-ffi xxtTA^^iiAivomv kvkffmv. 
tei^eque jumentum eft , nec fervus, nec comes ullus; 
Bulgam , & quidquid habet nummorum , fecum habet ipfCf 
Cum bulga coenat , dormit, lavat , omnis in una 
Spes hominis bulga , hac devinfia eft cetera vita* ^ 

Peniculamcntum vero rcprchendcre noli.' 
Scis 7rQmTiK>iv cfle; vides tunicam, & toga quid fit. 



L U Cl L 1 A N L 145 

Adde Syracnfis fola, pafceolainque, & alutam; 
Id folum advorfiae Fortunae, reique refiftit, 
Quod fua comnittunt mortali clanftra CamoenaB; 
Cetera contemnit , & in ufura omnia ponit 
MoQ magna, proprium vero m( ncminem habere» 

Quare (ut diximu*) non video » bic qui4 magnopere 
optem: 
Nauraachiam Hcct hatc , inquam » alveolumque putare , & 
Calces , deleftes te , hilo ni^m reftiu'' vivit 
Maximu' , fi argenti fcxcentum^ ac mille reKhquar 
Imbcrbi androgyno , ac barbato.moechocinaedo l 
Sic fingiHatim noftrftm unufqutfque moverar : 
Triftes , difficiles fumu'\ faftidirau'^ bonorunu 
. Hic tricofu*, bovinatorque , orc Imprabu' duro;;^ 
Quem neque Lucanis oriundi montibu^^tauri 
Ducere protelo validis cervicibu* poflenn 
Tu milli nummum potes uno quawere centum; 
Sallere munenai, mercem in frigdaria ferre. 
Durum , moHe vorans , ftagmenta iwerfici*" pani«i 
Volturius rois hinc, & coUigis omnia furtim : 
Hinc mare metiris magnum , & te fluftibu' tradiJi 
Fundi deleftat virtns te,«^Uicu^ paulo! 
Snreniiior fi evaferit , , , 1 
« ■ 

Nunc Ycro a^ manead noficm , fefio atque profefti». 
Toto itidem parirerque die>.pi^ulufq0e patrelquc: 
Jaftare indu foro fc omnes , decedere nufquam : 
Uni fe ^atque cidem ftudia mm$ dedere & ^rti ; 



246 CENTONES 

Verba dare ut cautc poffint , pugnare dolofc; 
Blanditia certare, bonum fimularc virum (c; 
Infidias facere , ut fi hoftes fint omnibus omnes« 
^ublatus pudor omni*, liccntia , foenu* refcrtur: 
Ncmo hicjwndicias , numcn , ncque facra verctur: 
Tapullam ridcnt legem congcrrae Opimi : 
Idola , atquc atomos Epicuri crcdere malQnt, 
Non cpulo Divorum aliquem , neque proficie ulla 
Digoantcs : hinc fe pcccarc impunc rati funt 
Pofie, ac nobilitate facul propcllcrc iniquos. 
In quo toto ctiam mihi coelo errare vidcntur: 
Namque vidctis , uti multos menfefquc diefque 
Non tamen aetatem tempefiate hac fcelcrofi 
Lastcntur. ■ 



Cum tecum cft , quidvis {atis cft , vifuri afieni 
Sint homines , ipiras , pallam , rcdimicula promit ;: "^ 
Euplocamo digitos , difcerniculumque capillo. 
l}t cum itcr.eft aliquo , & caufam commenta viai, 
Attt apud aurificcm , ad ma.trem , cognatam , ad amicam: 
Aut operandum aliquo in celebri cum aequalibu' faao. 
Tum vero ricini aurati, & aitet aurea mitra. 
Haec veftimcntis maculofis afpicis ipfe ; 
Qupd deformi' fcncx , quod padidus , ac padagrofus,; 
Quod mancus, macer, cxilis, cum ramice magno, 
Si vero dcs, quod rogat,' & fi fuggcri* fuppum , 
Magna penus parvo fpatio confumta peribit. 
Omnia vifcatis manibus leget , omnia fumct » 
Credc mih», prefie auferet omaia «--r^ 



LU C 1 hlA HK »47 

Huic homim Quaftorc aliquo ett opus, atquc chorago^ 
Publicitus^qui mt, atquc c (ifco pra&bcat aurum. 
Nam &, quod fatis eft bomini , icLfatis cflc potiflct, 
Hoc fat crat : nunc cum koc non eft , qui credimu' pouQ. ' 
Divitias ullas animum mi cxplere potefle \ 
Dcniquc uti ftulto nihil eft, fatis , omnia cum fint :. 
Sic tu tUos fruftus quaeras , advorfa hieme oiim. 
Queis uri poffis, ac deledare domi; te. 
Quid vero eft , ccnium ac ducentum poffideas % 
MiUia , divitiis prctiui^ fi/olvere ncfcis > * 
Quin potius vitam dcgcns fcdatu^ quietam , i a> 
TranquiUum ci^ fasvis te tempeftatibu' tran$fers«;. 

Quidmultis ?.nemo cft* haficariu* poftcrioi te» 
Eft, qui praecifo atquc epulis capiatur opimi^ y. 
Et Qon (pauper uti) Samio , curtoquc catino , 
Quem praeclarus heiops, quem^gypto fargu' moyebiti 
Si argcnti indigus cft , fc conficit ipfe comeftquc : 
Si vcro das^ quod rogat , & fi fuggeri' fuppum» 
Magna penus parv^o fpatio confumta peribit. 
Quod fumtum atque epuks vidu praE$ponit boncfto;. 
htcreunt, labuntur, cunt rurfum omnia- vorfum. 
Nam quid mmino , fubrcftoquc huic opu' figno^ 
Utlurcarctur lardura , & carnaria fartimr 
Patrumconficerct?'.. ■ ■ . 
■ . ^ ♦ 

Phryne nobitis illa , ubi amatofem improblus quen^. 
Multis induftum fermonibu' coQcelebFavit , 
Quid dare » qukl fumti facerc» ac praebere potiffit;. 



14« € E NT O N E S^ 

Praefcrvit , labra delicat » hinc dclcnit amore. 
Aflcquinir , nec opinantem in caput infiiit, ipfnta 
Commanducamr totum complexa , comeftque. 
Si vero das, quod rogat, & fi fuggeri' fuppum; 
Magna penus parvo fpatio confumta peribit. 
Omnia vifcatis manibus lcget , omnia fumet ^ 
Oede mihi , preffe auferet omnia. ' ' ■ 

* 
Vir mare metitur magnum , & fe flndibu' tradit; 
Continuo fimnl ac paulo vehementius aura ^ 
Inflarit , fliftus erexerit, extuleritque: 
Flamina nec flando ventorum fuda fecundent: 
Omnia tum endo mari videas fervente micare. 
Proras defpoliate, ac detnndete guberna^ 
Tonfillas quoque pnevalidis in fumbus aptas-^ 
Flu&ibus a ventifque adverfis firmiter ut fit. , 

y tanti 

Se tempeftatis montes ad fidera tollunt. 
Armamenta tamen ^ malum , vela omnia fervo : 
Fuois enim praecifu* cito , atque anquina folnta efi; 

« 
Mantica cantheri coflas gravitate premebatV 
Succuflatoris tetri , tardique caballi. 
Verum haec ludus ihus , fufqne omnia deqne fuerunt,^ 
Sufque haec deqne fuere , inquam , omnia , ludu^ jocufque: 
Illud opus durum, ut Setinum accefiimu^^fines , 
Ai^/M^roi montes iEtnas omnes , afperi » Athones. 



-hisvifcusaprinum. 



His itidem io coena dabis oftrdi milliba' ccntu» 



L V C 1 L 1 A NL 14S 

Emta : (fatis nagnam qam pifcium & altilium vim 
Intcrfecifti , ut video) xw^^Ti ^vuiffrn^ 
Vinum defufum e pieno dabit cenophoro , cui 
Mil demfit hir, & cui facculus abftulerit niL 



• Nam fumtibu' magnis 



Ampliter exftru&am fimul atque accumbimu' menfam^ 
Malas toUimus hinc ambas « atque utimu' rifi«. 
Pnlchrc invitati nimis, acceptique benignc- 
Vertitnr oenophoris fundu%, fententia nobis. 
Idem epulo cibus , atque epulae ]ovis omnipotentis; 

' Quid ego? fimul oftrea cerno , 



Non norim fluvii limum , ac coenum fapere ipfum? 
Rugofi , paffique fenes eadem omnia quaerunt , 
Hi , quos divitiae producunt , & caput ungunt 
Horridulum 9 quandoque pudor de pedore ceffit, 
Nequitia occilpat hos , petutantia prodigitafquc 
* 
-— — noftris 



Munifici ttt, muncfque viri videamur amicis; 
Ad coenam adducam , & primum hifce abdomina thynni 
Advenientibu' priva dabo , cephaleaqne atarnae ^ 
Dans bibere ab fiimmo* ■ 

* 
h Cujus non audeo dicere nomen? 

Quid refert diftis ignofcat Mutius, an non? 
Sic vetus ille Cato dignum quemcunqttc laceffim 
Appellare , quod ipfe fibi non confcius effet. 



ijo CEHTONES LUCILIANL 

♦ 

y Ille atter abundans 

Cum feptem incolumis pinnis redit ac recipit fe: 
GaUinaceu' ceu vi&or fe gallus honefte 
Suftulit ia digitos, primorefquecrigit unguesJ 



M»^ 



N OT iE 

I N C. L U C I L I I 

R E L I Q U I A S. 



IN RELIQUIAS EX INCERTO SAT. LIBRO- 

i.Ladantius Divin. Trtftit. lib. VI, c. 5. & 6. ' 

2. Idem Divin. Inft. lib. V, c. 9. 

3. Cicero de Fin. bonor. & jnalor. lib. I. 

4 & 5. Cicero de Orat. lib. IIL Idem in Orat. ad M. Bm- 
tum. Idem in Bruto. Quiniftilian. lib. IX, c. 4. Piin. Hift. nat. 
lib. XXXVI, cfj. 

6. Feitus. 

7. Idem : RedargmJJe per e literam Scipio Africanus P. F, 
dicitur enuntiafTe ; ut idem etiam pertifum , cujus meminit 
Lucilius. 

8. CicTib. II. de Orat. 

9. Julius Rufinianus de Figutls. 

10. Npnius: -^/i^tfi/jor vincula , quibus antcnnae tenentun 

1 1. Ifidorus Orig. XIX , c. 4. Catapirates linea cum maffa 
plumbea, qua maris altitudo tentatur. — Feftus: Rodus 
vel raudus fignificat rem ri^iem & imperfedtam. nara faxum 
quoque rtfa^Kx-appellant poetae. Vulgus quidem in ufuha* 
buit, non modo pro acre imperfedto, ut Lucilius &c. 

12. A. Gellius Noa:. Attic. lib. XVIII, c. 5. Macrob, 
SaturnaL lib. VI, c. 9. Nonius: Equitare quoque Lucilius 
equum dicit , cum fit hominis equum infidentis. 

13. feHus: Mamphula appellatur panis Syriaci genu&^ 
quod^ ut ait Verrius, in clibano ante, quam percoquatur, 
decidit in carbones , cineremque &c. Varro de L L. lib. IV. 



^y 2 NOTM IN LUCILII REUQUUS 

14. Ifidor.Orig. lib. XIX^a^.AftfratlKJ^malleuspufilto 

1 5. A. Gellius lib. III , c. 14. Dimidiatum eft quafi difme- 
diatum & in partes duas pares divifum &c. . 

16. Commentar. vet in Juvenal. Sat. III. ad ilia: Qiwu 
tum quifque fua nummorum firvat in arca &c. 

17. Donatus in Eunuchum A(ft. II, Sc. 3. ad verfum illum: 
Incurvus^ tremuias^ labiis demij^ ^ gemens. 

18. Feftus: Querqueramfehem, gravem & magnam. Nam 
quidam quercum didtam volunt, quod id genus arboris cum 
grave fit, ac durum, tumetiam in ingentem evadat aldtu- 
dinem &c. Idem: Rondes Icadionque cum dixit Lucilius, 
nomina piratarum pofuit, tam infeftumfibi corpus & valet» 
niintm referens y quam illi ejfint faluti naviganuum^ Idem: 
Icadion nomen faeviffimi piratae. 

19. Maximus Vidtorinus : Liqueitfes autem litera funt 
quatuor 1, m, n, r. Liquentes vero ideo dicuntuf , quod 
fluant & quafi intererant, bum confequuntur aliquam bre* 
vem fyllabam cum quavis alia confonante. Sunt autem du- 
plicis potentise: namlongam fyUabam pofidone facere 
poffunt, fi ita poeta voluerit, & brevem non prodLucunt. 

20. Nonius : Arquatus morbus dichis eft» qui rcgius dici- 
tur, quod arquus fit concolor de virore,^d quod ita ftrin- 
gat corpora, ut in arcum ducat 

21. Feftus : Tama dicitur, cumlabore visefanguis in cni- 
ra defcendit & tumorem facit — Idem : Boa ferpens eft 
aquatilis^quemGraeciviTpoyvocant: aqua idi obturgefcunt 
crurum quoque tumor vis labore coUedus boa appellatur. 

22^Feftus: VitiUgo in corpore hominis macula alba, 
quam Graeci Sjk^o? vocant, a quo nos albunu five a vitio 
dida, etiamfi non Isedit: five a vitulo, propter ejus mem* 
branae candorem, qua nafcitur involutus. 

25. Porphyrion lib. I» Sat 5. ad iUaHoratii:^ divrf (pt 
fapiens efi. Et fiitw bonus & folus fifrmofus & efi rex. 
^ 24. JuUus Rufinianus : Enthymma fit, cum periodus ora- 
tionis ex contrariis fententus adfbingitur. 

25. Veteres GIoiTse^Perfii in Sat I. ad illa: ufqut adeone 
Scire tuum mhil efi^ nifi^ u fcire hoCyfciat aker. 

26. Varro Ub. V. de L L. Spondeo^ifponte. nam id valet 
& a voluntate. Ideo LuciUus fcribit de Cretea^ cum adje 
€utitum venerii^ _— Q)onte ipfa &G, 



EX INCERTO SAT. LIBRO. 2 5 j^ 

27. Porphyrion lib. I, Sat. 6. Horat. ad illud: quofdam in 
propria non pelle quiejfem. 

28. Nonius; Menda feminino genere. 

29. Servius Petri Danielis, 

30. A GelliusUb. XX, c.8. 

31. Idem lib. HI, c. 14. 

32. Varro de L. L. lib. IV. 

33. Idem Hb. VI. Didta apud vet^res una canet. 
34« Feftus : Me pro mihi dicebant antiqui. ' 

3 $• Idem : Bubinare eft menftruo mulierum fanguine in« 
quinare: imbulbitare^ eft puerili ftercore inquinare. didum 
cx iimo, quod Grxci appeilant fiiKfitrw. 

36. Idem: Sargus fitcis genus, qui in £gyptio mari 
fere nafcitur. 

37. Idem : Sicyonia genus calceamenti. 

|8. Idem : Solh Ofce dicitur id , quod nos totum vocaihus. 

39. Idem in vocc Nequam. 

40. Idem : Petauriftas Lucilius a petauro appellatos exifti^ 
mare videtur &c. 

41. Idem : Pitinuna in humeris jumentorum ulcera & 
^ulgus appellat , & Lucilius meminit. 

42. Idem: Spara minimi generis jacula, a fpargendo 
dicta. — Nonius : Spara , quod eft geniis teli, neutro genere. 

43« Feftus: Squarrofi^b eadem fquammarum pifcium (1« 
fiiilitudine didi, quorum cutis exfurgit ob afliduam illuviem. 

44. PauUus ex Fefto : Sub vitem haftas jacere dicitur veles, 
cum eas fub manu furfum mittit. 

4f. Feftus: Suppum antiqui dicebant, quem nunc fqpi« 
Bum (Ucimus ex Graeco , videlicet pro ^fpiratione ponen. 
tes literam; ut cum iidem iihas dicuntdt nosfilvas: item 
^^, fex: & I^Tot, feptem. 

46. Idem: Tapullam Ugem convivialem fiAo nomind con- 
fcriplit jocofo carmine Valerius Valentinus. 

47. Idem: Findicia appellantur res ca, de quibus con- 
troyerfia eft, quod potius dicitut jus, quia fit inter eos^ 
qui contendunt. . , 

48. Idiem : Solox lana crafla , vel pecus lana Contedum. 

49. Nonius : Exfculpere eft extorquere. 

50. Idem : Interfici & occidi ad inanimata vctcrcs yphe^ 
menti auAoritate pofuerunt. 



156 NOTjE IN LUCIIII RELlQUIAi 

94. Idem : Crucium 9 quod cruciat unde Lucilius viuufli 
infuave crucium dixit. 

95. Idem: Schedia genus navigii iACpnditi, trabibus tan- 
tum inter fe connexis fa(fti, quo mercimonia ciicumferune 
poft amifTam navem. \JndG fchedia ufus quoque poemata di- 
cit & verfus, non fads perfcdis , qui cffent. Appellavit/cAtf^ 
'^ium Lucilius &c. Apulejus de Deo Socrat. 

96. Varr. de L. L. lib. IV. Ubi nunc eft Roma, feptem mon- 
tium demiffior infimus locus. Iniimus , humillimus , quod 
m mundo infima humus. Humor hinc itaque. Itaque Luci- 
lius, Terra ahiit &C. 

97. Idem , ibid. lib. VI. In pluribus verbis A ante E alii 
ponunt, alii non : ut quod partim dicunt Scxptrum , partim 
Sceptrum ; alii Faenus , alii Fenus ; fic Faenicia & Fenicia ; a 
quo ruftici Pappum Msefum , non Mefum : a quo LuciUus 
fcribit, Cacitius &c. Diomedes lib. IL 

98. Idem , ibid. lib, IV. Prator diAus , quiprairct jure 4 
cxercitu. 

99. Idem , ibid. lib. VT. Multa ab animalium Vocibus 
translata in homines : partim quae funt aperta , partim ob- 
fcura. Perfpicua, ut Lupiiii, Quantum hinnitum &c. 

100. Feftus ! Ratitum quadra^tem fignavit Tarquinius rer. 
quem .... & Opilius Aurelius didum putant, quod in eo 
$L triente ratis fu^rit eiligies , ut navis in affe. Unde Lud- 
lius quadrantem quoque ratitum vocat *— Plura vid* ap. 
Varr. de L. L. lib. IV. 

loi. Cicero de Orat. lib. H. Plin. nat. Hift. lib. L EpilL 
ad Vefpaf. Cicero de Fin. lib. I. Sed refcribe : Pcrfium noa 
curo legere hac : Lalium &c. 

102. A. Gellius lib. I, c. 5. 

103. Caper de Orthograph. & Latin. verb. LaBais^ qui 
ladte abundat. 

104. Martianus Capella lib. IIL Luciliu^ in dativo A& £ 
conjungit. 

105. Porphyr. in Hor.lib, I,'Sat. j*. Maenius fcrtur domo 
fua, quam ad forum habebat, divendita, unam coiumnam 
fibi ibi excepiffe, unde' gladiatores fffecflaret^qu» ab eoco^ 
liimna Maenianominabatur^ cujus & Lucilius ficmemimt; 
Mctnius &c. 



JEX INCERtO SAT. LIBRO. a j j> 

io6. Porphyr; in^Hor. lib. li Sat. 6; ad illad : comra Lz^ 
vinum VaUri ^^nusi 

107. Acron in Hor. lib. II, Sat. 4. Mmex gcnus eft pifcis. 

X08. Idem in Hor. lib. I; Sat <S. ad jllud: adjlat cchinui 
'vilis^ Echinus, ampuUa fcortea, juxta illudXucilii^ Echi'^ 
nus chinaha &c. 

109. Idem in Hor.lib. I^ Sat. li ad illa: Utputris ollm 
' dant cruftula blandi DoBoris, Cruftula placeqtas. Cruftuld 
quando in neutro genere dicimus , edulia figmficamus. -^ 
^ommenti Vfet. in Juvenal. lib. III, Sat 9. ad illud : lam-^ 
bcnti cruftula fcrvo, Cruftula,.fpecics opctis piftorii. Luci* 
lius ; gufta^i cruftula f i. c, placentas; . . 

iio. Porphyr. in Hof. lib. I, Sat. 10. ad eum iocum: . 
Canujini morc biUnpds. 

111. Martus Vidlonnus lib, I, de fyllabis. 

112. Servius in X, ffin. ad illud : Natis pdrcc tuis. Parcc^ 
fecundum antiquos, fer^a, ut apud^LuCilium &c. 

113. Idem in.XI. £n. ad iXXaijuhi l^tc fcrrcus haftis 
Horrct ^ j^fr &c. Horret ager, terribiUs eft. Eft aufem verfiis 
Ennianus^ vitiiperatus a LvQilio, dicente per irrifipnem ^ 
debuifle cum dicere:^a/r^r 6» ii/^tf/. UndeHoratius de Lu« 
Cilio : Non ridet verfuf Enni graviti^tc, minores, 

114. Idem m lib. IV. Georg. ad illa Virg.* tohfifque fir 
runt mantHiavillis. Varro appellat mantclia f. maniella, quaQ 
nianuteria. Ceteruixi Pl^utus hujus fmgulare rfianteliuifi po-: 
ifuit in Captiv. — Lucilius .autem mantella dixit : quae Graecl 
(jicLvS^vet vocant. — Jun. Philargyr. iWd. Porphyr. iib. II , 
Sat. 3. Har; Mappa$ antiqui dicebant , quse nunc thdmilia, 

ii5...Donat. in Eqn. Ad. it, $c. 3. ad illum locuhi : Ui 
illum lOii beague fcnium perdaht, PIus dmtfenium, quam fe- 
nem. Et ifenex ad xtatem refertur 5 fcnium ad convicium. 

116. Idem in Andr. Adt^ V, Sc. 4. ad illa: Metuo ut fuh^ 
ftct hofpei. . , ... 

117. Idem in Hecyr.Adt. III, Sc. 4., ad illa: Magnuij 
ruhicundus^ crifpus, 

ii8. Id.em in Adelph. Ad. Ill, Sc. 2. ad illa; vi^c funi 
tompos animi, Aut vix .tandem ; ^ut vix noh , iit Lucil. &c. 
Idemin Andr; A(ft. I, Sc. 2. ad illud: camifex.qua loquitur, 
Idem in Eun. Ad. III, Sc. 2. Idem, ibid. Adl. IV, Sc. 3; 
ad iVL^: quiri infupcr fcelus. Idcm in Phorm. A<ft. II, Sc; 3.* 

PcrJius&Junnalis. * R 



25 8 NOTJE: IN LVCILII REL1QUU5 

ad illod : Ain* tandem carctr. Non carcerariuin , fcd carce- 
rem, afperius appellavit. fic Lucilius, Carctr tr. c.d, & vix 
pro non. 

1 19. Idem in Phorm. A<ft. L Sc. 2. ad illud : Accipe^ hem, 
kSitm cft. 

izo. Idem in Adelph. Adt. II, Sc. i. ad illa: Omamseffes 
tx tuls virtaiibus. Sic veteres p^ ironiam nrtutes pro fia- 
^kiis dicebant. 

121. Ifidor.Orig. lib. I, c. 32: 

122. Prifcian.lib.il &Vin. -r^ioci/wtttf paffive iSoif&jfargiV. 

123. Servius P. Danielis. Virus^ i. c. foetor. 

124. Donat. in Andr. AA. IV, Sc. 2. ad illud: Ptr m 
ftetijfe, h. e. effe. 

125. Idem in Eun. A<ft. IV ^ Sc. 4. ad iUa : Qum tu vtm 
videre velles, Phadria, 

126. Charif lib. II. Pedetentim. 

127. Idem lib. I. H^tzficus Schxfici & h^ficos facit: 
genitivus enim fmgularis hujus fici^ non hujus ficus eft. Idem 
eod. lib. paulo poft. 

128. Idem lib. I. Acceptor & accipiter. Virgilius enim^- 
cipiter dixit , Lucilius autem acceptor, 

129. Idem Ub« I. Gihhery ut ait Verrius , ipfum vitium di^ 
citur, ut tuber. 

1 30. Idem , ibid. 

131. Idem, ibid. Piur^ aut minore emtum antiqui dicebant. 

132. Idem, ibid. vid. ad 12^. 

133. A. Gellius lib. II, c. 24. 

i34.Idem, ibid. & Macrob. Satumal. Hb. m, c. 17. 

135. A. Gellius lib. IV, c. 16. Luciiius in dativo cafu 
anu dicit : non anui. 

136. Macrob. de different & fociet. Gracci TLatiniquc 
verbi : Similiter apud Latinos imperativus nafcitur ab infi- 
nito abjeda ultima, Cantare, Canta; Monere, mone. — ■ 
Effe, es, & Ades & Pnwfef.. 

137. A. Geliiuslib. IX, c. 14. In cafu autem dandi, qui 
puriffime locuti funt, nonfaciei^ uti nunc dicitur, fed 
facie dixerunt. 

1 38. Servius in VI. Mn. Virg. Calas dicebant majores no- 
ftri fuftes , quos portabant fervi fequentes dominum ad proe* 
lium) undeetiam calonts dicebantur. Nam confuetudo mi- 



EX INCERTO SAT. LIBRO. aj^ 

litis erat Romani, ut iprc ftbi arraa portaret, & valluin, 
quod dicebant cdam. iSic Luciiius, Scinde^jnur &c. i. e. 6 
puer, frange fufles , & fac focum, 

139. Idem in I. En. ad illa: dependent lychm laquearibus 
^reis. Ifidor. Orig. lib. XV, G. 8. 

140. Servius in £n. I. Quem vacat. nam de uno loquebatur. 

141. Idem in II. Georg. ad illa Virg. Sunt & Aminea vi- 
ises &c. De Lucilio tractum eft , qui ait : XToan &c. ' 

142. Idem in^I. £n. Sane dicimu^ & hic, & haec, & 
hoc ffenus: fed in mafculino &ferairiino genere quartae elt 
dechnationis, in neutro tertiae, quomodo pecus, pecoris. 

143. Servius P. Danielis Aurelii. 

144. Servius ejufdem. 

145. Diomedes lib. I. in verbo Nolo, 

146. Idem, ibid. 

147. Fulgentius Planciades de prifco fermone : Capida^ 
rem nominari volunt fenem jam morti contiguum ; quin & 
reos capulares dicebant , qui capulo digni fuerant 

148. Quincflilian. Inft. Orat. lib. IX , c. 4. 

149. Aufonius Epigramm. 69. 
1^0. Charifius lib. I. 

1(1. Julius Capitolinus in vita Pertinacis. 

152. Prifcianus lib. VII. OUum CaJJmas neutrumpro Caf- 
iinate dixit« 

153. Feftus: Carijfam apud Lucilium vafram figniRcat. 

154. Servius in X. £n. ad illum locum: — meque hoc 
ita ponere fentis. 

155. Cnarifius lib. I. Ix terminata mafculina & feminina' 
& communia invenies^ quorum genitivus cis exit, uc hic 
Calix, calicis &c. Excipitut hoc Iblum Nix, quod coritra 
lationem nivis facit , licet veteres ninffus declinaverunt , t 
quibus eft Lucilius. 

1 56. Idem , ibid. 

1 57. Idem , ibid. 

158. Confultus Chirius Fortunatianus , Rhecor. lib. III. 

159. Nonius. 1 
i6o.Ifidor. Orig. lib. XIX, c. 30. Primum ornaraentum 

oorona infigne vidtoriae ; five regii honoris fignum &c. Hsec 
a Luciiio corolla , ab Homero ^Tf^ii^» dida elt. 
26 1. f robuf in Cacholicis nominum, 

R 1 



%6o ffOTAL IN LUCIUt REUQUUS 

162-. Gloflanum: AquUum idhttv^ if Aov KlK^aof. 

163. Idem : Gulioca x«pt;oro/cii«. Gulliocse xifVA fjLAKp 

. 178. Juvenai. lib. I, Sat. i* 

179. Cicero ad Atdc. lib. VI, Ep. 3. Idem lib* H, Ep. l 

180. Idem ad Attic. lib. I, Ep. i. 

181. Idem' ad Attic. lib. II, Ep. 18. 

iSi.Idem de offic. lib» I. & inlL adverf. M. Antoniuin 

183. Idem ad Attic. lib. XIII , Ep. ai* 

184V Vacro lib. VL de L. L. Clepfin dixit, unde etiair 
alii cUjKrty i. e. vorripere; quofum origo a clam» ut fit dictun 
clapere, & ex e, a commutato, ut multa, eft fadtum ck 
pere. Poteft & a Graeco' didtum, ^XgTTgiF. • 

185.Idemlib.IV. deL L 
. i86. Nonius: Fruftatim , & fr^fiiltadm per frufta , ut mi- 
BUtatim. 

187. Feftus: Oufamina tribus initio caufa fuit nomenflu' 
minis Oufcns , quod eft in agro Privernate , inter mare & 
Terraoinam &c. 

188. IfidorfOrig. lib. I, a 35, 

189. Nic. Perottus in Martial. epign il^.ihFefcenniam,! 

190. Hicroii. Columna in Explicat. fragraent. Ennii. I 

191. Cicero ad Attic. lib. IV, Ep. 7. 

192. Idem ad Attic, lib. XII, Ep. 3. 

193. Idcm ad Attic. Kb. XIII , Ep* 49. , 

IN RELIQUIAS EX SATIRARUM L. 1. 

1. Servius in IX. ^n. ad illum verfum : Conjitium funi' 
mis regni de rebus habelfant, Lucilii verfus eft uno tantuni 
fermone mutato. 

a. Jql. Rufinianus de figg. fentent. & elocut 

3. Ladantius lib. IV, c, 3. Div. Inft.-; — itaquc & Juppi" 
ter a pfecantibus P^^r^r Vocatur,^& Saturnus, & Janus, & 
Liber, & ceteri.deinceps, quod Lucilius in Deorum Con- 
cilio irridet. 

4. Cic. de Nat. Deor. lib. L 

5. Chari£ lib. II. AmplUis, 

6. Donatus in Eun,. Adt IV, Sc. 5, ad illa: Imdai^ 



ttatem Um funt imer tos fa^ maxima, Nonius: Scdtrofi^to 
[celerati. 

7. Nonius : Paufa eft quies alicujus reii 

S.Xadtant. lib, V, c. 15. Div. Inft. 

9.%ioniedes lib. lil , c. 6. AJii didtam putant Satiram ^ 
lege Satira« quac uAo rogatu muka fimul comprehen* 
dat &c. cujus legis Lucilius meminit in primo. , 

10. Charif. lib. IL Siuis diverfe. accipitur kvri rtSJ par, 

11. Nonius: Accufativus pofitus pro ablativo. 

12. Idem: Protolkn eft difFerre. 

13. A. Gellius lib* X» c« 20. Nonius: Prifa &gaiiicat 
fingula. 

14. Nonias: Ablativus pro genidva. 

15. Idem: Contendert figmficat comparare. 

1 6. Audor Rhetoricae ad Hercnnium lib.I V. De ornamentis; 
»7. Vetcres Gloflk in Perf. Sat. i. ad illum verfum: 

Quis legat luxc? min tu &c. Hunc verfum de Lucilii pri-^ 
mo tranftulit. 

18. Nonios: Gangrana eft cancer. 

19. Idem: Vultus & facies hoc diftant: vuhus eft volun* 
tas , qusB pro motu anin^i in facie oitenditur j facies ipfa 
oris fpecies» 

20. Idem. 

21. Idem: Tunica eft veftimentum fine manicis. 

22. Idem: Amphuapa veftes dicuntur utrinque haben- 
tcs viUos.^ — Ifidor. Orig. lib. XIX, c, 26. 5i/?^ tapeta ex 
una parte villofa ,' quafi fimph. Amphitapa ex utraque par- 
tc villofa 4;3peta. , n ' 

i^3. Nonius: britar^ di<flum eft proprie provocare: tra-^ 
^um a canibus, qui, cum provocantur, irriunt. — Do- 
natus in Adelph. Ter. Adl. II , So. 4. ad illa : ne fi. maps 
Initatus fiet ABqua hoc ad patrem permanet. Charif lih. I. 

24. Donat. in Andr. Ter. A(fl. Y, Sc. 4. ad illud: Ab- 
Jum in fcirpo quaris^ 

25. Nonius ; Mertt bumillimum & fordidiffimum quse^ 
flura capit. . 

26. Idem: Mira & miracula vetcres pro monftris 6c ho^. 
r^endis ponebant. 

27. Charif. lib. L 
^8. Idem, ibid^ 



i6i NOT^ IN LUCILII RELTQUUS 

m RELIQUUS EX SAT. L. II. 

t. NoniuS: Capulum dicitur, quidquid aliqoam rem lA 
tra fe capit 

2. Idem: Catax dicitur, quem nunc Coxonem vocant. 

3. Frifcian. lib. IX. Ab occido'occ^y»f , pro • fvvAf. 

4. Nonius : Elidfrt excludere fignificat 

5. Idem : Exfculpen eft extorquere, 
o. Idem : Excantart fignificat excludere. 

7. Idem: lUex & exUx eft, qui finc legc vivit. 

8. Domit. in Andr. Ad. V, Sc. 6. ad illud : Tuus efi nm 
Chremei. 

9. Nonius: Natrices dicuntur angues natantes. 

10. Idem: Cime<i!e didti funt apud veteres &ltatores, vd 
pantomimi , k^jrb rov xmTv r6 ^SfAet^ 

11. Idem: Caballus. Idem; Succuffare eft furfum frequea- 
ter excutere. 

12. Idem: Imimne quod eft impudenter. Idem: Rapinar 
toresj pr0 raptoribus. 

1 3. Ideni : Ricinum, 

14. Idem : Conjicere^ forari , auferre. 

15. Donat in Phorm. AOi. I, Sc. 2. ad illud: Qv£ illm 
'Dii tmnes perduint, 

16. Nonius: Circumfirre eft proprie luftrarc/ 

17. Idem : Fulga capaciCas , vel Gnus cum laxitate. 

18. Idem: Monogramm didi funt homines macie perte- 
nues ac decolores : tradum a pidura , quac prius , quaoi 
coloribus corporatur , umbra fingitur. 

1 9. CKarif. lib. I. Lucilius inll greges feminino genere dixit. 

20. Idem^ ibid. 

21. Nonius: Luftrare, expiare. 

22. Feihis; NoSillucam Lucilius cum dixit, obfcoenum 
fignificat. 

IN RELIQmAS EX SAT. LIB.IH. 

1. Nonius: Commodumy integrum, totum. 

2. A. Qellius lib. I, c. 16. MUle numero fmgulari dtdom 
cft &c. Macrob. Saturnal. lib. I, c 5, 

3. Feftus : Minorem Delum Futeolos eife dixerunt ^ quod 



EX SATIRARUM I. ///. 16? 

Delus aliquando maxitnunt emporiutn fnerit totlm orbis 
terrarqm , cui fucceffit poftea Puteolanum , quod munici«» 
pium Grsecum ante Dicscarchia vocatum eft, 

4. Porphyr. in Hor. lib. I, Sat. 6. 

5. Charif. lib. II. Longe pro prsecipue, maxime^ 

6. A. Gellius llb. XVI , c. 9. . . , ' 

7. Nonius: Ab ea> quod cft lahs, Mofum facit, non 
laboriofum. 

8. Feftus : Quamrios appellabant antiqui muUones mer- 
cenarios , quod quartam panem quaeftus capiebant. 

9. Porphyr.in Hor.lib. I, Sat. 6. ad illum verfuni: Man-^ 
sica cui lumhos &c. Mantica pera eft. 

10. Servius P. Danielis Aurdii. 

11. Probus in IV. Georg.. Virg. ad Whi Eft lucos Siiart 
drca &u 

12. Servius P. Danielis. 

13. Probos de vita Virgilii & Bucolici caoninis ratione. 

14. Nonius : Carchefia alias fumma pars mali. Item fora- 
inina^ quae fummo mali funes recipiunt. 

15. Idem: GrumA funCloca media, in quse diredae qua- 
tuor congfegantur.& conveniunt viae. Eftautem gruma mcn- 
fura quaedam, qua flexae vise ad lineam diriguntur^ut eft 
agrimenforum & talium. 

16. Idem:. 5iMnen? etiam fignificat etigere. 

17. Idem: CMre.^ generis feminini.. 

18. Charif. Iib. I. 

19. Siomedes lib. L Exp^or, experpms, Sed is experptus 
dicitur, qui exdtatus a fomno fponte vigilat. — Prifcianus 
lib. X. Experptus fecundum vetuftiftimos ab experpfcor. 

20. Nonius: Cermius dicitur proprie inclinatus^, quad 
quod terram cernat.. 

21. Idem: Bronci funt produAo orc, & dentibus promi- 
nentibus. Prifcianus lib. VI. yEthiopus pro iEthiops. 

2r2. Donat^in Phorm, Adt. I, Sc. 3. ad illud i amore abun-- 
ians Antivho. Vetus Comment. in JuvenaL iib. I, Sat. 3.^ 
ad iUum locum: inur Pinnirapi cultos Juvenes, 

23. Nonius : Farus generis mafculmi. ChariC Tib.I. 
. 24. Nonius : Deponere eft defperarc , unde & depofiti defpe*- 
rati dicuntur. Idem: Exfpirarc dic^um eft, velab f^iritik 
cfFufo, vel a fpiraminibus.. 



%64 NOTjE W LUCILH REUQUrjS 

25. Idem: Stii&um dicuntur proprie fcintillae, qaae dc 
ferro ferventi exeunt, quod aut ftridte emktantur, i. e. cc^ 
Jeriter j aut oculos fui fulgorc praeftinguant. 

26> Idem. 

27, Prifcianus : Adoiiri, 

28. Nonius. vid. ad v. 7. Idem : Nefantia pro nefanda. 
19. Idem: Stfn/^/ifitf fenfibilitas. Ifidor. Orig. lib. I, c. ly. 

Idem lib. XX, c. 6. Veteres Gloflae in Perf. SatV. (ffnor 
,phorum vas vinum ferens. ^ 

30. Nonius : Incitas dicitur cgeftas. 

31. Idem. Rudus a ruclando dictus« 

3 2. Idem ! /2i(f?2^/n ferarum dici volunt , cum Lucilim etiam 
audtor fi& hominis dici deberc. 

33. Prifcian.lil). VI. Caupona itmttimi geneiis a c^po. at 
a leo leaena. 
- 34. ChariC lib. I. Uma pluraliter dicit, . ' - ^ 

35. ServiusP. Danicfis. 

56. Charif. lib. II. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB, IV, 

1. Clcero lib. II. de Fin. 

2. A. Gellius lib. IV, c. 16, Luciltus in dativo cafu viSb 
dicit,'non vidtui. 

3. Nonius: iMrcart eft cum ayidita^e cibum fumere. 

4. Macrobl Saturnal. lib. III, c. 16. Sed & Lucilius, accr 
&violentus poeta, oftendit fcire fc hunc pifcem egregiifa- 
poris, qui inter duos pontes captus eifet^ eui^que quafi li-* 
gurritorem catdhncm iippeUat. Scilicet qui proxime ripas 
ilercus infeftaretur. Proprie autem catiUoncs dicebantur, 
qui ad polludum Herculis ultimj cum venirent, catillos 
ligurribant. 

^. Nonius : Pr<zcifum & omafum partes carnis & vifcerum. 
p. Varro de L. L. lib. VI.. Pif^ioni iionjiina funt, eorura- 
que in Graecia ori|jo. 

7. Cic. de Fin. lib. IL ' 

8. Idem ad Attic. lib. XIIIvEp. 50. & de Fin. lib. IL 

9. Donat. in Phorm. Adt. V; Sc. 6. W illud : Pugnos in 
ffntrtm ingere. -~ An venjtrein totum parafitum didt?tii 



EX SATmJRUM L. V. \€% 

LuciUus &c. Nqnius : Lurcones didti funt a iurcando. Lurcarc 
cft cum aviditate cibum fumere. * 

10. Noniusi Spurcum, faevum, vel fanguinarium. Idem : 
Componere rurfus (igniiicat comparare. Cic. de optimo gen. 
orat. Idem Tufcul. Quxft. lib. II. Idera in Oratore. Quin-i 
(ftilian. Inft. orat. lib. IX, c. 4. ' 

11. Clcero TufcuJ. Quaft. lib. IV. - 

12. Idem de Oi-atore lib. III. 

1 3. Nonius ; Sumen prpprie a fugendo didtum. Nam Ss 
imilieris mammaih fumen veteres dicebant. 

14. Idem. 

1 5. Idem : Commanducatur. Idem : comejt pro comedit. - 

16. Idem: Genu mafculini generis. Feftus : Ferticuks cixra 
dixit Lucilius^ articulos inteliigi voluit. 

17. Servius P. Danielis. 

18. Nonius ; Parnret pro partirctuf. 

19. Idem : VeSis generis mwfcuHni. 

so. Idem I Grues genere feminino. ^ 

21. Idem: Cahili non folum canum diminutive, verun^ 
omnium animalium appetiantur. 

22. Feftus; Pudli per diminuttonem a .pueris didti funt.- 
Nonius : Puellas^ pueros. Prifcian. lib. VI. Puet&is & pueHa^ 

23. Nonius : Fulmenta feminino genere. 

24. Servius P. Danieiis. 

25. Prifcian. lib. X. Vetuftiflinii Edo^ e£s , edh, dieebantji 
dorrepta prima fyllaba. 

26. Idem lib. IX. Turgeo, 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. V. 

1. A. GelKi^slib.XVIH,c.8. 

2. Nonius : Muitum & fatis diftanlf; quod mu&um infinl^ 
tam eft, fatis finitum. Avaris illud, hoc parce fe contineiu 
tibus^ applicandum eft. 

5. Idem: Dare^ petere. Idem: Prynims |)ro primpp 

4. Idem: S&uenda^ fenfibilitas. / 

5. Idem: Minutim pro minute. ' 

6. Idem : Crmra res propirie dicitur^ dubia. ' 

7. Prifcian.lib. I & IX. A nc&o, nexui protulenmt plcri'i 
^uc. Quidam tamen etiam nexi &9* 



%66 NOTJE IN LUCILII REUQUUS 

8. Nonios: Lupan (ficenim Scal. ^xojuptrbis) ut fi:of^ 
tari, vel proftitui. 

9. Idem : jEquaUs funt fimiles & ex aequo. 

10. Idem : Roftrum hominis dici non debere c<Mifuetud« 
prxfumfit. 

I u Idem : Accufativus pofitus pro ablativo. 

il. Idem: Cept feminini generis. Prifcian. lib. VI. 

1 3. Nonius : Intyhus generi^ mafculini. Charif. lih. L 

14. Nonius : Ctpe generis neutrii. 

15. Idem: Miftarium quo mifcemus. 

16. Idem: MaSiare^ magis augere. 

17. Prifcianus. Pomr, 

18. Nonitts: Pecus non folum quadrupes animal, rerum 
omnia animalia ptcudts vocantur. 

19. Idem: Cemere rurfum difponere. 

20. Macrob. lib. VI, c. i. SaturnaLad illud Virg. Dicke, 
Piirides,non omma poffumus omnes, 

a I . Nonius : CatapuUa , " jaculum celer, vel fagitta. 

22. Idem : Prodere^ differre vel excludere. Donat in Andf. 
Adt. II, Sc. 2. ad illud Ter. Ut aU^tfaltem nuptiis prodat 
Mies, Prodat, proferat, prolatet 

2}. Prifcian. lib. III. Hoc p:umm^ vtl hKCyitf&j , i. c. for- 
ma rotunda fcutula & fcuuUa. 

24. Nonius: Stat etiam plenum eft dicitur. A. Gelliot 
Hb. VIII, c. 4. 

25. Porphyr. in Hor. Sat. 2, lib. I. ad illum verfam; 
Hac ubi fuppofuit dextro corpus milu lavutn. 

26. Charif. lib. I. 

27. Scrvius P. Danielis. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. VI. 

> I. Nonius : Bulga, eft folliculus omnis, quam Sccrumenam 
veteres appellarunt: & eft facculus ad brachium pendens. 
/. Idem : ProuUre , rurfus adjuvare. 

3. Idem : Qiuritare eft clamare; traAum ab iis, qui Qui- 
rites invocant Varro lib. VI. de L. L. 

4. Nonius: Facul pro feciliter. buicjeft contrarium dif- 
iculter. 

;. Idem: Ahflendus, qui vino abftinet* 



EXSATIRARUML. VIU . 1^7 

» 

6. Idcm : EU^Uy maculavit. 

7. Idem: Donunus rurfus appellatur conviFii exhibitor* 
unde & domim ad tonvivia. 

8. Idem. , 

9. Idem ; Proifigitas didla profufio. 

10. Idem : Macillim , dii^um pro macilentum , Luciliut 
probat. 

11. Idem: AbUtivus pro genitiyo. 

12. Idem: Genitivus pro ablativo. 

13. Idem: Tenta didum pro extenfa. 

14. Idem: j4mphitapa'ye&es dicuntur utrinque habentes 
Tillos. 

15. Idem: Zoruulm per gyrum. 

16. Idem: Latrina genere fem. & efl; tavatnna^ quod 
nunc babeum dicitur. 

17- Idem : Mujimoncs afini , muli » aut equi b^cves. 
iS. Idem: Jnnuberc pofittim pro tranfire^ quodhae^quaB 
nubunt, ad domos maritorum tranfeant 

19. Idem: Porcm^ prohibere faepius legimus. 

20. Idem : Jubert eft velife. 

21. Donat. in Andr. A<ft. III, Sc. i. ad illa: Qtiod jufji 
dare bihere^ 

. 22. Porphyr. in Hor. lib. I^ Sat 3. ad illud: Sar£is k^ 
bebat Jlle TigeUius hoc. Anootandum Sardum & Sardinenjem 
dici poffe. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. VIL 

1. liomus : Samium acutun^. unde 6c famiare dicimus 
acuere, quod in Samo hoc genus artis polleat 

2. Idem : P^irofa mulieres , dicuntur virorum appetentes. 

3. A. Gellius lib. IX , c. 14. 

4. Nonius: Caprona dicuntur comae, quae ante frontem 
funt , quafi a capite pronx. 

5. Porphyr. in Hor. Sat 5 , lib. L ad illum verfum : Man" 
fari oppidulQ , qnod verfii dicere non eft, 

6. Nonius: Defquamat^ fquamis exfpoliat 

7. Idem : Contendere fignificat comparare. 

8. Idem: /Zonjm appellantur milites, qui ante, quam 
congreffas effent acies, primo non multis jaculis inibant 



%6i NOTJE IN LUCILll RELIQUIAS 

prGeUum : tradum , quod ante maximas pluvias coeluin ro- 
rarc incipiat. 
" 9. Idem : Ful^ pro fulget. 

10. Idem: Simat , deprimit. 

11. Idem : Evanmmr didum cft vcntiletur, Vd movea- 
tur, a vanno^ in qua legumina ventilantur. 

12. Idem : Saga. mulieres dicuntur feminae ad libidineai 
virorum indagatrices. unde & fagacis canes dicuntur fera<« 
lum & animalium quaefitores. 

13. Idem : Nobilis dicitur & notus, 

i^> Idem : Cams eft vetuftas *, yci putrilag<5. 

1 5. Idem : Nafum genere neutro. . 

i6, Idem: Genitivus eafus pofitus pro accufativo^ 

17. Idem : Segetem etiam ipfam terram digimus. 

18. Idem : CoHus mafcuiini gentris. 

19. Wem: Camli, 

ao. Idcm: Muginariy murmurare. Moiiri, rctinere, mo^ 
rari, ac repigrare. 

21. Idem: Etiam humanain vogem nonnuI)i gannitwn 
yocaverunt. 

' IN RELiaUIAS EX SAT, UB. VIII. 

1. Nonius: Iriores & primores hanc habent diverfitateffl. 
Priores enim cbmparativi funt gradus; primores fumma 
quaeque.res, 

2. Idem : Fingere eft jungere. Componere eft oonjungere. 

3. Idem : Cercurus navis eft Afiana praegrandis^ 

4. Idem : Gracila pro graciiis. 

5. Idem; Genitivus pofitus pro ablativo* 
i,ldQTtf^.Componere. v m 

7. Ideni : Tolutim dicitur quafi volutim & volubilitcr. 

8. Prifcran. lib. X. Salkre non eft a falio, fed faUo. 

9. Nonius: Pare^ad hi, qui de pueritia veniunt ad pur 
bcrtatem , a Graeco vocabulum fumtunfc ^ 

10. Idem : Coluftra Jac novum in mammis. 

11. Idem : Pofiicum neutro generc: 

12. Eorphyr. in Hdr. lib. I, Sat..2. ad illa : Huk fi muto^ 
ms verbis mda tanta videntis. Mutoncm pro viri]| ^emjpra 
dixit, Lwciliujn imitatus. . ^ ^ \ 



EX SATIRJRl/M L IX. 16^ 

13. Prifdan. lib. IXi.Parms, a quo panula, vel paniculai 
Charif lib. I. Nonius: Panus^ tramae involucrum. 

14. Nonius: Flaccei, languet, deficit, 

15. Idem: Pracox & praecoqua; quod eft i^matura. 

16. Idem: Gigeria inteftina gsjjinarum cum his & ito 
co6ta« 

17. Prifcian. lib» VIIL 

i8i Nonius: Buas podonem poTitam patvulorum. Lucl-' 
lius lib. VIII, cum vinolentas diceret , vimbuas defignaviti 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. IX. 

I. Q. Ter. Scaurus de Orthographia. 
4. Vclius Longusde Orthographia« 

4. Idem, ibid« 

5. Idem : Abbirit 

6. Quindtilian. lib. I, c, 7. Vciius Longus dtf OrthogO 
Q; Ter. Scaurus de Orthogr, 

'7. Charif. lib. L 

8. Velius Longus. 

9. Idem. ^ 

10. Varro de L. L. lib. VL Profeduni a vcrbo atnbia , q[uod 
eft in ambitu & ambitiofoi 

II. Servius in IV. Georg. Virgi junius Philarg* ibid* 

1 2. Charif. lib. I. Intro eft in locum , intus in loco dicimi^ : 
Ut etiam apud Grsecos sW , iiffco ^ kai ihS^ov. ' 

13. Macrob. Saturnal. lib* VI, 0*4. 

14. Quindilian. lib. I, c. lOi Probus de Verbo* NoniwJ: 
Ftrvit pro fervct» Prifcian. lib. IX. 

15. Nonius: Ab eo quod eft jSrvir ,.breviato accerifeuyJr-' 
vere faciti • 

16. Nonius: Poefis & pdema hanc habent diftariti^m. 
Poe^ eft textus fcriptorum ; pocTna inventio parva , qu* 
paucis verbis expedituf. 

17. Idem: Ramkes dicuntur pulmones, vel herni»* 

18. Idem: Rollrum hominis dici. ' 

19. Idcm: Acerofum^ & aceratum utruntquc nove pofi- 
tum, fed diftante proprietate fignatum. Acerofum namque 
pancm farrc minus j^urgato, nec fordibus «i candido fepa^ 



i70 NOTjE IN LUCIUI RELl(lUlAS 

rato dicendum veteres putavenint. Actratum vero eft lo- 
tuni paleis mixtum , ut laterarii ufus efl. 

20. Idem : Genitivus pofitus pro ablativo. 

Ai. Idem: OJlred generis neutri. 

.A2. Idem : Rutrum didtum. a radendo. 

23. Idem : Difcerc eft ignotam rem meditando afTequl 

24. Idcm : PaJTum , eft prpprie rugofum vel ficcum. 
2^. A. Gellius lib. I, c. 16. Uno mlli nummum, pro unis 

mille nummis. Macrob. lib. 1 9 c 5. Saturn. 

26. Prifcian. lib. X. Scabo , fcahi, 

27. Idcm lib. VI. Capis ,capidi^^ imde diminutivum cajn- 
dula, vafis genus pontiiicale. Luciiius IX. Hinc ancilia &c. 
Etvjde, quod magis Grxcum efle oftenditur, cum in j^ 
protulit accufativum pluralem. 

28. Fefirus : Redamtruare dicitur in Saliorum exfultationi- 
bus 9 cum Praful amtruavit, quod eft, motus edidit, & re- 
feruntur invicem iidem m<Jtus. Nonius : Redamtruare, redire. 

29. Chferif. lib. I. 

30. Porphyr. lib. I, Sat. 9. ad illud Yiox.Jk mt ftrvavh 
Apolh. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. X.- 

1. Nonius : Sumere etiam fignificat eligere. 

2. Idem : Roram, vid. ad VII , 8. 

3. Idem: Defubuo^ pro fubito. 

4. Idem : Aptum , connexum & colligatum fignificat 

5. Idem : Firmiter, pro firme. 

6. Idem : Pigror generis mafculini. 

7. Donat in Andr. Adt. II, Sc. i. ad illud Tcr. Nae ijk 
haud mecum fentit, . * 

8. Nonius : Confidentia rurfum temeritas^ audacia. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. XL 

1. Nonius: Famofum^ infamem. 

2. Idem : Damnare eft exheredare. 

3. Idem: Trkoms^ morofi & ad rcddendum duri. Z#r 
ittm, facile. 

^. Idem: Sfurcum^ etiam fcetidum. 



EX SAtlRjtRUM L. XII. 27« 

5.A. GeUiusUb.IV, c. 17. 

6. Idem, ibid. 

7. Nonius: Fulgcre pro fulgire. Jonpirj gen..mafcuL 
S. Idem : Rudus , ftercus quo4 raditur. 

9. Idem: Aftrnrr^ militat 

10. Prifciait. lib, VI. Non eft tameii ignorandum , qood 
etiam hic pitfmf , hic& h^icjmcr, yetuftiilimi protuliiTe in. 
venitintur , & /ndellus & puiUa. 

11. Nonius:' Trka funt impedimenta & implicationes, 
& iruricare, impedire, morari: didtae quafi tericas, quod 
pulios gallinaceos involvant & impediant capilli pedibus 
implicatL 

12. Charif. lib. H. Mu^faare^ pro mutire. 

13. A. Gellius lib. XI, c. 7. Tergiverfatorem baymatmtm 
dicit. Nonius : bovinatores , quos nunc malitiofos & tergH 
verfatores dtcimus. 

14. Nonius: Evannetur di^um eft ventiletur^ vel movea- 
tur, a vanno, in qua legumina ventilantur. 

15. Idem: Tenta^ didum pro extenfa. 

16. Idem : Latrina gen. fem. & eft lavatrina, quod nuQC 
balneum dicitur. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. XIL ' 

1. Nonius: Putlicitus^ pro publice. 

2. Idem: Protelare rurfus, adjuvare. 

3. Idem : Firmiter pro firme. 

4. Idem : Petilum , tenue & exile. 

5. Diomedes Kb. I. DecoUo, decollavl hoc verbuin apufl 
veteres decipio fignificat 

6. Prifcian. lib. VIII. Sentlo neutrum : ex eo affentio & 
ajffentior^ dijjenth & diffentior^ in una eademque inveniun- 
tur fignificatione. 

. IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. XHL 

1. Nonius : Fors & Fortuna hoc diftant Fors eft cafus tenif* 
poralis ; Fortuna Dea. 

2. Idem , ibid. 

3« Idem : Oftrea gcneris neutai 



%yt NOTM IN LUClLn REUQUU^ * 

4. Idera : CernJtrc, rurfijm difponere. - ' 

5: Idem : Dominus appellatur conyivii exhibitor : unde 
& Bomima convivia. 

6, Idem 2 Pafccolus^ ex aluta facculiis. , 

7. Idem : Vetvum memorabiKs fcienti^ paujcorum numc- 
tum pro bonis ponebat: midtos contra malos s^pelldbat. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LlB. XIV- 

i, Nonius : Plfius, pofitum pro vifccre. Ldrgi , pro largire. 
a. Idem: Antiquus & antiquior, ut gradu, ita & inteUedii 
diftant; Nam antiquum fignincait Vetus ;• antiquior meiior. 

3. Idem: Nebulones & tenebrioncs didi funt, quia men- 
daciis & aftutiis fuis nebulam quaridam & tenebras obji- 
ciant: aiit quibus ad fugam fugitivis & furta, haeo erant 

•accommodata & utilia: 

4. Prifcian. lib* VL Hilum pro uUurn vetuftiffimi pro- 
-ferebant: , 

5. Nonius. of. fupi^ ad Lib. XIII , 7. Repone antem : Nain 
paULis malle ac fapitnt, ^ 

6. Macrob. lib. VI ,- C: 4. Saturn. ad illud. Virg. Ub. IV. 
jfen. mc Teucris ad£ta Juno Ufauam aberif. i. e. aflixa, & pfcr 
hoc infefta. hoc jam dixerat LuciUus &c. Servius in eun- 
dem Virg. locum : Addita, u e, inimica; eft autem vcrbum 
LuciUi & antiQUorum. 

7. Prifciatl. lib. X. Laceffo ,laeejjivl ficProbus, & vidc- 
tur mihi meUus dicere lacejjiviy qu2im tacej/i. Partidpium 
cnim paflivum lacejitus, Caper tamen ^c^ dicit effe.^ut 
faceffi, & profert exemplum Luciiii &c, 

8. Nonius: Cercurus^ navis eft Afiana praegraridis; 

9. Idem : Ampliter. Prifcian. lib. XV. AmpUur pxo/dLmp^ 
iQ. '^ommxEpulumgtVitm neutri eft. Feminini Lucilius 

. £A. Ub. XIV. Idem^ epulo &c. Qm vcrfus utrumque defignat 
II. idem : Samium, eft tefteum. 
i2. Idem : ProJeSla exta , quae aris- dantur ex fibriS pecu- 
dum diffecta, gen, fem^ ' . 

13. Idern : M^mducatuu pro mandfncat 

14. Idem : Vulgus neocro. generC' dici putat Lucilius/ 
ly. idem: Gradanus eft moflrgradu, & fme fucc»fe- 

tufi nitens. 
i&Idem: Pro^ quo ntare Ubenter.- 



V 



£X SJTlkAkVM L. Xt^. 171 

t7. 1)o;iat in Phorm. Ter. Afti I, Sc* 4, ad illud : TwnSk 
^^mporis pim£lum mUu ad hanc nm eft. Puncflum , pro mo^ 
jnentuhi. 

18. Charif. iib. L Cafeus mafc. gcneris eft. 

19. Nonius: P^/iEMR^i , mafculine. Charif. Ub. t. PalumbU 
Virgilius fem. genere dixit: fed Lticilius mafculinie, /tm»» 
^ofque fahimbos\ 

IN RELICiUlAg EX SAT. LIB. XV. 

i. Nonius : Corhiia eft genus havigii tafduni iS grandCi 
a. A. Gellius lib. I, c. 16. Macrob. lib. I, C j, Noniusl 
^ucmffart eft furfum frequenter excutere. 

3. Ndnius : Midlmnus generis liiarc. 

4. Idem: Stnlum eft taedium & odiuni, didluiii a fene-* 
ftute , quod fenes omnibus ddib fint & taedio. 

5. Idcm t Paiia eft honeftae mulicris veftimentiim , h. e* 
tunicae pallium. ' • 

6. Idem: Penuia eft vcftis, qulm fiipfa tunicam acfcipimus. 
5r. Idem: Sa^rum etiam fceleftum 6fc deteftabile, ita 6i 

confecratum; 

S. Idem : Ef^aftulum 6cirgaftidusi ut genere, ita & intei- 
le(^ibus differflnt. Nam neUtro , carceris loeus eft ; mafcu- 
iino, tuftos poenalis loci. 

9. Idem , ibid. 

lo.Idemi Miret^ militat. 

li-. Idem: Cerehrofi dicuntur ad iilfanlam feciles, quii 
bus frequenter cerebfum moveatur. 

la. Idem: Tumca eft veftimentuiti fine manicis. 

13. Idem: Poftomis dicitur ferrum, qiiod ad cohiben- 
clam equorum tdnaciam liiribus, vel morfui imponituri 
Grsece ifrb tov tf-T^/^&Tofi 

14. Idem : Hokrorum , pro holCrumi 
45. A. Geiiius lib.IV, c. 17. 

16. Idem lib. IX y c. 14. Sic autem dies, dii^ i. vetefiw 

bus declinatum , ut fames^ fami. 

xji Nonius : Inuncare, quafi uHco invadere & arripere. , 
18. Charif. lib. 1. Alicam fine afpiratione didam Verriujp 

tradit, & fic miilti dixeruhtj niii qiiod Lueilius in XV (&9 

«um afpiratione dixit 

jPcrJius & Juymallsn * S 



2.74 NOTjE IN LVCILII RELIQUIAS 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. XVI. 

1. Nonius : Apttm^ rurfum connexum & coUigatum figni- 
ficat. 

2. Idem : Cubitum , neutri generis. 

3. Idem: Demagis, valde magis. 

4. A. Gellius4ib. IV, c. 1. Femis qiioque variis generi- 
hus didum & varie declinatum eft. nam & hoc peniis & hac 
penus , <S: hujus penis & penerisy & peniteris , & penoris , vetc- 
res diditaverunt. mundum quoque muliebrem Lucilius in Sat. 
XVI nonviriii genere, utceteri,fed neutro appellavit &c. 
Idem paulo poif. 

5. Prifcian. lib. III. 

6. Nonius : Horrtndum & horridum habent plurimam diver- 
fitatem. Eft enim horrendum taetrum & vitabile ; korridum ple« 
rumque exftans, & prominens, & incultum. 

j. Idein : Ignaviter^ pro ignavc. Prifcian. lib. XV. 

8. Nonius: Putticitus^ pro publice. 

9. Idem^ Cepe generis neutri. 

10. Charif. lib. I. Piflnnum neutraliter dicitur. fed Luci- 
Eus in .XVI Feminine extulit &c. Varro lib IV. de L. L. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. XVIL ^ 

i..Nonius: Compernes dicuntur longis pedibus. Idem: 
Vari dlcuntur obtortis plantis. 

2. Idem: Proprium lignificat rurfum perpetuum. 

3. Idem : Mediaftinos non folum balnearum, fed aedium 
quoque miniftros & curatores legimus. Idem : Comnumducar 
tur^ Idcm : Incitas dioitur cgeftas, 

4. Prifcian. lib. IX. 

5. Nonius: Cahitur di(ftum eft fruftratur; didtum a ciU 
vis minris , quod fint omhibus fruftratui. 

6. Idem : Lavema Dea, cui fupplicant Tures. 

7. Macrob. lib. VI, c. i. ad illud Virg. magna offa, lacertofytt^ 

IN REUQPIAS EX SAT. LIB. XVIIL 

1. Nonius: Cadi vafa, quibus vma conduntur. 

2. Idem: Multum ikjdtiseo diftatit,quod multtan ihfini- 
tum cR.fatis finitum: avarisillud, hoc parccfe continen- 
tibus applicamdum^ ^ 

3. Porphyr. in Sat. 3 , lib. I. ad Uhxd Hor. Shctiwn citpit 



EX SJTIRARUM L. XIX. 175 

mns vas mcruflare. Vas incruftari dicitur , cum aliquo vitioro 
rucGo illinitur atque inquinatur, 
4. Nonius : Frunifci , pro frul. 

;n reliquias ex sat. lib. xix. 

t . Nonius : Olm temporis futuri, 

1. Idemt Optare^ eligere. 

3> Idem : Infantes a non fando diAu 

4. Idem: Singulatim &^ngillatim a finguUs» 

5. Idem: Sumere etiam fignificat eligere. ^ 

6. Idem: Peniculamntum a veteribus pars yeftis dicitun 

7. Idem : Spargere , madefacere. 

8. Prifcian* lib. X, Rauji, raxtfunu 

9. Charif. lib. L 
xo. Idem, ibid. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIR XX 
i. Laiftantius lib. I, c. 22, Nonius.' 
2u A. Geilius lib. III, c.,14. 

3. Nonius: Mi^^y paupercula pulmentaria. Idem: //i- 
. ^yhus generis mafc 

4» Idem : Priores & primores hanc habent diverfitatem» 
Priores enim comparativi funt gradus; primores fummac 
qujeque resi. 

j. Ideni^ Colubra generis femininL 

6. Idem : lUuvies^ fordes. Petigo, genus morbi* 

7. Idem. vid. ad lib. XIV, 3. 

S. Idem: Pare^ati hi, qui de pueritia veniunt ad puber* 
tatem ; a Graeco vocabulum fumtum. 

9. Prifciaa lib. IX. Terji a tergeo. 

10. Marius Vidorinus lib. I dc verfu. Nonius: Guhenis 
pro gubernacula. 

IN RELIQUIAS EX SAT, LIB. XXIL 
u Nonius : Prvtfica dicebantur apud veteres , quse adhS« 

beri folent funeri merpede conductae, ut & flerenc, & (or^^ 

tia fada laudarent. 

1. Donat. in Phorm. Adl. I,Sc. 5« ad iilud Ter. Columen 

vtro familia» Coiumen culmen ^ an columen columna. Uadfe 

Columelkt apud veteres di<%i fervi majoris domus ,&c. 

3, Nffnius : Lahia rurfum feminini gcueris. 

4. Idem: Nafumj neutri generis. 

S Ji 



%y6 NOTJE IN LUCILII REL1QUIA5 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. XXIIL 

i. Nonius : Cupidkas & cupido di^rerfa funt. nam cupidi' 
las levior eft. 

2. Prifcian. lib. X. Lambo , lambu 

3. Gloffarium Fornerii: Tongerc «/gir* 

4. Charif. lib. L Cilx mafculino genere dixit 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB. XXV. 

1. Fefttis : Gallam bibere , ac rugas conducere ventriy cum 
ak Lucilius , praemonet , parfimonia effe utendum , neque 
gulse indulgendum ventremque coardtandum. — Nonius: 
Acerofim panem farre minus purgato , nec fordibus a can- 
dido feparato dicendum veteres putavefunt. 

2. Nonius: De, pro ab. 

.3. Idem: EvadereQ^ iiberarL 

4. ChariC iib. L Arabis, Marb, Hyrcanifve Arahifve parant t 
tibi Plinius, ES nuttiero plurali finita nominativa BUS re- 
cipiunt, idque commentatores jubent. Quid ergo, fi fic 
declinayit, ut Plautus in Bacchidibus, Arabus^ & in Poenu- 
lo , Myrrhinus odor Arabus, Lucilius XXV, Arabus artemo. 
Denique & C. Caffius in epiftola, quam d'e Dolabella fcri- 
pfit, ^r</^i mirifico animo erga nos fuerunt, inquit. 

^ IN RELIQyiAS EX SAT. LIB. XXVI.~ 

I. Nonhis: Offerre^ invenire. Producere^ inflltuere. 
a. Idem : Clandeflino eft abfcondite. 

3. Idem : Rogare^ pofcere. 

4. Idem : Verjipelks didi funt quolibet genere fe com- 
miitant^s. '^ 

5. Idem : Summum, extremum. Invidiofum, qtiod fit vi* 
tabile ad videndum. 

6. Idem : Scripturarios^ quos nunc tabellarios dicimus, 
dici volunt veteres , quod fcripturis & commentariis omnia 
vel urbium , vel provinciarunt complecluntur. Idem : Mu- 
tare^ ahud pro alio accipere. 

7. Idem: Belbm & proelium hoc differunt, quod pradia 
partes furit belli, Ji. e. m bello congrefTiones. 

8. Idem: Deptculaffere ^ ac deargentaffere ^ & decalaruicaTt» 

9. Idem: Jacitt facit. A^m^ admotum. AppeUere^ apr 
plicare. 



^ EX S4TIRARUM L. XXrh 177 

10. Idem : EluvUm, purgationem. Idem : Exjpirare diftum 
cft, vel ab fpiritu effufo, vel a fpiraminibus. 

1 1 . Idem : Genium , parfimoniam. 

1 2. Idem : Tolkre , occidere. 

1 3. Idem : Dativus pro accufativo. 

14. Idem : Capere, deleftare^ 
1 5t Idem : Conficere , colligere. 
i6. Idemr Coiere, diliggre. 

17. Idem : Conftat, compofitum cft. 

18. Idem: Repedare, pede iterare. 

19. Idem: Cprdi W?, honefte di(flum animo fedct» 
ao. Idem: Nid^ tultum effc. 

ai. Idem : Accufativus pro dativo. 

aa. Idem : Cognofiert audire^aeftimarc. Attendere^ Jntendere» 

a^. Idem : Apifii, adipifci. 

24. Idem: Firiatum didtum eft magnarum virium. 

aj. Idem: Petere, cupere, appetete. 

a6. Idem : Induci, deledtari. 

a/. Idem : Foliiculum Lucilius pofuit pro corpore. 

a8. Idem: Co/i/JiJ^wny dcfeffum. . 

29. Idem: Tangere, infpicere. 

30. Idem : Munes apud veteres diccbantur non a largj- 
tione, quse ignota erat» fed confentientes ad ea, quae anii« 
ci velint 

31. Idem: Idiotas a Graeco tradlutii iliirni^ inutiles, 
quaii fibi tantum , non plurimis utiies. 

32. Idem :C(Ogp«, in unum colligere. 

33. Idem : Egerre, fubdere. 

34. Idera : Efferre fignificat proferrc. 

35. Idem: Efferre ,xAf^t ^ proveherc 
30. Idem : Bulga. 

37. Idem : Accufativus pro ablativo. 

38. Idem de differentia tcmporis per accufativum & 
abUlivum expreffi. 

39. Idem :. Capital didlum eft capitis periculum. 

40. Idem : Diffare eft flatu difturbare. 

41. Idcm : Nmdinus mafcul. gen. 

42. Idem :, Glutino pro glutine. 

43. Idem: Delirare eft.de redo deccdere. Ara autem eftr 
foifa redta , qux contra agros tuendos ducitur , in quam 
uligo terr^ decurrat. c 



^7« / NOTM m LZrClLtT RELIQUIAS^ 

44. Idehi : (^endere , ihvenirCa 

4j. Idem : Probamm & f^&aaim vis majoris eft* 

46. Idem: Sieaim, exercitum. 

47. Idem: Lautum, nudum. Caperej accipere. 

48. Idem :. MonftnficabUe. 

49- Wem : Inter cavert & vkart Lucilius effc diftantiam 
Toluit, & plus effe vitare, 

50. Idem : Sumere, fufcipere. 

51. Idem: Refirre, perferre, indicarc. 

52. Ideifi ; Fejcum nimis obfcurum. A. Gellius lib. XVI, c. j. 
J3. Nonius: Mutare, derelinqucre. 

54. Idera: Proventum etiam malarum rerum dici vetercft 
volueruiit. 

5j. Idemr Dare , oftendercj. 

56. Idem : Crevare, fonare. 

57. Idem : Fuigurivu, fulgorem fccit , & fiilminc afflavit. 
j8. Jdem : Savum dicitur immite. 

59. Idem : Praci^re eft jubere vcl moncrc, 

60. Idcm : Combihoncs ^ compotorcs , a combibcndo didb\ 

61. Idem : Impurus eft aliquo vitio maculatus« 

62. Idem: Prosferari^ impetrari. 

63. Idem: Domuinonem, ^ 

64. Idera: Evadere, exire, tenderc. 

65. Idem: DeduStum, deledationp dudum. ^ 

66. Idem : Exigere cft cxcluderc. 

67. Idem : Portentta, oftenta , quae aliquid imminere figni^ 
ficant. 

68. Idem : Coraemnificum. 

69. Idem: lUuvies, fordes. 

70. Idem : Cnbrum. 

71. Idem: Averruncare, avcrtcrc. 

IN RELIQUIAS EX SAT, LIB. XXVII. 

1. Nonius ; Propitios6c placatos homines dici vetuftas voluit. 

2. Idcm iJnfigne dicitur magnum &praeftans. 

3. Idem : Portorium dicitur merces , quae portoribus datur. 

4. Idem: Fingere, componerc. Impienirt, participare, & 
.partem dare, Sedulo, fme dolo. - 

5. Idem: Contenturum, Idem: /&sempenr^ defatigare. 

6. Idem : Offendere, laedere. 

7. Idem : Dejioere dicitur mitterc; 



EX SATIRARUM L. XXVII. ^y^ 

8» Idcm : Strahonts funt, quos (habos niinc dicimus. 
9. Idem: Pedttemim ^pedtpeeffim didum eft caute, quaC 
lenta & tarda itione. 

xo. Idem: Chartum generis mafcoUni. 
ij. Idem: Deftinare, emere. . 
Z2. Idem : Ardum pro aridum. 

13. Idem: Mediocritas medium dici yoluiC. 

14. Idem: Profirre, palam facere. 

15. Idem: Me£em generis mafc 

16. Idem: Captare^ capere. 

17. Idem : Ferre, pati. 

18. Idem : Obfavare, captarc, 

19. Idem: Mono^rammi. 

20. Idem: Ad\aLs^ interpellatio* 
ii. Idem: Dijirre, diftare. 

22. Idem : Mordkus, 

23. Idem: Inducere , inftituere, confirmare. 

24. Idem : Appellare eft familiariter refpondere. 

25. Iditxjii \ Maltas veteres moUes appellari volucrunt, a 
Graeco quaii fjtct^oLKovf. 

26. Idem: Adjutatur pro adjutat \ 

27. Idem : Colius mafc. gen. Idem : Cermtm dicituj pro- 
prie inclinatus , quafi quod terram cernat. 

28. Idem : Rogare, inftituere. 

^9. Idem : Commodare eft mutware.. 

30. Idem: Prajlare, antecellere. 

31. Idem; Parcere, fervare* 

32. Idem : Proprium, perpetuum» 

33. Iden) : Pqyiix fignificat celer. 

34. Idem: Cadere, excidere. Ferrere, mundare. 

35. Idem: Redire manifeftam habet fignifioaiioneiik 

36. Idcm : Conftat , valet ^ confiftit. 

37. Idem: Excidere , diffentire» 

38. Ideih: Verrere, ferire^ pcrcukere.- 

39. Idem : Tempeftas eft turbo ventorum- 

40. Idem ; Mutuum pro mutuo. 

41. Idem; Expltukre, liberarc, 

42. Idem: Canicas veteres furfures cffe voJuerunt. 
43.. Idem : Capere., deciperc, circumvenire, 

44. Idem i Demijfum, humik» nvferandum» abjecfb^ 

&4 



\ 

%2o NOTjE W LUCILII RElIdmJS 

4^. Idem : Pttere^ fequ?, 
. 46. Idein: Exptdmy utile effe. 

47. Idem: Ctbkidas, 

48. Idem : Volam pro velim. 

49. Idem : Cndtrt eft fidem habere di<flt& vel fkdtis, 
JQ. Idem : Ja$are, ambitioiius. gloriari. 

IN RELIQUIAS EX SAT. LIB, XXyilL * 

I. Nonius, Conredere, dare, vel promittere,^ Ufe&nitusi 
inente alienatus. Eligfre, defatigare. * . 

a. Idem ; 7^^^^-«, dorfa, 

3. Idem: Tranfmittere , tradere, derelmqycre. 

4. Idem: Deferre^ celatum prodere. 

5. Idem: Legere, furripere. Sumere, accipere, toUerQt 

6. Idem : Vatrax & vatricofus pedibus vitiofis. 

7. Idem : Impertit, 

8. Idem : fMutare , transfferre, 

9. Idem : Autumare eft dicere. 

10. Idem: Concedere^ credere^ vel confentir^ 

II. Idem: C(f^«, recedere, 

12. Idem: Armillum, 

13. Idem: Dicer^ ,.denuntiafe, 
%4. Idem: Honor, fepultura. 

1. y. Idem : Exigere fignificat agcre. 

x6. Idem: Summktere, fubdere, fupponerov 

ij. Idera ; Exire , evadere , liberari. 

18. Idem: Committere, conjungere, fociare^ 

19. Idem: Commiture, fiaicere. 

ao. Idem: Convenire, interpellare. Locare, pararo^ 

ai. Idemi Interficere, confumere. 

aa. Idem; Tnftis, dodus. 

a^. Idem: CiE^ere, frangere, £7/fgifr^ i infiftere^ 

24. Idem: Argutum, audax, malitiofum,. 

5.5. Idem: Fingere, parare. 

26. Idem : Balifta^, faxa majora & graviora quibus jV 
^iuntur. 

27. Idem: Rtdundare, abundare, fupereffe^ 

28. Wem: Da, dic. ' 

29. Ideni : Svhire fignificat ingredi, 
^o,^ tdexu : Conficere , ftang^re. 



EXSATIRARUMUXXIX. 181 

51. Idem: Irritart di<ftutn eft proprie provocare. tradkum 
a canibus^ qui, cum provocantur, irriunt, 
3 2. Idem : Homum , ipfius anni. 

33. Idem: Relipofi dies infames dicuntur & infaufti, 

34. Idem: Suhficmm, fecundum, fequens. 

35. Idem; Credtre., fidei committerc. 

- 36. Idem : Gemnvus cafus pofitus pro accufativo. 

37. Idem , Sarcinator, futor. . , 

38. Idem : ToUere eft elevare. 

39. Idem ; Interpellare , dicere , duoere. 

40. Idem: 5e;zA^<3jR, pro fene(^ute. 

41. Idem : Ire eft ambulare. 

42. Idem: ^^im i/zrenm hydropum morbus, quafi ^qua 
inter gutem. 

43. Idem: Statura gen. fem. 1 

44. Idem : Spurcum , foetidunn 

45. Idem : Fulmenta feminino. 

46. Idem : Pretium dicitur , quod re «nta daturl 

47. Idem : Es , pro efto. 

48. Idem : Penfim fignificat exsequatum y quod fine in* 
clinatione funt , quae penduntur. 

49. Idem : Inducere, perfuadere. 

IN RELiaUIAS EX SAT. LIB,XXIX, 

I. Probys in Virgilii Eclog. VL 
a. Nonius: Gnzvf, neceffarium*. 

3. Idem; Conjungere, copulare, didum cft a jugo, 

4. Idcm ; Ignominia eft nominis nqta. 
' 5. Idem : Confortio feminin, 

6. Idem; Si^n eft defignare, oftendere. 

7. Idem: Pifcrimn, feparatio, ^ diCcexn^ndo^ Signam 
difcernere , feparare. 

8. Idem : bidulgere, augere. 

9. Idem: Inurficere, ocddere. 

10. Idem : Adxocaffe^ provpcaffe. 

II. Idem: Attendere eft intendere, 

1 2. Idem ; Stare, erigi , prominere. 

1 3. Idem : Accipere, decipere. 

14. Idem: Docere, dicere. 

I :j4demi C^Uare, eft vinguli geni|s, quo colluniadftringituir^ 



28x mTM IN LUCILJI RELIQVIAS 

i6. Idem : Flafftmm, periculum. 

17. Idem: Producerc dicitur longius ducere. 

18. Idem : Mctftum , triile , miferandum. JUndffum, miiTuir 
19* Idem: Majbak, enedum fame. fovcjt, nutrire» prc 

▼ehere. ^ 

10. Idem : Explorart, probare. 

a.1. Idem: BeUum, biegans, melios, prudens. 

ai. Idem: Rccipere, revocare. 

13. Idem : Schema, neutro genere, 

^. Idem : Eje&im, exclufum. 

25. Idem: Palpatur, pro palpat Feftus: Pedes dicuntur 
quos diminutive dicimus pediculos. 

a6. Nonius: Satias, pro fattetas. 

aj. Idem : Pernicies , periculura , exitium. 

a8. Idem : Putare , aeftimare. 

29. Idem : .Fel, pro etiafn, 

36. Ideni : j^ra , numeri nota. 

31. Idem: Subducere, fupputare. 

32. Idcm : Ducere , volvcre, pertra<ftare. 

33. Idem: Fbmica^ concava loca, vetuftate exeft. I 

34. Idem: Conducere, 1 
3^. Idem: Emunp, manifefta fignificationc mapat, 

36. Idera : Extsrminatum eft extra terminos miflura. 

37. Idem : DepiUti, didtum rarefa(fti. 

38. Idem : Diftrahere eft vendcre. 

39. Idem : Ferre , afferrc. 

40. Idem: Favitarem, fautorem. 
. 4^- Idem: Offem, afferre. 

4^. Idem: Obducere^ aperirc. 

43. Idem: Referre^ reddere. 

44. Idem : Nobilis dicitur & notui. 
,45. Idem: Ofendere^ eft percutere. 
46. Idem : Anceps ^ duplex. 

47* Idem : Anceps^ acutum cx utraque parte. 

48. Ideiji : Carpere , celeriter prasterire. 

49t Idem : Reddere^ facere. 

50. Idem : Periculum eft falutis difcriraciu 

51. Idem: Pofypus^gemm feminini- | 
J2. Idem : Filum^ oris lineamentum. 

$3. Idem: i>tf/rtfii/r#, cxftrahcrc. 



EX SATIRARUM L. XXX. i8 j 

54. Idem : Hahen , dirigere. 

55. Idem: Partiret^ pro partiretur. 

56. Idem: Aptus fignificat adeptus. 

57. Idem: Sudum dicitur, quafi femiudnm , ut eft, act^ 
).ft pluvias ferenus , & liquidus. 

58. Idem: Exm^Yxhttm. 

59/ Idem: Urgere eft premere, cogcre* ^ 

60. Idem : Deletio. 

61. Idem: Dejicere^ praecipitare. 

62. Idem : Habere , tenere , occuparc; 

63. Idem : Exordium eft initium^ 

64. Idem:, O^ycowwn, vitabile. 

65. Idem: i^<a^tfrtf , audire. 

66. Idem : Infultare , injuriofius aliquid dicere. 

67. Idem : Signatam integram virginem vetuftas voluit 
Hcere. 

68. Idem : Supplantare didhim eft, quafi pedem fupponcre. 
69- Idem: Nefantia^ pro nefanda. 

70. Charif. lib. I. Nemo in homine proprium eft , quia 
ignificat , nehomo. antiqui & pro nullo pofuerunt; ideoque 
nemo diccnteSy quafi minus fignificarent , & homo addebant. 

IN RELIQyiAS EX SAT- LIB- XXX. 

1. Nonius : Gemia^ gulofi. 
a. Idem : Lajfum dicitur fatigatum. 
3. Idem: DeduBum^ diminutum, fupprcfTum. 
r 4. Idem: SpeEiare, dirigere. Ferre,^ dirigere, ducefe. 
5. Idem : Invitare fignificat repleri. 
o. Idem : Pretium,ipro praemio. ffowr, praemium^ 

7. Idem: Suhigere) cogere. • 

8. Idem : Efferre , erigere , levare. 

9.. Idem: Mi^are,^tt vices fine ordine movere. 

10. Idein : Anima iterum fignificat iracundum , vel fu- 
riofum : unde & animofi dicuntur iracundi. Subigerc ; mol- 
liri , vel exercere. • 

11. Idem: Apud, ad. 

12. Idem: Improhum^ favum. - 

13. Idem: Tcetrum dicitur illuviofum , foetidum. 

14. Idem: Manfum^ mandcndum aut manfiUiura. 
jj. Idem: Dicare^ indicarci nuntiare. 



i84 f^OT^ IN LUCILIl RELIQUIAS 

i6. Idem : Gerdius. 

17. Idem : Longe, etiam valdc. 

18. Idem: £jc/«/rtfrtf eftgeftu,^vel di(5tu injuriam facere. 

19. Idem: Sexcentum^ pto fexcentorum. Imhtrhi^ pro 
imberbo. - 

20. Idem : Ducentum^ pro ducentorum. 
ai. Idem: i^^n^e , cxtoUere. 

22. Idem : Induci eft ab aliquibus iallaciis decipL 

23. Idem: Tenta didum pro extenfa. 

24. Idem : Exanclare ctiam fignificat perpeti. 

25. Idem: Praftat , utile eft. 

26. Idem: Sucerdce, 

27. Idem: Deblaterare c^ obloqui, confingere. 

28. Idem : Haurire , exhaurire , implere. Geftire , cupere. 

29. Idem: ferre, Igudare. 

30. Idem : Incilare eft increpare , vel improbare. 

31. Idem: /j«ir, fordet, nec latus eft. 

32. Idem: Ai/^tf/ar, turbator. 

33. Idem: Experiri, tentare. 

' 34. Idem : Savum , durum. Trrfte , crudele , immite. 
3 5. Prifcian. lib. VI. Nonius : Neminis , pro nuUius. . 

36. Nonius: Da, dic. 

37. Idem: Speciem, fpecimen, vel cxcmplar, 

38. Idem : Potus a bibendo. 

39. Idem: Bonus 6c fortis & pius dici poteft. 

40. Id»m : $avum dicitur immite. Durus , nocens. 

41. Idem; Hilum, breve quoddam. 

42. Idem: Nenu,pio non. 

43. Idem: Cadercj confumerc, PaUorem^ vetuflate^» 
ncgligentiam. 

44. Idem : Caries eft v^tuftas. 

45. Idem: Ducere^ exiftimare, judicare. 

46. Idem; Cujay^xo cujus. C/w/ , nominatur. 
47.r Xdem: Simitu, pro fimul. 

48. Idem : Privum eft proprium uniufcujufqu^. 

49. Idem : Volutari dicitur volvi. 

50. Idem: Servare^ folUcite & fufpiclofe ohfervarc». 

51. y^m: 5z^w/z\ pro fumtus. 

j2. Idem: Manica^ quibus manus vinciuntur. 
, 53. Idem: Diffcrre^ difFamarc, divulgare. 



EX SATIRARUM L. XXX. aS J 

54. Idem : Difetre , dividere , vel fcindere* 

55. Idcm: Volutare^ cogitatione perquirerc* 

56. Idem: Excutcre^ excludere, dejicere. 
57* Id«m : Invadere eft appetenter incip^re. 
58. Idem: Locare, conftituere. 

55l^dem: Contentus dicitur, cui res etiam parva abunde eft. 

60. Idem: Producere ^fot^is ducere* 

61. Idem: Parcere eft veniam darc. 

62. Idem: Conducere ^ converttte, 

63. Idem : Commhtere, credere. 

64. Idem: Accipere ^ mdht. 

65. Idem: Meret^ pro meretur. 

66. idem : Exlex eft , qui line lege vivit. 

67. Idem: Operari eft Deos religiofe, & cum fumma 
veneradone facrificiis litare, & convivari. 

6^. Idem : Macula^ turpitudo. 

69. rdem: Maculofum, fordidum, immundum. 

70. Idem: Luftrari dicimus & fcortari, a luftris* 

71. Idem: Z)i<r<xr^, tradere, 

72. Idem: D^/i/jf/Wjdeledlatus. 

73. Idem : Nutricatur^ pro nutrlcat. 

74. Idem: Difcemiculum ^ acus, quse capiUos mulicrnm 
ante frontem dividit , didlum a difcernendo. 

75. Idem: Curatum^ cum deledtu apparatum. 

76. Idem: Trepidarcy mctuere. 

77. Idem : NoUto , pro noli. 

78. Idem : Porrigo , morbi genus* ' 

79. Idem: Rumpere^ defatigare. 

80. Ideni : Delica eft aperi & explana. 

81. Idem: Mittere^ omittere. 

82. Idem: Sublatutn dicimus remotum. , 
. 83. Idem: Afim, tranquillus & lenis. 

84. Idem: Invitare^ apertam habet fignificantiam. 

85. IdcTtk : Eortis ^ etiam dives. Improbum, turpe. 
SL Idem : Metiri eft tranfmeare. 

87. Prifcian. lib. IX. PeroUJfe pro peroleviffe. ^ 

88. Feftus: Tagax^ furunculus, a tangendo dite* No-^ 
nius , Tangere eft circumvcnire. 

89. Servius lib. II. Georg. ad illud Virgilii: Et quos aut 
pecori malint fubmittere habendo, Jun. Fhilarj^, 



286 NOTM m LVCILII RELIQPUS. 

90. Nonius : Involare cft irruere, infilire , aut a voktii, 
aut a vola, i. e. mcdia manu, did:um. 

Qi. Idem: ConceUbrare^ difFamare, divulgare, dic^uma 
celebritate. 

92. Idem: Angina^ genus morbi, eo quod angat. 

93. Idem :^ Aptum, rurfus connexum & colligatum figni' 
ficat. 

94. Idem : Subducere eft furripcre. 

95. Idem: Temnere, contemnerc. 

96. Idcm : Praftringere didtum eft valde ftringere, & clau- 
dere. 

97. Idem: /^ttere,irrucre fine cautela. Colligere,3.ukTTC 

98. Idem: C^i^r^ fignificatfecundumconfuetudinemabi- 
rc fuperatum , & locum vidori dare. 

99. Idem : Immture , dimittere ad prolixitatcm. 

100. Idem : Comeft pro comedit,, 

IN RELIQUIAS EX EPODIS HYMNls! 
Nonius : Eugium , media pars inter naturalia muliebria. 

IN RELIQUIAS EX SERRANO. 
Nonius : Fretus mafculini generis» 
IN RELIQUIAS EX NUMMULARIA COMOEDIA. 
Fulgentius de prifco fcrmone : Delenificus^ bhndiloquus." 
IN RELIQUIARUM RELIQUIAS. 

1. Varro de L. L. lib. IV. 

2. Jul. Rufinianus de fchemate dian. Exuthenifmos. fi- 
gurahaec fit,cum rem aliquam extenuainus & eontemtain 
facimus : ut apud Lucilium &c. 

3. Cpmmentarius in Juvenal. Iib. IV, Sat, 10. ad illa: 
Pone domi Lturos , duc in Capitolia magnum Cretatumque bovem, 

4. Feftus: Thomices Grasco nomine appellantur canabi 
impofiti & fparto lcviter tortae reftes , cx quibus funes fiunt. 

6. VarrodeL.L.lib.VIl][. 



I N D I C E S 

IN 

PERSIUM ET JUVENALEM 



I N D E X 

I N P E R S I U M. 



jiccius^ vel Attmstahto^ 
► poeta Latinus , qui ineptif- 
fimam liiados Homericas 
verfionem edidit, 1,4 & 50. 
alius Accius Brifeus^ qui Pa- 
cuvii 9Etate vixit. Forte au- 

. tem Brifeis legcndum , eo- 
que nomine is ipfe liber Ac- 
cii, quem.poetavenofum, 
hoc eft, deformem appel- 
lat, inteliigendus, I.76. 

'Acervus^ pro fyllogifmo acer- 
vali , quem Graece Soritem 
appellamus, VI. 80. 

JEgaum^ pro quovismari, 
V. 142. 

Agafo , fervus abjediffimaB 

• conditionis , V. 76. 

Amomum^ frutex odoratus, III. 
104. conf. Ind, Juvtn. 

Anima, pars , pro amico fuavl 

. & conjundiffimo , V. 23. 

Antiopa , tragoedia ' Pacuvii 
nimium dura, & proinde 

. w/TM«?/2jappeIIata,tieAn- 
tiope, Nydei fiUa , & Lyci 
Thebanor um rcgis uxore , 
I. 78. 

Anticym mtraca^ pro ellAo- 
ro puro & nonmlxto, quod 
ad ccrebrum purgandum , 

Perjius & Jimnalis^ 



atquenoxios humores cdti. 

cendos, oiim adhibebant, 

IV. 16. conf; Ind. Juven. ift 

Aruicyra^ . ' 

Apcnninusy mons continuus , 

ItaUam mediam dividens , 

L 95. 
Appula canis^ aeftu fitiens ^ & 

propterea linguam proji- 

ciens, I. 60. conf. Sannas 
Aprici fenes , h. e. in fole hi- 

berno circa meridicm apri* 

cantes , atque variis nugis 

tempus terentes,. V. 179. 
Aqitaliculus , ima pars ventris 

inferioris , L 57. 
Arare„h. e. agrospoffidere, 

IV. 26. 
Arator peronatus , h. e. pero- 

nibus, f tibialibus laxis ru* 

fttcorum indutus,*V, 102* 
Arcadla pecuari^^ pro afinis ^ 

quibus Arcadia, regio Pe*. 

lopohnefi a mari remota, 

abundat , IIL 9. 
Arcejilas, vel Arcefilaus ^ A-» 

cademiae mediae CQnditor, 

III. 79- 
Aretum^ vel Aretium^ muni-i 

cipium Italicura , hodie A- 

rezzo, L 130. 
Arma vir«wi, verba prima^ 

• T 



I N D E X 



neidos VfrgHianse , qtix ad- 
vcrfario-Perfii fptamofit & 
turgida videbantur» i.96. 

Anocnas^ cibus pane & car. 
ne coi^ans , vel epulum , 
quQ panis cum carne ap- 
ponitur, VI. 50. 

Attin,^ Attis^ Attts^ Atys^ 
vel AttysBerecynthiuSy ado- 
lefccns Phrygius, cnjus su 
snore exariit Cybele, in 
Berecynthoy monte quodam 

. Phiygiae, inprimis culca. 
Kidet autem Perfius Nerp- 
neni^ qui his & fequenti- 
bus verbis in carmine ufus 
eft,L 91, add. 1. 105. 

'Auticuldj fannae genus, vid. 
Sanna, 

AuricuUt tenerm^ blandis tan- 
tummodo paipitationibus 
afTuetac» I. u>8. 

Aunmi ovatum^ donum manu- 
biale , ex fpoliis & pneda 
Diis oenfecmtum, II. 55. 



Bacca concha^ vid. Concha^ 
Bahnatum gaufapt , vid. Gatt^ 

fape. 
^aro^ vel rtfna , contumeliK 

verbum , in bardos ftupi- 

dofque, V. ij8. 
BaJJaris , facerdos • Bacchi , 

qiri & ipfe fiaflareus dici* 

tur, a veilibus bacchan- 
' tium, qnas Thraces olim 

BafTaras vocarunt, I. 201. 
SaffiiSy Ccfius^ poetalyricus. 



& Perfii amiicus, VI. i, 
Bathylhts^i^zntotaimm asque 

bene faltans , ac fadrorum 

aliquis. conf. //z^/ttveiz.in 
. BathyUus^ Moveri ad nu- 

meros BatfyUi , dicitur, qui 

Italicam (altationem aeque 

bene faltat, ac BathyUus, 

V. 123. . 
Baucisy pro quavis anu pau« 

percula,IV. 21. 
Berecynthius , vid. Attin. 
Bejjtius, hereditati aliense in- 

iiians, VI. 37. 
Beta^ herbae genus nullius 

pretii & faporis, ponitur 

{iro quovis cibo vUiflimo, 
IL 114. 

Bidentaly proprie (ic dicitur 
locusfiicro fulmine per- 
cuflTus, & bidente^ h. e, 
ove, ab harufpicibus con- 
fecratus. Hic autem notat 
hominem , cui ihortuo tri- 
fte bidental fiidtum efl, lo- 

. co confecrato , ac proindc 
non calcando , fcd evitan- 
do , IL 27. 

Bomki^ fic apud Latinosfre- 
quentiflime dicuntur tuba^ 
rumn& inftrumentorum fo- 
ni 1 L 99* 

Bovilla y oppidum in via Ap- 
jgia, Rom» vicinum , VL 

Braccati Medi^ vid.,Afe</{« 
Brifeus, vid. Accius, 
Sruttiajaxa^ profoopulis ma- 

ris Bruttii, h. e. Caiabiici, 

VL 27. 



IN P E R S I U M. 



Srutus , £. Junius , qui cxa- 
dis regibus Romanis liber- 
tatis auclor fuit, V. 85. 

£ulla, 'globus^ quem pueri 
ingenui ex auro confiatum, 
15 bertini vero fcorteum, dc 
coilo fufpenfum gellave- 
runt, vfque dium virili to* 
ga fumtaeum Diislaribus 
fijfpendere liceret,V. 31. 

BuUata, m^a , pto argumen- 
tis inanibus , & in modum 
bulbe inflatis , turgidifque^ 
V. 19. 

Buxum torquere flageUo , lu* 
fionjs genus , qua pueri tur- 
binem e buxo , vel alia ma- 
tferia fadtum , ioro vel fu- 
niculo circumagunt, III. 

C. 



CahalUnus fonsy pro Apanip« 
pe feu Hipppcrcne, Mufa- 
rumlbnte, quem PegafuSj 
alatus equus, fed a Perfio 
caballus per contemtum 
didtusj pede exfculpfit, 
Prolog* 1. 

Cachinho , homo in rifum na- 
tura propenfior, I. ii. 

Cafar , Cajus Caligula^Yh 43. 

Cafonia , uxor Caligulae, per- 
ditae luxurisB^ac lafcivise',* 
VI. 47. 

Calahrum veUuSy pro lana Ta- 

. rentina , conchylio cortu- 

pto . iftfecta , ut purpurae 

colorem mentiretur, II. 65. 



Callirhoe, fcortum celebre, 
cujas nomine hic qugevid 
voluptariorum ftudia A 
occupadones defignantur, 
I. 134. 

Calvus, conyicium in ftultutn 
.&i]?iprobum, I. 56. 

Camena^ vel Camctna, nomen, 
quo omnes Mufse appellan« 
tur,V. 21; 

Canicula^ qux & canis, hec 
non chius didta, jaftus erat, 
in talorum jiufu^ cum tali 
omnes furrexiffent , & in 
pedes fubfiliiffent. Et quo.- 
niam hic jadtus erat o- 
mnium infeliciffimus , e^ 
canicula illato damno tan« 
tum radebat , quantum lui> ' 
cri dexterfenio conciliabat, 
III* 49- 

Canthus, lamina ferrea, qua . 

. rotas curvatura munitur ad 
compagem totam conftriii-' 
gendam, V. 71. 

Cap^adoces ping^es , pro man- 
cipiis probe curatis, &in 
catafta pofitis , ut omhia 
niembra illorum eo redius 
infpici poffmt^ VL 77. 

Caprificus^ ficus filveftris & 
fterilis, quae parietes, qui- 
bus innafcitur, & ipfa fa*- 
xa obitantia rumpere a ve- / 
teribus credita, I, 2j» 

Caput indutumj pro pileo^ 
capids tegumento, &^m* 

fietratae libertatis indicio» 
11. 106. 
Caftoreumy pharmaci geittKS» 



1 N D E X 



^ Caftotis^ animalis mari- 
ni, tefticulis,V. 135. 
Catajla, vox Sicula, notans 

* pegma ligneum , in quo 
veteres nudos collocabant 
venales lervos fuos , ut 
omnia membra ab emto- 

■ ribus infpici poffent, VI. 

Centunonum gens hircoja^^ pro 
iis» qui rei militaris glo. 
tiam afFedtantes non folum 
philofophiam fpernunt , 
fed & omnem corporis cul- 
tum negligunt, III. jj. 
Cenmrionesvaricoji^ V, 189. 

*CcntuJJis^ pro centum afu- 
bus, V. 191. 

Ckarejlratus ^ adolefcens in 
Menandri comocdia^ quam 
Eunuchum appellavit. V, 
162. 

Xcupe 5 falve , prolog. 8. 

Chiragray morbus , qui / fi 
articulos manuum occu- 
paverit, chiragra, iin pe- 
des, podagra appellatur. 
Lapidofa dicitur , quia tar- 
tarus articulos & offa in- 
vadens eft materia • lapi- 
.dcra,V, 58. 

C///tfwy.f,veftis militaris, amb- 
iens pofteriora fere tan- 
tum, itemque pedus & 
hiimeros , ad quos nodo , 
aut fibula coUigabatHr, VI. 

. 46. 

Chryfis ^ mttttm, V.. 165. 

Qhryfippus^ philofophus Stoi- 
cus , in dialectica clarilli- 
mus , qui multum^ ied ne- 



quidquam , .fudaverai , tk 
finitorem acervi , h. e. So- 
ritis , inveniret. Innuit au- 
tem poeta hac quafi pro* 
verbiali locutione, avarum 
itidem non magis poffe 
finem invenire, autmo- 
dum imponefe avaritiae 
fuse, VI. 80. 

Clcer/ingerere, h. c, miflilia 
fpargere , populo > in legen». 
(^sleguminibus inter (e ri- 
xanti , V. 177., fq. 

Gconia , fannae genus , viA 
Sanna, 

Cicuta , IVv 2 V. 145. vid* 
Ind. Juven^ 

Cinnamum , pro quovis aro- 
mate, VI. 35. 

Cirrati , pueri nobilium > an- 
num aetatis feptimum e- 
greffi, & ludimagiftxi di- 
Ctata excipientes, I. 29. 

Citrei leSii^ opulentorum pro- 
prii , qni ufque inde e Li* 
bya lignorum materiam 
petebant, & quorum nu- 
gae in his ledis fcripta: 
vel didatae praeter rem 
a pluribus laudari folit», 
fu€runt, I. 52. 53. 

CUanthea frugis , pro dodtri- 
na ethica , qualem Stoici 
profitebantur. X^leanthe» 
enim Zenonis in Stoa au- 
► ditor , ac deinde fucceffoc 
fuit, V. 64. 

Coa iuhrica , vina ex infula 
Co Romam delata , moU 
lientia , & alvum demti!- 
centia, V. 135, 



i N P E R S I U M. 



Ccuiare^ pra agerc & repfae- 
lentare febulam mercedis 
caufa,utque coena parari 
queat , V. 9. 

Compita , ad illa jugum fige- 
bant finita agricolatione ^ 
IV, 28. Compita ramofa, 
pro bivio virtutis & vitii ,, 
tanquam duorum ramo- 
rum, quos Pythagoras li- 
tera Y exprimere folitus 
eft, V. 35. conf. .etiam 
Ind. Juvcn, in Compita. 

CfincAabacca, pro margarita 
feui unipne, II. 66. 

Cqmutus^ Annaius^ Stoicus ph i- 
jofophus, Perfii noftri prae- 
ceptor, a Nerone ob libe- 
riorem vocem de carmini- 
bu£ ipfius exfilio mutdla- 
tus, V. 23. 

Coryi poetoi, h. e. mali, at- 
que inftar corvorum gro- 
cicantes, qui tamen car- 
mina fua ipfimet non pa- 
rum ■eSctunt , proiog. 13. 

jCorymbi^ vid. Ind. Juven^ in 
Corymki. 

Crajffhs, Mareus , pro ditifC- 
mo quoque , II. 36. 

Cratcrus^ medicus, III. 6f. 

Cratino afflatus , qui virtutis 
X amorem concepit eledlio- 
nc fabularum CTatini, ve- 
t;eri8 poetae comici , auda- 
cis Jilaiie atqueliberrimi» 
1.123^. 

Crepida Grajorum ,' pro omni 
cultu illo , cui ftudebant . 
Gi[«ci,L 127. 



Crctata amhitia^ quae honortrtn 
avidos impellic, ut albis 
candidifque veftibus indu^ 
ti , fuffragia rogando fin- 
culas circumeant , & pren- 
lent tribus , V. 177. 

Crifpinus^ prsefedhis Prsto- 
rio , tempore Claudii Imp. 
V. 126. 

Cures^ oppidum Sabinorum 
opuIentiflTimum , ei^qua 
orti funt T. Tatius , & Nu- 
•ma Pompilius , IV. 26. 

Cynicusy pro quovis philofo» 
pho, I. 133. 



Damas^i^to quovis viliflSma 
fervo acque mancipio, V. 
76. 79. 

Davus ^ fervus Chgercttratr, 
V. 161, 168. 

Dei de puppe , pro fimulacris 
Deorum, in quorum tutela 
. naveserant. Veteres enim 
in puppe facrarium & qua- 
fi lararium qupddam ha« 
bebant, VI. 36. 

.Dexttr fenio , vid* Senio. 

Dia poemata , i. e. divina , feii 
divino aft)atu edita,.I. 31» 

piHator , X. Quintius Cincin^ 
naxus , qui operr ruftico in- 
tentus , togamque ab uxo-> 
re Racilia c tugurip pro- 
latam indutus ad didtatu* 
ram populi Romani voca» 
tus eft, I. 74. 



t H J> E X 



'Piaiim exprere^ adioindif- 
mens videtur, in quam 
^ neque boni, neque mali 
rado cadit ; verum ex do- 
Arina Stoicorum nemo re- 
dte digitum exfcrere, vela^ 
liud quid hujufcemodi fine 
peccato agere poteft, nifi 
fapiens, V. 119. 

Vinomacbis^ fcil. iilius, Al- 
« oibiades erat , IV. 20. 

Difcue mfm , & caufaj ca* 
gnofcite rerum^ auid fumus 
«'C.m. 66. feq. 



Echo repardbiBsy repercufTio 

. foni & vocis, qualis in 

montium flexu , & conca« 

vis convallium fieri confue^ 

Vit, I. X02» 

'Ennius^ Quintus, primiis & 

> vetuftifiimus Romanorum 
poeta , qui fe Mxonidem , 
hoc eft, Homerum, effe 
fomniavit, poft vero de^ 
fiertuity h. e.fomniare de- 
fiit, & rurfum fadus eft 
Quintus Ennius , VI. lo. 

Mreennas^ nomen proprium 
narufpicis Etrufci , II. 16. 

Efftda^ vehicula Gallica & 
Britannica , VI. 47. 

Eu%e^ belU\ formulae accla- 
mantium auditorum jn re« 
citationibus ,' vel potius 
adulantium aftehtatorum, 
I. 49. 
* Evion^'\A Evius^ Bacchus 
dicitur, quafi bonus Jovis 



fiUus; vel quod Bacchac 
acclamare iolitae fuerunt 
iMi^ tioi, evohe Bacche 
pater, I. 102. 

EupoUs , veteris comoedias 
fcriptor ante Ariftopha. 
nem, I. 124. 

Exfereredigiium^ vid. Digi$us. 

Eakrnum , vinum ex agro Fa- 
lerno in Campania, III. 3. 

Fihra arcana , pro intimis cor. 
dis receflTibus , V. 29- fihra 
corrua^ pro corde prasduro^ 
quod nullo humano fenfu 
aut affedtu tangitur ^ 1. 47. 

Fidelia , vas fidlile , quod df- 
gito percuffujQ fono fuo 
ftatim prodit vitium , IIL 
12. 73. V.;i8j. 

Filixy proprie herba, arvis 
inimica, ponitur pro viri- 
litatis figno, IV. 14. 

Flaccus^ Q* Horatiusy poeta 
praeftantiflimus,!. 116. 

FlordUa^ ludi in honorem 
Flora initio menfis Maji 
fumma petulantia celebn. 
ti, V. 178. 

Fcemfecct , proprie (unt rufti- 
ci, foenum fecantes,h.J. 
autem defignant veteres 
Romanos , agriculturae ftu- 
diofos, & omnis cruditio- 
nis expertes, VI. 40.^ 

Feenoris merces ^ augmentum 
rei familiaris, ex foeDore 
paratum & acquifituni, VI. 
67* 



1 If P E R S I U M. 



fi»€$ uia^ quas juvcnc$ a- 
mor* infanientes unguen- 
to, velmero perfundunt, 
V. 165. fq. 

Fojforj, pro impcrito, & pa- 
rum fapientc , V, 122. 

Fratrts aheni, pro fimulactis 
aeneis quinquaginta filio- 
xum ffigypti, in porticti 
Apollinis Palatini , qut in- 
cubantibus fomnia faluta« 
tia immittere credebantuf. 
& pro beneficio lllo cum 
barbam auream , tum alia 
donaria accipiebant , II. 
56. 

Frons , pro pudore , Y. 104; 

' G. 

Galli , facerdotes ^ybeles , 
ita didti a Gallo, Phrygi» 
fliimine , cujus* aquam qui 
bibiffent, infani reddfban- 
tur, V. 186. 

Gdufape^ propric eft vefti^, 
feu ftragulum craflum & 
villofum; hic autem pfo 
coma capitis ponitur. 80- 
.lanatum notat oleo balani- 
no, Vel alio quocuiique' 
inun€lum, IV. 37. Gaw 
fapa Imeay pro veflSbu» 
Gallorum militarihus for* 
didis , & cano oppletis , 
VI. 46. 

Gemini^ iifdem parentibus& 
eodem tempore fati, VI. 
18. pro fiddre coelefti, nifi 
forte femet ipfum , & Cori 



vinum Perfius intdligat^ 

V-49- 
GeniuSy dsemqn, Cujus avTr 
. fpiciis Caligula rem tam 

egregie & feliciter geflit , 

VL 48- geniiis ^arus , h. ^ 

diverfus ac diffimilis, VI. 

1 8. genio merum fundere , h. 

e. placare illum\ ac paulo 

iautius hilariufque vivcre", 

li. 3. genio indtdgere , h. e. 

animo oblemperare fuo, 

V. 151. ^ 
Genuinus, fciL dens,' h. e^ 

omnium firmiflimu^. Eui!i 

Lucilius in mordendis im- 

probis fregit^I. iif. 
Germana pubes , pro Germa- 

lus i vel exercitu Germani^ 

co , VI. 44. 
.Glutttisy pars coUi, qua cibi 

tranfmittuntur : glutto au- 

t&mforbere dicitur, qui avi- 

de gluttit, V. 112. 
Glycon , poeta tragrcus ine- 

ptus , V. 9. 
Graci^ pro pkflbfophilj V. 

191. 
Grati daShres , philofophi 

Grfeci, VL 38. ' 
Gurgulioj prcfpri^;eft fiftrfa, 

coUi, pet quam fpitttus. 

c^mmeat , htc eamr par- 
. teni dcfignat, qua fexus 

difternitur , IV. 58^ 

H. 

Jffedera, qmpoetx cordttarf-' 
tur, frqua^ dicitur, quia 
id, quod felttel prchea- 

T4 



l N D E X. 



. dit, lerpendo conftanter 
perfequicui' , prolog. 6. 

'Htlicon , mons Boeotiac , A- 
pollini & Mufis facer, V. 

Helkoniades^ Mufae,in He- 
licone habitantes, prolog. 

4- 

Hemina^ proprie dimidmm 
fextarii ^ hqc loco pro quo- 
vis menfurac genere, ad 
£dilis curamattinente, L 
130. 

Herodis dies\ quos Judaei , 
qui Herodl parent, aut pa- 
riiere, obfervant ; vel fpe- 
ciatim , quos Herodiani 
(fedae Judaicae g^nus, & 
Herodem pro Chrifto co- 
lens ) in memoriam fufce- 
pti ab illo regni magnu fo- 
lemnitate celebrabant, V. 
180. 

Horu^ pro horofcopo, V. 
48. 

Horofcopus^ pro conftitutio- 
ne coeli ac fiderum, qua 
quis concipitur, vel in lu- 
cem editur, VI. 18. 

Hyacinthina lana , veftis tri- 
cliniaris mollior , colore 
Hyacintho non abfimilis & 
fubrubra, I. 32. 

^Hypfipyle^ Thoantis filia, & 
Lemni regina, quae, cum 
reliquae omnes muHeres vi- 
tos fuos occidiilent, fola 
fervavit patrem; ponitur 
pro tragoedia de Hyplipy* 



L 

Jams,\^\d^. Ind. JuvenaL . 
llias Acci j vid. Accius, 
Iri^emm & rerum prudentia 

non ante pilos^ IVl 4. 5« 
Itdiz merces^ h. e. indigenac 

& exportandac, V. 54. 
Italus honor , pro munere in 

aliquo Italiae municipio, 

L 129. 
lonium^ fcil. mare, quod eil 

inter Italiam Graeciamque, 

VL 29. 
Junix , juvencula , quse non- 

dum peperit, 11. 47- 
Juppiter^ IL 18. %\, 2.2/ 2]. 

29. 40. 43- V. 137. 139. 

pro fidere in cobIo* V. ^a 



Laheo , vid. Accius, 

LaHarcy proprie eft, infen- 
tem , naeniam canendo, de- 
mulcere, III. 18. 

Lamhercy h. e. undique cin- 
gere, proL 5. 

Lampada pofcere^ Tria apud 
Grsecos certaminum gene-, 
ra fuerunt, in quibus mo- 
ris erat accenfts taedis fta- 
dium decurrere , nempe in 
Prometheis, Panathenai- 
cis, & Hephasfliaeis. Locu5 
erat Cerai^icus Athenien- 
fium ; certamen in eo con- 
fiftebat , ut accenfae faces 
in curfu confervarentur. 
Si cujus autem fax exftin- 
ila effei;, ille peradlo curfu 



I N P E RS I u m: 



lampada tradehat fuccef- 
fon,VI. 6i. 

JL^^^es^ genii feu Dii domefti- 
ci^ fucciHi appellantur, quia 
habitu peregrinantium pel- 
libus amidi erant, V. 31. , 
conf. Bulla. . 

luiuru^^ pro epiftola laureata, 
h. e. lauro fignata & ob- 
voluta, quales nuntii mi« 
litares affercbant , quando 
_ ▼idlorias , expugnationes 
urbium , provincias in po- 
teftatem redadas , & alia 
profpera nuntiabant, VI. 

43» 

LtmUTts ^ defuncftorum nim- 
brae , quas apparere viven- 

. tibus , iifque moleftas effe 
fupcrftitio credit, V. 185. 

IXbra , fignum cojlefte , cui in- 
primis tribuebantaftrologi, 
quod homines inter tt jun- 
gat , fub ipfo natos , V. 47. 

Licinus vel Licinius^ Stolo^ 

" , homo ditiflimus, & ob ni- 
mias agrorum pofTeffiones 
damnatus , 11. 36. 

lagus oray pro Liguftica. Li- 
guria autem. eft Italias re- 
gio, Galiiae ad mare infc- 
rum proxima ^ VI. 6* 
Lingua , fannas ^enus , I. 60. 
vid. Sanna. 

' Uppus ^ cujus oculi fluunt, 

vel lacrimantur, V. 77. 
Luciferi rudem cjfe , h. e.' aftro- 
• nim cognitione nulla tin- 
<ftum effe, quae peritia ta- 
men navis gubernatori ne- 
Q^flkria, V. 103. 



Lucilius , poeta fatiricus , neq 
Diis parcens , neque homi- 
nibus, I. 114. 

LuMai porius^ primum Etru* 
riae oppidum, qua de re 

' Ferfius id ipfis Liguris fi- 
nibus adfcribit, VI. 9. 

Ijcpus^ pro quovis improbo, 
potiffunum vero primori- 
busluxuriaperditis, L 1 1 5. 

M. 

Macrinus , Plotius^ homo eru- 

ditus , atque^ ut videtur, 

Perfii apud Servih'um Nu- 
' manum condifcipulus, U. 

1, 
Mcena , pifcis vilior , III. 76. 
Manas , mulier bacchans , L 

loi. 105. yid. Ind, Juven^ 

in Manades. 
M^onides^ Homerus, poeta- 
' rum Grxcorum praecipuus, 

VL II. 
Magijkr barhatus ^ Socrates, 

philofophus GrtECorum fa- 
' pientiflimus, IV. 2. 
Mafrnuspater Divum^ Jupitet, 

III. 35. 

Manius, qui agrum Nemo- 
renfem Dianae Aricina; cori- 
fecravit, ponitur proquo- 
vis Aricino , VI. 56. 60* 

Marcus Damas. Damas eft 
nomen vilioris fervi. Morit 
autem erat, manu miftb^ 
praehominaimponereT. hinc 
Damas ille , cum primunt 
alapa a domino percuiTu» 
& in tvrbinem feu gyru»' 



/ N D E X 



" ^reumaftns libcr effe ju- 
bebatur, Marcus compel- 
lari voluit, ¥• ^9.fqq. 

Marfus , vid. Irtd. Juven, 

Mafurius^ Sabinus , Iiftus, 
Tiberio imperante do^if* 
fimus, V. 90. 

Medi braceati^ Pctfac & Me- 
di , qui depidti fant in ftoa. 
Perfae enini ut origine &7. 
thae erant) ita etiam brac- 
cis utebantur , tempore 
Xerxis^ III. 53. 

Melictnaj Inus & Athaman* 
tis regis Thebanorum fi» 
lius, qui furorem patrrs fu- 
giens una cum matre fe in 
mare prxdpitem dedit, & 
• Palaemon £idtus eft , V. 
103. 

Mephitis^ proprie cft terrae 
putor ex a<^s fulphuratis 
nafcens, IIL 99. 

Mercurius^ D^runi nuntius & 
interpres, qui inter alia 
tebus augendis & lucrd 
praeerat, ideoque dextra 
marfupium tenens pinge- 
batur, n. 44. VL 62. 

Mercuria&s faUvay pro cupi- 
ditate devorandi lucri^vel 
potiils pro ipfo lucro, V. 
112. 

Mejfalla propago , pro quovis 
nobili & divite, ma joribus 
fuis indigno , II. 72. 

Midas^ Phrygia rex.ditiffi- 
nius pariterque ftulriffi- 
mus, cujus auresApolIo 
in afininas converrit. Hac 
febufa Neronem '& Nero- 



nianos pungcbat Perfius, 
qui Mufarum facra turpi- 
ter ihquinantes non injo- 
ria cum afmis comparan- 
tur, L 121. 
Mimalloneus^ h. cBacchicus. 
Mimallones & Mimailoni. 
des enim dicebantur Bac-^ 
chae , a Mimante , monte 
Joniae, Baccho facro, L 

99- 
Muiius , pro quovis Romano 

fpeaatiori^I. 115. 

Myeena, urbs Pelopoimefiy 

V. 17. 

N. 

Nattay ita olim vocabantuf 
fullones, & alii, qui for- 
didas artes cxercebant ; 
dfhde transfertur ad ani- 
mum, atque hominem dif- 
folutum & prodigum no* 
tat,lll. 31. 

Nutftra cominet hac fas , ut 
teneat vetitos infcitia debilis 
aaus^ V, 98. 99. 

Nemo in fefc tentat defcendc» 
re , nmo, Sedpracedtnd fpe- 
datur mantica tergOy IV. 23 

fq. 
Nereus^ Oceani & Thetyos 

filius^ Deus raarinus, pro 

ipfo mari, L 94. 
Nerius^ avarus, ll. 14, 
Nonariay pro meretrice, ab 

hora nona fic appellari fo- 

lita, quoniam hac hora ad- 

itus ad lupanaria patc- 

bat, L 133. 



JN P E RS l U M. 



Nuga bul^ut^ rid. BulUta 
nuga, 

Nunut vafa^ h. e. fidtilia, cu- 
jufmodiilla erant, quibus 
Numa olim , primus cacri- 
moniarum audor apud Ro« 
manos , ufus eft , vel uten^ 
da elTe oftendit , IL 59. 

Nummus utiU (qt^) luicty 
III. 70.' 

O euras hormnum ! auantum 
eft in rehus inane , I. i. 

Ohha feJJUis , poculum , vel 
aliud vas vinarium, latioris 
fundi, quo veluti federe 
videtur,V. 148. 

Objlipum caput, cujus cervii^ 
rigida eit, quo geftu fere 
incedunt fuperbi homines, 
vel qui deiixi fuht in ali- 
cujus rei contempIattDne» 

III. 80. 

Ocimi</n, herba,quam Grseci 
fiAffihHQv appellant. Fer» 
mt oeima tantare , eft, op< 
probria ingerere fervulo, 

IV. 22. , 

(Enophorum , vas vinariom , 

V. 140. 

Oletum , pro ftercore huma- 
no, I. 112. 

Olivo tangere oculos, Si de in- 
teriori oculi tadtu acdpia- 
mus, nocet illud oculis. 
Ait autem,fehoc fetiffe, 
ut taediofum difcendi la- 
borem fubterfugeret ,111. 
44. 



Orea^ pro turriculfl, per qiiam 
in aleae ludo teffenB., vel . 
tali mittebantur, III, 50. 
pro cado falfamentario , 
III. 76. 

Orefte^ , Agamemnonis & Clf- 
, taemneftrK filius, qui ut pa- 
tris casdem a matreperpe* 
tratam ulcifceretur,ipfani 
una cum adultero TEgiftho 
interfecit, in. 1.18. 

Ofa inodora , quibus peradla 
cadaveris crematione, tan* 
quam reliquiis, ujrna col- 
ligendis, nihil aromatis aut 
iinguenti additur, VL 3"). 

Ovum fuptum^ res periculi 
plena. Vcteres enim, fi 
quando imminentia fata 
comp^rire gpftlebant, a- 
ftrologos, vates & facecdo* 
tes adibant, qui inter alla 
ex ovo, ad ignem admoto^ 
divinantes'periculumei de- 
nuotitbant, cujus ovum 
ruptum efBuxerat, VI. 185, 

P. 

Paeuvius , poeta tragicus ,• 
Brundufinus, I. 77. 

Palaftrita ^qui in palaeftra non 
folum exercebant , fcd e- 
tiam ungebant,atque,ut 
videtur, depilabant athle- 
tas, IV. 39. 

Paliliay vel Parilia^ feftum 
Dei,velDeaePalisa.d. XL ^ 
Kal. Maji celebratum pro 
felici proventu pabuli , & 

- incolumitate pecoris, in 



I N D E X 



i|Uo ruftici congeilis cum 
foeno ftipulis ignem ma- 
gnum tranfiliebant, his Pa- 
liiibusfe expiari credentes, 
I. 72- 

Palpo^ pro adubtore, qui 
blande tangit ac demulcet^ 
V. 176. 

Pannucta^vtX PannuciaSaxu 
xis ^ anus pannis nuilius 
pretii obfita, IV. ai. 

Papa ! vocula admirantis 
cum irrifione , V. 79. 

Pappare minutum pofcere^ h. 
e. infantium tenellorum 
mores imitari. Pappare e- 
nim proprieeft, cibosmi- 
nutos comedere , cujufmo- 
di nutrices infantibus prse- 
ben|:,III. 17, 

P4fia*cenium inducere^ h. e.. 
200 gladiatores in thea- 
trum & arenam . muneris 
loco inducere, VI. 48. 

ParnaffuT hlceps , mons Pho- 
cidis, duplici inftrudus ju- 
go, quorum alterum He- 
licon appellatum Apollini, 
alterum vero Cytheron di- 
dum Baccho facrum erat, 
prolog, 2. 
• Pars anima , vid. Anima pars^ 

Parthus , Parthia, regione Af- 
fyriaca oriundus, telum ab 
inguine , fecus atque alii 
fueverunt populi , jaculail 
dodus, V. 4. 

Pater Divum^wid, Magnuspa^ 
ter Divum, 

Pavo Pythagoraus^ Q. En- 
nius fuit, priufquam £n- 



nius fieret , pcmpc per 
tranfmigrationem iilam a- 
nimarum , quam Pythago- 
ras docuit, VI. 11. 

■ Pedius^ BlafuSy qui Nerone 
imperante a Cyrenenfibus 
repetundarum poftulatus, 
& fefhatu motus eft ; poni- 
tur pro malo oratore & 
caufarum patrono , I. S5. 

Pegafeium melos , carmen ad 
Pegafi fontemelaboratum, 
prolog, 14. COdf. Caballinus 
fons. 

Periclesy orator Athenienfis, 
ob eloquentiae praeftantiam 
OlynYpius didtus , & tutor 
Alcibiadis, IV. 3. 

Peronatus arator, vid, Arator, 

Phaleret^ ornamenca equitum 
nobilium, & ipforum equo- 
rum , ponuntur pro qui- 
bufvis bonis extemis , cum 
<X)rporis, tum iis, quae For- 
tunae vocant, IIL *3o. ' 

Picee poetria , qu^ locum in 
poetriis quaerunt, etiamfi 
meraefintpic«,pro/o^. 14. 
* conf. Corvi, 

Pileum^ tegmen capitis, quod 
erat infigne manumiffio- 
nis , & obtentae libertatis, 
V. 8a. . 

Pirene^ fons in Acrocorintho 
Mufis facer^ortus e lacri- 
mis Pirenae , Acheloi filiae, 
cujus filium Cenchriam 
Diana im^rudens intere- 
mit ; qua^ etiam fortafiis 
ratio eft , quod eam pal- 
Udam appellet» 



I N P E R S I U M. 



P/b/mj, {bfbitiuncula, qua 
recitatores fauces coUue- 
bant ad fingendam & refi- 

^ ciendam , fi qua raucefcere 
cioepiflet, vocem, 1, 17. 

Polydamas^ Panthoi filius, 
Trojanus fortitudinis pru- 
dentiaeque Irfudibus infi- 
gnis, 1.4. ^^ 

Pontus , pro quovis mari , V. 

J 34- . 

Porticus^ JciL Stoica, alias 
etiam Poecile appellata, III. 

54. 
Procne.^ vid. Ind, JuvenaL 
Putchrum ejl digito monftrari 

6» dicier, hic efl^ I. ao, 
Pulfinnius , vid. Vulpennius, 
Pulmentoria unSia , pro cibis 
lautis & ferculis dclicatis , 
III. 102. 
J^ulpa , carnofum in frudi- 
bus & ariimalibus , hic pro 
toto corpore accipitur , 
mollitie ac luxu diifluen- 
te^ yc^/ertff/zvocatur,quia 
voluptarii per varia fcele- 
Ta cami gratificantur fua?, 
IL 63. 
fuppce j vel Pupa , h. e. ima- 
guncula^, quae a virgini- 
bus pubertatem conlecu- 
tis , aut nupturis , Veneri 
confecrabantur , ut ab e- 
pftebis buUse, II. 70. 
Puteal^ locus Romai , ubi foe- 
neratoresconveniebant. Pu- 
teal muka vibice flagellare , 
cft iniquiflinio fojnore di- 
«itia»corradere, & obisra- 



tos debitores crudelijcr ve- 
xare, IV. 49. 
PythagOraus pavo, vid. Pavo^ 



Quintius^ vid. Difiator. 

Quirites hefterni\ h. e. heri 
demum libertate donati , 
& Quiritibus, fcu civibus 
Romanis adfcripti. Quiri' 
tem una vertigo facit^ V . 76. 
conf. Marcus Damas^ 

R. 

Remus^ frater Rom\ih', I. 

73- 
Refpue , quod non es^ IV. 51. 

Rhenus , pro Germanis , Rhe- 
ni accohs, VI. 47. 

Rhombusy pifcis genus, Ro- 
mae in ddiciis habitus , , 
VL 23. 

Roma turbida^ non bene co.m* 
pofita, fed praeceps, ubi 
haud fere aliter vivebatur,. 
quam in turba, qua alii 
alios trudunt, impellunt- 
que, I. 5 & 8. 

Romulida faturi , Romani vi- 
no madidi, & minime fi- 
miles Romuli regis fui ,iii 
paucis admodum fobrii, 

1. 31. 

Romulus, pro quovis Roma- 
no a vircute majorum de- 
generanre , & effeminato , 
1.87. 

Rubellum^wid, Vejentanum ru» 
bellum. 



I N D E X 



Rubrica , tcrra fobrubens^ qua 
fabri lignarii amuflim illi- 

• nunt , ut ca ad lignum ap- 
pulfa , linca redta defigne- 
tur , ipfique adeo cernant , 
quid amputandum, & quo- 
nam padtp opus fit diri- 

' gendum. Itaque poeta pjc- 
riphrafi fua aliud nihil fi- 
gnificare voluit, quam o- 
ptimum carminis verfuum* 
que artificem , 1. 66". 

Rubrica Mafuru Solebantvc- 
tcres principia & titulos 
legum rubrica & minio, 
vel. cera miniata notare , 
unde rubricse fxpenumero 
pro ipfis legibus, V. 90. 

Runcare^ proprie eft herbas 
inutiles ex agro evellere , 
IV, 36, 



Sahbata recutita^ h. e. Judai- 
ca. Sabbata pallere , eft diei 
triftitiam operis^ ceffatio- 
nc & neglectu cuitus in- 
fignirc,V. 184.. 

Sabinus focus , pro agro in 
Sabinis, VI. i. 

Saliva Aicrcurialis ^vid, Mer* 
curialis faliva, 

S ambuca ,m^mmmt[xm mu- 
ficum. Eam caloni aptare 
eft, munus committerc 
ijiepto, quique ejus tra- 
dtandi rudis eft,V. 95, 

Siimii rami , h. e. qui. ex li- 

* ' tera Y , tanquam ex arbo- 
re diifunduntur, quorura 



altero Fythagoras Samlti* 
virtutis tramitem, altero 
autem vitii viam fignifica^ 
vic, IIJ. 56. 

5tfff/ii2, irrifio, geftu quodam 
mimico exprdTa , I. 62« 
Inter varia ejus genera hacc 
tria fere 'principem obti- 
nent loc^. Primus.mo- 

' dus dic^us eft Oconia^ 
cum indice digito in eum 
dircifto, quem ridebant» 
crebraejufdem curvad mo- 
titatione ciconiam roftro 
pinfentem , imitabantur» 
Secundus eft Auncida , 
cum manus & digiti capi^ 
ti alterius applicati move- 
bantur inftar afinarum au^ 
rium. Tertius eft Lingua^ 
cum lingua, quoad fieri 
poteft, ore Cxfertabatur 
ad contumeliam alicujus^ 
1 , 58. feqq. 

Saperda^ pifcis non peftimi fa- 
poris , qui in Macotide o- 
ptimus capiebatur, V. 134. 

Sardonychc ^L^i6. conf. ImL 
Juvcnal. 

Sartagp loquendi, mixtura pro- 

. batarum & damnataruift 
di^ionum in oratione , I. 
80. 

Satumia ara, pro aere antiquo^ 
vel ipfomet airario , quod 
erat in aede Saturni. Ea 
impeUere eft loco dejicere. 

II. 59. 

Saturnus gravis^ fidus trifte 
& mHt^^um frangitur,'\i. 
«p teroperatur Jove prdpi. 



I N P £ RS I t/ M. 



*■ ttp, vel radiationibus Jo- 

. vis,'V. 50. 

Scire tumn nihil eft^ mfite fcu 

re hoc , fciat alter , I. 27. 
Scomber vel Scombrus ^^\kx& 

marini genus , pro falfa- 

mentariis, I. 43. 
Scrobs , fofla vel puteus. Cum 

firoki dicitur pro in fcrobe, ' 

1. 119.. 
Semipagams^ quafi inchoa- 

tus poeta, & nondum per- 

fedos , prol. 6. 
Senes apiici , vid. Apricifenes. 
Senex pragrandis , h. e. Ari- 

ftopnanes, fenex didtus, 

ob increpandi partes in 

* fabulis fufccptas , quod 
alias fenum eft^ L 124. 

Senio dexter^ ja6lus felix in 
talorum atque teflerarum 
lufu , IIl. 48. conf. CanU 

• cula. 

Sepia lympha^ pro atramen* 
to librario. Sepia proprie 
eft pifcis genus, ex cujus 
atro fanguine Afri atramen- 

. tum fibi parare confueve- 
runt, III. 13. 

Seria argend ^ vas argento 
vel pecunia plenum , & in 

• terra dcfoffum , II. 11. 
Seriola, vafculum ; ejus /i- 

mum deradere eft ^ eara pice 
relinere, IV. 29. 
Siculi ararjuvenci , pro tauro 
aeneo Phalaridis, A^rigen-. 
tinarum tyranni, qpo ho- 
mines vivi fubjedto igne 
fic cxurebantur , ut pro e- 



julatu humfmo mugitum 
inftar bpvis ederent mo- 
rientes. IH. 30. 

Siftrumy crepitaculum a^neum, 
quod in faoris Ifidis manu 
tenebant & quatiebant fa-- 
cerdotes illius., V. 186. 

Socraticus finus ^ mo inftitu- 
cione in philoiophia mo- 
, rali , cujus praecipuus au- 
iftor Socrates, V. 37, 

Sol ttcens , h. e. oriens. Suk 
illo merces mutare , idem efl:, 
at ih regionibus ad orien- 
tem fitis mercaturam fa- 
cere , V. 54. 

Solones arumnofi^ pro philo« 
fophis ob indefeffa {tiidia 
atque Vigilias, quibus fa- 
pi^ntia paratur, multum ae- 
rumne perpefiis. Solone- 
nim Athenienfis , uous erat 
e feptem Gnecia; fapien- 
tibus, UL 79. 

SpUn petulansy pro fingulari 
proclivitate ad aliorum vi- 
tia irridenda. Splen enim 
fedes effe rifus quondam. 
credebatur, L 12, 

Stajus , judicum omnium 
turpiflimus, 11. 19. 

Scloppus^ vclStloppus^ foni«» 
tus e buccis inflatis erum* 
pens, V. 13. 

St^urrayY. 31. vid. Ind.JuvCf 
naL 

Sulphury pro fulmine, ful- 
phur rcdolente,IL 25. 

Surrentina , fcil. vina , ex Sur- 
rento , Campaniae oppido, 

m. 93. 



l N D E X 



Wadlus^ pro omni eo , qui alt- 
quicf teftamento legavit, 
VL 66. 

Tecum habha ; noris ^ qiidmjit 

. tibi curta .fupelUx ^ IV. 52. 

Theta nigrum vitio prafigere ^ 
h. e. vitiofos noxiofque ho- 
mines difcernere, & fuf- 
fragiocondemnare. Grae- 
corum litera damnationis 
erat, qud. &a,v€trovv y h. e. 
mori praecipiebant. IMem 
vero Grseci ctiam in la~ 
terculo milifum eorum, 
qui perierant , nominibus 
< prjefigebant,«eoque illa 
expungebant, IV, 1 3. 

Thufcum fifiiie^ e Thufcia al- 
latum , ubi optima fidtilia 
condebantur , II. 70. Thji^; 
fcum ftemma , quo fere no- 
biliffimi Romanorum glo- 
riabantur , III. a8. 

Thyefies^ vid. Ind. JuvenaU 

Thynnusy vel Thunnus , pifcis • 
marinus, V. 183. 

Tiherinus gurges^ pro Tlberi 
flumine, Romam alluente, 
II. 15. 

%f , pro quibufvis nobilibus 
Rdmanis, I. 20. . 

Xoga verba , communiufu re- 
cepta, nequeex ultima an- 
tiquitate petita , V. 14. 

trabeatusy h. e. trabea indu- 
tus, quo veftimcnti genere 
reges, augures, &equites 
utobantur , quodque 00* 
vien fuum a purpureis cla- 



vis, feu trabibus intexti* 

habebat , III. 29. 
Trabes vel Traifs rupta , pro 

navi fra<^, VI. ay. 
Triemal^ poculum triends ca* 
' pax, III. 100. 
Troiades^ muliercs Trojanac, 

I. 4. 

Trojfulus lavis , nitidus & 
. niollis j qui hoc agit ma- 

xime , ut cultu atque toto 

vitae genere pr«ftet cete- 

ris, I. 82. 
Tucetum^ eduliym ex pecu- 
' dum extis vel carnibus mi- 

nutim concifis paratum, 

II. 42. . 

Turdarum falivam nojfe , h. e. 
guftu & fapore ipfo digno* 
fcere ^ num turdus fit cel- 
larius ^ an terrarius , ma- 
fculus, an femina, quod 
non nifi cxtreme delica- 
toram eft, VI. 24. 

TufcumyVhA. Thufcum. 



Vappa^ viniim vitiofum & 
acefcens, pro homine in- 
fulfo, fatuoque, V. 77. 

Varo , vid. Saro. 

Vates ceruumfibi voces , ora^ 
& linguas in carmina pO^ 
fcunt^ V. 1.2. 

VeSiidius.y Sabinus^ locuple- 
tiffimUs , fed & avaritta 
fordidus, IV. 25. 

Vejentanum rubelium^ ii.e.vi- 
niim rubrum , Vejis in op- 
pide Etruriae natum, quod 



1 N P E RS lU M. 



iapdris ingrati fuifTe mc- 
moriae produnt , V. 147» ^ 

Velina , fcilicet tribus , cui 
manumiiTus tanquam no- 
VU8 civis adfcriptus , V. 73. 

VelU fuumcuiqiu eft^ ntc VO" 
to vivitur uno^ V. 53. 

Venur^ durus magifter artis^ 
prolog, II. 

yerha»U}giei 9 vid. Tog» vtrba. 

VeJUki urnx^ h. c. Mi- 
les, quibus yirgines Ve- 
ftales aquam neceiTariam 
a4 &cra geihrunt^ Numae 
temporibus, IT. 60. 

''Virbhts , quafi bis vis« ita di- 
<^us Hippolytus , ao £fcu- 
lapio in vitam reftitutus, 
cujus clivus haud procul 
aberat ab urbe Aricia , VL 
56. 
Vive memor leti , fugit hora , 
V. 153, 



P^ivere ek tempore^ h. c. firt6 
propofito iine, & fme cura 
futuri , IIL 62* 

l/mbo candidus , pro toga vi« 
rili alba, vel fpeciatim pro 
centro plicarum in toga ^ 
V. 33. 

Umbra^ quam gnomonfecit 
in folari horologio , III. 4* 

C/mbri pingues , i,e. Umbri^^ 
antiquilTimi ItaSse populi^ 
divitiis abundantes , IIL 

74- 

Unguen craffiim^ pro deliciis 
exquifitioribus, VL 40. 

Voto vivere aperto t h. e. nihil 
precari , & votum nullum 
facere , quod celari alios. 
d^beat, 11. 7. 

Vulpennius , vd, ut alii le- 
gunt, Pulfenniusy nomen 
eiTe militis cujuOam aftu* 
tividetur) V* 190% 



Pirfius & JuvcnaliS4 



V 



I N D E X 



IN JUVENALEM. 



Abacvs^ pro mcnra Dcl- 
phica, in qua vafa cujuf- 
cunque generis & ad ufum^ 
& ad oftentationem , ex- 
ponuntur, IIL 204. 

Ahdomen^ 11. i6* ^^domini 
iardus^ vJV, 107. 

AhpUa, veftis philofophica', 
& quafi pallium majus, III. 
1T5. vellis fenatoria, IV. 
76. 

Aiorthmm^ fcil. poculum, quo 
abortus conciUatiury VI. 
368. 

Accrficomes^ b. e. intonfi, 
& prolixa coma infignes , 
VIII. 128. 

Aceftes^ Siciliae rex, VII. 2 jj. 

Achai^ pro Graects, qui la* 
xiore ufu vocabuU ita di- 
cuntur, III. 61. 

AchilUs ^Vcld filiuS, Graeco- 
rum apud Trojam fortifli- 
mus, I. 163. jam grandis 
virgae metuens , dum fub 
praeceptore fidibus canere 
difcebat,VII. 2io.inejus 
lorica fe tranfducebat UlyC- 
fes, XI. 30. Peleum virtute 
fuperavit,XIV. 2i4.ipfum 
Peleusjuget, X. 256, 



AciUus , conful imperante 

Domitiano , IV. 94. 
Accmonetus, difcipuli cuftos ; 

VIL 218. 
Aconita^l. i^S.VI-^^p.VHL 

219. non bibumurfi£lilU)US, 

X. 25, 
ABa Ugfins^ pro exceptore, 

VII. 104. 
ABiaca carina^ havis Cleopa- 

tras, II. 109. 
Adriacus rhombuSy pifcis in 

Adriatico mari nutritus, 

IV. 39. 
Adficula, qui fpe alicujus 

emolumenti divitum co- 

meseft^ IX. 48. 
jEacides^ pro Achille, Rzd 

nepote, VIII. 270. 
JEacus^ Jovis filius , tertius 

-cum Minoe & Rhadaman- 

'to judex apud inferos, L 

9- 

^dilisy X. 102. in. 162 & 

179. 

j^geus^ Neptuni filius, rex 
Athenarum, qui fefepra- 
cipitem dedit in mare, 
quod poftea £g8eum eft 

* appellatum, XIU. 81 & 
246. 

JEeyptus^ XV, 2. 45, ii<. 



INDEX IN JUrENALEM. 



"JEVia pauper^ VI. 71- 
^miltani fiantes^ pro ftatuis 
eorum triuTiiphalibus,VIIL 

3- 

JEmUitts,, dives caufidicus^ 

VII. 1 24, Mmilius pons , 
VI. 32, 
JEmus^ hiftrio , VI, 198, 
JEneas , Anchifae V^nerifque 
filius , qui , cuin Troja , 
patria, a Graecis dcleta ef- 
fet, cum a^iis quibufdam 
in Italiam venit, dcvido- 
que Tumo, atque duda 
Lavinia, Latini regis fili^ , 
illius poftmodum fuccef- 
forfaftus eft,Li67.XV. 
67. JEiitas parvtdus , pro 
quovis filio herede , V. 
139. 

Mnigmaia legum^ VIIL 50, 

JEolius caroer^ pro antro iEo- 
li, qui, quod liiacis tem- 
pdribus ventorum ftatus 
praedicebac, ventos iti po- 
tefiatefua habereexiftima- 
tus eft, X. rSi. Molia ru^ 
pes^ pro infulis Liparaeis m 
mari Tyrrheno, quibus im- 
peravit ffiolus, L 8. 

JEqimry pro campi pbnide, 
VHL 61. pro mari, IV. 54. 
aquora Getula^ XIV. 278 
Iq. inciufa^ XIL 75. 

JEthiops^ II. 23. VI. 600, 
(ycnus vocatur, VIII. 33. 
uEthiopum populi , X. 1 50» 

jifra avis , pro gallina Nu- 
midica, XL 142 fq. 

Afiica nutricula caufidicorum , 
VIL 149. percuila Mauro 



oceano, Niloque admota 

tepenti, X. 148 fq. 
Agamemnon^^TAyctmTum lex;' 

& ext^rcitus Graeci ad Tro- 

jara iniperator,XIV. 286. 

Agamemnonida , VIIL 21^, 
Aganippe^ fbns' in Boeotia 

Mufis facer,^ VIL 6. 
Agatkyrfi immanes , popult 

Scythi2,XV. 125. 
Agave^ pro fabula compofi- 

ta de Agave,matre Pen- 

thei, Thebarum recis ^ 

VIL 87, 
Agncultura^\!i\xdL2X\kt^ XIV., 

182. fq. & 71. 
Agrippa^t^ Judaeae , VL 

158. 
Agrippina^ Claudium impe- 

ratorem veneno interi- 

mens, VI. 620. 
Ajax pallidus^ i^ advocato 

jamjam recitaturo , VIL' 

115. Ajax^ pro Tiberio, 

X. 84. Ajax^ patrc Tela- 

mone fortior, XIV. 213. 
Alahandee^ urBs Cariae opu^ 

lentiflima, IIL 70. 
Alabarches^ vel AraBarches , 

quis hoc nomine dicatur , 

non fatis Kquet. Alii de- 

magiftro fcripturae prsepo- 
' fito, alii de prasfedto quo- 

dam Arabiae intecpretan- 

tur, L i^a 
Alceftis^ uxor Admeti Theii. 

falorum regis, pro.tjuo 

etiam mortem oppetiit,. 

VI. 653. 
Akinous , rex Phaeacum , qui 

eri^antem Ulvirem hoi|)id» 
V 1 



I N D E X 



Hberaliter exceptum , do- 
nifque variis ornatum , in- 
Hrucfta nave in patriam di- 
mifitjXV. 15. 

Alcyone Baechi^ pro tngoe- 
dia , dc Alcyone Neptuni 
filia& Ceycis uxore,VIL 
12. 

Akxander^ Macedonum reXt 
Phiiippi F. XIV. 311. 

iika^ herba vilifiima^ pro 
litore, IV. 48* 

Alipus^ qui palaeftritas cer- 
taturos ungit,III.'76,baI- 
ncarius fervus, VI. 42«, 

y4llediusj gulofus, V. 118. 

AUobrox^ Cicero didtus, VII. 
214W AUohrogici honores 
&tituli, VIIL 13. 

Alpis^ fing. num. X. 152. 
>^//^tf^,X. 166. XIII. 162. 

Alpha fy Beta^ XIV. 209. 

Amomum matutimm , unguen* 
.tum ex flore amomi ; quan- 
^ quam veteres interdum 
omne aroma fmcerum eo 
nomine appellare viden- 
tur, IV. 108. amomo affi^ 
duo udus, VIII. 159. 

'Afftphion^ filius Jovis exAn- 

. tiope , Thebanus , cujus 
filii omnes, uno forte ex:- 

. cepto V ab ApoUine fagit^ 
tis confofll funt, VI. 174. 

Amydone , urbs Paeonix, III, 

Anabathra, fubfdlia, feu gra- 
dus fcanfiles , Vlf. 46. 

Anchifes^ ffinesc patcr, VII. 
234. 



Ancus Martius,, quartut re% 
Romanorum^ V. 57^ 

Ancile^ fcutum brevius, & 
quafi amcifum^ feu cir- 
cumcirca accifum. Proprie 
fic dicitur fcutum astieum , 
coelo, ut tradebatur, de- 
tapfum , & Marti lacrum» 

II. iz6. 

Ancon Donca^ h. e» Aocona 
condita aSyracttfani9 Gra^. 
cis , qui olim Dores dtdi^ 
IV. 40. 

Androsy infula £gaei maris; 

III. 70. 

Andramache ^]lt&om uxor; 

VI. 503. 
Anteais , ludator nobQis , 
quem Hercules vicit, IIL 
89. 

Anticatones y libclli Csefaris» 
adverfus Catonem Cicero* 
nis fcripti, VI. 338. 

Anticyra^ duplex infula^hu- 
ju3 nominis, altera in Pho* 
cide, altera juxta finum 
Maliacum & montem OS- 
tam in Boeoda. Utraque 
clleboro clariffima , Xlli. 
97. 

'Antigone, pro tragoedia de 
'Antigone, filia CEdipi & 
Jocaftas, VIII. 229. 

Antilochus^ Neftoris filius , 
in bello Trojano a JUemno. 
ne interemtus, X. 253.^ 

Antiockus , hiftrio nobilis» 
III. 98. 

Antiphates^ LaeiiTygonum rex 
crudeliffimus , XIV. 20. 

Antvnius , aempe C. &a»i 



/ JSr J U TE N^ A L,E m 



nius , (cnatu motus , quod 
focios diripuerit^VlII. lo^.. 

' M. Antonhis triuinvir, Cl- 
ceronis hofftis, X. 1I3. 

jinubis, £gyptiorum Deus^ 
ponituFp»o antiftite facro* 
Tum, Anubidis perfonam 
fuftinente, VL 534. 

j4onidum fontts , pro Aganip- 
pe , fonte Apollim & JVIui» 
lisfacro, in Aonia, parte 
montanaBocotiaB,VII. 59. 

Apicius^ gulae ftudio infamis^ 
IV. i^ XI. 3. 

Apolloyjom & LatQnss filius, 
omnium fere artium in«* 
Yentor atque praefes credi- 
tus,Li28. VIL 37.XIIL 
ao3. 

Araharckes^ vid. Alabarches. 

Arachnc^ puelta Lydia, a Pal- 
liade in araneam convej:- 
£a,IL 56. 

Arboris faccrdos , vid. Sacer* 
dos. 

Arcadicus juvenis , pro pin* 1 
gui & ignavo , VIL 160. 

Archemorus, vel Anchemolus , 
Rhati Marxubiorum regis 
filius , qui novercjc fuae ftu^ 
prum intulit , VII. 235. 

Archigenes, medicus Domi- 
tiani tempore, VL 236. 
XIIL 98. XIV. 252. 

Archimagiriy culinae & co- 
quorum magiftri , IX. 109. 

Amalogus^ qui auribusalio- 
rum grata loquitur , & pla- 
cendi ftudio nugatur , XV. 
16. 

Aricinus^ ab Aricia, quze in. 



Appia via poft AJbamwi^ 
montem lita lucum habuit 
Dianaefacrum, quomagn» 
multitudo poputorum con- 
fluebat , qpare etiam ibi-- 
dem ingens mendicoryn^ 
numcrus,IV. 117. * 

Ariftoteles ,,pro ftatua Arifto-- 
telis, II. 6, 

Armenia^ regio. Afiae inter 

. Taurum&Caucafummonf 

tes fita, VIIL 169. Arme- 

nius, U. 164, VI. 407. & 

550. 

Artaxata^n, pL urbs Armc- 
niae ad Araxem , IL 170. 

Artopfa,vas, in quo paner 
coquuntur, V. 72. 

Artorius , fedtator atque ne- 
bulo extremae fortis , IIL. 
29. 

Arviragus^ rex Britannias, Ro- 
manorum hoflis, IV. 127. 

Arufpex , vid. Harufpex, 

^^r^iw, AnchifsB avus, Tro» 
janus , X. 259. 

AJfyrius orhis , IL io8. 

Afluricus, ah Afturius, vet Aiv 
turus , pro diviti & nobili , 
IIL 212. 

Aftrcea , Dea juftitfe , quat 
vitiis hominum immane 
quantum crefc^ntibus in 
Goelum evolavit , VI. 19. 

AftrologuSy qui fiderum &. 
planetarum motus rationi-^ 
bus demonftrat ; fpecia- 
tim, qui cx illis fata ho- 
minumfutura pendereprae- 
fumit^ VL 554. 

Athena, Graecite cjvitas intes» 



I N D E X 



ilchajaiii ^ Maceiioniam» 
artium quarunivis libera- 
lium inventione atque cul- 

. tu nobiliilima» IIL 80. VIL 
205. IX. 101. XV. no, 

Athos , mons Thracise » quem 
Xerxes perforafle^ eoque 
m^e pervium feciiTe fcri- 
bitur, X. 174. 

Atlas, mons interioris Libyae, 
a cujus cacuminenunquam 
recedunt nubes , quare il- 
lum incolae; columnam coe- 
li vocabanl, Xl. 24. XUL 
48. Atlas j. ironice, pco 
•nano, VIIL 32. 

Atrtidts ^ Aganumnon y pro 
quovis marito dicitur, VI. 
660. prd rege & impera- 
tore, IV. 65. 

Atreus , pro tragoedia . . de 

. Atreo, rege Mycenarum, & 
patre Agamemnonis, VIL 

Attegia Maitrorum^ pro caus 
agreflibus,cujufmodiMaup 
ri incolunt , XIV. 196. 

Attellancz^ fabulse, ab AteL 
la, municipia didx. Erant 
iliac quidem Dramatis ge^ 
nus omnium maxime jo^ 
cofum , quodque fere ex- 
tra argumentum a fcurris 
urbanis ante , nec non in- 
ter , & poft ipfam fabulam 
adhibebatur; quo tripltci 

. lefpeclu etiam shdS^iu,, 

.. iiJL^\cL, & i^oSiec vocari 
confueverunt, VL 71. 

Aventinus^ pro Romano, quo- 
niam Aventinus erat ex 



feptem urbis Romft moiL. 
; tibus , lll. 85. 
Aufidius^ Chius , infignis ma- 

tronarum corruptor, IX. 

Aureliaj mulier^ pifces di« 

ftrahens^ V. 98- 
Aurunca , civitas Latii y I. 20. 

Auruncus , 11. loo. 
Automedon , auriga Achillis , 

ponitur pro auriga Neronis, 

L 6k ' 
^zi(/an(7^,.fabula de Autonoe, 

Cadmi filia & conjuge 

Ariftaei, VL 72* 

jLivcuS^of y h: e. ipfe enim 
cinsedus virum ad fe tra- 
hit, IX. 3/: 

B. 

Bacca Sabina , pro oliva , vd 
.. in genere . pro quibufque 

frudibus patriis & Roma- 

nis., I. 85. 
SacchanaUa^ Bacchi facra, 

Romae oGm omni turpitu- 

dinis genere celebrata, & 

proinde A. U. 567. SCto 

prohibita, II. 3. 
J?tf/?/<e, Athenis erant facer- 

dotes Dcae Cotyttus, pro- 

digiofapetulantia infamcs, 

11. 92. 
Bardaicus jadex , pro milite, 

qui bardocucullo , h. e. 

veftimento Gallico, indu- 

tus de alio milite judex 

eft, XVL 13. 
BareaSy proconful Afiae^quem 



1 N JUrKNALMM. • 



EgnatiBS Stbicus falfo te- 
ftimonio circumvemt » III. 
ii6. VIL 91. 
Bafc4aida^y^ efcarium Bri- 

tannicum, XII. 46. 
Bajilus, oratox Romanus> VIL 

145. 146». 147. 
\JBat4rA domui^^WL 5ir 
Bathylius , faltator fub Au- 

• gufto,quicumPyladepri- 
mus Romam intulit gefti- 
culationem pantomimo-^ 
rum, VI. 63. 

Behriacum , f Sedriacum , vi- 
cus inter Cremonam , Vc- 
ronamque> ubi vidus obiit 
Otho imperator , II. 106. 
•Belides\ '^o Danai filiae, & 
Beli«heptes, VI. 655. 

BeUerophon^GlTiUCi fil. Sifj- 
phi N. qiui ob denegatum 
concubitum cum Proeti re- 
gis uxore multis periculis 
expofitus eft, X. 325^* 

Bellona , Dea belli & armo- 
^rum,IV. 114^ fiirens^YL 
510. 

Beronici , Herodts, qui Agnp- 
pa Major cognominatur., 
filia, patrui fui Herodis 
Chalcidici uxor, & Agrip- 
paeminori&foror,,VL 156. 

Beta, XIV. 209* 

Bibula^ VL« 142. 

Bithynus tyrannus^ Prufias 
rex Bithyniae , X. 162^ 

Bocchar , vel jBocchot , rex - 
Maurorum > V. 90. 

Sona dea^ vid. Pctf. 

Bootes^ fidus feptemtriona^ 
le^V. 23. 



Sraccati^ Galli tranfalpini, 
qui braccis veftiebantur, 
cumCifalpiniRomano mo- 
le togis uterentur, VIIL 

a34- - 
Sreve fify quod turpiter audes , 

VIIL 165. 

SrigMteSj Britanni,qui allis 
Eboracenfes funt, XIV. 
196. 

Britones^ Britanni , itemquc 
Galli ad oceanum Britan- 
nicum fitt ^ XV. t 24« 

Bromiusypnet coneubinus dci- 
mini fui , VI. 378. 

Sruttia , fcil. pix , ad tollen- 
dos pilos liipdmls apta., 
IX. 14. 

. Srutus , ( M. Jumus ) Caefari» 
interfedtor, XIV. 43. Brud 
avuncitlus , h. e.. Cato Uti- 
cenfis , XIV. 43. X. Junius 
Btutus, Tarquinii regis cx- 
pulfor, IV. lo^i, Srutonan 
natales , V. 37. n 

Brutidius , rhetor & hiftori- 
cus,X. 83,. 

Bulbi^ Dlerisvel plantae ge- 
. nus. Alii legunt hulli ^qui 
funtpifi:es exigui & viliffi- 
mi, VIL 120.. / 



Caiallus Gorgoneus^ pro tt^ 

gafo, IIL 118. 
Cacoethes infanitile fcrihendi , 

VIL ^i.fq. 
Caeus , Evandri fervus ^ & la- 

tro , ab Hercuk clava in- 

tcremtus, V.. 12^^ 

.V4 



I N D E X 



'C^tius , jodex feveriffinius, 
Juvenalis temporc , XUL 
197.' XVI. 46. 

'Cafaris uxor , h. c. Meflali- 
na, X. 330. armeniuM^ 
h. e. elephantes, XIL 
106. 

'Cafoma, Caligulae conjux , 
Vl..6r6. 

Cajeta , portus in Latio , pro- 
pe Campaniae fines, a nu- 
trice Mnex ita didus, XIV. 
87. 

CaUnum , fcil. vinum , a Ca- 
leno Cahipaniee oppido, 
L 69. 

Calliope , Mufa , IV. 34. 

Calpe , altera ex Herculis co- 
lumnis , & Hifpanias pro- 
montorium ad fretum Her* 
culeum, XIV. 279. 

Cahina , femofa meretrix , 
IIL 133. 

Calvinus^ amicus Juvenalis, 
XIIL 5. 

Camerinus , pro nobili ex gen- 
te Sulpicia , qui tamen a 
proavorum virtute defecit, 

vm. 38. 

'Camctna^ Mufas, quaG Cane- 
nae a canendo didtae, IIl. 
16. VIL 2. 

'd/ni//tfj,Romanus nobiliffi- 
mu8 & integerrimus , qui 
Gallos Senones inopinato 
oppreffos Roma ejecit j IL 
154. 

Cammarus , pifcis marini ge« 
nus, V. 84. 

Campania^ Italiae regio, in- 
tcr Latium,Samniuin, Fi-^ 



centinos , & mare infenmi 
fita, cujus caput Capusk» 
X. 283.. 

Canna , genus navis , V. 89» 

Cannte , vicus A)[>uliae Roma' 
norum clade & Hanniba- 
lis vicflona infignis , IL 
i55.Vn. 163.X.165.XL 
198.' 

Canopus^ opptdam £gypti, 
omnium libidinum & imi^ 
purttatis domiciliitm , L 
26. VL 84. XV. 46. 

CantaberStoicuSy XV. loS. 

Canufina ovis , in meliorf bus 
habita, quippe circa Ca- 
nufium, ApuKae oppidum» 
nobiliflima iana foit, VK 
150. • 

Capena fcil; porta , quae & 
m^iitf appeilatur, quia fu- 
pra eam aquanludtus erat , 
IIL II. 

Capiflrum maritale^ ^o viiv 
cmo conjugaB , VI. 43. 

Cupito Coffutianus , a Cilici- 
bus repetundarum acculk. 
tus^, VIIL 93. 

CapitoUa , pro arce Romana 
& templo Jovis in rupe 
Tarpeja , X. 65. XIV. pu 

Capitolina quercus ^ h. e, co- 
rbna querna , quae in cer- 
tamine Capitolino vidlori 
data, VL 387. ^ 

CapitoUni^ h. e. familia , ori- 
ginem ducens a M. Man- 
lio , qui Capito]ium a Gat- 
lis obfeffum fervavit, IL 

145- 
Cappadoccs ^ (^ui & Lc^ofyri 



I N JUFENALEM. 



ab hiftoricis dicuntur. O- 
lim enim pmnis regio a 
Tauro ufque ad Pontum 
£uxinum Cappadocia ap- , 
pellata, VII. 15. 

'^aprea , infula juxta Neapo- 
lim , cujus feceffu Tibe- 
rius deledtabatur, X. 72 
&93. 

Cardiacusy h. e. cardialgia, 
f. morbo cardiaco labo- 
sans, V. 32. 

Carfinia , adultera. Cogeban- 

- tur vero olim adulterii ^on- 
viiflae toga virili indutae 
in publicum prodire, II. 
69. 

Carpathium^ fciLpelagus. Car- 
pathus eft infula inter £- 
gyptum.& Rhodum fita, 
XIV. 278. 

Carpophorus ^ hiftrio efFemi- 
natos & mollis«, VI. 178. 

Carrinas , h« e. Carris in Me- 
fopotamia oriundus, VIL 
205. 

Carthago , urbs iificlita Afri- 
cae, a Tyriis condita,im- 
perii Romani acmnla^ & 
tandem a Scipionc ffimilia- 
no excifa, VI. 171. X. 277. 

Cafior, pro ftatuaCaftoris au- 
rea vcl argentea , XIII. 
i52,pro templo €aftoris, 
XIV. 260. 

Catiena^ meretrix famofa , 
III. 133. 

Catilina , Romanus , qui rem- 
publicam tollere cum mul- 
tis fui fimilibus deftinave- 



rat, IL 27, VIII. 23kX:^ 
288. 

Catinenfis pitmex , a Catina f 
urbe Siciliae , VIIL 16. 

Cato tertius^ irofiice. Nimi- 
rum duo Catones fuere fc- 
veriffimae virtutis, Cenfo- 
*rius & Uticenfis ; hic qui- 

' dem tertius, II. 4*6. Cato 
( Cenforius ) durus , XI. 
90. , \ 

Catti, populi Germaniae , qui 
hodiemam Haffiam, Wet- 
teraviam , & partem Rhe- 
nani trac^us incoluerunt, 

IV. 147. 
Catubis^ dclator & homo ^ 

nauci , III. 30. Catuli , h. 

e. famiiia Catulorum , a Q. 

Luclatio Catulo, qui finem 

impofuit bello Punico I, 

originem nadta, II. 146. 
Catulla^ mulier impudica, 11. 

49. X. 322. 
Catullus^ MefTalinus , caecuj ,' 

qui ingenio fsevo , & fan- 
' guinariis fuis fententiis exi- 

tio permultis fuerat, IV. 

13. alius, poetae amicus, 

XIL 29. 37» 93. mimo- < 

graphus,VIIL i86.Xm. 

iix. 
Cecrops, conditor & rex A- 

thenarum , VI. 188. Ce- 
' cropia^ oppidnm Athena- 

rum, 11. 92. Cecropides , 

Athenienfes , VIII. 46. 53. 
Celadus^ al. Enceladus, no- 

men Grammatici, VIL 2 1 5. 
CeUeno ^ Harpyiarura priU- 

ceps , VIIL 1 30, 



I ^N D E X 



CelfusPrator^ VI. »46. Vm. 
194. 

Ctnfura , vid. Dat vauam &c. 

Centurio^XVI. 17. 

Cercopithecus ^ fimia caudata^ 
ffigyptiis facra, XV. 4. 

Ccres , Dea frugum. Ejus vit- 
tas contingere, h. e. ejus fa- 
cerdotio fujigi nonnrfi ca- 
ftis feminis licebat, VI. 
50. IX. 24. XIV. 219. fe- 
ccm vero tenentes in ejus 
facris calHfiimi & integer- 
rimi effe debebant, XV. 
140. Ow^^<aer,proPlu- 
tone , inferorum rege , X. 
112. Cercs Helvina^ quse 
in templo Cereris ad Aqui- 
num colebatur,ubi etiam 
fons erac, quem Helvinum 
appellavere. Alii Elvinam 
legunt, ab eluendo^fcu 
lavando,. III. 320. 

Cefpesfeflus , pro ara fefta ac 
foUemni, ex vivo & viri- 
di cefpite, XII. 2. ^ 

Cethegus^ focius conjuratio- 
nis Catilinari», II. 27. 
VIII. 231. X. 287. 
^ Cetr^nius^ XIV. 86. & 92. 

Charippus , provingialis, VIII. 
96.' 

Charyhdis , vorago profundif- 
fima in mari Siculo ante 
Meffanam urbem, V. loi. 
XV. I7.N 

CAeironomon , pantomimus , 
qui manibus gefticulatur, 
yi. 63. V. 121. 

Ckion^ fcortum nobile , III. 
136. 



Chiron^ fic dtoebatur ftatsa 
vel figillum , ex cujus par- 
te quadam aqua (aliebac; 
ironice autem hujufmodi 
Chironem Codro tribuit 
poeta, utpote pauperrimo, 
111. 205. 

Chlamys Spartaruij paluda- 
mentum purpureum , quo 
Spartani inprimis iiteban- 
tur, Vni. loi. 

Chorauks , tibicen , vel etiam, 
qui ad tibias faltat, VL 

77' 
Chryfippus^ philofophus Stoi- 

cus arte dialedtica clariffi- 

mus II. 5. Xlll. 184. 

Chryjbgonusy cantor comicus 
& citharoadus , VI. 74. VIL 
176. 

Chryftamna, fciL vafa, VL 
155. 

Cicero^ M, TuUiuSy conful 
Romanus , & orator fum- 
mus, VII. 139.&224.X. 
114. 

Cieuta « herba venenofa , cu- 
jusfuccum Athenis damna- 
ti bibere cogebantur , VII, 
206. XIIL 186. 

Cilices, populus Afiae Mino- 
ris, IV. 121. VIII. 94. 

Cimbri^ populi inter Coda- 
num finum, Oceanumque 
Germanicum; hodie ifta 
regio Jutia vocatur , VIII. 
249 & 251. XV. 124. 

Circe^ venefica, quae Ulyflis 
focios magica vifga pcc- 
cuffos in fues transforma- 

. vic, XV. 2n 



I N JUVENALEM^ 



Circ^j vel Circeji^ urbs in 

moQte Circejo , in finibus 

Latii, ubi antiqua Circ^s 
. domus fuiffe credita, IV. 

140. 
Cirrhaus vates, pro ApoUine , 

a Cirrha , oppido Phocidis 
. & navali Delphorum, ita 

didtus, XIIL 79. 
Claudfus Cafar, V. 147, VI. 

115. XIV. 530. ^ 

CUatuhes^ philofophus Stpi- 

cus, II. 7. 
Cleio^ una ex Mufis, VIL7. 
Cleopatra^ reginaffigypti pro- 

iligatae libidinis & luxurix, 

devidta ab Augufto ad A- 

dium, 11. 109. 
Clitumrms , iluvius in Umbria,^ * 

cujus aqua a pecudibus 

pota candidos foctus 6ffi- 

cit,XIL 13. 
Clodiusy qui Caefaris uxorem 

iii templo BonxDex adul- 

teravit, II. 27. VL 345. 
Clotho , & Lachejis , duae Par- 

caB,IX. 135. 136. 
Guvienus , malus poeta, L 80. 
Clytamnejlra ^ uxor Agame- 

mnonis , quem & ab adul- 

tero interiici curavit, VL 

656. 
Coa conchylia^ pro conchy- 

liatis veftibus, ex infula 

Coadvedis, VIIL loi. 
Coccina hzna , h. e. purpurea , 

qua divites utebantur , IIl. 

283. 
Cocles^ Horatius Cocles ^ qui 

Pof fennae exercitui in ponte 
* fublicio folus reftitit j deia 



armatus Tiberim tranGia^ 

tavit ad fuos , VIII. 264« 
CoHona^ Cottaha, vel Cota- 

na, gcnus parvas iicus e 

Syria, III. 83. 
Codrus^ pauperrimus poeta, 

1. 2. in, 203 & 208. 

Colapham incutere fervo , VIIL 

Cokhis fava , patria Medece , 

VL 643. 
CoUphia^ panes infermenta- 

ti,quibus athletee uteban* 

tur, IL 53. 
Co//>'r/ij, medicamina oculo- 

rum , VI. 579. 
Color^ pro ornamentis , quin 

argumentis oratorum, VII. 

Colojfuss ftatua ingentis ma- 
gnitudinis , VIII. 2304 

Columna Phrygia , ex marmo- 
re Synadico , quod Phxy- 
gium & pretiofum eft, 
XIV. 307. 

Columna aelphinorum, Delphi- 
nes columnis fuperpofiti , 
in " fpina Circi , tanquam 
Neptuno debiti, atque ab 
Agrippa in asdilitate fua 
vel primum pofiti, vel re- 
ftituti, VI. 590. 

Comafooa ynon delibutaun- 
guentis,VIIL 12. 13, t^- 
xata^ inordinata aC inter 
libidinofos amplexuscon- 
fufa,XI. 187. 

tomagenusy ex Comagene, 
provincia Sy riae feptentrio- 
nah's^ fub Tauro montc 
•fita, VL5J0. 



I N D E X 



'Compltd 9 loca , ubi plures 
•viac competunt, i, e. ccJiv. 
veniunt , IX. n 2. XV. 42. 

^onckyiia Coa^ vid. Coa. 

Concordia templnm , in cujus 
faftigiofortaiTenidus dco- 
niarum erat, qnarum pro- 
prium cft crepitare, 1. 1 16. 
concordia formm, 6»c, vid. 
Forma. 

'Concumbere Grace , VI. 192. 

Conditor Iliados , Homerus , 
audtor carminis, cui no« 
men dedit Uiados, XI. 178. 
conditor mundi communis, 
Dcus.XV. M». 

'Conduplicare patrimonia, XIV. 
229. 

[Conjugium , jampane folutum , 
in multis domibus fervavit 
aduiter, IX. 79. 80. conju- 
giumpetimus caca cupidinc 
duSiiy X. 351. 352. 

Conopeum teftudirutm^ velum 
lineum, vel bombycinum, 
reticulati operis, ab Alex- 
andrinis ad arcendos culi- 
ces inventum , atWe drca 
ledtum in teftuc^nis for- 
mam fufpenfum , VI. 80. 

Conturbare^ h. e. conturbare 
rationes, dilapidando at- 
que abfumendo fortunas , 
VII. 129. 

Contus^ pertica cufpidata, 
Cujus ope faxis aut vadis 
ihhacrentem navem pro- 
trudere, vel aquarum al- 
titudiriem explorare fole- 
bant,X. 20. 
Cumvividj pro convivis, V. 8a. 



Cophinus , i. e. corbis , fienum^ 

quie Judaorum Jupellex^ VI, 

14. VI. 542. 
Coptus^ cifitas /Egyptiorum, 

quae nunc Cana vidctur, 

XV. 28. 
CoramSj mites,XVI. 54. 
Corbulo , athleta illius tempo- 

ris, fortis & robuftus , III, 

251. 
^Corcyrcea de ttrna temetmny. 

vinum de Corcyra, infula 

maris Jonii, hodic Corfu 

di<aa,XV. 25. 
Cormulinum , h. e. cujufiiiodr 

mulorum eft,XVI. 23. 

Corinthus flupidus^ VIII. 197* 

^Corinthus if/tiZa, urbs AchajacT 

*• perquam clanl- & . dives , 

fed & voluptatibus dedi- 
^ ta, unguentifijuc perfufa, 

VUL 113. 
Cornelia mater Gracchorum y 

Sdpionis Africani filia , 11- 

berii Gracchi uxor, VL 

167. 

Cornua torquere cirto y h. e. 
crines nodo fubftringere, 
quod proprium erat gentis 
Germanioc, XIII. 165. 

Corfica^ infula in mari^Ligu* 
ftico, V. 92. 

Corvinusy pro Valerii Corvf- 

- niftatua,quiacorvo,pra- 

f)ugnatore adverfus Gal- 
um, illud cognomentura 
adeptus cft,VIIL ^ Scj. 
Corvinusy JuvenaUs ami- 
cus, XIL I. 
Corvis veniam dare, vid. Dare,. 
Corvo rarior dtto\ VIL 202« 



1 N JVVENALEM. 



Vi^rus, rtntus occidentalis, 
X. iSo. Coro toUendus & 
auftrv,Xiy.26S. 

Corybas , ( pL corybantes , ) 
pro infaniente. Corybantes 
dicebantur facerdotes Cy- 
belcs , furore perdti , ca- 
- put jaditantes & tinnituoL 
edentes, V, aj. 

Corycia pupnis^ pro navc erra- * 
bunda. CorycUserat mon$ 
JonfBe, qua parte Chium 
fpcctat , portuolis , & la- 
trocipiis olim infeftii&mus. 

. XIV. 167- 

Corydon^ pro ruftico , vcl fim- 
plici alio,IX. 102. 

Carymhi , propric funt raccmi 
hederae in orbem circum- 
adtt, VI. 52. 

Corytha^ cqua generofa, & 
curfu valens, VIII. 62. 

Cofnuut^ fervi vel ancillae , 
quibus^omini, veldomi- 
naeexomandac cura incum- 
bcbat, VI. 477. 

Cofinus^ dives,& odoribus 
femper perfufus , a quo 
ctiam unguentum Cofmia- 
niim di^tum, VIII. 86. 

Cojfus , cbgnomento GaBtuIi- 
cu^, qui jubente Augufto 
Mufiiilanos & Gaetulos do. 
muit, VIII. 21. Cojfus , pro 
quovis nobili, lll. 184. 
Coffus alius , heredipeta , X* 

. ao2. 

Cothumus^ calceus utrique pe- 
. di aptus, & utrique fexui 

. coriveniens, quo tragici fu- 

- ber^ altius clevato> ute- 



bantur, ut herocs appare* 
rent grandiores ; unde ft- 
iam cothurnus dltus pro 
grandi dicendi genere, VL 
634.VL506.VIL72.XV; 
29. * 

Cotta^ Aurelius Cotta, qtd 
tempore Neroni^ i^mo- 
dum liberaiis in amicos 
fuit, V. 109. VII. 95. 

Cottana , v. CoSiona. 

Cotytto , vel Cotys. Dea Kbi* 
dinisapud Thraces, Chios^ 
& Corinthios, cui facra no^ 
d:urna peragcbantur , Co- 
tyttia didla ,' 11. 92. 

Crambe repetita j VII. 154. 

CrJj^, pater & filius, qui pcr- 
iere bello Parthico, iL 
108. 

Cremera legio , pro gente Fa- 
biorum, qui ad fluvium 
Cremeram, Soranos a Vc- 
jentibus difterminantem > 
ad unum occidione perie» 
runt, II. 155. 

Creperejus Pollio , luxttriofu»; 
qui abfumtis opibus non 
iine pudore pecuniara in 
fbeaus quaerebat, IX. 6. 

XL45. 
Crepidoy terra, quam aqua cre- 

pitans alluit , V. 8. _ 
Creffa ypro Ph^ra, Minofs 

regis Cretenrmm £[lia,.X. 

327. 
Creta antiqua , hodie Candia , 

XIV. 27a . 
Creticusj pro nepote aliquo 

Metelli Cretici degenero, 

VIII. 38* 



I ^ D E X . 



'Crifpus^ Vibius, vir jucun- 
" dus , & Quindiliano judi- 

ce, .dele^aationi natus, IV. 

8i. 
Crifpinus^ Domitiano impe- 

ratori gratus, I. 27. libi- 

dine fortis, IV. i. 14. 24. 

108. 
Crijia Jhrgunt^ in avibus cri- 
. ftatis , tanquam alacritatis 

Aiimofae indicia ; idem de 

homine dicitur , fibimet 

pbcente &fcrociente, IV. 

70. ■ 

'Crifi^fm galli promittere lari- 

bus , fcil. ut vidtimam la- 

ribus gratam, XIII. 233. 
Crocodilon adorare , ea ff gy- 

pti pars, quae circa Thebas 

crat, olim confuevit, XV. 

a. 3. 
Croceatabella^ libellus e mem- 

brana, quae colorem cro- 
■ ceum 6xteriore parte refe- 
, rebat, VII. 23. 
CrjKi fpirantes y pro liquorc 

crocino , quo veteres ro- 

gum , vel offa & cineresin 
. funcribus refpergere fole- 

lebant, VII. 208. 
Crafus, Lydorum rex opu* 

lentiffimus, X. 274. XIV. 

328. 

Cruce vera dignuf. Lentulum 
intellige, qui, cum effet 
nobilis, hoc ipfo, quod 
perfonam fervi in agendo 
mitnofufceperat,cruce at,. 

' que fumn^o fupplicio di- 
§nuserat,Vin. 188. 



Crumena deficiens , nempe ad 
expenfas, XL 38. 

CruftcR Heliadum^ qu9s alias 
gemmse Heliadum. Helia* 
des enim , forores Phae- 
thontis , fletu nimio in ar- 
bores mutatae, elecarum 
ftillans dedere , e quo phia- 
lae & calices confcdti funt, 
V. j8. 

Cruflula^ dulciariorum genus. 
VHL 5. 

Crypta , pro loco riparum ex- 
cdvato^quem pifcis di^a- 
fcensperfcrutatur^V. 106. 

Cucullus Santonicus, birri fen 
lacernaE genus , cujufmo- 
di apud Santonas Gallos 
conficiebatur ^ VHI. 145. 
noeiumus, V. 118. 

Ciicurbita ventofa , vafculum 
vitreum vel aeneum, quo 
fanguis cutfe, fcalpello 
prius aperta, educitur. Ven- 
tofa dicitur, quia nonnifi 
vento, vel aereintus ex- 
pulfo, cuti adhaeret. San« 
guinem vero e capite edu- 
cendum docet, ut fieri fo- 
let in delirio, XIV. 58. 

Culcita^ ftragulum, vel ledtus ; 
in tribus auteni ledis cir- 
ca menfam difcumbere fo- 
lebant, unde triclinii no- 
men, V. 17. 

Culeus unus ^ qno nempepar- 
ricidae infuuntur, VIIL 214. 

Cumtz^ civitas Campanias in 
Italia,IIL 2. 321. IX. 57. 

Cumz fegmentata.^ f. c. ligneis 
teiferulis ac variis colori* 



I N JUrENALEM. 



bus exoraatae, ctijurniodi 
didores utuntur,'VL 89. 

Oiriay pro Senato, VIII. 91. 

Curia Martis Athenis , pro A- 
reopago , cujus affeffores , . 
Areopagitae ^idli, filentes 
judicabant , IX. 10 1. 

Curius , cognomento Denta- 
tus, vir continentiffimus, 
qui de Sabinis, Samniti- 
^us', Lucanifque trium- 
phavit, Pyrrhumque re- 
^em Itaiia expulit, IL 3. 
11. 153.XL78, Curiidim* 
diiy pro ftatuis vetuftate 
cxefis aut dimidiatis , VIII. 

Curuks funmut ^ fa,«e. confu- 
lares, Curules feUas fubla- 
tae gradibus , eboreque & 
fignis quam pulcherrime 
inftrudtae erant. lisprimum 
quidem reges , deinde au- 
tem majores magiftratus, 
%xt confules, praetores, & 
aediles utebantur , X. 91. 

Curtius y caufidicus vento- 
fus , adeoque bucca potius , 
quam orator , XL 34. 

Cuftos vitis & hortiy qui alias 
Pnapus,VL 375. 

Cyane , mulier verfans in po- 

, pinis , VIIL 162. 

Cyanea , fciL infulie , quse & 
Symplegades,contra Bof- 
porum Thracium jacen- 
tes, XV. 20. 

CyheU turpis, Magna Deonim 
mater,in cujus facris mul- 
ta turpiffima fiebant, IL 
1 1 1. Cybeles auha^ pro li^- 



dis in illius honorem adtis , 

XIV. 263. 

Cyclas^ femineae veftis genus, 
circularis figurae, & pro- 
pter fummam tenuitatem 
pellucidum , eoque paruni 
honeftum", VI. 259. 

Cyclas^ nna ex Cycladibus in 
mari mediterraneo , poni- 
tur pro quavis infula, in 
quam fontes relegabantur, 
VI. 563. 

Cyclopes , qui quondam fedes 
haouiffe in Sicilia fcrun- 
tur,-homines unum in fron* 
te oculum habentes , im- 
pii , feri , & truculenti » 

XV. 18. 

Cygnus niger^ VI, 165. 

Cylindrus , pro gemma terete 
& oblonga,II. 61. 

Cymba una , nempe Charon- 
tis, IL 151. Cymba magu» 
fier^ naviculae rcdtor , IV, 
45, Cymba Bajana^ XII. 
80. 

Cymbala pulJanSy pro facer. 
dote Cybeleo , IX. 62. 

Cynicus nudus , h*. e. Dioge- 
nes, qui dolio fidili pro 
domo ufus, XIV. 309. 

Cynici, philofophi, a Stoicis 
fere tunica tantum & ha- 
bitu diftantes, XIII. i2u 
122. 

Cynthia^ Propertii poetae ama* 
fia,VI. 7. 

D. 

Dacicus^ cognomentum Dq« 



I N D E X 



. ttiitianiy hic pro numo Do- 
mitiani effigie cufo acci- 
pitnr , VI. 205. 

Dadalus, egregius artifex Sc 
ftatuarius , qui , ut fabulac 
ferunt , e Creta fugiens fibi 
& Icaro filio alas e cera^ 
formavit , quarum ope in. 
columis in Italiam , vel ut 
alii putant , in Siciliam 
tranfvolavit , III. 25. 

Damafippus ^ patrimonii de- 
codtor, VIII. 185. 

Dat veniam corvis , vexat cenr 

. fura coLumhas , IL 63. 

Dea Sona, quae & Fauna, FaU- 
nique ibror atquc corijux 
dicitur, VI. 314. ei porca 
in facrificiis oolata , II. 86. 

.. 87. 

Deam te , Fortuna , facimus , 

XIV. 315. 316. 
Decii , pater & filius, qui pro 

patria fe dcvoventes for- 
. ticeroccubuerunt, etfi fa- 

milia plebeja, non patri- 

tia nati, VIIL 254. 258.., 
' XIV. ^39. 
Delphi , oppidum Phocidis , 

oraculis celeberrimum, VI. 

Delphinorum columna g vid. 
Columnce, 

Delubrum, difFert fecundum 
nonnullos a templo,quod 

- in illo labrum adeffc opor- 
tebat ad abluenda corpo- 
ra , in hoc non item ; alii 
tamen aliter opinantur, III. 
13. XIL84.X11I,69. * 



Demiirius^ComceiuSyTft. 99; 

Democritus , Abderites phila* 
fophus, ridendi confuetu« 
dine notus, X. 34. 

Demofthenes , Oratorum Gra^ 
ciae princeps, X. 114. 

Deridcat reBus hripedem^ pro« 
verb. ne quis alterum ac« 
cufet probri, nifi ipfe pu- 
rus f uerit Loripes enim efl, 
qui pedem inflar lori tor- 
tum habet, IL 2^. 

Deucalion, rex Theffah*ae , qui 
diluviO' quodam Parnafli 
juga petiit, I. 81. 

Diana , Jovis & Latonas filiaj; 
filvarum atque venatorum 
Dea, WL 32^ X. 292, 
XV. 8. 

Didator^ magifhatus Romsi* 
norum fummus , penes 
quem omnispoteflaserat; 
fed extraordinarius, ac non 
nifi fummus in periculis 
remedii loco afTumtus, 
VIDL 8. XL 87. 

Dipto uno caputfcalpere^ no« 
ta effeminati hominis, IX.' 
133. 

Diomede(Z^(dLh\m\2t> Dio- 
/ medem intelligit, Tydei 
& Deiphilae filiumvregem 
ffitoliae , qui ab uxore -£• 
giala fpretus primum in 
Italiam, deinde in proxi- 
mas infulas navlgavic, ubi 
focii in fludtibus merfi , &. 
a Pallade in aves converfi, 
qux Diomedese dicuntur , 
L 53. 

Dip^i^j^ architedus m per- 



I N fUFENALEM. 



HQcndls operibus tafdiffi- 
miis. Hic pro adulatore 
accipitur, qui apud Jo* 
vem vel principem in fum* 
mo honore eft, IIL i^o* 
^JyocUes indtandis turpibus ac 
pravis omnes fumus , XIV* 

40- 41. • . . \ 

^Volabella, provmctae . praefe- 
dtus &.expilator. Duo hu- 
jusnominis fuerunt,quo* 
rum uterque repetunda- 
tum aqcufatus, & alter qui*. 
dem abfolutus , alter vero 
damnatus eft, VIII. 105. 

^t>olabra pigra^ pro militum 
labore in caftris^ remif- 
. fiusfafto,VIlI. 248. 

Voior viri, vid. Flagrandor, 

Domitjus^ pro Nerone, qui 
ex gente Domitia, VIIL 

Dorica Ancott* vid. Ancon^ 

jioTisi pro perfona Doridis^ 
Deae marinae, Oceani & 

. Thetyos filiae, 111. 94. 

Drufus^ five Germanicus ille 
a Senatu falutatus, five 
alius de republica optime 
aneritus, VIIL 21 &4Q* 



Ebur Phidiacum^ pro ftatuis 
eburneis, a Phidia tam 
.egregie fcupltis, ut vive* 
re viderentur , VIIL 103. 

Ebumum vel eburneum Jce* 
ptrum , pro fcipione ebur. 
neo, in cujus.furamitate 
aquila furgebat,quemque 

Perjius & Juvmalis. 



manibus ^trfumphans ge* 
ftabat , X. 43. . 

Echini , pifces e genere can-^ 
crorum aculeati , IV, 143; 

EchXon ckhamdus , VI. y6. 

Egeria vallis^ pro luco Ari* 
cino , in quo Numa fimu* 
labat , colloquia fe habere ' 
cum Egeria nympha , III,- 
17. 

Ele^ra^ forpr Oreftis, Aga« 
memnonis jilia, VIII. ai8^ 

Ek£irum , pro vafis cx eleftro^ 
quo nomine partim fuccur 
arboris pinex in mari du« 
refccns , partim vero atu 
nim , quod admixtam ha« 
bet quintam ar^enti por-* 
tioncm , vocatur , XIV* 

307. 

£/e^, pro carmine elegia* 
co, L 4, 

^Unchi^ prx) unionibus feu 
margaritis oblongis, piri in* 
ftar in pleniorem orhem. 
delinentibus, VI. 459. 

EUphanti venales^ XIJ4 loa» 
alti^lL 150« 

EUfa^ nomen proprium 'DU 

donis. Dido enim, h. e* 

virago, a Poenis ideo tan- 

tum did^, quod m ignem 

* fe immifit, VI. 455. .. 

Elpenory focius Ulyffis, qiii 
a Circe in porcum conver* 
fus, ac deinde percuffu te* 
nuis vh*gae in priftinam for- 
mam reftitotus, duih Ulyf- 
fem properantius fequitur^ 
e fcalis decidcns periit* ' 

XV. 22. 

t X 



I N- D E X 



Endrmis^ veftiB villofa, vel 

pellefuffulta, IIL103.VI. 

246. 
Endyndon , paftor formofiffi- 

mus , cujus amore Luna 

capta. Hic pro quovis for- 

mofo, X. 318. 
Ennofigetus^ Neptuni cogno- 

mentum, X. 182. 
Enthymana curvum fermone ro^ 

tato torqucre , VL 450. 
Efhemerides^ tabulae faftorum, 

vulgo canlendaria,VL 573. 
Epirhedium , genus vehiculi 

vilioris,VIIL 66. 
Epicurus, phiiofophus Athe- 

nienfis, XIH. 122. XIV. 

3 »9-: 

Epimenium,f\ipGTid\uiny quod 

datur in unum. menfem, 

VH, 120, 
Epona, vel Hippona^ Dea, 

quam ftabularii colebant, 

VIIL 157. 
Erinnysj furia infernalis, vin- 

dida coniedtans iiagitio- 

fos, VIL 68. ^ 
Eriphyle , uxor Amphiarai , 

quem, ne ad bellum The- 

banum proficifci cogere- 

^ur, latentem prodidit, VL 

€55. 
EJqiulia , vel Exquilia , mons 

& vicus Rom£e , ubi ex- 

cubiae TuUi regis , III. 71. 

XL51. V.78. 

Etrufcum aurum^ pro bulla 
aurea , geftata a pueris in- 

. genuis & nobilibus ufque- 
ad annum letatis XIV. 
Etrufcum vcro dicitur , 



quoniam hic mos a ckbel- 
latis Etrufcis Romam per- 
latus fegnante TuUo Ho- 
ftilio, V. 164. 

Ei>ander^ Carmentae filius, 
Pallantis, regis Arc^dise ne» 
pos, &corum,quiex Pe- 
loponnefd fugerant , iin ea 
regione , ubi nunc eft Ro* 
ma, primus redor, XL 
61. 

Euganea ama. Euganei funt 
Italiae.Tranfpadanse popu- 
li , quorum regio hodie 
MarcaTrevifana, VIIL 15. 

Evohe vel Hevohe,\ox fatie- 
tatem defignans , VII. 62. 
, Eumenides , furiae infemales, 
XIVv 285. 

Euphranor, ftatuarius & pi- 
dor celeberrimus,IIL 217. 

EuphfdUs^ fluviiis* Mefopo. , 
tamiae, L 104. VIIL ^r. 

Europe , filia Agenoris , Phoe- ' 
nicum regis, admodum 
formofa , quam Juppiter in 1 
taurum converfus ex Pboe- 
nice in Cretam abduxit, 

VIIL34. 
Eums, ventus ab oriente fpi- ! 

rans, X. 180. XL 119. 1 

XIL 63. XIV. 186. 
Euryalus vumuUo, five gladia- , 

tor, VL 81. I 

Exemplavitlorum domefticavir 

locius & citius nos corrum" 

punty magnis cum fubeunt 

animos au^oriBuSy XlV. 31. 

Exodia^ funt ridicula didta, 
quar lburr% urbani cum 



IN JUFENALEM. 



, cith^ara vel pfalterio m fce- 
nain prodeuntes in (ine ali- 
cujus fabulae fundebant^ 
VI. 71. conf. Attellana^, 

Extorta pueUa , pro gibbofa 
& extorta memhra haben- 
te,VIIL 33. 

Exuvia beiiorumjfto (^oUis, 
X,i33. 



Fabius^ vel Maximus ille^ 
qui vendito fundo fuo ca- 
ptivos Romanos ab Hanni* 
bale redemit, vel alius in 
eruditos liberalis , VII. 95. 
natus in H^rculeo lare , quia 
gens Fabia originem ab 
Hercule duxit^ VIII. 14. 
Fablus Gurges , qiii matro- 
nas aliquoc fiupri damna- 

« tas pecunia muldtavit, & 
cx illa Veneris aedem , quag 
prope circuni erat , facien- 
dara curavit, VI. a66. Fa^ 
M, XI. 90. vid. etiam, 
Cremera legio* 

Fabratetia, civitas Campaniae, 
hodie Frabaterno , IIL 
124. 

Fabridus^ Lufiinus cognomi- 
natus, honoribus, audo* 
ritate & meritis nulii fe- 
cundus, fed cenfu par cui- 
que pauperrimo, II. 154. 
Idem cenfir cum effet Publ. 
Comel. Rufirtum , bis con- 
fulatu ^ didtatura fun- 
dtum, fenatu movit, ob 
luxuriani) quod X pond« 



libras argenti fadti habe* 
ret, IX. 142. XI. ,90. alius 
Fdbricius, affentator , IV. 
129. 

Fabullay moecha, II. 68. 

Fafidms y caufidicus, mer- 
cede conducens, qui ipfuni 
caufas agentem laudarent. 
XIII. 32. 

Pala f phala , turres rotun- 
die, & inftar ovi faftigia^ 
tx , quae ludorum die in 
circo inter Euripum & me- 
tas exftrui fblebant, VL 
590. 

Falemaulml^ pro vinetis Cam- 
panis. Ager Faiernus rio- 
inen adeptus a Falerno 
agricola, qui primus eas 
vites coluiffe dicitur. Ul- 

' mus autem elt arbor vineia? 
amica, VI. 150. 303 & 
430. IV. 138: IX. 116. 
Fdlemumacre^ h. e. aufte- 
rum ; quippe duo habue- 
runt genera Falerni , quo- 
rum alterum dulce, ake- 
rum aufterum erat, XHI. 
216. 

Fama aliorum incambere mife^ 

' riim eft^ VIII. jS.Famafitis 
tanto major, quam virtutis ^ 
X. 140. 141. fania bucci* 
na , XIV. 152. famam tra^ 
here a ctnfu , XI. 23. 

Fafnula Jovis, •pro aquilis, 
qu3B & Jovis af migerse di* 
cuntur, XIV. 81. 

Fanum Ifidis ,YllL 22. fan^, 
pbirima^ XII. 27» 28. 

Xi 



1 ^ D E X 



Fanancus^ qui futura divi- 

N nat. 11. 112. IV. 123. 

Farris canini /brdesp pro pa* 

ne fordido , qui datur ca« 

nibus, V. II. 

* Famm pUhejum, quod plebejos 

& mediocres manet , VI. 

J88. Fan plus vdkt hora 
emgni , quam fi nos Veneris 

commendet epiftola Marthy 

XVI. 4, 5. Fata regunt ho" 
ynines : fatum eft 6» partiius 

illis, 4pias finus dhfcondit, 

IX. 32. 33. 
Fauftus ytngcRdus , VII, 12. 
Felices ^ucimus , qui ferre in- 

commoda vita , nec ja£tare 

jugum, vita didicere magi' 

ftra, XIII. 20 fq, 
Fcffkna , prodi^a non f Ttit per- 

euntem cenjiim, VI. 362. fe- 

mina divite intolerahiUus /zf- 
. hiIeft,Yh 460. cum gem- 

mas collo circumdedit , nihil 

non permutit fihi , turpe pu- 
. tat nihil , VI. 457. 458. 

quovis templo proftat , IX. 

24. 
Femur Herculis inaurati , h. e. 

ftatuae Herculis, XUL 151. 
Fera fimilis maculis cognatis 

parcit^XY. 159. i15o. fira 
. Romulea, pro lupa, XL 
. 104. 
Feralis rfle«tf , exfequiali fimi- 

lis, quae fepulcro mor- 

tuorum adhibetur, V. 8j. 
Feftus cefpesy vid. Cefpes. 
Fkedula^ avis in deliciis ha- 

bitg , atque fi^ difta , quod 



ficuum efu pinguis fiat. 
XIV. II. 

Fidenccy oppidum Italiae dc- 
fertum in Sabinis,*VL 57» 
X. 100. 

Fides curta patria ingrata , 
XIV. 165, 166. Fidei tan- 
ium hahet quifque , quarttum 
mmmorum favat in arca, 
III. 143. 144. Fidem homi- 
lum dhvumque clamore ciere ^ 

xm. 31. 

FiGus mofum , qui veftigiij 
paternis inGftit, XIV. 52. 
gallince fiUus dha , h. e. 
teliciter & faqfto fidere na- 
tus, XIIL 141. filiumqm" 
hus artihus, & quihus mori- 
hus inftkuas, plurimum in- 
terefty^ XIV. 73/ Rts mdU 
minons copftahit patriyauam 
filius, VIL i87,fq. 

Fingere pracordid meliore luto^ 

S1V.35. 

jFi/cof, nummorum recepta- 
. culDm , vel aerarium prin- 
^ cipis^ ly. 55. 
Flaccus^ Horacius , poeta« 

VIL 227. 
Flagrantior aquo rum dehetdo^ 
■ lor effe viri ; nec vubwt ma* 

jor, XIIL II fq. . 
FIaminia^{Q,\\. via, I. 61- 171.' 
Flammeolum , parvum flam- 

meum, X. 334. 
Flammeum, amiclus capitis, 

quo matronae, &fpeciatin» 

novas nuptae obtegebantur, 

11. 124. 
Flavids^ Domitianus, qui erat 

e gente Flavia, IV. 37. 



/ A^, J t; V E N A L E M. 



\Kora , mulier impudica, II. 
49. Flora , Dea apud Ro- • 
inanos, cui facra facijebant, 
ut arbores fegetefque be- 
ne florerent. Ejus aulaa di- 
cuntur pro ludis FloraK- 
bus, XIV. 262. Flaralu 
tuba , itidem pro Fiorali- 
• bus ludis, VI. 250. 

J^cBta muia, res prodigiofa, 

XIII. 66. 

folium SibyUa, , res , cui tuta 
,fides haberi queat^ VIIL 
126. 

^ontts Aomdum, vid. Aorur 
' dum fonits. 

JFontejus coa/It/^ Xin. 17. 

Forka , nonnullis videntur la« 
trinae publicx , aliis taber- 
nae foro vicinas , IIL 38.' 

pomut £* pudkma, rara copr 
cordia, X. 29,7. 298. For^ 
mam optat mater modico pue^ 
ris, majore fuellis murmU' 
w , X. 289. 290. 

Formica magifira mudam ex* 

paverefamem,Yl, 360. 36 r. 

Fortunam no$ facimus Deam , 

XIV. 315. 316. fi fortu- 
na yokt^ fies de rhetore con^ 
ful; fi volet kac tadem , 
fies de cojjfule rhetor, VII- 

197. 198» 
Framea Martis, p|p hafia^ 

XIII. 79. 
Frigidior Geticis pruinis , V. 

50. 
Frontm nuHz fides , IT. 8. 
Fronto , Julius, in cujus «diw 

bus poetae retitare confue^i^ 

veiunt» L 12« 



Frufinoy oppidum Latii, hd- 
die Fruffdone, III. 224. 

Fundus Rutupinus y m litore 
Britannico, IV. 141. 

Furiay quae & Dirae, £ume« 
nides, nec non Erinnyesr 
didas. Earum nomina funt 
Aledo, Tifiphone & Me- 
gsera , quae omnes mentem 
male fibi confciam conti-^ 
nuis & furdfs quafi flagel^ 
lis caedere eziftimabantur^ 

xm. y. 

Fufcina;^tdvim^ quo retiarii 
in ludis gladiatoriis ute* 
.^bantur, II. 143. 

Fufcinus^ poetae amicus, XIV. 
I* 

Fufcus^ Cornelius, qui im*. 
perante Domidano bellum 
geffit adverfus Dacos^ IV. 

112. 



Gabii^ wbs Volfcorum, IIIv 
192. VL 56. VIL 4. X. 
lob; 

G^«r/,i^fula Oceani ultra 
Hifpaniam Basticam, X. 

X. 

Gaditana, fcil puella, im- 
proba & lafciviens, XI. 
162. 

6atulus oryx fCzpvd, filveftris. 
ex terra Gaefeuterum in Afri- 
ca,XI. i 40: Gatula bellua, 
pro elephanto , X. 1 58. 

Galba, IL 104. V. 4. VIIL 
a22, pro ftatua ejus^VHI; 



I N D £ X 



Galbma^ vel Galbana veftis, 
h. e. coldfTS--herbacei & 
fublucidi, rafa dicitur, 
qux a textura non habet 
eminentem villumjl. 97. 

Galeata mulier jmdorm frcsr 
flare mquit , VI. 151. 

Gdcrusy pro capillamento 
textili , VI. 120. pro 
tegmine capitis<gladiato- 
rio , VIII. 208. 

GaUa^ nomen fiftum mu« 
lieris, I. 125. 

GaUus^ XVI. I. Gallustex" 
ior^ viliorum ncmpe atque 
craffiorum veftium, IX. 
30. 

'Gallia, VII. 144 & 148.' 
GaUia facunda docuit cau' 

' fidicos BritannoSylLY, n i. 

[GaUicus 'cufios urbis , XIII. 

. M7- 
GaUina albcefilius^ vid. Fi- 

lius. 

GaUinaria pinus , h. e. filva 
Gallinaria, quse erat in 
finu Cumano , III." 307. 

'GaUita , pro divite & orba, 
XII. 99. 113. 

Cangesy fluvius Indise ma- 

. ximus , X. 2; 

Ganymedes^^TO templo Jo- 
vis, in quo effigies Ga- 
nymedis,quem Juppiter 
cb infignem forniam iii 
aquilae fpeciem transfigu- 

. lavit , atque in coelum ad 
fefe avedlum menfae fuae 
praefecitjIX. .22. Gany-' 
wedes Gatulus^ pro fpur- 
co & ^thiope fervo , qui 



domino fuo Ganymcdd 
erat , V. 59. \ ' 

Gamila perkata, tettipefia< 

tem perpefli plerumque d< 

periculis multa & nimh 

' garriunt, XII. 82. I 

Gaurana ofirea^ a Gauro, Ca m 
panise monte, ad mare nto, 
ubi exquifita oftrea, VI IT. 
85. 86.% 

Gaurus , ftions Campaniae 

. prope lacum.-Avernum , 
IX. 57. 

Gener Cereris ^ h. e. Pluto, 
qui Proferpinam Cereris 
filiam rapuit, X. 112. 

Gemus facri fidcri , pro lecfto 
geniali, fcu nuptiali, qui 
Genio facer eft, VT. 22. 
Genium habere , alta cogni- 
tione vcl fcientia pdilere, 
VI. 562. 

Geometres , dodtrina magni- 
tudinum imbutus , & prze- 
cipue artis tejrari dime- 
tiendi peritus, m»76. 

Germani lumina carula^ XIII. 
164. 

Germanicus^ ipro: Domitiano, 
& hic pro nummo Domi- 
. . tiani efligiem referente, 
VL205. 

Geticte pruina , V* 50.- 

Getulus^y^d, Gatulus, 

GiUo , adulter , I. 40. 

Claphyrus, citharoedus , . VI.' 

^ 77. 

Tvci'^^ ceavrlv , * nofce te 

ipfum , XI. 27. 
Gobio, pifcis vilior, XI. 37. 
JGor^one, Medufa , cujus cs. 



I N J U V E^NA L E M. 



put in Minervae fcuto erat: 

7;-:jponitur* hic pro ipfo fcuto, 

XII. 4. Gorgomus Cdballusy 

'z:'' pro Pegafo , ex fanguine 

?.::t* capitis Medufae nato , IIL 

iji* E18. 

iracehus , pro nobiliflimo 

?,L:r quoque, inter gladiatores 

r^ > reperto, 11. 143. VIII. 201. 

,?• 2.10. Gracchl , Tiberius 

& Cajus , 11. 24. Graccho- 

•I rum^ mater Comtlia , VL i S'^. 

Oradiviu Homeriau , pro Mar^ 
p te, IL 123. XIIL 113.. 
l:Gr£ecia mendax , X. 174. fi 
[t; Gpcuia vcra , XIV. 240. 
Gmctdus efitriens in calum, 
jufferis, ihu, III. 78; Graeu- 
/^,VLi86. 
Gyara, vel Gyaruf , infula ex 
. * Cycladibus una , & ob fo- 
litudinem exfilio Roma- 
norum deftinata , I. 73. X. 
170. 
Gymnafia, pro philofophis^- 
qui in iis diQ)utare fole- 
bant, in, iij, 
Gypfiu Chryfippi , pro imagi- 
ne gypiea Chryfippi ,^ IL 



4. S- 



H. 



Habenas totas effundtre , XIV* 

230. - 
Hamus , comoedus , IIL op» 
HamUluj; TpuQromm magmer 

& corruptor, X. 224. 
Hammon, vel Atnmon, co- 

gno.nientum Jovis^quiia 



arenoGs Libyae locis ora-» 
cula fundebat, VL 555. 

Hanmbal^ dux Carthaginien- 
fium clariffimus, VI. 170 
& 291. VIL 161. X. 147. 
XIL 108. * 

Harufpex, qui exta vidima- 
rum infpiciens de futuris , 
divinat, 11. 121. VI. 397 
& 550. 

Hecatombe^ facrificii genus^ 
in quo centum vidiimae, 
eaec^ue vel ex fuum, vel 
ovium, vel. boum genere 
maclabantur , XIL loi. 

He6lory Priami, regis Troja-. 
norum filius fortiffimus, 
X. 259. 

^^OT^^^,nomen fiftum ci- 
tnaroedi, VI. 383. 

HeUades , vid. Crufla Helia^ 
dum. 

Helipdorus , medicus, VI. 373, 

Hehidius, Prifiusj generThra- 
feae, qui ambo libertatis ita 
ftudiofi erant,.ut natalenx 
dicm Brutorum & Caffii, 
qui patriam in libertatem 
alleruerant , fumma pocu- 
lorum hilaritate celebr»-- 
rent , V. 36. 

HehinaCeres,v\A,Ceres. 

Heraclece, fcil. fabube de Hcr- 
cule, ejufque operibus^ 
I. y2. 

Hercuks, II. 19. III. 89. V: 
125. X. 361. XIII. 43 & 
151. XIV. 90. 

HercuUus Lar , pro domo & 
familia Herculis, VIIL 14. 
Hercuku^ gurges , pro Ocfia-T' 

X4 



I N D E X 



no Atlandco , qui cft tx. 

tra columnas Herculis > 

Xiy. a8o, Herculei arcus , 

XIIL 82. 
fUrma^ yel Htmus^ ftatua 

quadrata lapidea, carens 
^^manibus pedlbufque, in 

biviis triviifqne coUocari 

folita » ad difcrimen via. 

rum indicandum, VIII. 5 x. 
^HtrmarcuSy pro quo alii quH 

dam legunt: Enmanthus% 

nomen fidlum Graecujo im- 

pofitum^ ni. 120. 
^Htrmais y qui eft cxHerni-, 

cis , Campanis populis , 

faxoia loca incolentibus, 

XIV. 180. 
'Jlefptrtdes , Ajlantis, ut non* 

nulli fcribunt, filiae, in 
i quarnm hortis aurea mala, 

vel ovts auream lanam ha« 

bentes nafcebantur j quas 
^ ferpens five draco cufto- 

diebat, XIV. 114» 
^JTutrbas , rex Mauritaniae j 

Didoivs nuptias fiagitans^ 

fed nequidquam , V. 54. 
, ^mtus Sophocleus^ pro ftilo 

fublimi & tragico, quo 

Sophocles inter alios ufus 

eft,VJ, 636, 
^Jkppia nupta Senatori , VI. 

82, « 
^Jiivpo^ nomen Mum, pra 

nomine infami , II. 50. 
Jfippoiytus, Thefei filius, qui 

inceftos novercae amores 
. averfatus , iftius fraudibus 

periit, X. l%\. 



Hifpotnatus , venenum f. me. 

dicamentum amatorium, 

VL 135. 
Hirptrms, nomen equi cir- 

cenfis laudatiffinii, VIIL 

63, 
Hirrus , tutor pauper & frau- 

dul^tUS, X. 222. 

JK^iWW, Vffl. iif X.151. 
Hypida membray^nir£utd, & 

norrida, 11. 11. 
Hifpuila, mulier libidinofa^ 

VI. 74. 

Homerus^ Graecorum poeta* 
rum princeps, VL 437, 
VIL 38. X. 246. XV. 69, 
Homencus Gra^vus , pro 
Marte , H/ 123. XIIL 

. "3- 

Horatius^ poeta Latinus , VIIi 
62. 

Hojpes numinis Idtei ^qui ho. 
ipitio exccpit Cybelea, 
m. 137. 138. 

Hyacinthi, pro formofis, quip* 

pe Hyacmthus , Amydae & 

Diomedae i^lius , ab ApoU 

. line adamatus, formofi& 

fimus fuerat, VL iio, 

Hylas , comes Herculis irt 
finibus lonia; amifjfus , k 
propterea inultum quaefH 
tus, I. 164, 

Hymettus , tnons Attic» , mel« 
ie dulciftimo abundans, 
XlltiSj. 

Hypcrhortiu axis^ jiro regio^ 
nibus ad feptemtriones 
£tJS , ubi mundi cardi^ies 

'- ^fleaeduntur, VL 470. 



\ 



1 N J U y E N A L E M. 



I. 



'Jafius, antiquUfimus Italias 
rex , & poftmodum Deus , 
penes quem omnia ape- 
riendi 6tclaudendi pote* 
ftas erat, VI, 386 & 394- 

Jafoh , mrcator , hieme chai^ 
fus^(\VLO minus inlongin- 
quas regiones mercaturam 
exercere poffit, VI. 15-3. 

Jafpisy gemma aliquot colo- 

rum , V. 42, 
Jbisy avis ffigyptiaca, ctco- 
niae non abfimiiis , fed ni- 
gra tota^XV. 3. 
jeicrica maur y morbo re^io^, 
feu , ut alii vocant^ atqua- 
to laborans,VI. 565. 
Jdaumfollemne , pro ludis Me- 
galeiifibus , in honorem 
Cybeles Ideai,h. e, Phry- 
giae, celebratis, XI. 192. 
Idaum numen , pro Cybele, 
III. i^S. Idaa antra, Jovis 
cunabula, XIII. 41. 

Jdumaa porta , pro porta Sy- 
ria ) ciim Idumsea fit pars 
Sy^-isB^ VIII 160. 

Jllacuspuer, pro Ganymede , 
Xlll. 43- conf. Ganymedes* 

JHades, fcil. feminae, h. c» 
Trojanse , X. 261. 

Jiiados conStor , vid! Condbqr, 

Jllyricum latusy regio poft 
fmum Adriaticum , Libur- 
niam & Dalmatiam CQm? 
plexa, VIIL 117. 

Jmitandis turpibus acpravis do^ 



ciles fumiti omnes^ XIV. ^dJ 

41. 

Indka tigris, XV. 1 65, ' 

In(biperator\ Imperator Do-^^, 
mitianus , IV- 29. barbarus, 
pro Hannibate , X. 1 38. 

Indus^ VI. 466. XL 125. 

Infamiay vid. Nimmi. " 

Ingemi foris larais & exundans 
kto dedit & Demofthenem 
& Ciceronem^ X. 119. 

Ingratos ante onrnia ponefoda* 
les, XLigo^ 

Iniemuntid cali fida, V. "545. 

IntolerabUius mhil ejl, quam 
femiria dives , VI. 460. 

/0, InacTii filia, ab Jove ada- 
mata, & in candidam >u- 
vencatn converfa, VI. 5 26. 

lomtts late fonans^ fciL flu- 
dlus, VL 93., 

Iphigenia, pro virgine nubili 
& viro matura, qualislphi- 
genia fuit, cum a patre 
Agamemnone ad placaa- 
dam Dianam in facrifi- 
cium offerreturXIL 119. 

Ira Deorum , ut fii magna , 
tamen certe tenta, XIIL 100. 

Ifausy non ille praeceptor 
Demofthenis , fed aliusr 
orator Atticus , cujus elo- 
quentiffimi fermones tor- 
rentis inftar magna vi & 
copia ferebantur , III. 74- 
IJiaca iena^ quae in templa 
Ifidis Romano ftupri oc- 
cafionem prasbet; quippc 
etiam in templis , & pa* 
tiffimum in fano Ifidte pro^ 
bra atque adulteria ftc- 



I N D E X 



qwTtter funt .commifla , 
VI. 489. 

IfS', ffigyptioram Dea, si 
Graecis quoque & Roma- 
nis qulta : ejus templum 
Roms in Campo Martio , 
VI. 529. IX- 22. XII. 28. 

. XIII. 93. vid. etiam Ifiaca 
lena» 

Ifer^ fluvius Europae nobilit 
fimus, cujus nomen ab 
occdfu, Danubius, in orien- 
te auteiji , Ifter , VIIL 170. 

//tf/w,m.i7i. X.154.XIL 
78. 

Ithacus^ pro Ulyfle, cujus 

^patria fuit Ithaca^ parva 

maris lonii infula, XIV. 

287. XV. a6. Ithacus na* 

tans, h. e. navigans, X. 

Jubema , qu3^ & Juverna , vel 
Ivernia, hodie Hlbernia, 
Oceani Britannici infula , 
il 160. 

Judaa , pro Judaeis , VI. 543. 
& ^4J. Judaicum jus ^ XI V^ 
101. 

Julius , fcil. menfis , qui an- 
tea Quindilis, II. 70. 

JuUa^ Sabino nupta, 11. 32. 
Julialepc, de adulteriis, 
IL 37. , • 

Julus^ Afcam'us, ffineae filius , 
XIL 70. 

Juno , Jovis foror & conjux , 
11.98. VL 48 & 619.71^ 
virguncula , XIII. 40. Juno^ 
nis avis , i. e. pavo ^ VIL 

Juppit^ Deorura rex , VI. ^jf^ 



VIIL 156. X. 188. XL 

116. XIL 89. XIIL 41& 

114. XIV. 206. vemusyX. 

79. fummus^ X. 268. Tar-^ 

pejus , Xn. 6. nondum hoT' 

batus^ VI. ij. 26. tunica 

Jovisi pro toga picfla, quae 

Jovis ftatuis iinponebatur, 

X. 38. Jovis famulce , i. e, 

aquilas , quae & Jovis- ar- 

miger» dicuntur,qiiodin 

bello Giganteo Jovi adver- 

fus gigantes fulmina nii' 

niftraiTe feruntur, XIV. 

81. 

Jus Jitdaicum , vid. Jujaa, 

Juveni Arcadko nil falit 01 

lavaparte mamilla,h, e. ob- 

^ tufus , ftupidus , & rudis 

efl; VIL 159. 160. Juvenis 

Pelhzus , pro Alexandro M. 

Pellae in Macedoriia nato, 

X. 168. Juvenes ^quibus ar- 

te benigna & meliore luto fin." 

xit prtccordia Tuan , XIV , 

34. 35. juvenes manm 9 

XIV. 283. 

K 

Ka\ Et^Vl. 195. 

Kateruia femine(Z , h. e. Mar* 
tiae, quibus viri feminJs 
munera mittebat^^IX. 53. 

Kivtu^of , cinaedus , fcortum 
mafcuhjra , IX. 37. 

I. 

Lahyrinthus , Cretenfis , quem 
fecit Daedalus^ & in quo 



I N JCTFENJLEM. 



inclufus erat Minotaurus, 

I. 53- . . 

JLojcedizmonius orbis , XI. 173. 

Zacema > vel ut alii legunt , 
Lacena^ auriga fuit fub 
Domitiano , VII. 114. 

lachefis^ una ex P^rcis , IIL 
vj. IX. 136. 

Ladas ,,curfor Alexandri Ma- 
cedonis , tanta velocitate, 
ut veftigia pedum in arena 
tian apparerent ; quam ob 
rem etiam ftatua honora- 
tus «ft apud Argos in tem». 
plo Veneris , XIII. 97. 

Lcdius , Centurio , XIV. 195. 

Lajlry^onesy popuH immanil- 
fimi Siciliae, vel ut alii 
referunt, Campaniae, gi- 
gantibus, quam homini» 
bus, fimiliores, XV. 18. 
Lap mania famofa , prcJ Ale^ 
xandi;i^7Egypti,quam Pto- 
lemaeus Lagus poft Alex- 
andri M. mortem tenuit^ 
quasque vere erat ob lu- 
;cum & iRollidem infamis, 
VL 83. 
Lamianm cadesy h. e. ^lii 
Lamiae, quem Domitianus 
ob yeteres, fed innoxios 
jocos occiderat, & muL 
torum aliorum nobiiium, 
Lamia gens eiiim hic pro 
quibufvis nobilibus acci- 
picnda, IV. 154. VL 385. 
Laomedontiades, Priamus, Lao- 

medontis filius, VI. 326. 
Lappa, tragoedographus, VIL 

- 7^' 
LaTy genius, Deus domefti- 



cus , ponitur etiam pro 
domo, & famiUa , IIL 1 1 o. 

. yL3.VIILi4&iio.IX.. 
I37.XIL89&1I3.XIIL 
233. XIV- 20. XV. 153. 

Larga , adultera , XIV. 25. . 

Laronid^ dives & vidua, IL 
36 & 65. 

Lateranus^ nomen ,sUt vide- 
, tur , fiditium , cujus loco 
alii codd. habent Dam^* 
fippus ^ VIIL ji4j. 151. 
107. Lateranorum ades ^ in 
monte Coelio fitae, X. 17. 

Latina^ fcil. via , in qua nior-' 

. tui fepeliebantur, I. 170. 
V. 5^. Latina puhcs^ VllL 
a 5 6. Latina femin x ', ^uon" 
d^ cafta , VI. 287. 288. ■ 
Latmum ccdum^ VI. 637. 
X4/i>jtf, Vl.i88* XL 148. 
Lannus, mimus, I. 36 & 
.VL44- \ _ 

Latium^ pars Italias inter Tt- 
berim & Campani^am,XIL 
103. Latii paftores\ pro po- 
pulo Romano, quorum pri- 
mi parentes , £c rex ipfe 
primus, paftores fuerunc, 
II. 127. res Latiaj XL ^ 
115. 

Latona , Caei filia , Jovis uxcfr, 
& Dianac mater , X. 292». 
VL 176. 

Laufiila y hoc nomen habent 
aliqui, pro S^feja, VL 
320. IX. II7, V 

LavinuMyvA Lavlnmit»uv^_ 
Latii, condita ab A/nea, 
& uxoris nomine appelia- 



I N D E X 



ta ^ qu« Lavbia erat no- 
verca Juli , XII. 71. 

Laurentumy oppidum Ladi^ 
L 107. 

Laureolus , mmus s VIII. iS/* 

Leda, didta Chironomos, quod 
faltatio, quae repraefenta* 
bat Ledam Jovi blandicn- 
teni, iiebat geilu manuum 
& totius corporis, VL63. 

Lena Ijiaca ,yid. IfiacaUna. 

Lenas , captator nereditatis ,v 
V. 08. ' . 

Lentulus ^ Puktius Comelius ,. 

, conful , VL 80. 

Lepidusy M. j^milius , vir gra; 
vilfimus, VI. 265. Lepidi, 
pro Lepidorum imagini- 
bus, VIIL 9. 

teucade, olim peninful^, & 
i\carnai|iae pars , deinde 
ifthmo perfoflb infula fa- 
da , hodie Sandae Maurae 
nomen gerehs. Hic Odta- 
vius debellavit Antonium 
& Cletopatram, VIIL 241. 

Lex Julia,VidrJuIia, Lex Otho^ 
nis, h. e. L.Rofcii Otho- 
nis trib. pl. ne quis in 
quatuordecim gradibusfe- 
deret , nifi qui fummam 
400 feftertium haberet, 
XIV. 324. 

Libitina, Dea funerum apud 
Romanos, XIL 122. 

Librarius , vcl a libro , qui li- 
bros tranfcribit , vel a li- 
bra, qui penfis.partiendis 
praeffhus eft, IX. • 109. 
libraria , ferva difpcnfatrix, 
VL 476. 



lia 



Ijhumus ,\t&kx gcrulus, e 
Liburnia , regione lUy rici , 
IILa^o. IV. 7 5. VI. 477. 

Libyify vel Libye, pars Afti- 
cae , qu* circa ^gyptum, 
V. 119. XL 2j. 

Licinus , Augufti ,' vel at alii 
volunt, Ciaudii libertus 
perquam dives , L 109. 
XIV. 306. 

lAguftica faxa y 111. «57. 

Linpia mali pars pejpmafervi , 
IX.jac^ 

Liparaea w>ema , pro Cyclo- 
pum officina. Lipare eft 
infula ex ffioliis una inter 
Italiam & Siciliam, ubi 
Vulcauus fuos habuit Cy- 
clopas,XIlL4y. 

Longinus , Cajftus , ICtus , lu- 
minibus orbatus,& aNe- 

• ronc mori juffus, X. 16. 
Lucanus , M. Annays^ poeta 

dives , VIL 79. 
Lucerria FenuJirm,]IoT2Ltii poc- 

• tae Venufini , qui ad lucer- 
nam vigilans fatiras fuas 
fcribcre folebat ,1. 51. 

Lucifer , ftella Vcneris , ita 
dida, quod ante luoem 

^ Oriatur, VUL 12. XIII. 
158. 

LuciUus , fatirarum fcriptor 
Latinus,!. 165* 

Lucretid y 'mot Colfatini, a 
Sex, Tarquinio , Tarquinii 
Superbi iilio , ob egregiam 
formam ftuprata,X. 293. 

Lucrinum ad'faxum , h. e. in 
lacu Lucrino , qui fub ipfis 
Bajiserat, cujufque oilrea 



1 N JUrENALEM. 



cxcellentiflima fuere, IV. 
141. 

Zugdumnfis ara , ea fcilicet i 
quae Lugduni Augufto Cae- 
lari ad confluentem Araris 
& Rhodani pofita & fa- 
crata erat,L 44. 

iMmina Germani carula , XUL 

Lupercus, facerdos Panis, qni 
in Lupercalibusnudusper 
urbem difcurrebat , fcuti- 
cifque e caprina pelle fa- 
dtis obvios, inprimis au- 
tem mulieres^ caedebat, 
quae hinc foecundae fieri 
exiftimabantur,IL 142. 
Luxwia armis fievior , VI. 

292 fq. 
tyclfca , meretrix. Solebat 
autem in lupanaribus cui* 
vis cell» titulus , feu no- 
men puell», infcribi^quas 
in ifta corpus proftituebat , 
VL 123. 
Lycius y qui eft ex Lycia , re- 
gione Afiae inter Pamphy- 
liam & Cariam, XL 147. 
Lyde, , mulier unguentaria , 
\^edicamifiibus fuis vim 
avertendae fterilitatis tri- 
buens^ 11. 141. 

m 

Mack^ai .parafitus , VIL 9. 

fiiaculo^ dives , qui poeris ad 
recitenda opera sedes fuas 
commodabat , VIL 40. 

Macenas^C Cilnms , Auguftf 

"^ Csefaris familiaris, fummus 



dodlorum hominum pa- 
tronus, VIL g^, fupinus^ 
h. e. xnoUis & delicatus, 
L 66- tener^ XII. 29. 

M^nddes, mulieres infanien* 
tes , proprie facrificula 
Bacchi, VL 317. 

Maotica ekcies. Mazotis eft 
paius Scythias {eptemtrio* 
nalis fupra Pontum Euxi* 
num, IV. 42. Maotidefx^ 
vior ara^ in Cherronefo 
Taurica, quae oftio Mxa- 
tidis adhxret, & ubi in 
Dianse templo vivi homi- 
nes immolabantur , XV* 

Mavia, pro quavis femina 
Romana,atque impuden- 
te , quae in venariones & 
pugnas theatrales defcen- . 
dit,L aa. 

Ma^ica chorda , vid. Memnon» 

Majorum primus qiiifqtds fiiii 
ille tuorum , aut paftor fuit , 
aup. illud, quod dicere noioy 
VIIL 274. 275. 

Mamerciy pro nobilibus, fcur- 
rarum perfohas in theatro 
fuftinentibus, & alapis ri- 
dente populo caefis > VIII^ 
192. 

Mandra, pro jumento, vel 

. carro , quo marmora , li- 
gna , vel alia necef&ria in 
urbem inferuntur, IIL 237. 

Mango , puerorum aut fer- 
vorumnegoriator,XL 147. 

Manilia^pTO quacunque mu- 
liere lirigiofa. Manilia au. 
tem meretrix^ cum ab 



I N D E X 



Hoftilio Mancino, qucm 
lapide percufferat, accu- 
ftretur, ad tribunos ple- 
bis provocavit , & Manci- 
num vi irrumpere in aedes 
fuas voluiffe dixit, YL 
1144. 

Af appa Megalejiacay wid, Mc 
gatejiacce. 

Marcelliy quorum familia no- 
biliffima duobus praecipue 

/ claruit, altero quartum 
confule , altero Hanniba- 
lis viiftore, 11. 145* 

Marius y Prifcus , qui accu- 
fatus ab Afris, quod pro- 
vinciam Africam fpoliaffet, 
& condemnatus , fplendi- 
de tamen^ vixit^ I. 40. 

Maro^, Virplius^ poeta ium- 
mus, 'VI. 43^6. aUifonus^ 
XI. 178. 17^. niger, VIL 
2*27. 

Marra , inftrumentum fer- 
reum, quo hfrbac excidun- 
tur,m. 31S. XV. ^67. 

Mars , Jovis & Junonis fiiius, 
belli Deus, IL 31. VL 59. 
XVL ^. Mars uUor.Xm 
a6i. Martls framed^ XIIL 
79» Martis lucus^ L 7 & 
8. Maftis curia^ pro areo- 
pago Athenienfi ,-IX. loi. 
Alartis ara^X. 83. Martis 
aftrum^ X. 313, 314. 

Marfus^ ex ea Italiae rcgio- 
nc, qure eft fupra Picenum 
inter Veftinos Pelignofque, 
XIV. i8a 

yuirfya , vel Marfyas ; fati- 
jFUS , qui cuin Apulline can-' 



tu certavit, ab eoquc vi- 
ctus eft, IX. 2. . 

Mater Deum^ vid. CyheU* 

Matkematicus^NL 562. XIV. 
248. 

Matha y caufidicus , I. 31. 
VIL 129. 

Maurus, ex Mauretania , re- 
gione Africa^, III. 79. V. 
• 53-VL 337; XL125. Mau^ 
rus oceanus^ X. 148. 149. 
Maurorum attepa ^vid, atte- 
gia, Maurorumepimeruayyid, 
epimenium» ' 
'-Maxima quaque domus /ervis 
eft plena fuperbis , V. 66. 

Mfdullina , impudica , VL 
'322. •" 

Medus^ pro cxercitu Xerxis, 
X. 177. Medi pucri^ VIL 
132. 

Megalejia^ Megalenfes ludi in 
nonorem matris Deiim , 
five Cybeles,* celebrati, 
VL 69. MegaUflaca map- 
pa , pro ipfis ludis ; map- 
pa enim a prajtore, qui 
ludis praserat, fignum au- 
rigationis datum eft, XIL 
191. 

MeUager^ (Enei & AItha?a! 
filius, qui aprum Calido- 
nium interemit, V. 115. 

Memnon , dux ffithiopum, cu- 

• jus ftatua apud Agyptios 
magica arte ita fada eile 
narratur , ut cithafa, quam 
manu tenebat , radiis folis 
tacta muficum fonura edc- 
ret. Dimidius Memnon 
autem pro dimidiata fta^ 



2 N J U F E N A L E M. 



tua dicitur^ etfi quo cafu 
frada & minuta fuerit, 
haud fatis conftat , XV. 5. 

Mcmphids ^ pro iEgypto ; 
IVlemphis enim urbsffigy- 
pti ante Alexandri getatem 
omniura clariffima, XV. 
1I2. 
'Afp/2tf/i/?^«?,procomoedia Eu- 
ripidis de Menalippe, VIII. 
^a^. . 

Menczceus » Creontis pater , 

aut fiiius,.Thebanus, qui 

vitam pro pacria, oracu- 

lo edito , fponte profudit, 

. XIV. 140. . 

'Mentor , pro vafis , vel fcy- 
phis, a Mentore eximia 
arte caelatis, VIII. 104. 

Meretrix Augujla , MefTalina , 
uxor Claudii Imperatoris, 
VL118. 

Afw^, infula Nili maxima 
fupra ffigyptum , VI. 528. 

Merus pts^ vid. Pes. 

MeJpzUna^ Claudii uxor, X. 
333. conf. Meretfix. 

Metellus Ccecus , Lucius , pon- 
tifex, luminibus orbatus, 
cum ex sede Veftae incenfa 
Paliadium raperet, VI. 265. 
antiquus^ Quintus ille , qui 
adverfus Jugurtham bel- 
lum geffit , XV. 109. 

Micipfa^ h. e. Numida», ft 
Midpfa , Numidarum re- 
ge, atque Mafiniflae filio 
ita vocati, V. 89. 

Aiiletus , urbs loniae celeber- 
rima, VI. 296. 

iffQ» T. Anmm ^ qui CIo- 



dium occidit , & a Cicc- 
rone oratione defenfus efti 
II. 26. 

Minerva , dc Jovis capite 
nata , Dea fapientiae & 
omnium fcientiarum prae- 
fes,X. 116. pro Palladio, 
• feu Pallade , in templo 
VeftK (conf. Metellus) IIL 
139. Minerva media^ pro 
dimidiata ftatua illius, III. 
219. Minerva hajta, XllL 
82, 

Mintuma, urhs Campaniae , 
in cujus paludibus Marius, 
cum Sullam fugeret , de- 
lituk, X. 276. 

Minutal^ condimcnti genus 
ex rcbus minute concifis, 
XIV. 129. 

Mirmiihy gladiatorum genus^ 
qui cum retiariis faepe pom- 
miffi pifcis eifigiem in gu- 
leahabebant,VI.8i.VHL 

2O0. 

Mithridates, Ponti rex, & aa- 

. tidoti inventor , quod- ex 

nomine ipfius Mithiridati- 

cum vocatur, XIV. 252. 

Modia, ant]s dives & orba, 

m.i3o. 

ATcb/, Europae populus inter 
Danubium, Macedoniae ju- 
ga, Thraciamque; hodie 
Servi & Bulgari , IX. 143. 

Molojfus rex , pro Pyrrho Epi- 
rotarnm, in quibus etiam 
Moldffi , rege , XII. 108, 

Montanus , Domitiani a con- 
fiUisgulae, IV, 107&13I: 



I N D E X 



Monychus , centaurus fortifld. 
xnus, I. II. 

Mors fola fautur ^ quanadafint 
hondnutfi corpufcula ^ X. 172 
fq. 

Mofes , virdivinus , Pentatcu» 
*chi fcriptor, XIV. 1D2. 

Muciusy Tit. Aiucms AUmaus^ 
in quem Lucilius oomes 
indignationis habenas ef- 
fudit, I. 154. Q. Mucius 
Scavola^ qui cum in Por- 
fena regc occidendo aber- 
rafTetyardendbus focisin- 
jecit manum, YIII. 264. 

Mulier faviffima tunc eftjcum 
filnttdos odio pudor aJmavety 
X. 328 fq. Mulienbus de- 
prenfis nilul audacius , iram 
dtquc animos a crimlne fii' 
munt^ VI. 284 fq. 

Multicia , erant veftimenti ge- 
nns fubtilifiimis fih*s con« 
textum , II. 66. XI, 186. 

Mures opici , h. C. putidi & 
liguntores, III. 207. 

[hktrrhina ^ ^t\ myrrhina, ex 
iRurrha fa^. Murrham. 
vero aliqui foflilem mate- 
riam , alii noftrae porcel- 
lans fimilem fuifTc autu- 
mant, VI. 156. VII. 133. 

MiUky Jbvis &. Mnemofynes 
filiae, artium &fcientiarum 
prsefides , quarum vero no- 
.jnine hau,d raro ipfae artes 
liberales & ingenuae intel- 
iiguntur, VII. 37. 

Mutius, vid. Mucius, 

Mycenis juadata ^^xo Iphige- 

' nia, vid. Iplugenia. Hoc 



quidem loco Pacuvii filia 
intelligenda , quae haud 
quidem jugulata, fed ta- 
mena captatore & avaro 
patre veluti in.vidtimam 
oblata videtur, XII. 127. 

Mycak^ nomen muliens,V, 
141. 

Myron, inflgnis ftatuariuS| 
VIII. 102. 

Myrrhina ^ yid. Murrkina. 

N. 

Nahathaus fakusy pro orien- 
t^h'. Nabathaei proprie funt 
populus Arabiae Petraeae, 
XI. 126, 

Navolus^ impurus, IX. i & 
91. 

Nanum Atlanta vocart^ . VII. 

.32. 

Narciffus , IJbettus ttaudii 
Caefaris ditiifimus , XIV. 
329. 

Natta, pro prxfeclo (polia- 
tore, VIII. 95, 

Natura potentior omni cura^X, 
303. admores xecurrit damna" 
tos , fixa , & mutari nefcm » 
XIIl. 239. 240.. naturapa-^ 
trhxque venenum, III. 113. 
• Natura ntfnquam aliud-, 6* 
aliud fapientia dicit, XIV. 
321. • 

Naulum , portorium , f. pre- 
tium,.quod pro vecftione 
in navi folvitur, VIIL 97. 

Nemo repente fuu turpUpmus* 
IL83. / 



1 H J t/ y E N A t E M. 



lt9epot^t{m Romse piftrintttn 
habebat, VIII. 67. 

iNepmnus^ maris Deus,XIII. 
15.2 & 343. 

Xkflor^ rex Pyli fapicntHfi- 

' mus, qui tria fecula vi- 
vendo exegit ; ponitur pro 
fene quovis herniam p^o, 

• VL 326. Nt(tpr totusg pro 
tota state illius, XII. 128. 

^^4ro , mptrator^ VIIL 70. 
103 & 212. X. 15 & 308. 

• Nero cdvus , pro Domitia- 
no , IV. 38 & 1,37. NerO'' 
ms avunculus » Caligula, 
VI* 615. 

ifdus , fluvius ffigypti , inter 
maximos, totius orbis nu- 
merandus, VI. 83. tepens^ 

* quia'tepentem irrigat Agy- 
ptum^X. i4f),dJvesy quia 
^uit arena aurea , XIII. 
a^. nolens Jhrgere iYi. c cre- 
fcere Sc exundare, undc 
omnis terraj .Egyptiaca 
Fertilitas XV. 1 23* pUbs Ni^ 
liaca , h. e. £gyptica, 1. 
a6. 

!Niobe, Tantali fiUa, & XIV 
liberorqm mater , VI. X77. 

Niphates^ fluvius Axmeniae , 
VI. 409. 

'ffobJkas^ vid. Prodlpum; it« 
Vlrtus. 

N6na atas, pro fenio mun* 

di, xin. 28. 

Acwwtf , captator & heredi- 

peta, XII. III. 
ifuma y cognomento Pompi- 

lius, rex fecundus Roma- 

• norum, III. 12. VI. 343. 

^^rjius & Juygialis^ 



Vm. 156. con£ EstM 
Vallis. 

NttmantiniypTO P. Corn. Sci^ 
pione ffimiiiano, quiNu^ 
mantiam, Hifpaniae civita» 
tem cvertit, VIIL ii. 

Numida urfiy pro ieonibus » 
IV. ' 99. 100. Numidarum 
cobtmut^ ex mahnore Afri- 
canoNumidico, VIL 382, 

Numitor, nobilis & dives, 
VII. 74. VIIL ^j. 

Nummis falvis qtud infamia h 
L 48« Quantuifi quifque fuA 
nummorumjfervat in arca ^ 
tantum kabtt & fidei^ IIL 
143 {q. Crefdt amor num*^ 
mi j quantum ipfapecunia cre^ 
vit, XIV. 139. 

Numcula caujidicorum ^ VII; 
148. 

Nunia, ytl Nurfcia^ Volfi-^ 
oieniium Dea, X. 74. 

O, 

Oceanus ^ mare magnum , qua 
univerfa terra cingitur , 
XLj^fi* 113. XIV. 283, 
Oceanus glaciaiis', h. e^fe- 
ptemtrionalitf IL i. %.Mau* 
mf , h. e. Atknticus , X. 
148.' 149. 

OBavms , Caefac Augufhis « 
VIIL 242. 

(Enophorum yVas ad vina fc- 
renda aptum , VL 426. 

.Offa\ proprie fruftum car- 
nis, ponitur pro livido car^ 
nis tumore, quales iiigraB 

^ oSx , cum fanguis ad per<» 

* 3C 



i }/ D E X 



cufTam partem defluit , 
XVI. II- 

Pj:v//zia j mulier ambitiofa & 
pauper, VI. 352. 

'Olynthus, urbs in Macedo- 
niae finibus, prope mare 
iEgeum, fed alieni juris. 
Ejus emtor Philippus , 
Alexandri pater , a Lafthe- 
iie & Eutycrate , prodito- 
/ibus, eam mercatus , XII. 
47. 

fhibi, ^gypti civitas, Cultu 
ac defenfione croeodilo- 
rum famofa, XV. 35. 

tfpici mures ^ vid. mures. Opi- 

"^ca amica^qux Ofce loqui- 

tur,Vl. 455- 
t)pobalfamum,{\xQcm^ feu li- 

quor manans ex arbufcu- 

la baIfamo,II. 41* 
Qj^pia, alii lcgunt, Hippia, 

'X. 3*2. ^ .^' . 

OrandUni e/?, lU mensfit fana tn. 

corpore fano , X. 3 56. 
Orcades , infulae Britannicae in 

oceano Boreali , II. 161. 
tfrcheftra; locus theatri, in 

ouo •fenatores fedebant, 

IIL 17B. VU. 47. 
Oreps, Agaqjemnonis & Cly- 

temneftrae tilius, VIII. 220. 

pro tragoedia de Orefte , 

1.6. 
Crexis, appetitus vehemen- 

tior, VI. 428. XL 127. 
Vrgia, proprie facra Diony- 

iia & Bacchanalia , quae 

non apud Graecos tantum , 

fed & Romae omni genere 

turpitudinis celebrata jy^E-' 



pius vero nonun ifiud HuffM. 
adfacra aUa transjertur ylh 

Drontes , fluvius in Sy ria , IIL 

62. 
Ojyx Gatulus , vid. Gatulus, ' , 
0/rw, Jovis filius,iEgyptia- 
rum Deus, qui & priniu^ 
iEgyptios agriculturam do* 
ciHt, VI. 541..VIIL a^» 

•30. 

Otho , Ai. Sdvius , imperatof, 
IL 99. VI. '^^!^. L. Rofausy 
trib. pleb, (vid. etiain, 

i^x)m. 159. XIV. 324. 

Taccius-^ pro quovis- divit6 

.. & orbo,XIL 99. 

PaSiolus, fluvius Lydiae, au- 
rea arena dives , XIV. 299^ 

Pacuvius , heredipeta & ava- 
rus,XlL 112. 125 & i28w 

Paan^ cognomentum Apolii* 
nis, VI. 172 & 174. 

Paganus^ pro togato , h. & 
non militante, XVL 33* 

Ptf//!!mon,'grammaticus do- 
dus, fed ^ arrogantifli- 
mus, Vll. 215. 219. Ptf- 
lamonis ars , pro Grammati- 
ca, VL 452. 

'Paldtmm SedriacuM , vel Bi^ 
briacum, Palatium magnum , 
pro Caefareo, IV. 31. pa^ 
latia fecreta Matns adveha , 
h. e. Matris Detim, ex 
Phrygio Peflinunte Ro- 
mam translatae, IX. 23« 



t N J& f" E N A L £ M. 



^td>ik Palatbmm , pro impe- 
ratorio^ VI. 117. 
Palfurius Sura , confularis vi- 
ri filius, Dojiiitiani familia* 
ris, ac delator acerrimus , 

, IV. 53. 

Pallas^ libertus Claudii Cae* 
faris, ditlfTimus, 1. 109. 

Palus Pomtina^ vel Pontina^ 
in Latio vetere poft Circe- 
jos , latrunculorura qlion- 
dam fedes , III. 307. palu' 
des Mintumarum , vid. Min* 
turna. 

Panfa , pro aerarii publici 
praefedo, VIII. 95. 

Piapas , vel paj^as , venera- 
tionis nomen, patrem figni- 
ficans , forte pro paedago- 
go, aut pupilli cuftode, 
VL633, 

Parca, Jovis & Themidos, 
vel, ut aliis placet , folius 
Nodtis filiae, Clotho , La- 
chefis, & Atropos, In theo- 
logia gentili funt fati domi- 
nae , vel fata ipfa , XIL 64. 

Paris^ Priami Trojanifilius, 
qui Helenam rapuit, eo- 
que beiii & incendii Tro- 
jani caufa fiiit, X. 264. 
Paris^ hiftrio, VL 87. 
VIL 87. 

Paropfisy vas feu patina con- 
. cava. Alii . parapfis fcri- 
bere malunt, III. 142. 

Parrhafius , piftor Ephefius , 
idemque nobiliilimus , 
VIIL 102. 

pmhtmus , fculptor egre- 
Ijius, XIL 44« 



Parthus rex^ imperii Romant 
hoftis & araiulus. Parthi, 
populus orientis, primum 
quidemobfcuri, deinde au- 
tem ita potentes e'rant, ut 
imperium ipforum duode- 
viginti regna pomplederc» 
tur, VI. 407. 

Pater fabbata^ metuens ^ i. eJ 
Judaeus, XIV. 96. 

Paterpatria Cic^o diiius^ VIIL 
244. 

Pathkus Otho , Vid. Otho. 

Patrice ingratce curta fid€s , vid J 
Fides, 

Pauci digofiere pojfunt vera bo' 
na , atque iUis multum diver^ 
^,X. 2^J. ' 

Paullus , forte j^milius ille ,' 
qui regem Perfeum devi- 
cit,IL I46.VIIL 21. c^u- 
fidiius, VIL I4J. 

Paupertas wi habet dSius in 
fe^ quam quod ridiculos ho-^ 
mines facity III. ip', 153; 
Paupertate ambitio/a vivere , 
IIL 182^ 183. 

Ptdo , caufidicus , VIL 129. 

Pegafus^ ICtus celeberrimus; 
qui non modo provinciii 
plurimis,fed &urbifcmel 
fub Vcfpafiano, atque itc- 
rum fub Domitiano prae- 
fuit, IV. 77. 

Pelamydis , pifces falfi & exi. 
gui, VIL 120. ' , 

Peleus^ JEaci filius, patcc 
AchilIis,X.2y6.XIV.2i4. 

Pekides , AchxlUs , filius Pelei 
& Thetidos, IIL 280. 

PelUui juveni^ , Alexandcr 



I N DJB> 'X 



' * Maccdo , Pdlx natus, X. 

168. • ' • 
felopeia, pro tragoedia de 

Pelopea, Thyeftae fiKa, 

tjuacum ipfe patd: rem 

habuit, VII. 92. 
Tenates Socraiici^pTO Socrate 

ipfo, & fedtatoribus ejus, 

qui parvo & rebus natu- 

rae necefTariis contenti vi- 

xerunt, XiV. 320. 
Penehpe , conjux Ulyflis , IL 

56. 
Peribomitts , impuriffimus, IL 

16. 
'Perfica repta , XIV. 5 28. 
P.erficus^ pro opulcnto & di- 

vite, III. 221. Pirficutj 

poeta: amicus, XI. 57. ^ 
p€s merus^ h. e. nudus. Ju- 

dxi enim nudis p^dibus 
, facra faccre folebant,VI. 

M9- 

petofyris , aftrologus fc m^- 
^ dicus, VI. 581. 

P/f<ctfc^j,populus Cofcyraelu- 
xu & ftultitia infamis , V* 
, 151. XV. 383. 

Phalaris , Agrigentinus ty- 
rannus , omnium , qui un- 
quam fuere, crudeliffimus, 
VIII.. 81. 

Phala, vid. Fala. 

Pharetra Veruris ^ pro inci- 
tamento amoris. VI. 138. 

Pharos, infula prope Alex- 
andriam ffigypti, in qua 
turris eft exftrudta , ad cu- 
jus faces nodtu accenfa^^ 
navigantes curfum dirigct 



bantfuum,VI. 83. Pid^ 
ros TyPrhena , quae a Clatl* 
dio in portu Hoftienfi ex- 
emplo Phari Alexandri- 
nsB eredta eft. Tyrrhena 
dicitur, h. e. Etrufca, quia 
in litore matis Etrufci Ho- 
ftia, XII. 76. 
Phafelus^ genus liaviculae^ 
quo ^gyptii voluptatis 
caufa utebantur , non mo- 
do ligneum, fed & aliquaa- 
do fidile & teftaceum, 

xy. 127. 

Pharium acetum , h. e. ff gy- 

ptium,XIlI. 85. 
Phafina^ fabul» noraen, VIII. 

i86. 
Phidiacum ehur\ vid. Ebur. 
Phiale^ impura, X. 238. 
Philippusy medicus, XIII, 

Philippica divina, h. e. fc- 
cunda Philippica Cicero- 
nis, didta in Antonium, 
X. 125. 

Philomela\ pro tragoedia de 
Philomela & Progne foro- 
ribus , VII. 92. 

P/ultrum^ amatoria potio, 
VL 61 1. 

Phabi balnea, forte Cuma- 
na, ubi Phqebus coleba- 
tur *, naim Romae bal« 
nea ejus nominis fuiffe, 
haud (atis conftat, VIL 
233. 

Phcmicopterus , avis paluftris 
& Africana, ciconia ma- 
jor, roftro prolixo & cor-^ 
vo , pennifquc colorem 



Tfr J ur V E N A L E m 



phofeniceum referentibus, 

XI. 139. 
Fholus^ centaurus^ Berculi 
t P^ppinans craterem trlum 

lagenarum capacem, XII. 

4$. 

Phrygius mos^ h. e. quem fa- 
cerdotes Cybdes often- 
dunt, mollia ( ut fat. VL. 
514.' loquitur , ) qui rapta 
tecant genitalia tefta, II; 
115. Phrygia columna ^ ex 
niarmore' Phiygio fafta, 

' X, ^oy. Phrygia iiara Ja- 
cerdotalisy. qyae erat fine 
acumine^cum regum.tia-^ 
ra apicem haberet^ YI^ 
516. 

Phryx^ qui eft- ex Phrygia , 
fegionc Minoris Afiae. XI. 
ii47^<itfgKr, YI. 585. VII. 
236. Xn. 73. 

Ficcni^ populus Italis, quo- 
rum regio' hodie Marchia 
Anconitana , XI. 74. 

Picens, pifcator Ficena re- 
gione oriundus, IV. 65.. 

Picus^ Latinorum rex, Sa- 
turni filius, Fauni ^ater^ 
Latini avus, VIIL 131. 

Fieria umbra , otium^, quod 
in literas & poefii» impen- 
ditur, VII. 8. antrum Pie- 
ijwtj ^yifis dicatum^ VIL 
J9, 60. Pierides puella^^ 
Mufse,. caftae: & intadtse , 
IV. 36. ; 

tidores quis nefcit ab Ifide 
pafci ? cum navigantes 
templo Ifidfs tabellam pi- 
d^ V0T£re.fufiyeunt ,,.(!. 



periculo praefenti liberen^ 

tuc, XIL 28. 
Pinus Gallinaria^ vid» Gat^ % 

Unaria. 
Pw«iw/7tf,f jgbdiator, ita di- 

d:us, quia pihnas rapefe 

folebat galeae illius , qui- 

cum componebatur , IIL 

158. 
Pifo, Cajusy amicus Seneca?j 

& audtor conjurationis in>. 

Neronem,.V. 109. 
Pittacusj proilatua Pittaci^ ■ 

Mitylenaei , qui fuit unus 

(x feptem Graeciae fapien* 

tibus^ II. 6. 
Planipedes , mitni, qui co>^ 

thurno utebantur , VIIL 

191V 
Platani Frpntonis , vid. />o/f» . 

tOs 

Pluton^ Saturni regis filius^ 
r«cJnferorum,XIIL 50. 

Podagra , pedum dolor > 
XflL 06. 

Petnusj CarthaginienGs , X^. 

PoUio , citharocdua , VI/ 387^ . 

Vn. 176. Pollio Creperejus^. 

vid. Creperejus. 
PdlUta^ matrona Romana^, 

II. 68. 
Polycletus , ftatuarius Sfi# 

cyonius nobiliffimuSy IIL, 

217..VIIL 103. 
Polyphemus , C Jiclops N^ptp* 

ni filius, clamorem- toW 

kns\ , quo pontus intre- - 

muit, IX. 64. 
Polyxena^ regis Priami filia», 

a Psyilrho ad Achillis. fe^- 



I N D E X 



, pulcrum jugulata , X. 
262. 
• Tompfjus,\ delator tempore 
Domitiani, IV iio. Cntus^ 
quem Sul)a Magnum co- 
gnorainavit , X. 108 & 
283. 

Pomtina palus^ vid. Palus, 

Pondcus, nomen viri, VIIL^ 
I 6c 179. Pondcus firpenSf 
draco , qui apud Colchos 
in Ponto aureum vellus 
euftodiebat, XIV, 114. 
Pontica medicamina , yid. 
Mithfidates, 

Pontifex fummus^ pro Do- 
mitiano imperatore , IV. 
46. Pontifices Salii^ pro- 
prie ^facerdotes Martis; 
quanquam Salii & Sali- 
ftibfuli omnes appellati 
funt ludii & faltatores , ' 
qui ad cantum & tibiam 
in facris ludebant, VI: 604. 

Pontus , Euxinus\ mare inter 
duos Bofporos, Cimme- 
rium ^ Thracium , IV. 45. 
Ponti rex y Mithridates , . 
X. 273. ' ^ 

Poppctana pinguia^ unguen- 
, tum fuavis gdoris, quod 

vel invenit Pi^ppaia, Ne- , 
rottis uxor, vel quo fal- 
tim praecipue uti confue- 
vit , VI. 462. 

Poppyfina , fonus ex com- 
plofione manuum ortus, 
VI. 5(84. 

Porthmeus^ pro Charonte, 
inferorum nauta^ III. 266. 

Poffides fpado , Ubertus Clau- 



dii , Iiimmac gratise- & pa- 
tentiae, XIV. 91. . 

Poflumus^ Urfidius^' amicut 
poet», VI. 21. 28 & ^T^T- 

Pranefte, urbs Latii haud pro- 
cul a Roma , hodie Pale- 
ftrina, IIL 190. PranefUm 
montes , XIV. 88. 

Pragmatici, ita dicebantur, 
quijus fuggerebant caufa- 
rum patronis & oratoribus^ 
quique ea propter cum 
caufidicis partiebantur, vei 
etiam majorem merccdis 
debicas partem fibi vindi« 
cabant, VII. 123. 

Pretium^ vid. Rpma^ 

Priamusy Laomedontis filius, 
rex Trojanus, X. 258. 

Prohitas laudatur & alget, L 

• 74- 

Prochyta^ infula in Puteola- 
no finu deferta , quam ad 
Inarime abruptam crede- 
bant, IIL 5. 

Procne^ vdPropie^ Pandio- 
nis, regis Athenienfium, 
filia , & Tcrei conjux, quse 
filium Itym Tereo epulan- 

* dum appofuit, VI. 644. 
Prodigio par eft cum nobiUtau 

feneStus, IV. 97. 

Prometheus , Japeti filius , 
queni genus humanum fin- 
xiffe , & ignem de coelo in 
terram detulifle poetas tra- 
dunt- VIIL 133. XV. 85. 

Profeueha^ vel pro crypta, 
five loco fubterraneo, eis 
fimili, in quibus Chriftia- 
ni orare folebant : vel pra 



JTJSr J V F Eru A t E M. 



Jlidsfcorum fynagogis, & 
quibufque aedibus preca- 
tioni deftinatis, IH. 296. 

JProtogenes ^ pidlor nobilHfi^ 
. xnus, ea aetate, qua De- 
metrius Rhodum oppugna- 
irit, ni. 120. 

'F^/ecas^ ancilla ornaHriXiVL 

491 & 494- 
'JRudicitia &formtz rara concor» 
dia , vid. Forma, 

^uero maxirna debetur reveren'^ 
tia^ XIV. 47. Nil dieiu 
fiedum y vifuqiu , hac limina 
tan%at, intra quce puer eft^ 
XlV. 44 A* Puerumquibus 
artiBus& quibus moribus iru 
flituas^ plurimum interefti 
XIV. 73 fq-. 

P^ulvinus etjueftris , pr® Tedii. 
Jibus theatri , pulvino ftra- 
tis , quae primum fenatui 
tantum , poft vero etiam 
equeftri ordini concelTa^ 
III. 154. 

Punicapralia^XVf. 161, 1^2. 

PygarpiSy caprea IHyeftFis, 
damae non diffimills, XI. 
13«. 

Pygmcais beUatdr, cum grui- 
bus decertaturus. Ajunt 
enini, fuifle in extrema 
parte montiiim Indiae po- 
pulum (juendam , longi- 
' tudine tres fpitharoas noa. 
excedentem, & quovisan- 
no cum agminc ,ad- marc 
defcendentem , ut ova 
gruum deftruat , & pullos 
CQnfumat,XllI. 168. Pj^^:- 
Uksavirgo.,J£L 506« 



Pylades^ pro- amico ^vero' &. 
optimo. Pylades enim, 
Strophii filius , Oreftem 
amicum, quanquam infa- 
nientem, ufque in Tauri- 
cam comitatus eft-, ejuf- 
que ca^fa ingentia pericu.» 
laadiit, XVI. 26* 

Pylius rex^ vjd. Neftor. 

Pyrenaus^ fcil. monS', qui 
Gallias & Hifpanias difter.. 
minat, X. 151. 

Pyrrha , uxor Deucalionis ^ 
regis thelfiliaei I. 84. 

Pythagoras ^ Samius philofoi 
phus , fedae Italicae con- 
ditor, XV. 173. Pythago^ 
'w, fedtatores Pythagoraj^ 
herbfs & leguminibus tan- 
tum • viditantes , & ab 
omni efu animalium abfti^ 
'nentes, III. 229. 

Pythia vates^ facerdos^ ApoU 
linis, quae Delphis oracu-.. 
k-fmidcbat, XIH. 199^,. 

Quadr^ aRena viver&^ h. c> 

vitam agere parafiticam^ 

V. 2. • 
Quercus ^Capitolina , vid. Ca^ 

pitoUna quircus^ 
QuinBilianus^ Calagurritanusr^ 

excellentiffimus dicendi 

magifter , VI. 75 & 280* 

VII. 186 & 1^9. 
Quintilid^ meretrix, VII. 7^^ 
Quifini vallis , yel pro tem*> 

plo ,' vel pro porticu Qui- . 

rini., h. e.. RomulL lapo^-i- 

Y4. 



I N D E X 



' ftcriori cfcrte convcnirc ho- 
fnines fnevenint ad com- 
ponenda negotia^ H* i33* 
Aadtma Quirim, VIIL 259* 
Quirini gemini , pro Romv- 
lo & Remo,.XI« loj» 

Quintes , cives Romani , dow 
mi hoc nomine appellaii, 
III. 163- Yin. 47- X. 45 
&, 109. 



Jtavola^ iitipurus, TX. 4; 
Remus , pro Romulo , & Re^ 
mi turka, pro Romanis, 

X.73. • 

Rhadamanthus y rex Lycise, 
& pofimodum judex apud 
inferos, XIIL 197. 

Rhenus^ Gern;iahise fluvius, 
VIII. 170. 

Rhinoceros , pro vafcul6 , 
oleum guttatim ftillante in 
balneis , & e comu Rhi- 
nocerotis faAo, VIL 130. 

Rhodope, pro quavis mere- 
trice , IX. 4. 

Sihodus^ infula Afiatica in 
mari mcditerraneo , VI. 
»96. Rhodii imbelles, VIIL 
113. . 

Rhombus , pifqis genuj^ , vid. 
jidrUcusi add.IV.68.XI. 

Rixa fomnum qttibufdam fatir^ 

IIL aSi fq. 
Roma^ urbs Latii, & impe- 

rii in terra maximi aliquan- 
. do domiciliura , IL 39. 

JIL 41. 83. 137. 165. 314 



.^^19. IV. 38. vn. ^ ft 

135. VIIL 137. 243. a44» 

X 112 & 279. xIl a^ ^ 

195. Rom^omnia aaH pre* 

//o^IIL 183 ^. 
Romanusj IIL 119. V. 58: 

VL 295. X. 138. XIV. 

100 & ?6o» ^ 
Romulea fera , vid. /Jrrtf . 
BubelUus PLautus^ cui nobr> 

litas per matrem. ex Julia 
• famiUa, VIIL 39. 40. 
Rubrenus L^ppa^ pauperri- 

mus poeta tragicuSp VIL 

7*. ^ , 

Rttbrius\ IV# 105. 

Rufus^ rhetof , Vll. 213; 

RutUa^ pro quavis gibbofay 
X. 294. 295. 

Rutilusy pauper & ganeo* 
XL 2. 5. 2f. Rutilus, fcu 
Rutubis ferox , pro Tumo > 
L 162. 

tbuulusy h. e. Turnns, dux 
Rutulorum, antiquifiimi 
Itatias poppli in Latio, 
VII. 68. vid.ctiam RutUus^ 
arbores Rutuia , XII. zof^ 
montes Rutuliy VI. 637- 

Rutupinus fitndus, vid. /tfif* 
dus. 

S. 

Sahhata fefta Judaorttm , VI.^ 

150. XIV. 96. . 
SabeUa menfa^ pro Sabellis 

populis Italias a Sabinis» 

oriundis, III. 169. 
Sahini^ jfcpuli Italiae, intcr 

U;nbros & Latinos , ob fuo» 



I N JUrENALEM. 



r\xm gravitatem atque (an- 
^itatem ante alios lauda- 
ti^ X. 2p9. BaccaSabirm, 
pro cibo quovis Romano ; 
Sabini enim & Romani in 
vnum populum coalaere, 
III. 8f. Sahina intaSia, 
h. e. cafta &piidica,VL 
163. 164. 
Saderdos arboris magna , h. e. 
Dpdonaea, quippe Dodo- 
nasae facerdotes ad fagum 
arborera oracula funde- 
bant, VL 544- 
Sapintus^ urbs Hifpaniae, 
ultra flumen Iberum , cu- 
jus oppugnatione Hanni- 
bal fecundum bellum Pn- 
xiicura accendit, XV. 114. 
Saguntina Lfgena « h. e. 
luto Sagundno fifta. Sa- 
guntus enim gleba & ar- 
gill^ prsftabat , quare por 
cula ibidem fa(fta lauda- 
tiora erant^V. 29. 
Salamin, vel Salamis, infu- 
la in finu Saronico , e re- 
gione Elenfinis , X. 179. 
Sdejus^ cognom'ento Bajfus^ 
poeta Vefpafiani tempore , 
VIL80. 
S^liipontificts , vid. Pontifix. 
Samos, mfuhm mari lonio, 
Junoni facra , quoniam in 
ea nata eft , & Jovi nu- 
pfit, III. 70. Samiu gene^ 
trix, eadem Juno , XVI. • 
6. 
Samothraces, populus infu- 
te , Lemno vicinae, in ,ora 
. Thraciae, ubi Cercrjs Pro- 



ferpinacque myfteria mak 
gna religione celebraban* 
tur^ III. 144. 

Santonicus cucuUuSj vid. Cu* 
cuUus, 

Sardanapalas ^ re?|: ult!mu9 
Aflyriorum, mollitiei, & 
luxurias ita deditus, ut 
omnes feminas anteiret > 
X. 362. 

Sardonycke^ pro annulo far- 
donycheornato, VL 382» 
VII. 144. gemma princepsj 
quod olim in fignacuUs. 
principem obtinebat lo- 
cum, utpote ceram non, 
.ut aliae , auferens , XIIL 

Sarmata, barbarus. Duplex 
autem eft Sarmatia, alteni 
Afiatica, quae nunc Tat- 
taria ; altera Europaca^ quae 
nun(; Polonia dicitur, IIL 
79. 

Sarmentus^ cqnes Romanus; 
& fcurra Odtaviani Caefa- 
ris Augufti, V. 3. 

Sarrana aulaa , i. e. Tyria & 
purpurea. Tyrus ehim pri- 
mum Sarra di<fta, X 38^ 

Satumus rex , Cocli & Terrae 
filius, creditus in generc 
temporis Dens , qui a filio 
Jove regho pulfus ad Ja- 
num in Italiam confugit , 
ibidemque latuit, VI. ». 
XIIL 39. 40. Saturnus, tri^ 
fte fidus^ cui ex afl:roIo- 
gorura placitis frigida & 
noxia natura eft, VI. $70. 



I N Z) E X 



^aaromattt , iidem ^ quL Sar-r 
matar, vid. Sarmata, 

'Scaruinia lex , de V^nere ne- 
fanda , II. 44. 

'Scaunis , ^ ognomen Smilio- 
rum , inter qoos M* ^mi- 
lius conful & cenfor fuit, 
11. 35. VI. 604. XL 91. 

^Scelus intra fe tacitum qui ca» 
gitat ullum ^foBi crimen ho' 
bet, Xlll. 209 fq. . 

'Schanokates , funambulus , 

III. 77. 

^Scipiada^ Sdpio Africanus 
major, Hannibalis vidfor , 
hujufque nepos adoptivus, 
Scipiq iEmiliflnus, vel Afri- 
canus minor, qui Numan- 
tiam evertit & Carthagi- 
nera , 11. 154. 

Scy/Aj , faxum , feti fcopulus 
in frcto Mamertino Sid- 
iiam interltalihmque, XV. 

Scythicce vobicnes, Phafiam^, 
XI. 139. 

XeetvTbv^ te ipfum, XL 27. 

Secundus Carrinas^ rhetor a 
C. Caligula in exfilium 
aftus, VII. 204 & 205. 

Secutor^ gladiator plerumque 
.cum retiario commiffus , 
bujiis arma erant clypeus 
& gladius ligneus, VIIL 

. 210. 

Sejanus, JElius^ amicorum " 
Tiberii*princeps,fed tan- 
dem, cum ad fummam 
rerum graffaretur , a fena- 
tu damn^tus, & interem- 



tus , X. 63, 66. 76. Rji 
90 & 104. 

Sejus , nomen , quo ICti pra 
quovis plebejo uti confue* 
verlint, IV. 13. 

Seleucus , optimus fui tempo« 
ris citharoedus, X. 211. 

Semiramis pharetrata , Nini , 
Affyfiorum regis, uxor , 
multis eximiis. operibus^, 
atque ipfa quoque laude 
bellica infignis, 11. 108. 

Senator^ VI. 82. 

Senatus facety VIII. 93. XL 
^' 29. 77. 

Seneca , L, Armeeus ^ phiIofo« 
phus Stoicus erudidflimus 
& fandiffimus , Caefaris 
Neronis praeceptor, V. 109. 
VIIL 212, fmdivesy X, 
16. 

Sene&uSy vid. Pr^dipum., 

Senones , populi Gallise Lug- 
dunenfis^ qui aliquando 
Romam incenderunt, fed 
a Camiilo csefi funt , VIIL 
234. 

Seres , Scythiae Afiaticae^po- 
puli , VL 403. 

Sergiolus ^ gladiator, quem 
Hippia amoris caufa for- 
ma diniinutiva nominat , 
VL105. 

Sergius^ gladiator ^ VI. 112. 

Seriphusy infula ex Cycladi- 
bus una in mari £geo, 
in quam fontes olim rele- 
gabantur , VL 564. %, 
170. 

Serranus^ poeta paupex & 
obBeratus^ VIL So» 



I N J U F E N A L E M. 



Sertorius , Bibulas maritus , 

VI. 142. 
Servi fuperhi ^yid, Maxima, " 
Servilia ^'RxuA ttiater, & Ca- 
tonis foror , quacum Cae- 
far libidinis commercia ha- 
buit : ponitur pro quavis 
adultera, X. 319. 
Setinum^ fcil. vinum. Setia 
cft urb^ Campaniae, X. 
17. Setini montes ^Yij^. 
Sdxtus ^nomQn fiditium, IL 

21. 

Sibyllt , pro Cumis , in Si- 

. byllis enim una dicitur 

Cumana fuiffe , III. 3. Sl- 

hylla folium , vid. Folium, 

Sicambri , Germaniaj populi, 

qui hodie Geldrenfes & 

Clivenfes, IV. 147. 

Siculus gurges^ pro mari Si- 

culo , & fpeciatifti Cha- 

rybdi, V. 100. Slcula au- 

la, VI. 486. Sicula Pluto- 

nis conjux , pro Proferpi- 

na, quae in Sicilia rapta, 

Xllh 50. Siculus^ pro Si- 

; culis,VII. 236. Siculican- 

tus^ voces & cantus Sire- 

num, IX. 150. vid. Si-- 

Ttnes. 

Sicyon , urbs Achajae , III. 69, 

Sidera quondam paucis numi^ 

nihus contenta^ XIII. 47. 

Signiniim pirum , e Signia La- 
tii , Tarquinii Superbi co- 
lonia, XI. 73. • 

Silams , vel M. Junius , vel 
Appius Junius Silanus , qui 
pofterior maternum genus 



ab Augufto ducebat, VIIL 
27. 

Silvanus , ruris Deus , ac fi- 
nium cuftos , qui a pafto- 
ribus lade placabatur, vel 
etiam porco, VI. 447, 

Siparium, velum fgenicufn, 
ponitur pro omni arte fce- 
mca"& theatrali , VIIL 
186. 

Sirenes , Acheloi filia^, a Ce- 
rere in monftra marina con- 
verfae, quae in ora mariti- 
ma Siciliae juxta Petaurum 
promontorium ad Acheloi 
fiuminis oftium, fedentes 
cantU fuo dulciflimo navi- 
gantes demulceb^nt, eo- 
que in naufragia perducc- 
bant,IX. 150. XIV. 19. 

SocraticiPenates^ vid. Penatcs, 
Socratici cinadi^ forte le- 
gtndum Sptadici., IL 10. , 

Sol feptimus , pro die fepti- 
mo, XV. 44." Soles^ pro 
folis radiis,. vel calore fo- 
lis aeftivo, IV. 43. 

^^oiacifmum liceat fecijfe mari» 
to, W nimirum uxorem noa 
dodam duxerit. Soloecif- 
mus eft inconveniens par- 
tium orationis compofitio, 
VI. 456. 

Sqlflitiay quafi ftationes folis. 
duo funt folftitia : afterum 
aeftivum , quod VIII Kal. 
JuL in cancri fidere; al- 

• terum hibernum, quod 
VII Kal. Januar. in capri- 
corni aftro a fole efficitur. 
Hoc loco aeftivuhi tantum- 



/ N D E X 



moclo intelligitar^ cumaU 
terum illud nunquam ab- 
folute , fed femper folflu 
tium brumale^ vel hihemum, 
dici confueverit, IV. 93. 

Sofyma Uges , h. e. Judaicdc , 
Solyma enim urbs diceba- 
tur , qus poftmodum Hic- 
tofolyma^ VI. 544. 

Somnus , vid. Rixa* 

SophiJU , eloqucntis' magi- 
ftri , dicendi periti , & fu« 
bitis quoque parati , VII. 

*^7. . . . •. 

Spphocleus hiatus , vid. Hia" 
" tus. 

Sora, oppidpm antiquiffi- 
mum Volicorum fupra Ar- " 

• {finum, & Ciceronis vil- 
lam, III. 123. 

Sorores AfirM^ forte Fides 
& Pudicitia, VI. 20. . 

Softratus , maius declamatojr, 
aut poeta, X. 178. 

Spartana chlamys^ veftis pur- 
pura Laconica infecta , 
VIIL loi. Spartanum con- 
jugiuni , Oreftis & Hcrmio- 
nis,VIIL 218. ii^.Sparta-. 
nus quidam , Glaucus , Epi- 
cydidisfilius, XIIL 199. 

Siatius , Publius Papinius , 
poeta eximius & fublimis 
fpiritus,VIL 83. 

Sf/tn^r^ clamofus tubicen 
jn exercitu Graecorum ad 
Troj^am, qui clamoresquin- 
quaginta aliorum aerea fua 
voce fuperabat; XIIL 1 1 2. 

SthenoBaa , uxot Proeti , Co- 
rinthiorum regis^ quse 6eL 



lcrdphoatis amore esptst^ 
cum repulfam tuliflet, ac-. 
cnfavit ipfum, quod viii» 
fibimet inferre tentaverit, 

X. 317- 
Stlatariapurpurd , h. e. ftlata ^ 

five riavi , pcregre adv^dba, 
Vli. 134. 
Stoicus , philofophia Zenonis 
Cittici imbutu», XV. 109. 
Stoicus delator^ P. Egnatiu» 
Celer, philofophus , IIL 
Z 16. Stoka dogmatay XIU, 

121«. 

Stoicida ^ Stoici per contu- 
meliam ita di(fti, 11. 65. 

5/ri<raci^^,ComQediarum adtor, 
III. 99. 

Stygius gurges^ palus apucf 
inferos, II. 150. 

Suhurra^ Vel Subura, vicus^ 
Romae nobilis , regipnis fe- 
cundse, qux Coelimontana 
appellatur , IIL 5. X. 156., 

XI. ji & 141. 

SuUa , vel Sylla , P. Corneliits, 
qui di(ftatdr rempublicant 
Romanam mifere afflixit ^ 
poftremum vero abdica* 
vit , & privatus vixit Fu- 
teoHs, I. 16. 

Sulmonenfis^ ex Sulmone , op- 
pido italiae in Pelignxs» 
VL 187. 

Syharisy oppidum Italiae ad 
fmum Tarentinum , VI. 
296. 

Syene^ infula & oppidui» 
-flEgypti, qua ffithiopiat 
committitur, XI. 114. 

Sympuviujtty vas ficftile vel 



1 N J U V t U A L E M: 



Hgmum, in quo pontifi* 
ces Ubare folebant, VL 

343- 

Sypkax^ rex Numidarum» 

bello Punico III a Scipio- 

ne in triumpho ductus, 

VI. i^i, 
Syrma , yWliS quondam trag- 

oedorum propria , VIII. 

aa^. XV. 30, 
Syria ^ regio Afiac , VIII. 169. 

Syrus^ HL 624 
Syrophotnix ^ qui in ora Sy- 

riae maritima habitat, VIlL 

159. 

T. 



Tahcma Liparaa^ Tid. LipO' 
, r<za. 

Tahraca , Africae oppidum vel 

regio, ubi magna fimiorum 

copia, X. 194. 

taguj^ fluvius Hifpaniae , au- 

ream arenam ferens , III. 

.55. XIV. 299. 

Tanaquil, pro^ aftrologiae & 

divinationum perita, ut 

fuit Tanaquil, Tarquinii 

Prifci conjux, VI. 566. 

Tarentum, urbs Italiae anti- 

quifiima^fita in finufuo» 

olira potens, & probe mu- 

nita, poft vero luxu & de- 

liciis foluta, VI. 279. 

Tarpejus Juppiter^ h. e. Capi* 

tolinus. Mons enim Capi- 

toiinus a virgine Tatpcja , 

Veftali , quae Sabinonjm 

^ fcutis obruta dicitur, Ta^r^ 



pejus appellatus eft , Xlt 
6. Tarpejum limen , Vl. 47^ 
Tarpejafulmina , XIII. j9i 

Tatius y Sabinus ^ qui foedere 
percufib cum Sabinis fuia 
a Romanis in urbem re-, 
ceptus eft, ibidemque x-. 
quato cum Romulo impe* 
tio regnavit, XIV. 160. 

Tuurica inventrix nefandi fom . 
cri , Diana , vel ut alii tra- 
dunt , Iphigenia , Agam&* 
mnonis filia , cui in. T^u^ 
rica ( quae hodie Tartaria 
minor, ) humanis noftiis 
immolatum , XV. 116. 

Taurominitana rupes , coUis ; 
in qUoTaurominium,op« 
pidum Sicilise fitum eft^ 
& ad cujus litus res Cju 
ciuntur, quas Charybdis 
abforpfit , V. 91. 

Telamon ^ lE^ci filius, Ajacia 
pater, & Salaminiorum 
rex, JCIV. 214. 

Telephusy Herculis & Augea 
filius, Moefise rex, & tan. 
dem exful, ponitur pro 
tragoedia de Teleph^, L. 

TeUjznus ^el Thetefinus , pro 
. quovis poe^a, VII. 25. 

Tentyra^ urbs JEgypti , cujus 
incolas infelti eraijt croco* 
dilis, eofque omnibus mo^* 
dis perveftigabant atque 
occidebant , XV. 3 5. & 76. 

Tereay tragoedia de Tereo, 
Thracum rege, &Prognesi 
marito, fceleribus notiffi* 
pio, YIL 12, 



I N D E X 



Ttrf>fichor€y «na ex novem 
Mufis, Vn. 35. 

Tcucri^ Trojani, quorum pro- 
le h. ]. inteliigitur.familia 
Julia, qu<e ex fanguine Juli 
fe oriundam jacflitabat , 6i. 
fpeciatim Riibellius, VIII. 

Teutonicus currus , quo de 
Tcmonibus , h. e. Germa- 
nis, triumphatum, X. 282. 

Thais, meretrix famofa A- 
thenienfis, III. 93. 

Thales ^ Milefius, unus ex 
ieptem Graeciae fapienti- 
bus , phyficag & aftrologiae 
peritus^, XIII. 184. 

Thihe^ urbs ffgypti, quae& 
Diofpolis, cencum portis 
fuis quondam inclita , VII. 
12. XV. 6. XIII. 27. alia 
urbs in Boeotia Graecorum, 

^ XIV. 240. Thehais, car- 
inen Papinii Statii de bel- 
lo Thebano , quod ipfo 
Trojano antiquiiis , VIL 

83. 
TheleJmuSy vid. Telefinus. , 

Themijbn^ Afclepiadis difci- 
pulus, ponitur pro quo- 
cunque medico,.X. 221.. 

Theodorus, rhetor cefebris, 
& ipfius Tiberii impera- 
toris quondam praeceptOL 

vn.177. 

ThernuB , balneae calidse , VII. 
233. VIII. 168. XI. 4. 

Therfites ^ homo & corporis 
& animi vitiis nimium la- 
borans in cxercitu Graeco- 



rum ad Trojara , VIII. 2^ 
& 271. XI. 31. 

Thefeis , poema longius de 
Thcfeo , ^gei lilio , & 
Athenarum rege , h 2. 

Thejfala philtra^ cujufmodi 
apud Theflalos mifceban^ 
tur , qui vencficii & rerum 
magicarum ufu famofi 

. erant, VI. 610. 

Thejfalia , regio olim Phthio- 
tidem , EftiaEotidem , Pe- 
lafgiotidem , & Theflalio-. 
tidem, h. e. Theffaliara 
propriam complexa , VIII. 
242. 

Thrafi:ay Pitus, vir optimujT 
& fingularis exempli, a 

. Nerone occifus, V. 36. 
conf. Helvidius, 

Thrafyllus , Tiberii aftrolo- 
gus, ponitur pro quovis 
mathematico , VI. 576. 

Thrafymahus ^ rhetor & fo- 
pnifta , ortu Carthaginien* 
fis, VII. 204. 

Thrax , qui eft e Thracia , re- 
gione illa Graeciae, quae 
eftinter Haemum montem, 
JEgaeum mare, Proponti- 
dem , & Pontum Euxinum 
intercepta , III. 79. VL 
403. XIII. 167. 

Thule , yid. Thyle. 

Thyfies^ Pelopis tilius, & Atrci 
fratef , cujus uxorem Eu- 
ropam violavit; qua de re 
hic quoque filium inceftu 
illo natum Atreo patri epu- . 

. landum praebuit.^ Hoc Ib- 
co ponituf pro tragpsdia 



1 N J U V E N A t E M: 



a« Thyefte, Vni. aaS. 
^hyle , vel ThvU , infula ul- 
tra Britanniam , & quidem 
ultima earum-, quas Ro- 
mani cognoverant, XV. 

12. 

ThymcU^ nadUr^ quam non- 
nulli uxorem Latini ; alii 
autem mimam fuifle opi- 
nantur, quac prima falta- 
tionem in theatris docue- 
rit, I. 36. 

Tihcris^ fluvius celebris Ita- 
lisB , Romam alluens, IIL 

62. VI. 503. VII. 121. 

XIV. 202. fiberinus^ fcil. 
• lupus pifcis , qui immuti- 
da efca inter cloacas urbis 
pafcebatur , V, 104. VIII. 
265. 

Tibur^ civitas Italiac in Sabi- 
nis , hodie Tivoli , pro- 
num , h. e. propendens di- 
citur , quia in declivi lort- 
ge ex intervallo montis 
pofitum ruenti fimileerat, 
III. 192. XIV: 87. Tibur. 
tinus ager^ XL 65. . 

Tigellinus^ vel Tigillinus, C, 
O/onius^ a Nerone ad in- 
, timas libidines alTumtus, 
& praetoriis cohortibus im- 
pofitus, domini fui cpr- 
ruptor primum , poftea de- 
^ fertor ac proditor, I. 155. 

ftirefias, pro caeco : Tirefias 
enim, Thebanus vates , 
vd ab Junone propter Jo- 
vem , ,vei quod Palladem 
in lavacro nudam vidifTet» 

^fxcsecatus eft, XIII. ult. 



Tirymhius , Hercules ^ apntl 

Tirynthios in Peloponnc* 

fo natus , XI. 61. 
Tifiphone , una ex Furiis , NU 

29. 
Titan^ pro Prometheo, Ti- 

tanis nepote , quem genus 

humanum flnxiiTe ferunt, 

XIV. 35, 
ritius^ nomen , quo ICti ple- 

bejum quemque defignant, 

IV. 13. 
Tonansyi^xo Jove , XIII. 1 5 3. 
Tongillus , caufidicus , VII. 

1 30. , 
Tralles^ urbs Phrygise, ho* 

die Cora , ni. '70. 
Trebius^ parafitus , V. 19 & 

135-. 

Trechedipna , veftes parafitfc- • 
ca& ^ coenatoriae, a Gu 
Tfix^ , curro , & S^iTiyov^ 
cortvivium, III. 67. 

TripodeSy pro menfis, quas 
tribus pedibus fuftentan* 
tur, VII. II. 

TrifoUnus ager, pro agro 

. Campano, cujus vinum'. 
tertio foliorum exortu, h.' 
e. tertio anito tempeftivum 
erat, XI. 56. 

TriCcurria^ pro nugis fcurri.. 
libus ; quanquam alii ma« 
lunt legere tranfcurria , 
quod patricii ad orche-» 
ftram tranfiiffent , VIII. 

IJ^O. 

Troja^ urbs regionis Afiati-. 
ticae, quae & ipfa Troja» 
Troas, & Phrygia minor 

^ appeliata eft,. a Graecig 



i N b E X 



pofi: longam obndionem 
' capta & everfa, X. 258, 
Trojanus ignis , pro Veria , 

* iri cuju$ templo ignis fer^ 
vabatur, ab ^nea Troja- 
J16 in Italiam delatus, IV. 
61. Troica^ pro carmihi- 
bus de Trojanis rebus, 
VIII. 221. Trojugeha^pto 
Romanis, qui Teucrorum 

' fjve Trojandrum fefe pro- 
lein effe jaAitabant, 1. 1 bo. 

* VIII. 181. XI, 95. 
Trulla, pro vifculo vinarib 

iprofundiore , cum maliu- 
brib , IIL' 108. 
Trypherus^ vel, ut alii le- 

* gunt,r/y;7^tfz/j,qui arteril 
fercula commode fecandi 
in Subura olim docuit, 

•.XI.137.^ 

Tuccia^ vel T///cw , libidino- 

. fa,VI. 64. 

Tultius , fcil. Servius , qui ex 

ferva natus Tarquinio Pri- 
; fco in regho Romano fui>* 
, cefTit, VII. 199. - 
Tullus , Hoflilius , tertius Ro- 

manorum rex , V. 57. 
Turnus , dux Rutulorum, ab 

JEnea interfedus, XIL 

105. XV. 6y. conf. Ru-- 

tulus, 
Tufcus^ qui eft e Tufcia , re- 

gione illa Italis, in qua 

Tiberis oritur, qiiseque alio 

nomine Etruria appellatur, 
• L22.VL 186&289.VIIL 

i8o.X.74.XI.io9.Xin. 

62. 
Tydidcs^ pro Diomede,ty* 



dei filio , Xy. 66. con& 

Diomedea. 

Tyndaris , Clyttzmncjlra , Tyn- 
darei, regis Spartani fiHa, 
VL656. cohf. Clyuanneftra. 

Tyrannus, ejus aure nihil vio-' 
Untius , .iV. 86. tyraniii 
pduci ficoa moru dccedurUy 
X. ti2 & 113. 

Tyrius^ h. e. purpureus ^ 
quippe TyruSjfplendidiC 
fima quondam Phoehicum 
urbs, corichylio & purpu^ 
ra prorfus inclaruit,!. 27. 
VL246.VIL134-X.334. 
pro Carthaginienfi , XIL 
107. 

Tyrrhenus , qui eft ex ea Ita- 
li» regione , quae a Tyr- 
rheno , Atyos & Callitheas 
filio primum Tyrrhenia , 
atque poft Augufti aecatem 
Tufcia appellata eft, V. 
96. VL 92. XIL76.con& 
Pharos^ 

V. 

Vadimonium^ eft. fponfio ad 
' di(ftum diem qomparendi 
in judicio , lU. 213 & 
298. 
VageUius, ftultitia infignts. 
Alii legunt BathyUi^ qui 
puer a Polycrate, tyranno 
Samio adamatus, atque 
in Junonis templo, antc 
aram, ftatua hbnoratus eft, 
XIIL 1 19. VageUius decla. 
mator^XYL 2}. 



I N 3UVENALEM. 



Varlllus^ libidine infamis, IL 

VafciSnts^ popuK Hifpaniac> 
provinciae Tarraconenfis , 
qui in bello Sertoriano ob- 
iidionem fruftratiiri , cibo 
alio deficiente, uxores fuas 
natofque ad ufum nefarise 
dapis verterunt , XV. 03. 

Vatts Pythidy vid. Pyihia. 
Vaus Cirrhaus^ vid. Cir" 
^rhzus, 

UcaUf^on , Trojanus nobilis , 
cujus mentionem Home- 
rus injicit , ponitur ^ pro 
quovis sedium domino , 

?"• '99- . . . ,. 
Vejento , Fabricius , vir nobi- 

Kffimus a Nerone Italia 

expulfus, ponitur pro quo- 

vis nobili & fuperbo , III. 

185. IV. ri3 & 124- VL 

113. 

Velaria, pro vdis ipfis, qui- 

bus amphitheatrum tcge- 

batur, IV. 122. 

^Venafranum^fcW. oleum, quod 

in Venafro , Campaniae op- 

pido^ prorfus eximium 

fuiffe perhibetur, V. 86. 

Venetus cucullus , qui eft ve^ 
neti coloris , fludtibus ma- 
rinis fimilUmi , III. 170. 

Vcntid''us ^ Bajfus^ qut Paiv 
thos in Syriam erumpen- 
^tes tribus proeKis fudit , 
primufque de iUis triumr 
phavit, VII. 199. 

Vmre nihii frugalius ^ V. 6. 

Venus ebria nil curat , VI. 300.. 

Vinufina lucerna , vid. £«- 

Pcrjius & Juvenalis. 



cerna. Venu/ina mulier^ pfo 

• paupcre & extranea, VL 
167. 

Verba Bercuiis^ pro grandi- 
bus , quae optimus & ftre- 
nuiffimus quifque forfan 
jure fuo ufurparet, II. 19.. 
20. 

Verres, praetor SiciKae furk- 
ciffimus , qui & ea propter 
a SicuKs repetundarum 
poftulatus eft, accufatoris 
partibus fungente M. Tull. 
Cicerone, II. 26. III. 53* 
VIII. 106. 

Vert^ecum patria^ pro Thra- 
cia, uW multi ftupidi & 
rudes inftar vervecum, X. 
50. 

Vefta^ Rhese vel Opis fiha, 
quge apud poetas modo 
Ttrram, non iilam qui- 
dem fertilem frugiferam- 
que , fcd univerfam ; mo- 
do autem ignem ipfum- 
met Veftalem defignat, 
VI. 386. Vefla Minor y^to 
igne Veftali , qui Albne co- 
lebaturjn templo Veft» 
non ita magno, fi cum 
majori illo comparetur, 
quod ei Numa PompiUus 
Romae exftruxit, IV^ 6u 
Gonf.. etiam, Troja^ 

Veftinusj regione Sabinis S: 
Picentinis vicina oriund\i»> 

xiy. 181. 

Vemus, rfietor, dcclamatio- ' 
nibus exercens juvenes„ 
majori patientia & labcv^ 



l N D E X 



rc, quam emolumcnto*, 
m 150. 

Viator vacuus coram latrone 
cantat^ X. 22. 

VindiBa honum vita jueundius 
ipfa, XIII. i8o, ea nemo 
magis gaudct , quam ftminay 
XIIL .192. 

Virgilius^ poetarum Latino- 
rum princeps, VL 435. 
VII. 69. conf. Maro, 

yirginia^ Virginii centurio- 
nis filia , quam fervituti & 
ftupro deftinatam ab Ap- 
pio Claudio , decemviro , 
pater ipfe occidit, ut dedc- 
cus iftud efFugeret, X. 
294. 

Virginius^ Rufus^ dudor Ger- 
manici exercitus , qui de- 
ferto Nerone imperatofe 
Vindicem fuperavit, tan- 
demque Galbae partes fef- 
cutus eft, VIIL 222. 

Virro^ convivii dominus, di- 
ves , fed contumeiiofe tra- 
dans clientes ccenae adhi- 
bitos, V, 39. 43. 99* 128. 
134 & 156. IX. 35. 

Virtus fola atque unica nobi" 
litas^ VIIL 20. Virmtem 
ncmo amplcHitur ipfam , pra^ 
miaji tollas , X. 142 iq. 

Vitium omne in pnecipiti ftctit^ 
I. 149. Vitium omnc animi 
tanto confpcEiius infc crimen 
habct^ quaruo major, qui 
pcccati habetur^ VIIL 140. 
141, VitiumfalUt^ fpccic & 
umbra virtutis , XIV. 109. 

l/bio minuti ^infirmi y 6^ exim 



gui animi voluptas , Xlll. 
. 189 fq. 

Uluhrct^ vicus Latii , vel Cam- 
paniae, ut alii volunt , de- 
fertus , X. 102. 

Vlyjfcs^ Ithacae Dulichiiquc 
infularum rcx, oranium, 
qui in exercitu Graecorum 
ad Trojam f uere, fapientit 
fimus, cujus fingularia fata 
latius in Homeri Odyffea 
exponuntur^ IX. 65. XL 
31. XV. 14. - ' 

Umbricius^ harufpex, III. 21. 

Volcanus vel Vulcanus , ignis 
& fabrorum Deus , Jovis 
& Junonis , vel , ut alii vo- 
lunt, folius Junonis filius , 
a Jove, quod Junoni ri- 
xanti fubfidio contra ipfum 
veniffet, coelo ejectus, & 
in infulam Lemnum de- 
lapfus, ubi etiam, quem- 
admodum in infulis Mo» 
liis, prope Siciliam, ofii- 
cinam habuit, I. 9.VIII. 
270. X. 132. XIIL 45. 

Volcji^ pro quibufque nobili- 
bus. Refpicit autem poeta 
ad Valerium VoleCum , Sa- 
binum nobiliflimum, qui 
cum Tario Romam venit, 
VIIL 182. 

Volfci , populus in Latiom 
affumtus , habitans a ma- 
ri Antiano ad fuperiora Vu 
ris fluvii, VIII. 245. 

Volfciniiy vel Voljinium^ urbs 
TufciK,'hodie Bolfepa, 
IIL.191. 



1 N J U V E N A L E M. 



Voluptates commendat rarior 

u/us , XI ult. 
Volufius^ poetx amicus, XV. 

I. ' . 
Urbicus , mimus & fcurra , 

VI. 71. » 

Urfidieus^ moechus , VI. 42. 
Urfi Numida , vid. Numidte. 
Fulcanus , vid. Vokanus. 



JCcrampclina vcjies^ vitibus 



arefa^ts quacoloremfimt- 
les^VL^ig. 



Zalatesy nomen obfidis ex 

Armenia , II. 164. 
2i»d, vita, VI. i^. 
Zeno^ patria 'Cittieus , fedaB 

Stoicae audor & princeps, 

XV. 107. 



\ 



)!ie 



' ■: .■ l